Ελληνοβρετανικές σχέσεις

Διπλωματικές σχέσεις

Οι σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου, ή αλλιώς οι σχέσεις της Ελλάδας με τη Βρετανία ή σε πιο ελεύθερο πλαίσιο με την Αγγλία, είναι οι επίσημες σχέσεις που διατηρούνται ανάμεσα στις δυο χώρες. Το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί πρεσβεία στην Αθήνα και προξενείο στη Θεσσαλονίκη,[1] ενώ η Ελλάδα πρεσβεία στο Λονδίνο.[2] Η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρούν γενικά καλές διμερείς σχέσεις[3][4] και είναι επίσης μέλη των οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών, ΝΑΤΟ, και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ελληνο-Βρετανικές σχέσεις
Map indicating locations of United Kingdom and Greece

Ηνωμένο Βασίλειο

Ελλάδα

19ος αιώνας

Επεξεργασία

Ελληνική ανεξαρτησία

Επεξεργασία

Η Βρετανία υποστήριξε την Ελληνική Επανάσταση κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τη δεκαετία του 1820. Αρχικά οικονομικά με το Αγγλικό Δάνειο του 1823, το οποίο ωστόσο είχε ιδιαίτερα επαχθείς όρους, και κατόπιν στρατιωτικά με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου όπου ένας συνδυασμός γεγονότων επέφερε τη σύγκρουση του Αγγλικού, Γαλλικού και Ρωσικού στόλου κατά του τουρκοαιγυπτιακού ο οποίος κατευθυνόταν προς την Πελοπόννησο.

Αρχικά, η επανάσταση αποδοκιμάσθηκε από όλα τα μέλη της Ιερής Συμμαχίας στην οποία μετείχαν οι βρετανοί, μαζί με τις υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Βαθμιαία, ωστόσο, οι Άγγλοι αντιλήφθηκαν ότι η δημιουργία ενός μικρού ναυτικού, ημιαυτόνομου ή και ανεξάρτητου κρατίδιου στο νοτιότερο άκρο της Χερσονήσου του Αίμου, το οποίο θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα είδος δικού τους "προτεκτοράτου" μπορούσε να αποτελέσει ανασχετικό εμπόδιο για την κάθοδο των Ρώσων προς το νότο[5]. Χαρακτηριστικό της αλλαγής νοοτροπίας της αγγλικής πολιτικής είναι και το γεγονότος πως πρώτοι οι άγγλοι χορήγησαν δάνειο στους επαναστάτες[6]. Το εμπόριο και η ναυτιλία συνιστούσαν ανέκαθεν για τους Βρετανούς δραστηριότητες πρωταρχικής σημασίας και έτσι μπορεί να ερμηνευτεί σε μεγάλο βαθμό η σχετική εύνοια που εξεδήλωσαν κατά την πορεία της ελληνικής απελευθερωτικής προσπάθειας. Μάλιστα, η αναγνώριση του ναυτικού αποκλεισμού των επαναστατημένων Ελλήνων σε βάρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τον Βρετανό υπουργό των εξωτερικών Τζορτζ Κάνινγκ στα 1825[7] υπήρξε η πρώτη επίσημη διεθνής διπλωματική κίνηση που αναγνώριζε το δίκαιο των μαχόμενων Ελλήνων και την υπόσταση ενός κρατικού μορφώματος υπό διαμόρφωση.

Οι αποφάσεις της διάσκεψης της Κωνσταντινούπολης όπου η Ελλάδα θα γινόταν ανεξάρτητο κράτος, επικυρώθηκαν επίσημα στη Συνθήκη του Λονδίνου το 1832.

Ελληνικό κράτος

Επεξεργασία

Από το 1830 που συστάθηκε επίσημα το ελληνικό βασίλειο και για όλη τη διάρκεια του πρώτου μισού του 19ου αιώνα, οι Βρετανοί ακολούθησαν παρεμβατική τακτική μέσω της πολιτικής διείσδυσης στην Ελλάδα, η οποία εκφραζόταν με την παρουσία του λεγόμενου "Αγγλόφιλου κόμματος" στο οποίο είχε τεθεί επικεφαλής ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος[8]. Στενές σχέσεις με την αγγλική πολιτική είχε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ο οποίος είχε υπηρετήσει στον αγγλικό στρατό των Επτανήσων. Στα 1853 ξέσπασε ο λεγόμενος Κριμαϊκός Πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας και οι Άγγλοι επενέβησαν τώρα υπέρ της δεύτερης, βάσει του δόγματός τους περί διατήρησης της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ουσιαστικά εξυπηρετούσε την παρεμπόδιση της Ρωσίας να αναζητήσει διέξοδο στο Αιγαίο Πέλαγος. Η Ελλάδα επιχείρησε να επωφεληθεί από τη σύγκρουση για να αποσπάσει εδάφη στα οποία κατοικούσε αμιγής χριστιανικός πληθυσμός, αλλά οι Βρετανοί επενέβησαν βίαια με ναυτικό αποκλεισμό του λιμανιού του Πειραιά[9], υποχρεώνοντας την ελληνική κυβέρνηση να αναθεωρήσει τις απόψεις της. Το 1863, με αφορμή την ανάρρηση στον ελληνικό θρόνο του Γεωργίου Γλύξμπουργκ οι Βρετανοί προσέφεραν ως δώρο στο νέο μονάρχη τα Επτάνησα[10], αλλά στην πραγματικότητα απαλλάχθηκαν από μια σοβαρή και δαπανηρή περιπλοκή, καθότι στα νησιά επικρατούσε έντονος επαναστατικός αναβρασμός.

Υπόθεση Πατσίφικο

Επεξεργασία

Το 1850, η Βρετανία απέστειλε δυνάμεις του βρετανικού βασιλικού ναυτικού στην Ελλάδα με αφορμή το συμβάν του Πατσίφικο, προς ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας ώστε να αναγκαστεί να καταβάλει μια εξαιρετικά υπέρογκη αποζημίωση που διεκδικούσε ένας Άγγλος υπήκοος, μετά από επίθεση και ζημιές που υπέστη ο ίδιος από Έλληνες ιδιώτες λόγω των τοκογλυφικών του δραστηριοτήτων.

Βασιλική διαδοχή

Επεξεργασία

Όταν ο βασιλιάς της Ελλάδος Όθωνας καθαιρέθηκε από το αξίωμα του το 1862, ο Αλφέδρος, γιός της βασίλισσας Βικτώριας, επιλέχθηκε για να τον αντικαταστήσει, ωστόσο η βρετανική κυβέρνηση δεν επέτρεψε την εξέλιξη αυτή. Ο πρίγκηπας Φίλιππος, σύζυγος της βασίλισσας Ελισάβετ Β´, είναι ο εγγονός του Γεωργίου Α´ της Ελλάδος, του βασιλιά που αντικατέστησε τελικά τον Όθωνα.

Ιόνια νησιά

Επεξεργασία

Η Μεγάλη Βρετανία απέκτησε τον έλεγχο των Ιονίων Νήσων από τη Γαλλία του Ναπολέοντα το 1815. Παρέμειναν υπό τη βρετανική κυριαρχία ως το Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων, ακόμα και μετά την ελληνική ανεξαρτησία, εν μέρει λόγω των επιφυλάξεων του Λονδίνου για τον βασιλιά της Ελλάδος Όθωνα ο οποίος ήταν Γερμανικής καταγωγής. Ωστόσο, με την άνοδο του Γεωργίου το 1862 ως βασιλιά, και τις εκκλήσεις των κατοίκων των Ιονίων Νήσων για ένωση με την Ελλάδα, η Βρετανία παραχώρησε τα νησιά στην Ελλάδα το 1864.

