Φράνσις Μπουρντέτ
Ο Φράνσις Μπουρντέτ ή Φραγκίσκος Μπουρντέτ (αγγλικά: Sir Francis Burdett, 5th Baronet, 25 Ιανουαρίου 1770 – 23 Ιανουαρίου 1844) ήταν Βρετανός (Άγγλος), μεταρρυθμιστής πολιτικός. Από το 1820, μέχρι το θάνατό του, έζησε στην οικία του, στην οδό St James's Place, αριθ. 25, στο Λονδίνο.
Οικογένεια Επεξεργασία
Ο Φράνσις Μπουρντέτ, που είχε το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον πατέρα του, ήταν μέλος της οικογένειας Μπουρντέτ του Μπράμκοτ (Bramcote) και ήταν γιος του Φράνσις Μπουρντέτ (Francis Burdett (1743–1794) και της Ελεονώρας Μπουρντέτ (Eleanor Burdett), κόρης του Γουίλιαμ Τζόουνς του Ράμσμπουρυ (William Jones of Ramsbury), άρχοντα της περιοχής Γουίλτσαϊρ (Wiltshire) και εγγονός του Ρόμπερτ Μπουρντέτ (Sir Robert Burdett, 4th Baronet) από τον οποίο κληρονόμησε και την οικογενειακή βαρονία το 1797.
Εκπαίδευση και νεανικά χρόνια Επεξεργασία
Σπούδασε στο Σχολείο του Ουέστμινστερ (Westminster School) και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ως νέος ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα ο περιβόητος εραστής της Λαίδης της Οξφόρδης (Jane Harley, Countess of Oxford and Countess Mortimer), (σύμφωνα με το περιοδικό του Τόμας Ράϊκις (Thomas Raikes, dandy, "the Younger", 1777 –1848) και στη συνέχεια ταξίδεψε στη Γαλλία και την Ελβετία. Βρισκόταν στο Παρίσι κατά τη διάρκεια των πρώιμων ημερών της Γαλλικής Επανάστασης. Επιστρέφοντας στην Αγγλία το 1793, παντρεύτηκε την Σοφία Κουτς (Sophia Coutts), δεύτερη κόρη του πλούσιου τραπεζίτη Τόμας Κουτς (Thomas Coutts, 1735 –1822).[10] Η σύζυγός του είχε μια τη μεγάλη περιουσία της τάξης των £ 25.000 (λιρών). Η μικρότερη κόρη τους, η Άντζελα Μπουρντέτ-Κουτς (Angela Burdett-Coutts, 1st Baroness Burdett-Coutts, 1814–1906), η οποία κληρονόμησε τελικά την περιουσία των Κουτς έγινε μάλιστα γνωστή φιλάνθρωπος. Το 1796, ο Φράνσις Μπουρντέτ έγινε μέλος του Βρετανικού Κοινοβουλίου, ως εκπρόσωπος του Μπόροουμπριτζ (Boroughbridge), αγοράζοντας την έδρα αυτή από τους εκπροσώπους του Δούκα του Νιούκαστλ, (Henry Pelham-Clinton, 4th Duke of Newcastle, 1785 – 1851).
Πολιτική σταδιοδρομία Επεξεργασία
Μέλος του Κοινοβουλίου Επεξεργασία
Η κληρονομιά του περιελάμβανε την οικογενειακή έδρα Φόρεμαρκ Χωλ (Foremarke Hall) και τα χωριουδάκια Ίνγκλεμπυ (Ingleby, Derbyshire) και Φόρεμαρκ (Foremark), (μερικές φορές αναφέρεται και ως φέουδο).[11]
Στο Κοινοβούλιο σύντομα έγινε σύντομα εξέχων ως αντίπαλος του Ουίλιαμ Πιτ του νεότερου και ως υπέρμαχος των λαϊκών δικαιωμάτων. Κατήγγειλε τον πόλεμο με τη Γαλλία, την αναστολή του νόμου Corpus Habeas και με την υπόθεση πρότασης εξαίρεσης του Τζον Χορν Τουκ (John Horne Tooke, 1736 – 1812), από το κοινοβούλιο και γρήγορα έγινε είδωλο του λαού. Το 1797 γνωρίστηκε με τον ίδιο τον Τζον Χορν Τουκ, του οποίου έγινε μαθητής, όχι μόνο στην πολιτική, αλλά και στην φιλολογία. Είχε καθοριστικό ρόλο στην έρευνα για την κατάσταση των φυλακών Coldbath Fields Prison, με αποτέλεσμα για ένα χρονικό διάστημα να εμποδίζεται από την κυβέρνηση στην επίσκεψη οποιασδήποτε φυλακής της Βρετανίας.
Συμμετοχές στις εκλογές Επεξεργασία
Στις γενικές εκλογές του 1802 ο Φράνσις Μπουρντέτ επέστρεψε ως μέλος του Κοινοβουλίου για το νομό του Μίντλεσεξ (Middlesex), αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε, το 1804, λόγω μηχανορραφιών της εφορευτικής επιτροπής.[12] Το 1805 η απόφαση τροποποιήθηκε υπέρ του, αλλά σύντομα και αυτή η απόφαση αντιστράφηκε. Ο Φράνσις, ο οποίος είχε δαπανήσει ένα μεγάλο ποσό χρημάτων για την υπόθεση αυτή, δήλωσε ότι δεν θα θέσει υποψηφιότητα και πάλι για το κοινοβούλιο. Κατά τις γενικές εκλογές του 1806 ο ίδιος ήταν ο κορυφαίος υποστηρικτής του Τζέιμς Πωλ (James Paull, 1770–1808), υποψήφιου για το Γουέστμινστερ, αλλά την επόμενη χρονιά μια παρεξήγηση μεταξύ τους, τους οδήγησε σε μια μονομαχία στην οποία τραυματίστηκαν και οι δύο.
Στις γενικές εκλογές του 1807, ο Φράνσις Μπουρντέτ παρά την απροθυμία του, ήταν υποψήφιος για την έδρα του Γουέστμινστερ και επέστρεψε στη κορυφή της δημοσιότητας.
Σκάνδαλο του Δούκα της Υόρκης Επεξεργασία
Τον Ιανουάριο του 1809 ο Φράνσις συμμετείχε μαζί με τον Γκίλιμ Λόυντ Βάρντλ (Gwyllym Lloyd Wardle, 1762–1833) στο Σκάνδαλο του Δούκα της Υόρκης, εξαιτίας του οποίου ο Πρίγκιπας Φρειδερίκος είχε απαλλαγεί των καθηκόντων του από Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων του Βασιλείου, μόνο για να αποκατασταθούν δύο χρόνια αργότερα, όταν ο Γκίλιμ Λόυντ Βάρντλ είχε αποδειχθεί να ενθαρρύνει την εχθρική μαρτυρία της ερωμένης του Φρειδερίκου, Μαίρη Άννα Κλαρκ (Mary Anne Clarke ή Mary Anne Thompson, 1776 – June 1852).[13]
Εκείνος κατηγορήθηκε για καταχρήσεις και τυχοδιωκτικές αγκιτάτσιες και το 1810 ήρθε απότομα σε σύγκρουση με τη Βουλή των Κοινοτήτων. Ο ριζοσπάστης και ακτιβιστής Τζον Γκέιλ Τζόουνς (John Gale Jones, 1769–1838) είχε παραπεμφθεί προς φυλάκιση από τη Βουλή και ο Μπουρντέτ αμφισβήτησε την εξουσία της Βουλής για να κάνει αυτό το βήμα, και προσπάθησε μάταια να απελευθερωθεί. Στη συνέχεια εξέδωσε μια αναθεωρημένη έκδοση της ομιλίας του με την ευκαιρία αυτή, που δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Ουίλιαμ Κομπέτ (William Cobbett), φυλλαδιογράφο, αγρότη και δημοσιογράφο, στην εφημερίδα “Εβδομαδιαίο Μητρώο” (“Weekly Register”).
Ένταλμα σύλληψης Επεξεργασία
Η Βουλή ψήφισε κατά, για την παραπάνω ενέργεια του Μπουρντέτ, ως παραβίαση του προνομίου του και ο προεδρεύων εξέδωσε ένταλμα για τη σύλληψή του. Υπήρξε, όμως αντίδραση γι’ αυτήν την απόφαση. Ο ίδιος αποκλείστηκε στο σπίτι του για δύο ημέρες, αψηφώντας τις αρχές, ενώ ο όχλος συγκεντρώθηκε προς υπεράσπισή του. Ο συνάδελφός του Τόμας Κόχραν του προσέφερε βοήθεια, αλλά, όταν συνειδητοποίησε την πρόθεση του Τόμας Κόχραν να χρησιμοποιήσει στρατιωτική τακτική κατά τη διάρκεια αυτής της πολιτικής και πολιτικής υπόθεσης, ο Μπουρντέτ αρνήθηκε. Παρά την άρνησή του, με τη συνοδεία στρατιωτών, μεταφέρεται στον Πύργο του Λονδίνου. Εν τέλει απελευθερώνεται όταν το κοινοβούλιο ήταν σε διακοπή λειτουργίας και προκάλεσε τους οπαδούς του μεγάλη απογοήτευση κατά την επιστροφή του στο Ουέστμινστερ (Westminster), με σκάφος, με αποτέλεσμα να μην γίνει διαδήλωση υπέρ του. Στη συνέχεια άσκησε αγωγές κατά του προεδρεύοντα και του στρατιωτικού υπεύθυνου, αλλά τα δικαστήρια δέχθηκαν την προσφυγή της Βουλής.
Μεταρρύθμιση Επεξεργασία
Στο κοινοβούλιο ο Φράνσις Μπουρντέτ κατήγγειλε τη σωματική τιμωρία στο στρατό και υποστήριξε όλες τις προσπάθειες για τον έλεγχο στη διαφθορά, αλλά κύρια οι προσπάθειές του κατευθύνθηκαν προς την μεταρρύθμιση του κοινοβουλίου και το Ρωμαιοκαθολικό ζήτημα. Το 1809 είχε προτείνει ένα σύστημα κοινοβουλευτικής μεταρρύθμισης και επέστρεψε στο ίδιο θέμα το 1817 και το 1818, προλαμβάνοντας το Κίνημα των Χαρτιστών, προτείνοντας καθολική ανδρική ψηφοφορία, ίσες εκλογικές περιφέρειες, να ψηφίζουν με μυστική ψηφοφορία και ετήσια κοινοβούλια, αλλά οι κινήσεις του αυτές συνάντησαν πολύ λίγη υποστήριξη. Πέτυχε, όμως να ενταχθεί, σε ένα ψήφισμα του 1825 σύμφωνα με το οποίο η Βουλή θα πρέπει να εξετάσει τους νόμους που αφορούν τους Ρωμαιοκαθολικούς. Αυτό ακολουθήθηκε από ένα νομοσχέδιο που ενσωματώνει τις προτάσεις του, αλλά τελικά απορρίφθηκε από τη Βουλή των Λόρδων. Το 1827 και το 1828 πρότεινε και πάλι ψηφίσματα για το θέμα αυτό και είδε τελικά τις προτάσεις του να γίνονται νόμος το 1829.
Ρήξη του 1820 Επεξεργασία
Το 1820 ο Φράνσις Μπουρντέτ ήλθε επίσης σε σοβαρή σύγκρουση με την κυβέρνηση. Αφού καταδίκασε έντονα τη δράση της σε έντυπη μορφή σε σχέση με την Σφαγή του Πίτερλο (Peterloo Massacre),[14] προσήχθη στο ορκωτό δικαστήριο του Λέστερ (Leicester), τιμωρήθηκε με πρόστιμο £ 1.000 (λιρών) και οδηγήθηκε στη φυλακή από τον Γουίλιαμ Ντράπερ Μπεστ (William Draper Best, 1st Baron Wynford, 1767 – 1845), για τρεις μήνες για το αδίκημα της «σύνθεσης, γραφής και δημοσίευσης ανατρεπτικής συκοφαντικής δυσφήμισης».[15][16]
Μετά την πάροδο της Μεταρρυθμιστικής Πράξης του 1832, το πάθος του βετεράνου μεταρρυθμιστή κάπως κόπασε και μια σειρά από επιλογές του φανερώνει την αλλαγή στάσης του.
Ο Φράνσις Μπουρντέτ και η Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου (1823-1826) Επεξεργασία
Ο Φράνσις Μπουρντέτ συμμετείχε μαζί με άλλους Βρετανούς φιλέλληνες, στην ίδρυση της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου (αγγλικά: London Greek Committee ή London Philhellenic Committee, 1823-1826) που ήταν κίνηση φιλελλήνων, η οποία συστάθηκε, τον Μάρτιο του 1823 με κύριο σκοπό την υποστήριξη της ελληνικής Επανάστασης.[17][18]
Η κληρονομιά και ο θάνατός του Επεξεργασία
Μετά την αλλαγή στάσης του, παραιτήθηκε από τη έδρα του, στις αρχές του 1837, αλλά και πάλι επανεξελέγη. Ωστόσο, κατά τις γενικές εκλογές την ίδια χρονιά εγκατέλειψε το Westminster και εξελέγη ως εκπρόσωπος για το North Wiltshire, διατηρώντας την έδρα, αλλά ενεργώντας σε γενικές γραμμές με τους Συντηρητικούς, μέχρι το θάνατό του. Αυτοί οι Συντηρητικοί συνάδελφοί του, του έδωσαν και το παρατσούκλι "Παλιά Δόξα". Η σύζυγός του, όμως, η οποία είχε αφιερωθεί σε αυτόν, πέθανε στις 13 Ιανουαρίου 1844. Ο Σερ Φράνσις, στη συνέχεια, δύο μέρες μόλις πριν από τα 74α γενέθλιά του, ήταν απαρηγόρητος και ένιωθε ότι δεν είχε μείνει κάτι για να τον κρατήσει στη ζωή. Αρνήθηκε την τροφή του και πέθανε μόλις δέκα ημέρες αργότερα, στις 23 Ιανουαρίου 1844. Ο ίδιος και η σύζυγός του έχουν ταφεί ταυτόχρονα στον ίδιο θόλο-τάφο της Εκκλησίας του Ramsbury στο Wiltshire. Άφησε ένα γιο, τον Ρόμπερτ Μπουρντέτ (Robert Burdett), ο οποίος τον διαδέχθηκε στην βαρονία και κληρονόμησε την πολύ μεγάλη περιουσία του και πέντε ακόμα κόρες, η νεότερη από τις οποίες έγινε η περίφημη βαρόνη Burdett-Coutts, η οποία κληρονόμησε την περιουσία των Coutts από τη χήρα του παππού της Χάριετ, (Harriet, Duchess of St Albans) και προσάρτησε το επώνυμο Coutts σύμφωνα με τους όρους της διαθήκης της Χάριετ. Ήταν μέλος του "Φιλολογικού Συλλόγου των Φίλων της Πολωνίας" (Literary Association of the Friends of Poland). Ο Φράνσις Μπουρντέτ είχε αναθρέψει επίσης δυο από τους γιους του φίλου του, Ιρλανδού εθνιστή, Ρότζερ Ο Κόνορ (Roger O'Connor, 1762–1834). Και οι δύο έγιναν ριζοσπάστες πολιτικοί, αξιοσημείωτοι αναφοράς. Ο ένας από αυτούς ήταν ο Φέργκους Ο Κόνορ (Feargus Edward O'Connor, 1794 –1855), από τους κύριους ηγέτες των Χαρτιστών.[19] Ο άλλος ήταν ο Φρανσίσκο Μπουρντέτ Ο Κόνορ (Francisco Burdett O'Connor, 1791–1871), ο οποίος αγωνίστηκε στον στρατό του Σιμόν Μπολιβάρ.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Βαρόνοι Μπουρντέτ
- Φράνσις Μπουρντέτ, (Francis Burdett, 1743–1794)
- Άντζελα Μπουρντέτ-Κουτς, (Angela Burdett-Coutts, 1st Baroness Burdett-Coutts, 1814–1906),
- Τόμας Κουτς, (Thomas Coutts, 1735 –1822).
- Foremarke Hall
- Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου, Βρετανική επιρροή στην Ελλάδα, Σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w60z7ncx. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Sir-Francis-Burdett-5th-Baronet. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p1755.htm#i17545. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 «Kindred Britain»
- ↑ p1755.htm#i17545. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 (Αγγλικά) The History of Parliament. 1820-1832/member/burdett-sir-francis-1770-1844.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 (Αγγλικά) Hansard 1803–2005.
- ↑ 10,0 10,1 Sarah Burdett, National Portrait Gallery
- ↑ Directory of the County of Derby, Stephen Glover, 1827-29
- ↑ E. P. Thompson, The Making of the English Working Class, rev. ed., Penguin Books, 1968, p. 499.
- ↑ The Duke of York Scandal, 1809
- ↑ “Ο Ουίλιαμ Κόμπετ της «Political Register» και η σφαγή του Πίτερλο”, 26.1.2014, από την εφημερίδα Το Ποντίκι.
- ↑ Sources of English Constitutional History, Stephenson & Marcham
- ↑ Reports of State Trials, New Series, I, 49, 118 f.
- ↑ Oxford DNB, London Greek Committee (act. 1823–1826)[νεκρός σύνδεσμος]”, F. Rosen, Oxford Dictionary of National Biography.
- ↑ "The London Greek Committee", 21/08/2014.
- ↑ James Dunkerley, Americana: The Americas in the World Around 1850, Verso, 2000, pp.449-50.
Πηγές Επεξεργασία
- Alexander Stephens (1813). Life of Horne Tooke. London.
- Spencer Walpole (1878–1886). History of England. London.
- Abbot, C (1861). Baron Colchester, Diary and Correspondence. London.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Burdett, Sir Francis» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press