Η Θρία[1][2] ή Θριώ[3] ή Θριαί[2] ή Θριούς[2] (αρχαία ελληνικά: Θρία‎‎), (ο δήμος: Θρίας ή Δήμος Θριασίων) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Θρία
Γενικά στοιχεία
ΟνομασίαΘρία
Άλλες ονομασίεςΘριαί ή Θριώ ή Θριούς
Κύριος οικισμόςΘρία
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότηταδήμος της αρχαίας Αττικής
Ονομασία δήμουΔήμος Θρίας ή Δήμος Θριασίων
Ονομασία δημότηΘριάσιος
ΦυλήΟινηίδα
Αδριανίδα
ΤριττύςΠαραλίας
Σύστημα εξουσίαςΠόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημαΑθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτηδήμαρχος
Λήψη αποφάσεωνΑρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος
508 – 307/306 π.Χ.
7 ή 8
2η περίοδος
307/306–224/223 π.Χ.
8
3η περίοδος
224/223–201/200 π.Χ.
8
4η περίοδος
201/200 π.Χ.– 126/127
άγνωστος
5η περίοδος
126/127–3ος αιώνας
άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση508 ΠΚΕ
Λήξη3ος αιώνας
Αντικαταστάθηκε απόΔήμος Ασπροπύργου, Δήμος Χαϊδαρίου
Λατρευτικές παραδόσεις
ΙεράΝαός του Δαφναίου Απόλλωνος («Πύθιον»)
Ναός της Φίλας Αφροδίτης
ΕορτέςΕλευσίνια Μυστήρια
Αρχαιολογία
Περιοχή
Αρχαία Αττική
Σήμερα: θέση στα νοτιοανατολικά του Ασπροπύργου Αττικής
Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας

Ο δήμος πήρε το όνομά του πιθανώς από το Θριάσιο πεδίο, το οποίο αποτελούσε τη μεγαλύτερη πεδιάδα της Αττικής,[4] γνωστή και ως Θριασία, η οποία περιελάμβανε την παράκτια πεδιάδα δυτικά της οροσειράς της Πάρνηθας και του όρους Αιγάλεω. Κατά άλλους ερευνητές, ισχύει το αντίστροφο και από την Θρία ονομάστηκε η πεδιάδα ως Θριάσιο πεδίο. Υπάρχει επίσης η εκτίμηση ότι η ετυμολογία της ονομασίας προέρχεται από τις «Θριές»,[2] οι οποίες σύμφωνα με την μυθολογία ήταν οι φτερωτές νύμφες τροφοί του Απόλλωνα ή «κατά τον Ετυμολόγον, παρά τας τρεις μαντικάς ψήφους (λιθάρια) Θρίας λεγομένας, ας έρριψεν η Αθηνά εις το θριάσιον πεδίον».[2]

Τοποθεσία της αρχαίας Θρίας

Επεξεργασία

Ο δήμος της Θρίας, ήταν σημαντικός δήμος, της παραλίας και πιθανώς η πρωτεύουσα της παράλιας τριττύας (πιθανώς και με το ίδιο όνομα) της φυλής. Σύμφωνα με τον τοπογράφο, αρχαιολόγο και περιηγητή Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, ο δήμος βρισκόταν πάνω σε ένα λόφο που ονομάζεται Μαγούλα, κοντά στον ποταμό Θριάσιο Κηφισό ή Ελευσινιακό Κηφισό (αρχαία ονομασία του Σαρανταπόταμου της Αττικής) και περίπου 6 χιλιόμετρα (τρία μίλια) βόρεια της Ελευσίνας, [5] αλλά οι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν πιο πιθανό ότι η Θρία βρισκόταν στην ακτή, στα μισά του δρόμου μεταξύ Ελευσίνας και του ακρωτηρίου της Αμφιάλης, στην περιοχή ανάμεσα της Ελευσίνας και του σημερινού Ασπροπύργου[6] (πρώην Καλύβια Χασιώτικα ή Καλύβια της Χασιάς[7]). Σήμερα υπάρχουν ελάχιστα ευρήματα της αρχαίας πόλης. Ο John S. Traill θεωρεί ότι το κέντρο του δήμου βρίσκεται σε θέση στα νοτιοανατολικά του Ασπροπύργου,[8] η οποία υπάγεται στον Δήμο Ασπροπύργου.