20ος αιώνας

Επεξεργασία

Α´ Παγκόσμιος πόλεμος

Επεξεργασία

Κατά τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε διάσταση απόψεων μεταξύ του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου ο οποίος σκόπευε η Ελλάδα να ενταχθεί στην πλευρά των συμμάχων της Αντάντ όπου βρισκόταν και η Αγγλία, και του βασιλιά Κωνσταντίνου Α´ ο οποίος επιθυμούσε την προσέγγιση με τη Γερμανία και Αυστοουγγαρία. Οι Βρετανοί μαζί με τους Γάλλους στήριξαν και ενίσχυσαν στα 1916 το κίνημα της Εθνικής Άμυνας[11] του Ελευθέριου Βενιζέλου σε βάρος του βασιλιά Κωνσταντίνου, τον οποίο υποχρέωσαν να εγκαταλείψει τη χώρα.

Η Αγγλία πρόσφερε το 1915 την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα, εάν η Ελλάδα βοηθούσε τη Σερβία έναντι των Κεντρικών Δυνάμεων.[12] Ωστόσο την περίοδο εκείνη ο Βενιζέλος δεν ήταν στην κυβέρνηση και η πρόταση απορρίφθηκε. Τα αγγλικά στρατεύματα που στάλθηκαν στην Ελλάδα πολέμησαν κυρίως στη Μακεδονία εναντίον των Βουλγάρων, ενώ η Θεσσαλονίκη και η Λήμνος χρησιμοποιήθηκαν ως βάσεις των βρετανικών στρατευμάτων που συμμετείχαν στην εκστρατεία της Καλλίπολης εναντίον των Οθωμανών.

Η Ελλάδα μπήκε επίσημα στον πόλεμο το 1917 με την πλευρά της Αντάντ όταν υπερίσχυσε ο Βενιζέλος.

Με παρότρυνση των αγγλογάλλων, ελληνικό εκστρατευτικό σώμα συμμετείχε στην εκστρατεία της Κριμαίας[13], όπου υπέστη ταπεινωτική ήττα από τους μπολσεβίκους, με συνέπεια η ΕΣΣΔ να ταχθεί στη συνέχεια αλληλέγγυοι προς τον Κεμάλ Ατατούρκ. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας (Μάιος 1919 - Αύγουστος 1922) οι Βρετανοί, τουλάχιστον φαινομενικά, εμφανίσθηκαν ως σύμμαχοι της ελληνικής πλευράς αφού ήταν η μόνη μεγάλη δύναμη που συμπαραστάθηκε στην ελληνική εκστρατεία μέχρι το τέλος, ύστερα από τη μεταστροφή της στάσης της Γαλλίας και της Ιταλίας[14].

Μικρασιατική καταστροφή

Επεξεργασία

Ύστερα απο αγγλική και γαλλική συμφωνία, η 1η μεραρχία του Ελληνικού στρατού αποβιβάστηκε στη Σμύρνη στις 2 Μαΐου του 1919 με σκοπό να εγκαθιστήσει ελληνική διοίκηση και να προστατεύσει τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Το Νοέμβριο του 1920, ο Κωνσταντίνος Α΄ επέστρεψε στο θρόνο ύστερα από δημοψήφισμα του ίδιου έτους. Ο Κωνσταντίνος ήταν εξαιρετικά αντιπαθής στις Συμμαχικές δυνάμεις για το ρόλο που διαδραμάτισε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία, οι οποίες είχαν προειδοποιήσει τη νέα κυβέρνηση για το τι θα σήμαινε μια πιθανή επιστροφή του Κωνσταντίνου στις σχέσεις τους με αυτή, παρέδωσαν διακοινώσεις με τις οποίες δεν αναγνώριζαν τον Κωνσταντίνο ως αρχηγό του κράτους και πάγωσαν όλα τα δάνεια που είχανε δρομολογηθεί προς την Ελλάδα.[15] Μόνο η Αγγλία συνέχισε πλέον, αν και μόνο σε διπλωματικό επίπεδο, να υποστηρίζει την Ελλάδα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο.

Β´ Παγκόσμιος πόλεμος

Επεξεργασία

Κατά το Β´ παγκόσμιο πόλεμο η Αγγλία μαζί με τη Γαλλία έγιναν εγγυητές της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας μετά την κατάκτηση της Αλβανίας από την Ιταλία. Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς με την έγκριση του βασιλέα Γεώργιου Β΄ προχώρησε σε κήρυξη δικτατορίας, κάτι που ενέκρινε η βρετανική πλευρά, καθότι ο μονάρχης ήταν αγγλόφιλος[16]. Μετά τη γερμανική επίθεση κατά της Μεγάλης Βρετανίας το καλοκαίρι του 1940, οι Βρετανοί είχαν απομείνει ουσιαστικά μόνοι να μάχονται εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Η απόρριψη του ιταλικού τελεσίγραφου στις 28 Οκτωβρίου 1940 από τον Έλληνα κυβερνήτη, σήμαινε πως τερματιζόταν η τακτική της αυστηρής ουδετερότητας, η Ελλάδα έμπαινε στο στόχαστρο των Γερμανοϊταλών[17] και η Αγγλία αποκτούσε μια παράταση στον αγώνα επιβίωσής της, με τη δέσμευση εχθρικών δυνάμεων στη Βαλκανική. Με την έναρξη του πολέμου, το Ηνωμένο Βασίλειο έστειλε αρχικά αεροπορική βοήθεια, και κατόπιν και στρατό ξηράς με 4 μεραρχίες λίγο πριν την επέμβαση της Γερμανίας στην Ελλάδα.[18] Με την επικράτηση των Γερμανών στον ηπειρωτικό χώρο έναντι των ελληνικών και βρετανικών στρατευμάτων, οι δυνάμεις αυτές οπισθωχώρησαν δίνοντας την τελευταία μεγάλη μάχη στη μάχη της Κρήτης.

Η κατάρρευση όμως του ελληνικού μετώπου την άνοιξη του 1941 και ο πιθανός εγκλωβισμός μεγάλου μέρους του βρετανικού εκστρατευτικού σώματος στην ηπειρωτική Ελλάδα, υποχρέωσε τη βρετανική κυβέρνηση, μέσω της στάσης του έλληνα βασιλιά να ζητήσει την παράταση των συγκρούσεων, έως ότου αποχωρήσουν με ασφάλεια και οι τελευταίοι βρετανοί στρατιώτες. Η επιμονή του έλληνα βασιλιά για περαιτέρω άμυνα "έως εσχάτων" κατά τη διάρκεια του Ελληνογερμανικού πολέμου οδήγησε στην αυτοκτονία του πρωθυπουργού Κορυζή[19] και στην ανταρσία το στρατηγό Τσολάκογλου[20], που, αγνοώντας τις εντολές του γενικού επιτελείου, προχώρησε σε συνθηκολόγηση με τις δυνάμεις της Βέρμαχτ. Μετά την απώλεια και της Κρήτης τον Ιούνιο του 1941, οι Βρετανοί προσέφεραν άσυλο στην εξόριστη βασιλική κυβέρνηση που εγκαταστάθηκε αρχικά στο Λονδίνο και εν συνεχεία στο Κάιρο. Οι ελληνικές ανταρτικές οργανώσεις που εν τω μεταξύ δημιουργήθηκαν στα βουνά της Ελλάδας (Ε.Δ.Ε.Σ., ΕΑΜ και ΕΚΚΑ) υπάχθηκαν στη δικαιοδοσία του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, ενώ μια Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή υπό το συνταγματάρχη Έντι Μάγιερς έφτασε στην κατεχόμενη Ελλάδα[21] και προσπάθησε να συντονίσει τον Αντιστασιακό Αγώνα[22].

Παράλληλα, στη Μέση Ανατολή βρήκαν καταφύγιο Έλληνες αξιωματικοί και οπλίτες και των τριών σωμάτων που είχαν δραπετεύσει από τη χώρα και επιθυμούσαν να συνεχίσουν τον αγώνα[23]. Υπό βρετανική επίβλεψη συστάθηκαν η "Γ' Ορεινή Ταξιαρχία (ΙΙΙ Ε.Ο.Τ.)" και ο "Ιερός Λόχος" που πολέμησαν στο πλευρό των συμμάχων στο Ρίμινι και αλλού. Προηγουμένως όμως, οι Βρετανοί είχαν καταστείλει με βίαιο τρόπο δυο εξεγέρσεις[24] δημοκρατικών Ελλήνων στρατιωτών και ναυτών, τους οποίους εκτόπισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Λιβύη και την Αίγυπτο.

 
Αξιωματικοί του Ελληνικού και Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού σε συνάντηση κατά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο

Εμφύλιος

Επεξεργασία

Μετά την απελευθέρωση οι Βρετανοί εξακολούθησαν να αποτελούν τον βασικότερο παράγοντα που διαμόρφωσε τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Στα Δεκεμβριανά πολέμησαν ουσιαστικά σχεδόν μόνοι εναντίον του ΕΛΑΣ και επέβαλλαν την εξουσία των αντι-ΕΑΜικών δυνάμεων[25], ενώ από το 1946 έως το 1947 κατά το πρώτο στάδιο του Εμφυλίου[26] υποστήριξαν με όλες τους τις δυνάμεις τον λεγόμενο "Εθνικό Στρατό" σε βάρος του λεγόμενου "Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας". Το Ηνωμένο Βασίλειο συνέδραμε ενεργά με στρατεύματα υπέρ των δυνάμεων του Βασιλείου της Ελλάδος (Ελληνικός στρατός) και κατά του αντάρτικου της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας) υπό τον έλεγχο του ΚΚΕ.

Η Αγγλία αρνήθηκε την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, έπειτα από το σχετικό δημοψήφισμα του 1950. Κατά τη δεκαετία του 1950 τα αγγλικά στρατεύματα στην Κύπρο διεξήγαγαν πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του αντάρτικου της ΕΟΚΑ οι οποίοι επιζητούσαν ανεξαρτησία και ένωση με την Ελλάδα. Οι Αγγλικές αρχές συγκρότησαν τμήματα χωροφυλακής με τον αριθμό των Τουρκοκυπρίων σε αυτά να είναι δυσανάλογα μεγάλος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία εντάσεων μεταξύ της Ελληνικής και της Τουρκικής κοινότητας. Η Μεγάλη Βρετανία τήρησε ουδέτερη στάση κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του Ιουλίου- Αυγούστου του 1974, αρνούμενη να παρέμβη[27], με αποτέλεσμα να απειληθεί ελληνοτουρκική σύρραξη.

Μάρμαρα του Παρθενώνα

Επεξεργασία
 
Η ιδιοκτησία των Μαρμάρων του Παρθενώνα τα οποία στεγάζονται στο Βρετανικό Μουσείο, αποτελεί εστία έντασης στις σχέσεις των 2 χωρών

Το 1983 η Ελλάδα ξεκίνησε επίσημα τη διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο τα είχε στην κατοχή του από τις αρχές του 19ου αιώνα όταν και αφαιρέθηκαν από την ακρόπολη από τον Λόρδο Έλγιν ο οποίος το 1816 τα πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο όπου και στεγάζονται μέχρι σήμερα.[28][29] Η κατοχή των μαρμάρων από τη Βρετανία αποτελεί αντικείμενο σχετικά έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο χωρών, ενώ στην ίδια την επιστημονική κοινότητα και κοινή γνώμη της Βρετανίας ενώ υπήρξε κάποια υποστήριξη σχετικά με την παραμονή των μαρμάρων στο Βρετανικό Μουσείο,[30] έχουν κατά καιρούς εκφραστεί ιδιαίτερα έντονες διαφωνίες όπου οι πράξεις του Έλγιν και η συνεχιζόμενη παραμονή των μαρμάρων στην Αγγλία παρομοιάζονται με βανδαλισμό και πολιτιστική λεηλασία.[31][32][33][34][35][36]

Μακεδονικό ζήτημα

Επεξεργασία

Η Βρετανία αναγνώρισε επίσημα τη Βόρεια Μακεδονία με το τότε συνταγματικό της όνομα (Δημοκρατία της Μακεδονίας) στις 16 Δεκεμβρίου 1993,[37] και αναφέρεται στη χώρα ως Μακεδονία.[38]

21ος αιώνας

Επεξεργασία

17 Νοέμβρη

Επεξεργασία

Το 2000, ο Στήβεν Σόντερς, Βρετανός ταξίαρχος και διπλωματικός ακόλουθος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα, δολοφονήθηκε από μέλη της 17 Νοέμβρη τα οποία επέβαιναν σε μοτοσυκλέτα. Η ενδελεχής έρευνα που ακολούθησε έφερε μεγάλο βαθμό συνεργασίας μεταξύ των ελληνικών και βρετανικών αρχών.

Ελληνική κρίση χρέους

Επεξεργασία

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανέφερε πως δεν θα ήταν σύμφωνη στο να χορηγήσει κεφάλαια προς την Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον υποστήριξε πως θα πρέπει να υπάρξει ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας σύμφωνα με τα σχέδια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.[39]

Διπλωματική αντιπροσώπευση

Επεξεργασία

Η Ελλάδα διατηρεί πρεσβεία στο Λονδίνο και προξενεία στο Μπέλφαστ, Μπέρμιγχαμ, Εδιμβούργο, Γιβραλτάρ, Γλασκόβη και Ληντς.[40] Το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί πρεσβεία στην Αθήνα και προξενεία σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Κέρκυρα, Ρόδο, και Ζάκυνθο.[41][42]

Ομογένεια

Επεξεργασία

Υπάρχουν περίπου 40 χιλιάδες Έλληνες πολίτες οι οποίοι διαμένουν μόνιμα στη Μεγάλη Βρετανία, ενώ ο αριθμός των Κυπρίων φτάνει τις 250 με 300 χιλιάδες. Η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία έχει επίσης ισχυρή παρουσία.[43]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «UK and Greece - UK and the world - GOV.UK». Ukingreece.fco.gov.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 
  2. «Ελληνική Δημοκρατία - Η Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο». www.mfa.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2015. 
  3. «Πολιτικές Σχέσεις - Η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο». www.mfa.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2015. 
  4. «British Embassy Athens - GOV.UK». Ukingreece.fco.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 
  5. «Για τη Διπλωματία του 1821». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  6. «Τα δάνεια που πήρε η Ελλάδα το 1821». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  7. Ο Ναυτικός Αγώνας 1821-1827[νεκρός σύνδεσμος]
  8. Η πρώτη πενταετία του ελληνικού κράτους (1833-1837)[νεκρός σύνδεσμος]
  9. «Ο ναυτικός αποκλεισμός του Πειραιά». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  10. «Η Ένωση των Επτανήσων με τη Μητέρα Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  11. «1916: Η χρονιά της Εθνικής Άμυνας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  12. Η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: η ανάγκη συμμάχων, του Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτου - Η Καθημερινή
  13. Η Εκστρατεία στην Ουκρανία
  14. Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων στη Μικρά Ασία[νεκρός σύνδεσμος]
  15. Ζολώτα, Αναστασίου Π. (1995). Η Εθνική Τραγωδία. Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημοσίας Διοικήσεως, σελ. 44 και 58.
  16. «H δικτατορία του Iωάννη Mεταξά, 1936-1940». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  17. «HISTORY: Η γερμανική επίθεση στην Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  18. Buell, Hal. (2002). World War II, Album & Chronicle. New York: Tess Press. ISBN 1-57912-271-X. σελ. 75
  19. «Γιατί αυτοκτόνησε ο Α.Κορυζής;». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  20. Πόσο δωσίλογος ήταν τελικά ο Τσολάκογλου;
  21. «Προστριβές και επεισόδια των αντιστασιακών ομάδων ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ στην κατεχόμενη Ελλάδα (Ιούνιος 1943)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  22. Η επιχείρηση στον Γοργοπόταμο: Η κορυφαία πράξη της ελληνικής αντίστασης
  23. «Η ανασυγκρότηση του Ελληνικού στρατού στη Μέση Ανατολή (1941-1942)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  24. Το κίνημα της Μέσης Ανατολής
  25. «Ο Δεκέμβρης του '44 και ο βρετανικός παράγοντας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  26. «"Ετσι ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα".». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  27. «"ΑΤΤΙΛΑΣ" 1974: η αποκάλυψη του ρόλου των Βρετανών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2017. 
  28. «What are the 'Elgin Marbles'?». britishmuseum.org. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2009. 
  29. «Elgin Marbles – Greek sculpture». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2009. 
  30. Casey, Christopher (30 Οκτωβρίου 2008). «"Grecian Grandeurs and the Rude Wasting of Old Time": Britain, the Elgin Marbles, and Post-Revolutionary Hellenism». Foundations. Volume III, Number 1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2009. 
  31. Encyclopædia Britannica, The Acropolis, p.6/20, 2008, O.Ed.
  32. Linda Theodorou; Facaros, Dana (2003). Greece (Cadogan Country Guides). Cadogan Guides. σελ. 55. ISBN 1-86011-898-4. 
  33. Dyson, Stephen L. (2004). Eugenie Sellers Strong: portrait of an archaeologist. London: Duckworth. ISBN 0-7156-3219-1. 
  34. Mark Ellingham, Tim Salmon, Marc Dubin, Natania Jansz, John Fisher, Greece: The Rough Guide,Rough Guides, 1992,ISBN 1-85828-020-6, p.39
  35. Chester Charlton McCown, The Ladder of Progress in Palestine: A Story of Archaeological Adventure,Harper & Bros., 1943, p.2
  36. Graham Huggan, Stephan Klasen, Perspectives on Endangerment, Georg Olms Verlag, 2005, ISBN 3-487-13022-X, p.159
  37. Daniel L. Bethlehem, Marc Weller, The 'Yugoslav' Crisis in International Law, p. xlv. Cambridge University Press, 1997. ISBN 0-521-46304-1
  38. (Αγγλικά) British Embassy Skopje
  39. «Cameron backs IMF call for Greek debt relief». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2015. 
  40. «Greece's Bilateral Relations». Mfa.gr. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 
  41. «Worldwide organisations - GOV.UK». Fco.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 
  42. «British Embassy Athens - GOV.UK». Ukingreece.fco.gov.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 
  43. «The Hellenic Centre London | Venue Hire & Greek Cultural Centre - About us». Helleniccentre.org. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2013. 

Σχετική βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Παύλος Σούρλας - John Kittmer (επιμ.): Ελληνο-βρετανικές σχέσεις: Πτυχές της πρόσφατης ιστορίας τους, Πρακτικά συνεδρίου, Αθήνα, 2-3/11/2012, εκδ. Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2016, ISBN 978-618-5154-04-2
  • Γιάννης Σ. Κολιόπουλος (2005). Η δικτατορία του Μεταξά και ο πόλεμος του '40: Οι σχέσεις της Ελλάδας με τη Βρετανία. Επίκεντρο. 
  • Procopis Papastratis (1984). British Policy towards Greece during the Second World War 1941–1944. Cambridge University Press. 
  • Θανάσης Δ. Σφήκας (1997). Οι Άγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα: Ο Ιμπεριαλισμός της Μη Επέμβασης. Αθήνα: Φιλίστωρ.