Εθνική Ένωσις Ελλάς

Η Εθνική Ένωσις «Ελλάς» ή Ένωσις Ελλήνων Εθνικιστών -περισσότερο γνωστή με τα αρχικά της, ΕΕΕ ή Τρία Έψιλον-ήταν η σημαντικότερη αντισημιτική και πρωτοφασιστική/φασιστική οργάνωση της βόρειας Ελλάδας κατά τον Μεσοπόλεμο. Τα μέλη της ήταν γνωστά ως τριεψιλίτες ή χαλυβδόκρανοι. Μετά τη διάλυση της από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, επανασυστάθηκε το 1941 με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τα γερμανικά στρατεύματα. Αρκετά μέλη της συμμετείχαν στα δωσιλογικά Τάγματα Ασφαλείας

Εθνική Ένωσις «Ελλάς»
Ηγέτης	Γεώργιος Κοσμίδης
Ίδρυση	1927 (Δημιουργία οργάνωσης) 1941 (Κατοχική ανασύσταση)
Διάλυση	1936 (από το καθεστώς 4ης Αυγούστου)
Έδρα	Πανταζίδου 8, Θεσσαλονίκη
Εφημερίδα	Δράσις
Πτέρυγα νεολαίας	Εθνική Παμφοιτητική Ένωση
Μέλη	7.000 (1931)
Ιδεολογία	Αλυτρωτισμός Αντικομμουνισμός Εθνικοσοσιαλισμός Ελληνικός Εθνικισμός
Πολιτική θέση	Ακροδεξιά
Σημαία κόμματος

Ίδρυση της ΕΕΕ

Ιδρύθηκε το 1927 από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας εμπόρους που αντιμετώπιζαν τον εβραϊκό ανταγωνισμό. Κατά άλλη άποψη, επειδή στις κατώτερες τάξεις των Εβραίων ήταν διαδεδομένος ο κομμουνισμός, ο αντικομμουνισμός και ο αντισημιτισμός, αποτέλεσαν αλληλένδετες ιδεολογίες.

Ιδρυτής της ΕΕΕ και πρόεδρός της ήταν ο έμπορος ρούχων Γεώργιος Κοσμίδης, γραμματέας της ο τραπεζικός Δ. Χαριτόπουλος, ενώ τη δράση της προπαγάνδιζε, υποδαυλίζοντας παράλληλα το μίσος μέσω κειμένων της η φιλοβενιζελική εφημερίδα «Μακεδονία», με κύριους συνεισφέροντες τον αρχισυντάκτη της, Νίκο Φαρδή, καθώς και βοηθούς του. Το καταστατικό της ΕΕΕ, που είχε συσταθεί ως αλληλοβοηθητικό σωματείο και επέτρεπε μόνο σε Χριστιανούς να γίνουν μέλη της, στην πραγματικότητα αποτελούσε μία «υπερπατριωτική παραστρατιωτική οργάνωση». Τα μέλη της ΕΕΕ, που ήταν κυρίως πρόσφυγες, έφτασαν το 1931 τα 7.000, από τα οποία τα 3.000 ήταν στη Θεσσαλονίκη. Στα εγκαίνια της παραβρέθηκε ο Στυλιανός Γονατάς ως Γενικός Διοικητής Μακεδονίας στις 4 Ιανουαρίου 1931.Πολλά μέλη της οργάνωσης είχαν επαφές με το κόμμα των Φιλελευθέρων

Εβραϊκές οικογένειες μετά το πογκρόμ του Κάμπελ.

Δράση της ΕΕΕ

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ιάκωβο Χονδροματίδη, «Το κάλεσμα των τριών έψιλον δεν βρήκε την ανταπόκριση που η ηγεσία του επιθυμούσε. Σταδιακά όμως οι μαζικές επιδείξεις δύναμης, οι εξορμήσεις στην επαρχία αλλά κυρίως η οικονομική κρίση και οι αντιθέσεις στο ντόπιο και στο εβραϊκό στοιχείο, κατέστησαν την οργάνωση εξαιρετικά δημοφιλή στους Θεσσαλονικείς» Τα μέλη της συμμετείχαν σε επίσημες παρελάσεις, σε εθνικές εορτές και είχαν αναπτύξει παραστρατιωτική δράση. Η ΕΕΕ είχε τη στήριξη του Βενιζελικού πολιτικού Λεωνίδα Ιασωνίδη. Στο πλαίσιο του αντικομμουνισμού οι τοπικές αρχές στη βόρεια Ελλάδα ανέχονταν, αν δε συνεργάζονταν με την ΕΕΕ, ενώ φημολογούνταν ότι η αστυνομία και ο στρατός δείχνανε απροθυμία στη δίωξή τους.

Σε συνεργασία με την Εφημερίδα «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, η οποία συνεισέφερε μέσω αντισημιτικού χαρακτήρα κειμένων της, η ΕΕΕ εξαπέλυσε αντισημιτικού χαρακτήρα εκστρατεία, πραγματοποιώντας ανοιχτά καλέσματα για την διάπραξη βιαιοπραγιών σε βάρος μελών της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας.Η αντισημιτική εκστρατεία της ΕΕΕ και της «Μακεδονίας», κορυφώθηκε με το πογκρόμ του Κάμπελ.

Στις 18 Ιουνίου του 1933, η ΕΕΕ οργάνωσε την «προς Αθήναις πορεία», μία πορεία 3.000 Χαλυβδόκρανων στα πρότυπα της πορείας του Μουσολίνι προς τη Ρώμη, στην οποία οι αστοί πολιτικοί επιφύλαξαν θερμή υποδοχή. Κατά την άφιξη των μελών της ΕΕΕ , μέλη του ΚΚΕ είχαν παραταχθεί σε μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής, προκειμένου να αναβάλουν την πορεία της οργάνωσης. Η πλειοψηφία των εφημερίδων της περιόδου , αποδοκίμασε τις δράσεις του ΚΚΕ, και τάχθηκε υπέρ της Εθνικής Ένωσης Ελλάδος. Η διαδήλωση έλαβε χώρα στις 25 Ιουνίου και έληξε πανηγυρικά, με τους επιβλέποντες να χειροκροτούν τα μέλη της οργάνωσης. Η πορεία στηρίχθηκε από αρκετά μέλη των Αθηναϊκών σωμάτων ασφαλείας Μετά από την επιτυχία της πορείας, η ηγεσία της οργάνωσης ανακοίνωσε ότι μετασχηματίζεται σε πολιτικό κόμμα, του οποίου τα αποτελέσματα για τις εκλογές του 1936 ήταν απογοητευτικά, λαμβάνοντας μόνο 505 ψήφους.

Πτέρυγα νεολαίας

Η ΕΕΕ είχε δημιουργήσει την δική της πτέρυγα νεολαίας με την ονομασία «Εθνική Παμφοιτητική Ένωση» η οποία, σύμφωνα με τον ιστορικό Ιάκωβο Χονδροματίδη, «λειτουργούσε ως αντίβαρο στην εξαπλούμενη δράση των κομμουνιστών στα Πανεπιστήμια». Μέλη της ΕΠΕ, είχαν συγκρουστεί τόσο με τις αστυνομικές δυνάμεις της Θεσσαλονίκης, όσο και με μέλη της Εβραϊκής οργάνωσης «Μακαμπή»

Διάλυση και επανασύσταση

Εικόνα από τα γραφεία της Εθνικής Ένωσις «Ελλάς» με την ονομασία «Εθνικόν και σοσιαλιστικόν κόμμα Ελλάδας», προκειμένου να συγκινήσουν τους κατακτητές.

Η ΕΕΕ διαλύθηκε από τη δικτατορία του Μεταξά.Πολλά μέλη της οργάνωσης, εντάχθηκαν στη δικτατορική κυβέρνηση καθώς -σύμφωνα με τον ιστορικό Ιάκωβο Χονδροματίδη- «Πίστεψαν πως οι προσπάθειές τους ευοδώθηκαν ως ένα βαθμό και τα οράματά τους για ένα πραγματικά εθνολαϊκό κράτος, ενσαρκώνονταν από την ΕΟΝ και την 4η Αυγούστου». Επανασυστάθηκε από τη γερμανική μοίρα ασφαλείας, αφότου η Θεσσαλονίκη πέρασε υπό κατοχική διοίκηση το 1941. Στην κατοχική ανασύσταση της οργάνωσης βοήθησε και ο δωσίλογος αξιωματικός,Γεώργιος Πούλος

Πηγές

Ξενόγλωσσες πηγές

• (Αγγλικά) Mavrogordatos, George (1983). Stillborn Republic: Social Coalitions and Party Strategies in Greece, 1922-1936. Μπέρκλεϊ: University of California Press. ISBN 978-0520043589. 
• (Αγγλικά) Mazower, Mark (2004). Salonica, City of Ghosts: Christians, Muslims and Jews, 1430-1950. Λονδίνο: Harpercollins Pub Ltd. ISBN 9780375727382. 
• (Αγγλικά) Mazower, Mark (1995). Inside Hitler's Greece. Yale University Press. ISBN 978-0300089233. 
• (Γαλλικά) Molho, Rena (2003). «Les Juifs en Grèce au XXe siècle». Matériaux pour l'histoire de notre temps (71): 39-48. doi:https://doi.org/10.3406/mat.2003.919. 

Ελληνόγλωσσες πηγές

• Χονδροματίδης, Ιάκωβος (2004). Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα. Εθνικοσοσιαλιστικές και φασιστικές οργανώσεις στην Ελλάδα του μεσοπολέμου και της Γερμανικής κατοχής. Περισκόπιο. ISBN 9789608682269. 
• Μπερνάρντ, Πιερόν (2004). Εβραίοι και Χριστιανοί στην Νεότερη Ελλάδα. Αθήνα: Πόλις. ISBN 9789604350100. 
• Πριόβολος, Γιάννης (2018). Εθνικιστική "αντίδραση" και Τάγματα Ασφαλείας. Αθήνα: Πατάκη. ISBN 978-960-16-7561-9. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• (Αγγλικά) Kallis, Aristotle A. (2006). «The Jewish Community of Salonica under Siege: The Antisemitic Violence of the Summer of 1931». Holocaust and Genocide Studies 20 (1): 34-56.