Σύμφωνα με σύγχρονους ερευνητές η πιθανή θέση της Θρίας περικλείεται μέσα στο τρίγωνο που σχηματίζουν σήμερα οι τρεις εκκλησίες στην περιοχή του Ασπροπύργου: Αγία Τριάδα (νεκροταφείο), Άγιος Ιωάννης νηστευτής και Άγιος Γεώργιος.[9]

Οι ερευνητές του 19ου αιώνα Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής[1] και Διονύσιος Σουρμελής,[2] επιβεβαιώνουν τη διαχρονική ύπαρξη του δήμου στην περιοχή του Θριασίου πεδίου, ο δεύτερος μάλιστα τοποθετούσε τον δήμο στο Μούλκι.

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Επεξεργασία

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[10] ως μέλος αρχικά της Οινηίδας φυλής, με 7 ή 8 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500 κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.), με 8 βουλευτές στη Βουλή των 600 κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) και επίσης με 8 βουλευτές κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.). Ο αριθμός βουλευτών για την επόμενη τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) δεν είναι γνωστός, ενώ κατά την έναρξη της πέμπτης περιόδου (126/127 – 3ος αιώνας) ο δήμος εντάχθηκε στην Αδριανίδα φυλή, επίσης με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων.

Οι κάτοικοι της Θρίας

Επεξεργασία

Ο δημότης της αρχαίας Θρίας ονομαζόταν Θριάσιος. Στα εδάφη της Θρίας μάλλον περιλαμβάνονταν οι αλυκές, λίμνες και μικρές ρεματιές των Ρειτών,[11] λίγο πριν από τη Θρία,[12] οι οποίοι σήμερα υπάγονται στον Δήμο Χαϊδαρίου και στους οποίους επιτρεπόταν η αλιεία μόνο σε ιερείς και υπήρχαν ναοί αφιερωμένοι στην Αφροδίτη Φίλα κατά την ελληνιστική εποχή και στην Προσερπίνα και την Κέρες κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Ο ναός της Αφροδίτης (ίσως να πρόκειται για το Ιερό της Αφροδίτης στο Χαϊδάρι) περιγράφεται ότι ανήκε στη Θρία και χτίστηκε τον δεύτερο αιώνα π.Χ., προς τιμήν της συζύγου του Δημητρίου Α' της Μακεδονίας και κόρης του Αντιπάτρου, της Φίλας.

Όταν ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Πλειστοάναξ εισέβαλε στην Αττική, το 446 π.Χ., σταμάτησε με τα στρατεύματά του στις περιοχές της Ελευσίνας και της Θρίας.[13] Ο Περικλής, τότε στρατηγός των Αθηναίων, προκειμένου να αποφύγει το διπλό μέτωπο το οποίο αντιμετώπιζε (υπήρχε εκδηλωμένη και η αποστασία της Εύβοιας), επεδίωξε και έπεισε τους Σπαρτιάτες ότι ήταν προς αμοιβαίο συμφέρον των δύο μεγάλων πόλεων να κάνουν ειρήνη.[14] Ο Περικλής, για να γίνει πιο πειστικός, πιθανολογείται ότι δωροδόκησε τον Κλεανδρίδα (στρατηγό και σύμβουλο του Σπαρτιάτη βασιλιά) προκειμένου να παρασύρει τον Πλειστοάνακτα ή και τους δύο Σπαρτιάτες ηγέτες με 10 τάλαντα, ποσό πολύ σημαντικό την εποχή εκείνη. Είτε υπήρξε πραγματική δωροδοκία, είτε όχι, είτε οι προτάσεις των Αθηναίων ήταν ιδιαίτερα συμφέρουσες για τη Σπάρτη οι ειρηνευτικές διεργασίες έγιναν και μάλιστα το επόμενο χρόνο, το 445 π.Χ., υπογράφηκε και επίσημη ειρήνη, οι «Τριακοντούτεις Σπονδές». Οι κατηγορίες πάντως περί διαφθοράς, τελικά κόστισαν στον Σπαρτιάτη βασιλιά και τον οδήγησαν στην επακόλουθη εξορία του.

Το 378 π.Χ. ο Σπαρτιάτης στρατηγός Σφοδρίας πείστηκε από τους Θηβαίους να εισβάλει στην Αττική. Αν και είχε ορκιστεί να είναι στον Πειραιά τα ξημερώματα, αναχώρησε αργά και τελικά το ξημέρωμα ήταν ακόμα στη Θρία. Ο αθηναϊκός στρατός τελικά αποχώρησε από το μέτωπο με λάφυρα.

Ναός του Δαφναίου Απόλλωνος

Επεξεργασία

Ο Ναός του Δαφνηφόρου Απόλλωνος ή Δαφναίου Απόλλωνος («Πύθιον») βρισκόταν στη νότια πλευρά της αρχαίας Ιεράς Οδού, πιθανώς σε συνοριακό σημείο, μεταξύ του δήμου Θρίας[1] και του δήμου του Έρμου, στην περιοχή του σημερινού Δαφνίου, το οποίο υπάγεται στον Δήμο Χαϊδαρίου. Ο χώρος αυτός αποτελούσε σημαντική ενδιάμεση στάση της ελευσινιακής πομπής. Η προσωνυμία του Απόλλωνα στον λατρευτικό αυτόν χώρο ήταν «Δαφνηφόρος», σύμφωνα με επιγραφή που διασώθηκε πάνω σε μαρμάρινη έδρα-θρόνο στο αθηναϊκό θέατρο του Διονύσου, όπου αναγράφεται «Ιερέως Απόλλωνος Δαφνηφόρου». Πάνω στα ερείπια του ναού του Δαφναίου Απόλλωνα ο οποίος είχε καταστραφεί από τους Γότθους το 395 ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα η βυζαντινή Μονή Δαφνίου. Κάποιοι κίονες ιωνικού ρυθμού του αρχαίου ναού χρησιμοποιήθηκαν και πάλι στη δόμηση της μονής. Σήμερα έχει διασωθεί μόνο ένας, ενώ οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο από τον Λόρδο Έλγιν.

Ναός της Φίλας Αφροδίτης

Επεξεργασία

Ο Ναός της Φίλας Αφροδίτης και του Έρωτος, βρισκόταν στα δεξιά της αρχαίας Ιεράς Οδού, πιθανώς σε συνοριακό σημείο, μεταξύ του δήμου Θρίας[1] και του δήμου του Έρμου, σήμερα εντός των ορίων του Δήμου Χαϊδαρίου, στην περιοχή της Αφαίας Σκαραμαγκά σε απόσταση 9 περίπου χιλιομέτρων πριν την Ελευσίνα.

