Αλέξανδρος Κοριζής
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. |
Ο Αλέξανδρος Κοριζής (Πόρος, 1885 – Αθήνα, 18 Απριλίου 1941) ήταν Έλληνας νομικός, οικονομολόγος και πολιτικός.
| Αλέξανδρος Κοριζής | |
|---|---|
 Ο Αλέξανδρος Κοριζής | |
 Πρωθυπουργός της Ελλάδας | |
| Περίοδος 29 Ιανουαρίου 1941 – 18 Απριλίου 1941 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Αλέξανδρου Κορυζή 1941 |
| Μονάρχης | Γεώργιος Βʹ |
| Προκάτοχος | Ιωάννης Μεταξάς |
| Διάδοχος | Γεώργιος Βʹ (εν εξορία) Γεώργιος Τσολάκογλου (στην Αθήνα) |
| Υπουργός Οικονομικών | |
| Περίοδος 7 Μαρτίου 1933 – 10 Μαρτίου 1933 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Αλέξανδρου Οθωναίου 1933 |
| Υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως | |
| Περίοδος 4 Αυγούστου 1936 – 13 Ιουλίου 1939 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Ιωάννη Μεταξά 1936 |
| Διοικητής Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας | |
| Περίοδος 9 Αυγούστου 1939 – 29 Ιανουαρίου 1941 | |
| Υποδιοικητής Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας | |
| Περίοδος 12 Μαΐου 1928 – 1936 | |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1885, Πόρος |
| Θάνατος | 18 Απριλίου 1941 (56 ετών) Αθήνα |
| Υπηκοότητα | Ελλάδα |
| Σύζυγος | Ελισάβετ Τσιτσάρα |
| Παιδιά | Αικατερίνη Κορυζή Ελένη (Λένα) Κορυζή Ειρήνη (Ρένα) Κορυζή-Ανδρεάδη Γεώργιος Κορυζής |
| Σπουδές | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών |
| Επάγγελμα | Στέλεχος Εθνικής Τράπεζας |
| Βραβεύσεις | Αργυρός Σταυρός του Σωτήρος |
| Υπογραφή |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Χαρακτηρίστηκε πρωθυπουργός του 2ου ΟΧΙ της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο[1].
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΠρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΉταν γιος του Γεωργίου Κορυζή, παλαίμαχου πολιτικού που διετέλεσε βουλευτής Τροιζηνίας και δήμαρχος Πόρου, εγγονός του Σταματίου Κορυζή (1815-1898), πληρεξούσιου βουλευτή Τροιζηνίας, και δισέγγονος του Γεωργίου Κορυζή, αγωνιστή του 1821. Η μητέρα του, Αικατερίνη, το γένος Αθανασίου Μισυρλή, κατάγονταν από την Πύλο και ήταν ανιψιά του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου. Ο Κορυζής πέρασε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στον Πόρο. Στα επτά του χρόνια έμεινε ορφανός από μητέρα, γεγονός που είχε αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1901-1905) και σε πολύ νεαρή ηλικία διορίστηκε το 1903 στη Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, όπου σημείωσε ταχεία άνοδο στην ιεραρχία, υπηρετώντας κυρίως στην Επιθεώρηση και στο τμήμα Οργάνωσης. Από το 1915 συνέβαλε στην οργάνωση κλάδου αγροτικής πίστης στην Εθνική Τράπεζα, από την απόσπαση του οποίου προήλθε αργότερα η Αγροτική Τράπεζα (1929) της οποίας διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του διοικητικού της Συμβουλίου[2].
Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, αρχικά ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού, και στη συνέχεια, αποφοιτώντας της σχετικής σχολής, έφεδρος υπολοχαγός Πυροβολικού. Στο τέλος (1914), παρασημοφορήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρος και με άλλα αναμνηστικά μετάλλια από τον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄.
Τραπεζίτης
ΕπεξεργασίαΜετά τη λήξη των πολέμων ανέλαβε τμηματάρχης της Εθνικής Τράπεζας και το 1919 γενικός επιθεωρητής. Από τη θέση αυτή, επί κυβερνήσεως Ε. Βενιζέλου, υπήρξε οικονομικός σύμβουλος του Υπάτου Αρμοστή στη Σμύρνη, Αριστείδη Στεργιάδη, την περίοδο 1919-1920 ιδρύοντας παράλληλα το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Σμύρνη. Αργότερα συνέβαλε στην ίδρυση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού (ΑΣΟ), του οποίου διετέλεσε πρώτος πρόεδρος (1925-28).
Στις 12 Μαΐου του 1928 ανέλαβε υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας, μετά την παραίτηση του Εμμανουήλ Τσουδερού προκειμένου εκείνος εκλεγεί και διορισθεί υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Κατ' εντολή της τότε κυβέρνησης, ο Α. Κορυζής συνέταξε το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου, που αποτέλεσε στην ουσία και τον πρώτο συντονιστικό δημόσιο φορέα στην οικονομική πολιτική της Ελλάδας.[εκκρεμεί παραπομπή]
Υπουργός
ΕπεξεργασίαΜετά την αυθημερόν καταστολή του κινήματος του Ν. Πλαστήρα στις 6 Μαρτίου 1933, ανέλαβε για λίγες ημέρες η κυβέρνηση Α. Οθωναίου, με τον Κορυζή στη θέση του υπουργού Οικονομικών. Μετά τις 10 Μαρτίου 1933, επανήλθε στη θέση του στην Εθνική Τράπεζα.
Την επομένη της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος του Μεταξά, στις 5 Αυγούστου του 1936, διορίστηκε υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως, όπου και παρέμεινε επί τρία σχεδόν συνεχή χρόνια. Στις 12 Ιουλίου 1939, υπέβαλε παραίτηση, η οποία έγινε δεκτή. Σημειώνεται ότι κατά την υπουργία του αυτή, η προσφορά του κρίθηκε ιδιαίτερα σημαντική ιδιαίτερα σε νομοθετικές ρυθμίσεις θεμάτων που απευθύνονταν στη λαϊκή βάση και αφορούσαν διοικητικό τομέα και κοινωνικής πρόνοιας τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο, π.χ. νοσοκομείων και κοινωνικών κέντρων[3].
Στις 9 Αυγούστου 1939, διορίστηκε διοικητής της Εθνικής Τράπεζα της Ελλάδος, μετά τον θάνατο του Ιωάννη Δροσοπούλου. Με τον θάνατο του Μεταξά, τον Ιανουάριο του 1941 και διαρκούντος του πολέμου, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ τού ανέθεσε απευθείας την πρωθυπουργία της Ελλάδας (29 Ιανουαρίου 1941)[4].
Πρωθυπουργός
ΕπεξεργασίαΤην εποχή του διορισμού του ήταν εκτός πολιτικής σκηνής, πλην όμως η ακεραιότητα του χαρακτήρα του, η προσωπικότητά του και το ήθος του, για τα οποία έχαιρε μεγάλης εκτίμησης απ' όλες τις πολιτικές παρατάξεις, συνέβαλαν ιδιαίτερα στην βασιλική επιλογή και προτίμησή του από τους πρωτοκλασάτους του Ι. Μεταξά[5].
Αποδεχόμενος τον διορισμό του ως πρωθυπουργός και πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου, ανέλαβε επίσης τις θέσεις του υπουργού Εξωτερικών, υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, και υπουργού Στρατιωτικών, Ναυτικών και Αεροπορίας, καλύπτοντας έτσι όλες τις υπουργικές θέσεις του προκατόχου του. Το δε μήνυμά του προς τον ελληνικό λαό υπήρξε ιστορικό, κατά το οποίο και είχε πλήρη αντίληψη του πολύ δύσκολου έργου που αναλάμβανε και που θα κατέληγε σε θυσία[6].
Σύμφωνα με τον τότε πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Λίνκολν ΜακΒί, ο Κορυζής ήταν «ένας ακάματος εργάτης και ένας ικανός και σεβαστός διαχειριστής [με] φίλους τόσο βενιζελικούς όσο βασιλικούς»[7]. Ο διευθυντής της Near East Foundation στην Ελλάδα Λερντ Άρτσερ (Laird Archer), τον χαρακτηρίζει ως έναν ευσυνείδητο, ισχυρό, αυτοδημιούργητο άνδρα, μεγάλης αξιοπρέπειας, που περιφρονούσε τους κομματάρχες και τους ελιγμούς τους[8]. Αντίθετα, ο Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα, Μάικλ Πάλερετ, θεωρούσε τον Κορυζή αδύνατο χαρακτήρα και άτομο χωρίς προσωπικότητα[8].
Το 2ο Όχι
ΕπεξεργασίαΣτις 6 Απριλίου του 1941, ο Κορυζής, πιστός στην παρακαταθήκη του προκατόχου του, απέρριψε το αίτημα των Γερμανών για απομάκρυνση των βρετανικών δυνάμεων από την Ελλάδα στη διακοίνωση (νότα) που του επέδωσε ο Γερμανός πρεσβευτής Έρμπαχ-Σαίνμπεργκ[9], μισή ώρα μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής κατά παράβαση της σχετικής Σύμβασης II της Χάγης.
Αυτοκτονία
Επεξεργασία
Στις 18 Απριλίου, δώδεκα ημέρες μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής, και ενώ μαίνονταν οι μάχες, ο Κορυζής συμμετείχε σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ακολούθησε κατ' ιδίαν συνομιλία με τον βασιλιά Γεώργιο. Το τι ειπώθηκε ακριβώς σ' αυτή τη συνομιλία δεν έγινε ποτέ γνωστό, αν και εικάζεται ότι οι δύο άνδρες μπορεί να διαφώνησαν ως προς την συνέχιση του αγώνα με ενδεχόμενη μετακίνηση της ελληνικής κυβέρνησης στην Κρήτη ή στην αγγλοκρατούμενη Κύπρο. Πάντως, ο Κορυζής εξήλθε συντετριμμένος από τη συνάντησή του με τον βασιλιά, με κατεύθυνση την οικία του στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας.
Ο βασιλιάς ανησυχώντας για τον Κορυζή, που πολύ πιθανόν κάτι να είχε υπονοήσει στο λόγο του, έστειλε τον Ιώαννη Διάκο (ιδιαίτερο γραμματέα και εξ απορρήτων σύμβουλο του Ιωάννη Μεταξά) στην οικία του (υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι ο βασιλιάς απέστειλε τον διάδοχο Παύλο. Αυτό είναι λανθασμένο, σύμφωνα και με τον Δρα Ιωάννη Παπαφλωράτο [10] ). Φθάνοντας ο Διάκος και ενώ μιλούσε στην είσοδο της πρωθυπουργικής κατοικίας με την σύζυγο του Κορυζή, ακούστηκαν πυροβολισμοί από τον πρώτο όροφο. Ο Κορυζής είχε αυτοκτονήσει με δύο σφαίρες στην καρδιακή χώρα, κατά μία εκδοχή[11], ή με μία σφαίρα στο κεφάλι κατά δεύτερη εκδοχή[12], που είναι ίσως πιο πιθανή[13].
Ιδιωτικός βίος
ΕπεξεργασίαΟ Κορυζής ήταν σύζυγος της Ελισάβετ Τσιτσάρα, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: την Αικατερίνη, την Ελένη (Λένα, «Κυρία επί των Τιμών» της βασίλισσας Φρειδερίκης), την Ειρήνη (Ρένα, σύζυγος του εφοπλιστή Στρατή Ανδρεάδη) και τον Γεώργιο (απεβ. 1999). Τα παιδιά του δώρισαν το πατρικό τους σπίτι στον Πόρο για να γίνει αρχαιολογικό μουσείο[14].
Ο αδελφός του Στυλιανός Κορυζής, μηχανολόγος μηχανικός, συνελήφθη από ΕΛΑΣίτες ως όμηρος στα Δεκεμβριανά του 1944 και εκτελέστηκε στην Αράχωβα[15]. Ανιψιός του Αλεξάνδρου Κορυζή και γιος του Στυλιανού Κορυζή ήταν ο καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Χαρίτων Κοριζής (1927–1987)[16].
Συγγραφικό έργο
ΕπεξεργασίαΣτο συγγραφικό έργο του περιλαμβάνονται πολλές οικονομικού περιεχομένου πραγματείες όπως:
- Ἡ ἀγροτικὴ πίστις καὶ ἡ Ἐθνική Τράπεζα (1925),
- Τὸ καπνικὸν ζήτημα τῆς Ἑλλάδος καὶ ἡ λύσις του (χ.χ.), κ.ά.
Σημειώσεις και παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Γιαννούδης, Αθανάσιος (2021). Η περίοδος της πρωθυπουργίας του Αλεξάνδρου Κορυζή (PDF) (μεταπτυχιακή διατριβή). Πάφος: Πανεπιστήμιο Νεάπολις. σελίδες 73–76. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. 5. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1986.
- ↑ Γιαννούδης, Αθανάσιος (2021). Ο.π., σελίδα 19.
- ↑ Γιαννούδης, Αθανάσιος (2021). Ο.π., σελίδες 20-23.
- ↑ Γιαννούδης, Αθανάσιος (2021). Ο.π., σελίδα 22.
- ↑ Γιαννούδης, Αθανάσιος (2021). Ο.π., σελίδα 25.
- ↑ MacVeagh, Lincoln (1959). «868.002/258: Telegram; The Minister in Greece (MacVeagh) to the Secretary of State, Athens, February 3, 1941—10 a.m. [Received February 4—8 a.m.]». Στο: Sappington, N.O.· Prescott, Francis C. Foreign Relations of the United States Diplomatic Papers, 1941, Europe, Volume II. Washington, DC: United States Government Printing Office. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 8,0 8,1 Richter, Heinz A. (1998). Η ιταλο-γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδος. Μτφρ. Σαρρόπουλος, Κώστας. Αθήνα: Εκδόσεις Γκοβόστη. σελίδες 251–252.
- ↑ Ο Πρίγκιπας Βίκτωρ του Έρμπαχ-Σαίνμπεργκ (Victor Sergius Heinrich Bruno Karl zu Erbach-Schönberg, 1880–1967) ήταν Γερμανός στρατιωτικός και διπλωμάτης. Υπηρέτησε ως πρέσβης της ναζιστικής Γερμανίας στην Ελλάδα από το 1936 μέχρι την εισβολή των Δυνάμεων του Άξονα τον Απρίλιο του 1941.
- ↑ «Αλέξανδρος Κορυζής: Αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε ο πρωθυπουργός του δεύτερου «Όχι»;». ProtoThema. 29 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2024.
- ↑ Αρσενίου, Λάζαρος (1998). Ανατομία του έπους 1940-41. Αθήνα-Ιωάννινα: Δωδώνη. σελίδες 286–287.
- ↑ Πρίγκηψ Πέτρος (1997). Ημερολόγια πολέμου 1940-1941. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν. σελίδες 307–309.
- ↑ Carr, John C. (2014). Η άμυνα και η πτώση της Ελλάδας, 1940-1941. Μτφρ. Χαλαζιάς, Ιωάννης. Αθήνα: Ψυχογιός. σελίδες 350–352, 393. ISBN 978-618-01-0760-9.
- ↑ Κονσολάκη-Γιαννοπούλου, Ελένη (2012). «Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου». Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (odysseus.culture.gr). Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «Απελευθέρωση-Δεκεμβριανά '44: Πόλεμος και ειρήνη στη μετακατοχική Αθήνα» (PDF). Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (askiweb.eu). Αθήνα. 2020. σελ. 37. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «Χαρίτων Κοριζής». korizis.com. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2022.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Κορυζή
- Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου
- Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός