Γευγελή

πόλη της Βόρειας Μακεδονίας

Συντεταγμένες: 41°8′21″N 22°30′9″E / 41.13917°N 22.50250°E / 41.13917; 22.50250

Η Γευγελή (σλαβομακεδονικά: Гевгелија‎‎ Γκεβγκέλιγια, [ɡɛvˈɡɛlija] ) είναι πόλη της Βόρειας Μακεδονίας και έδρα του ομώνυμου δήμου που υπάγεται στη Νοτιοανατολική Περιφέρεια.

Γευγελή

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Γευγελή
41°8′21″N 22°30′9″E
ΧώραΒόρεια Μακεδονία
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Γευγελής
Υψόμετρο64 μέτρα
Πληθυσμός15.156 (2021)
Ταχ. κωδ.1480
Τηλ. κωδ.034
Ζώνη ώραςώρα Κεντρικής Ευρώπης
θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιστορικές αναφορές

Επεξεργασία

Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την πόλη με το σημερινό της όνομα «Γευγελή» υπάρχουν από το 1690.[1] Στις 20 Νοεμβρίου 1715 διατάχθηκε με Σουλτανικό φιρμάνι η είσπραξη κεφαλικού φόρου και εκ των Ελλήνων (Γιουνάν), πλην των μουσουλμάνων της Γευγελής.[1]

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική κοινότητα με σχολείο, ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912.[2][3] Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821.[4] Οι Γευγελιώτες συμμετείχαν επίσης, στη Μακεδονική Επανάσταση του 1878, ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.[5]

Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, ο Δημοσθένης Κύρου συντονίζε και οργάνωνε την άμυνα των Ελλήνων σε όλη την περιοχή. Στη Γευγελή επίσης, ενεργοποιήθηκαν τα σώματα των Χρήστου Δέλλιου και Σίμου Μάλιου.[6][7] Γευγελιώτης ήταν ο Γεώργιος Βαφόπουλος, ο ποιητής «της Μακεδονίας». Γευγελιώτης ήταν και ο καλαθοσφαιριστής, προπονητής και βουλευτής Γιάννης Ιωαννίδης.

Οι Βλάχοι της Γευγελής έλαβαν μέρος, στο 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, στην Καλαμπάκα, τον Ιούνιο του 2012[8] και έκτοτε συμμετέχουν σε όλα τα Πανελλήνια Ανταμώματα των Βλάχων.

Πληθυσμιακά στοιχεία

Επεξεργασία

Ο D.M. Brankoff γραμματέας του βουλγαρικού εξαρχάτου δεν κάνει καμιά αναφορά στην παρουσία Μουσουλμάνων ούτε Σέρβων αλλά αθιγγάνων αποκαλώντας όλους τούς εξαρχικούς Βουλγάρους το 1905, ενώ ο Παναγιώτης Χαλκιόπουλος, επίτροπος και αυτός της Ιεράς Συνόδου αλλά και δικαστικός και μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας αναφέρεται και σε εξαρχικούς, Σέρβους και Μουσουλμάνους.

 
Το Τσουφλίδιον ελληνικόν σχολείον (1900).
 
Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Γευγελής
Αριθμός %
Σύνολο 4.287 100
Βούλγαροι 1.840 42,90
Πατριαρχικοί 2.255 52,60
Τσιγγάνοι 90 2,10
Ουνίτες 30 0,70
Βλάχοι 72 1,70
Πηγή: D.M. Brankoff 1905
Αριθμός %
Σύνολο 5.289 100
Πατριαρχικοί 2.305 43,60
Εξαρχικοί 1.600 30,30
Μουσουλμάνοι 1.200 22,70
Σέρβοι 143 2,70
Ουνίτες 14 0,15
Βλάχοι 27 0,55
Πηγή Χαλκιόπουλος 1910

Αξιόλογοι Γευγελιώτες

Επεξεργασία


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Ιωάννη Βασδραβέλλη, А΄ αρχείον Θεσσαλονίκης
  2. Αλησμόνητες πατρίδες του Ελληνισμού, τόμος: ΣΤ΄ (Άνω Μακεδονία), ιστορική εποπτεία: Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, πολιτιστική εποπτεία: Νικόλαος Μουτσόπουλος, εκδόσεις: Τσιαμπίρης – Πυραμίδα, Θεσσαλονίκη, σσ. 280, 411
  3. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 240
  4. Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, Βακαλόπουλος E. Απόστολος, Εκδόσεις Βάνιας, 1992
  5. Ο Βόρειος Ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (1878-1894) - Απομνημονεύματα Αναστάσιου Πηχεώνα, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, Εκδοτικός οίκος Αντώνιου Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 23
  6. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 53
  7. Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος , Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, Ο Μακεδονικός Αγώνας, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 342
  8. Ημερησία, 3 Ιουλίου 2012, Το Αντάμωμα των Βλάχων
Προηγούμενος σταθμός       Επόμενος σταθμός
ΟΣΕ
Τρένα στην Γευγελή
Προηγούμενος σταθμός   Βορειομακεδονικοί Σιδηρόδρομοι   Επόμενος σταθμός
Τρένα στην Γευγελή
Προηγούμενος σταθμός       Επόμενος σταθμός
ΠΑΘΕ/Π
Τρένα στην Γευγελή
Τερματικός
ΟΣΕ
Τρένα στην Γευγελή
Προηγούμενος σταθμός   Βορειομακεδονικοί Σιδηρόδρομοι   Επόμενος σταθμός
προς Βελεσά
Τρένα στην Γευγελή
Τερματικός

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία