Γευγελή
Συντεταγμένες: 41°8′21″N 22°30′9″E / 41.13917°N 22.50250°E
Η Γευγελή (σλαβομακεδονικά: Гевгелија Γκεβγκέλιγια, [ɡɛvˈɡɛlija] ) είναι πόλη των Σκοπίων και έδρα του ομώνυμου δήμου που υπάγεται στη Νοτιοανατολική Περιφέρεια.
| Γευγελή | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Γευγελή | |||
| Χώρα | Βόρεια Μακεδονία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Γευγελής | ||
| Υψόμετρο | 64 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 15.156 (2021) | ||
| Ταχ. κωδ. | 1480 | ||
| Τηλ. κωδ. | 034 | ||
| Ζώνη ώρας | ώρα Κεντρικής Ευρώπης θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Ιστορικές αναφορές Επεξεργασία
Οι πρώτες γραπτές αναφορές για την πόλη με το σημερινό της όνομα «Γευγελή» υπάρχουν από το 1690.[1] Στις 20 Νοεμβρίου 1715 διατάχθηκε με Σουλτανικό φιρμάνι η είσπραξη κεφαλικού φόρου και εκ των Ελλήνων (Γιουνάν), πλην των μουσουλμάνων της Γευγελής.[1]
Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική κοινότητα με σχολείο, ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912.[2][3] Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821.[4] Οι Γευγελιώτες συμμετείχαν επίσης, στη Μακεδονική Επανάσταση του 1878, ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.[5]
Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, ο Δημοσθένης Κύρου συντονίζε και οργάνωνε την άμυνα των Ελλήνων σε όλη την περιοχή. Στη Γευγελή επίσης, ενεργοποιήθηκαν τα σώματα των Χρήστου Δέλλιου και Σίμου Μάλιου.[6][7] Γευγελιώτης ήταν ο Γεώργιος Βαφόπουλος, ο ποιητής «της Μακεδονίας». Γευγελιώτης ήταν και ο καλαθοσφαιριστής, προπονητής και βουλευτής Γιάννης Ιωαννίδης.
Οι Βλάχοι της Γευγελής έλαβαν μέρος, στο 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, στην Καλαμπάκα, τον Ιούνιο του 2012[8] και έκτοτε συμμετέχουν σε όλα τα Πανελλήνια Ανταμώματα των Βλάχων.
Πληθυσμιακά στοιχεία Επεξεργασία
Ο D.M. Brankoff γραμματέας του βουλγαρικού εξαρχάτου δεν κάνει καμιά αναφορά στην παρουσία Μουσουλμάνων ούτε Σέρβων αλλά αθιγγάνων αποκαλώντας όλους τούς εξαρχικούς Βουλγάρους το 1905, ενώ ο Παναγιώτης Χαλκιόπουλος, επίτροπος και αυτός της Ιεράς Συνόδου αλλά και δικαστικός και μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας αναφέρεται και σε εξαρχικούς, Σέρβους και Μουσουλμάνους.
| Αριθμός | % | |
| Σύνολο | 4.287 | 100 |
| Βούλγαροι | 1.840 | 42,90 |
| Πατριαρχικοί | 2.255 | 52,60 |
| Τσιγγάνοι | 90 | 2,10 |
| Ουνίτες | 30 | 0,70 |
| Βλάχοι | 72 | 1,70 |
| Πηγή: D.M. Brankoff | 1905 |
| Αριθμός | % | |
| Σύνολο | 5.289 | 100 |
| Πατριαρχικοί | 2.305 | 43,60 |
| Εξαρχικοί | 1.600 | 30,30 |
| Μουσουλμάνοι | 1.200 | 22,70 |
| Σέρβοι | 143 | 2,70 |
| Ουνίτες | 14 | 0,15 |
| Βλάχοι | 27 | 0,55 |
| Πηγή Χαλκιόπουλος | 1910 |
Αξιόλογοι Γευγελιώτες Επεξεργασία
- Χρήστος Δέλλιος, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός
- Βασίλειος Τσορλίνης, Μακεδονομάχος
- Γεώργιος Βαφόπουλος, ποιητής
- Γιάννης Ιωαννίδης, καλαθοσφαιριστής, προπονητής καλαθοσφαίρησης, πολιτικός
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Ιωάννη Βασδραβέλλη, А΄ αρχείον Θεσσαλονίκης
- ↑ Αλησμόνητες πατρίδες του Ελληνισμού, τόμος: ΣΤ΄ (Άνω Μακεδονία), ιστορική εποπτεία: Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, πολιτιστική εποπτεία: Νικόλαος Μουτσόπουλος, εκδόσεις: Τσιαμπίρης – Πυραμίδα, Θεσσαλονίκη, σσ. 280, 411
- ↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 240
- ↑ Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, Βακαλόπουλος E. Απόστολος, Εκδόσεις Βάνιας, 1992
- ↑ Ο Βόρειος Ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (1878-1894) - Απομνημονεύματα Αναστάσιου Πηχεώνα, Κωνσταντίνος Απ. Βακαλόπουλος, Εκδοτικός οίκος Αντώνιου Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 23
- ↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 53
- ↑ Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος , Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, Ο Μακεδονικός Αγώνας, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 342
- ↑ Ημερησία, 3 Ιουλίου 2012, Το Αντάμωμα των Βλάχων
