Κοσμάς Αρκαδίας

οικισμός της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Κοινότητα Κοσμά)

Συντεταγμένες: 37°05′31″N 22°44′24″E / 37.091884°N 22.740077°E / 37.091884; 22.740077

Ο Κοσμάς είναι ορεινό χωριό της Πελοποννήσου και την Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας.[1] Αποτελεί την έδρα (από το 1912) της πρώην Κοινότητας Κοσμά, ευρισκόμενο στην περιοχή της Νότιας Κυνουρίας.[2]

Κοσμάς
Άποψη του χωριού.
Τοποθεσία στον χάρτη
Τοποθεσία στον χάρτη
Κοσμάς
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΠελοποννήσου
ΔήμοςΔήμος Νότιας Κυνουρίας
Γεωγραφία και στατιστική
ΝομόςΑρκαδίας
Έκταση85.220 χλμ2
Υψόμετρο1.127 μέτρα
Πληθυσμός356 (2011)
Ταχ. κωδ.230 58
Τηλ. κωδ.2757
Επίσημος ιστότοπος

Είναι χτισμένος στο νοτιοανατολικό τμήμα του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 1.127 μέτρων, ανάμεσα σε δάση από έλατα.[3] Ο Κοσμάς απέχει 50 χιλιόμετρα από τον Τυρό, 32 χιλιόμετρα από το Λεωνίδιο και 24 χιλιόμετρα από τη Σκάλα και βρίσκεται στον δρόμο που συνδέει τους νομούς Αρκαδίας και Λακωνίας.

Έχει χαρακτηριστεί επισήμως με το ΦΕΚ 908/Δ/98 ως παραδοσιακός οικισμός.

Δημοτική Ενότητα ΚοσμάΕπεξεργασία

Η σημερινή Δημοτική Ενότητα Κοσμά του Δήμου Νότιας Κυνουρίας παλαιότερα αποτέλεσε ανεξάρτητη κοινότητα, η οποία δεν καταργήθηκε κατά την Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας" το 1997 και συνέχισε να υφίσταται έως και το 2010. Εκτός από τον Κοσμά, στην δημοτική ενότητα περιλαμβάνονται η Μονή Ελώνης και ο μικρός οικισμός Πηγάδι, με 6 μόλις μόνιμους κατοίκους.[4]

ΙστορίαΕπεξεργασία

 
Το Σχολείο του Κοσμά.

Στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται ο Κοσμάς, εικάζεται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη Σελινούς και ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα[εκκρεμεί παραπομπή].

Το 1592 αναφέρεται για πρώτη φορά η ονομασία Κοσμάς σε μια επιστολή του μητροπολίτη Μονεμβασίας Γεννάδιου[εκκρεμεί παραπομπή].

Ιστορικές αναφορές υπάρχουν για τη συμμετοχή των κατοίκων του Κοσμά τόσο στην Ελληνική επανάσταση του 1821 όσο και στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940. Κατά την Κατοχή, το 1944, το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς και τα Τάγματα Ασφαλείας και αργότερα, κατά τον Ελληνικό Εμφύλιο, λεηλατήθηκε[εκκρεμεί παραπομπή]. Ανοικοδομήθηκε όμως αργότερα.

Οι Κοσμίτες μάλιστα ήταν αυτοί που πρώτοι στην Ελλάδα κατασκεύαζαν τα χτένια του αργαλειού από καλάμι[εκκρεμεί παραπομπή]. Το επάγγελμα του χτενοποιού το ασκούσαν για πολλά χρόνια, κατά αποκλειστικότητα οι «Γιωργατζάδες», όπως τους έλεγαν. Ιδιαίτερα φημισμένα ήταν και τα χειροποίητα κοσμίτικα υφαντά και κεντήματα που σχεδίαζαν και τα έφτιαχναν οι ντόπιοι με τα χέρια τους στον αργαλειό[εκκρεμεί παραπομπή].

ΚάτοικοιΕπεξεργασία

Πολλοί από τους κατοίκους του οικισμού περνούν τον χειμώνα (ξεχειμωνιάζουν) στα γειτονικά χωριά της Λακωνίας Γεράκι και Βρονταμάς.

Ιστορικό πληθυσμούΕπεξεργασία

Έτος Πληθυσμός
1920 738
2001 591
2011 356[5]

ΥποδομέςΕπεξεργασία

 
Η Πλατεία του Κοσμά.

Ο Κοσμάς διαθέτει Δημοτικό Σχολείο και κοινοτικό κατάστημα. Στο σχολείο σήμερα στεγάζεται λαογραφικό μουσείο, βιβλιοθήκη και πινακοθήκη. Ο ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αναργύρους. Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόκτιστα, ενώ οι Κοσμίτες φημίζονται για τις πέτρινες κατασκευές τους.

Στο κέντρο του οικισμού κυριαρχεί η εκκλησία του χωριού, οι πετρόκτιστες βρύσες με τα λιοντάρια και η πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια και τα παραδοσιακά καφενεία.

Οι τουριστικές υποδομές είναι ανεπτυγμένες, με παραδοσιακούς πετρόκτιστους ξενώνες, γήπεδο 5x5, ταβέρνες , παιδική χαρά και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις.

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 160, τομ. 18. 
  2. «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2021. 
  3. Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή πληθυσμού-κατοικιών, 18 Μαρτίου 2001, σελ. 357, στο e-demography.gr
  4. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10748 (σελ. 274 του pdf)
  5. Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2011.