Φωτογραφικό υλικό

Επεξεργασία

Προσωπικότητες από την Θρία

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές - σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 219-221: [...] "Θρία, δήμος φυλής Οινηΐδος κατά τα δυτικά της Αττικής, περιλαμβάνων το πλησιέστατον των Ρειτών μέρος του Ελευσίνιου πεδίου, το μέγα πεδίον ο απ' αυτού ωνομάσθη Θριάσιον (4 = Ίδ. Ελευσίς.) και την πάροδον η διερχόμενη μεταξύ των ορέων Κορυδαλού και Ποικίλου, υπεράνω του Πυθίου, ήγεν εις Ελευσίνα. Οι δημόται Θριάσιοι. — Εν τω δήμω της Θρίας ην επί της παρόδου ναός του Απόλλωνος, Πύθιον, ος ην ποτε σημείον των μεταξύ Αττικής και Μεγαρίδος μεθορίων κατά τους προ του Θησέως χρόνους, ότε η Ελευσίς μετά της χώρας αύτης ανήκεν εις την Μεγαρίδα, λαχούσα ως κληρονομιά τω Νίσω παρά του πατρός αυτού Πανδίονος του Β'. Ιδού πως ο Στράβων εκφράζεται περι τούτου = «Οι την Ατθίδα συγγράψαντες — τούτο γε ομολογούσι — διότι των Πανδιονιδών τεσσάρων όντων, Αιγέως τε και Λύκου και Πάλλαντος και τετάρτου Νίσου, και της Αττικής εις τέσσαρα μέρη διαιρεθείσης, ο Νίσος την Μεγαρίδα λάχοι και κτίσαι την Νισαίαν. Φιλόχορος μέν ουν από Ισθμού μέχρι του Πυθίου διήκειν αυτού φησι την αρχήν, Άνδρών δε μέχρι Ελευσίνος και του Θριασίου πεδίου» (1 = Στραβ. β. 9. σ. 392.)• ωσαύτως και ο σχολιαστής του Αριστοφάνους = «Πανδίων διαδεξάμενος την Κέκροπος βασιλείαν, προσκτησάμενος δε και την Μεγαρίδα, ένειμε την χώραν τοις παισίν εις τέσσαρας μοίρας, Αιγεί μεν την παρά τω άστει μέχρι Πυθίου, Πάλλαντι δε την Παραλίαν, Λύκω δε την Διακρίαν, Νίσω δε την Μεγαρίδα» (2 = Σχολ. Αριστοφ. Λυσιστρ. 58.). Κάτωθεν δε του Πυθίου, επί της αυτής παρόδου δυτικώς προς την θάλασσαν ην έτερος ναός Φίλης Αφροδίτης περί ου ο μέν Παυσανίας λέγει. «Μετά δε τούτο Αφροδίτης ναος εστί και προ αυτού τείχος αργών λίθων θέας άξιον» (3 = Παυσ. Αττ. κ. 37). Ο δε Αθηναίος = «Των δε Δημητρίου του βασιλέως (του πολιορκητού) κολάκων οι περί Αδείμαντον τον Λαμψακηνόν νεών κατασκευασάμενοι, και αγάλματα ιδρυσάμενοι Θριήσιν, ωνόμασαν Φίλας Αφροδίτης, και τον τόπον Φιλαίον εκάλεσαν από της Δημητρίου μητρός Φίλας, ως φησι Διονύσιος ο του Τρίφωνος εν τω δεκάτω περί ονομάτων» (4 = Αθην. Δειπνοσ. β. 6. Τμ. 66.). - Επί της θέσεως του ναού του Απόλλωνος κείται το μοναστήριον του Δαφνίου, εκ του ποτέ ίσως αυτόθι άλσους των δαφνών, κτίσμα κάλλιστον Βυζαντινόν, εν αγνώστω μεν εποχή, κατοικηθέν δε υπό μοναχών της τάξεως του Αγ. Βενεδίκτου, επί των Γάλλων, πρότερον μεν Μεγάλων Κυρίων λεγομένων είτα δε όνομασθέντων Δουκών Αθηνών και Θηβών, εκ του οίκου των Λαρόχων Laroche. Κατά την προς το νοτδυτικόν γωνίαν της εκκλησίας σώζεται έτι εντετειχισμένος κίων του αρχαίου ναού του Απόλλωνος καλλίστης Ιωνικής εργασίας• τρεις δε άλλους τοιούτους αφήρεσε και μετέφερεν εις Αγγλίαν ο λόρδος Έλγκιν• ο θόλος της εκκλησίας είναι κομψός, ως και αι ημικυκλικαί της άψίδες• έχει δε πρόσθετον φραγκικόν προμαχώνα μετ' επάλξεων, και εντός δύο σκοτεινών θαλάμων κατ' αριστεράν της εισόδου σώζονται δύο λάρνακες φέρουσαι τα οικόσημα του οίκου των Δουκών Λαρόχων, ως υποτίθεται, συγκείμενα εκ σταυρού και κρίνων και όφεως, εξ ου θεωρούνται παρά του Α. Ρος (1 = Ίδ. Α. Ρ. Περιηγ. δευτέρα, . 97.) και άλλων ως τάφοι δύο των ειρημένων Δουκών, αν και ο Γ'. Φίνλεϋ και άλλοι δεν παραδέχωνται την γνώμην ταύτην, λέγοντες ότι κρίνοι επί πολλών μνημείων πολλαχού της Ελλάδος ευρίσκονται, άνευ ουδεμίας μετά της Γαλλίας σχέσεως, και κινούσιν επομένως εις αμφιβολίαν αν ούτοι εισί τάφοι των Λαρόχων. — Εις δέ τον ναον της Φίλης Αφροδίτης κατά τινα ανασκαφην υπό το θύρωμα ευρέθησαν αναθήματα τινά και προς τούτοις και ζεύγος χάλκινων καταγλωττιζομένων περιστερών σώζονται δε καί τινα θραύσματα τριγλύφων εκ λευκού μαρμάρου, αποτελέσαντα ποτέ μέρη Δωρικού ναού μικροτάτης αναλογίας". [...]
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 26-27: [...] "Θρία, και Θριαί, και κατά τον Στέφανον Θριώ, και κατά τον Φαβωρίνον Θριούς. Ο δημότης Θριάσιος. Και ο δήμος ούτος ήτον εκ των ονομαστών διο και η απ' Αθηνών φέρουσα οδός προς αυτόν Θριασία εκαλείτο, ως και η πύλη του Άστεως, εη ης ήρχετο η οδός Θριασίαι πύλαι εκαλούντο• ήσαν δε αύται το Δίπυλον, ήτις μετά ταύτα Ιερά οδός μετωνομάσθη• ωσαύτως και το παρά την θάλασσαν πεδίον Θριάσιον ωνομάσθη. Πόθεν δε η πόλις αύτη ωνομάσθη Θρία ή Θριαί, είνε μεν άδηλον, επειδή δε αι κατά τον Παρνασσόν αναθρέψασαι τον Απόλλωνα Νύμφαι κατά την μυθολογίαν, εκαλοϋντο θριαί, αίτινες πρώται επενόησαν την δια λιθαρίων μαντείαν, παίζουσαι μετά του παιδίου, και επομένως η μαντεία αύτη εγένετο κοινοτέρα, ίσως γυνη τις τοιαύτης επιστήμης ελθούσα εκ Παρνασσου, κατώκησεν ενταύθα, αφ' ης ο τόπος εκλήθη Θρία• ή κατά τον Ετυμολόγον, παρά τας τρεις μαντικάς ψήφους (λιθάρια) Θρίας λεγομένας, ας έρριψεν η Αθηνά εις το θριάσιον πεδίον. Καλείται δε νυν ο τόπος ούτος μεθ' όλης της περιφερείας του Στεφάνη, ή ούδετέρως Στεφάνι δια το επικρατήσαν όνομα εφ' όλων των κωμών χωρίον• αλλά η θέσις της αρχαίας ταύτης πόλεως είνε το νυν λεγόμενον τουρκιστι Μούλκι". [...]
  3. Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Θρία, δήμος της Οινηίδος φυλής. λέγεται και Θριώ. ο δημότης Θριάσιος, και Θριάσιον πεδίον. έστι δε ως Τίθρας Τιθράσιος". [...], σελ. 139.
  4. Στράβων, Γεωγραφικά, Θ' 1.13: [...] "Εἶτα τὸ Θριάσιον πεδίον καὶ ὁμώνυμος αἰγιαλὸς καὶ δῆμος• εἶθ᾽ ἡ ἄκρα ἡ Ἀμφιάλη καὶ τὸ ὑπερκείμενον λατόμιον καὶ ὁ εἰς Σαλαμῖνα πορθμὸς ὅσον διστάδιος, ὃν διαχοῦν ἐπειρᾶτο Ξέρξης, ἔφθη δὲ ἡ ναυμαχία γενομένη καὶ φυγὴ τῶν Περσῶν". [...]
  5. [...] "Thria: (Θρία/Thría). Large Attic paralia deme, chief town of the coastal Trittys (Trittyes), Oineis phyle, from 126/7 AD part of the Hadrianis phyle, seven (eight) bouleutaí; situated in the plain of Eleusis [1] named after T. (Thriásion pedíon) at modern Aspropyrgos (formerly Kalyvia) 5 km to the northeast of Eleusis (cf. [3]); an aqueduct led from the Parnes to T. IG II2 2500 (found in Eleusis) relates to an agora, to which the Thriasians and the Eleusinians had access". [...] Thria
  6. Δ.Ν.Κ., "Γιατί ο Ασπρόπυργος δεν ονομάστηκε Θριάσιο[νεκρός σύνδεσμος]", (pdf), περιοδικό "Λαμπηδόνα", Τεύχος 1ο, Μάρτιος 1996, Σελ. 16-17, Ιστορικές Εκδόσεις Ασπροπύργου Αρχειοθετήθηκε 2016-08-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα www.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου.
  7. Πηγή: Το άρθρο του Νικου Βατοπουλου, με τίτλο: "Η ιστορία του Ασπροπύργου ανατρέπει τα στερεότυπα", 19.08.2010, στην εφημερίδα Η Καθημερινή.
  8. John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 134.
  9. Δ.Ν.Κ., "Χρονικό: Από τους αρχαίους δήμους του ανατ. Θριασίου μέχρι τον Ασπρόπυργο[νεκρός σύνδεσμος]", (pdf), περιοδικό "Λαμπηδόνα", Τεύχος 9ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 1998, Σελ. 1-5, Iστορικές Εκδόσεις Ασπροπύργου Αρχειοθετήθηκε 2016-08-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα ww.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου.
  10. Θρι Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
  11. John Anthony Cramer, "A geographical and historical description of ancient Greece: with a map, and a plan of Athens", Τόμος 2, Clarendon Press, 1828, σελ. 356.
  12. Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», VI, 255 C.
  13. Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Α' 114: [...] "[114] Μετὰ δὲ ταῦτα οὐ πολλῷ ὕστερον Εὔβοια ἀπέστη ἀπὸ Ἀθηναίων, καὶ ἐς αὐτὴν διαβεβηκότος ἤδη Περικλέους στρατιᾷ Ἀθηναίων ἠγγέλθη αὐτῷ ὅτι Μέγαρα ἀφέστηκε καὶ Πελοποννήσιοι μέλλουσιν ἐσβαλεῖν ἐς τὴν Ἀττικὴν καὶ οἱ φρουροὶ Ἀθηναίων διεφθαρμένοι εἰσὶν ὑπὸ Μεγαρέων, πλὴν ὅσοι ἐς Νίσαιαν ἀπέφυγον• ἐπαγαγόμενοι δὲ Κορινθίους καὶ Σικυωνίους καὶ Ἐπιδαυρίους ἀπέστησαν οἱ Μεγαρῆς. ὁ δὲ Περικλῆς πάλιν κατὰ τάχος ἐκόμιζε τὴν στρατιὰν ἐκ τῆς Εὐβοίας. καὶ μετὰ τοῦτο οἱ Πελοποννήσιοι τῆς Ἀττικῆς ἐς Ἐλευσῖνα καὶ Θριῶζε ἐσβαλόντες ἐδῄωσαν Πλειστοάνακτος τοῦ Παυσανίου βασιλέως Λακεδαιμονίων ἡγουμένου, καὶ τὸ πλέον οὐκέτι προελθόντες ἀπεχώρησαν ἐπ' οἴκου. καὶ Ἀθηναῖοι πάλιν ἐς Εὔβοιαν διαβάντες Περικλέους στρατηγοῦντος κατεστρέψαντο πᾶσαν, καὶ τὴν μὲν ἄλλην ὁμολογίᾳ κατεστήσαντο, Ἑστιαιᾶς δὲ ἐξοικίσαντες αὐτοὶ τὴν γῆν ἔσχον. [115] ἀναχωρήσαντες δὲ ἀπ' Εὐβοίας οὐ πολλῷ ὕστερον σπονδὰς ἐποιήσαντο πρὸς Λακεδαιμονίους καὶ τοὺς ξυμμάχους τριακοντούτεις, ἀποδόντες Νίσαιαν καὶ Πηγὰς καὶ Τροιζῆνα καὶ Ἀχαΐαν• ταῦτα γὰρ εἶχον Ἀθηναῖοι Πελοποννησίων". [...]
  14. Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Περικλής» 22.1-3: [...] "[22] [22.1] ὅτι δ' ὀρθῶς ἐν τῇ Ἑλλάδι τὴν δύναμιν τῶν Ἀθηναίων συνεῖχεν, ἐμαρτύρησεν αὐτῷ τὰ γενόμενα. πρῶτον μὲν γὰρ Εὐβοεῖς ἀπέστησαν, ἐφ' οὓς διέβη μετὰ δυνάμεως. εἶτ' εὐθὺς ἀπηγγέλλοντο Μεγαρεῖς ἐκπεπολεμωμένοι καὶ στρατιὰ πολεμίων ἐπὶ τοῖς ὅροις τῆς Ἀττικῆς οὖσα, Πλειστώνακτος ἡγουμένου, βασιλέως Λακεδαιμονίων. [22.2] πάλιν οὖν ὁ Περικλῆς κατὰ τάχος ἐκ τῆς Εὐβοίας ἀνεκομίζετο πρὸς τὸν ἐν τῇ Ἀττικῇ πόλεμον: καὶ συνάψαι μὲν εἰς χεῖρας οὐκ ἐθάρσησε πολλοῖς καὶ ἀγαθοῖς ὁπλίταις προκαλουμένοις, ὁρῶν δὲ τὸν Πλειστώνακτα νέον ὄντα κομιδῇ, χρώμενον δὲ μάλιστα Κλεανδρίδῃ τῶν συμβούλων, ὃν οἱ ἔφοροι φύλακα καὶ πάρεδρον αὐτῷ διὰ τὴν ἡλικίαν συνέπεμψαν, ἐπειρᾶτο τούτου κρύφα: καὶ ταχὺ διαφθείρας χρήμασιν αὐτὸν ἔπεισεν ἐκ τῆς Ἀττικῆς ἀπαγαγεῖν τοὺς Πελοποννησίους. [22.3] ὡς δ' ἀπεχώρησεν ἡ στρατιὰ καὶ διελύθη κατὰ πόλεις, βαρέως φέροντες οἱ Λακεδαιμόνιοι τὸν μὲν βασιλέα χρήμασιν ἐζημίωσαν, ὧν τὸ πλῆθος οὐκ ἔχων ἐκτῖσαι μετέστησεν ἑαυτὸν ἐκ Λακεδαίμονος, τοῦ δὲ Κλεανδρίδου φεύγοντος θάνατον κατέγνωσαν. οὗτος δ' ἦν πατὴρ Γυλίππου τοῦ περὶ Σικελίαν Ἀθηναίους καταπολεμήσαντος. ἔοικε δ' ὥσπερ συγγενικὸν αὐτῷ προστρίψασθαι νόσημα τὴν φιλαργυρίαν ἡ φύσις, ὑφ' ἧς καὶ αὐτὸς αἰσχρῶς ἐπὶ καλοῖς ἔργοις ἁλοὺς ἐξέπεσε τῆς Σπάρτης. ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς περὶ Λυσάνδρου δεδηλώκαμεν". [...]

Πηγές – βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Πρωτογενείς πηγές

Δευτερογενείς πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία