Κυβέρνηση Αλεξάνδρου Παπαναστασίου 1924

Η Κυβέρνηση Αλεξάνδρου Παπαναστασίου 1924 (Μάρτιος - Ιούλιος 1924) υπήρξε η πρώτη κυβέρνηση της Β' Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, από τους πιο ένθερμους δημοκράτες της εποχής εκείνης, ανέλαβε την ηγεσία της κυβέρνησης, αμέσως μετά την πτώση της κυβέρνησης Καφαντάρη. 13 μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ανακήρυξε την εγκαθίδρυση αβασίλευτης Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, στην κοινοβουλευτική συνεδρίαση της 24ης Μαρτίου 1924, η κυβέρνηση Παπαναστασίου - αποτελούμενη από αποσχισθέντα μέλη του κόμματος των Φιλελευθέρων - έλαβε την εμπιστοσύνη της Βουλής, με 259 ψήφους. Με το τέλος της ψηφοφορίας, ο πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Ρακτιβάν, ανακοίνωσε στο λαό, που, συγκεντρωμένος μέσα και έξω από το Κοινοβούλιο, παρακολουθούσε τη συζήτηση, την έκπτωση από το θρόνο της δυναστείας των Γλύξμπουργκ και την εγκαθίδρυση αβασίλευτης Δημοκρατίας. Την επόμενη μέρα, 25 Μαρτίου 1924, 283 βουλευτές επικύρωσαν το «Ψήφισμα περί εκπτώσεως της Δυναστείας και ανακηρύξεως της Δημοκρατίας» [1]
. Την απόφαση αυτή της Βουλής, ενέκρινε ο ελληνικός λαός, στο δημοψήφισμα της 30ης Απριλίου 1924, με ποσοστό 70% υπέρ της Προεδρευομένης Δημοκρατίας.

Πρώτη κυβέρνηση Αλέξανδρου Παπαναστασίου
Β΄ Ελληνική Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού12 Μαρτίου 1924
Ημερομηνία διάλυσης24 Ιουλίου 1924
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους(προσωρινός), Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Παύλος Κουντουριώτης
Πρόεδρος ΚυβέρνησηςΑλέξανδρος Παπαναστασίου
Συνολικός αριθμός Μελών18
Συμμετέχοντα κόμματαΔημοκρατική Ένωση
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμακυβέρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης
Ιστορία
ΕκλογέςΕλληνικές βουλευτικές εκλογές 1923
Θητεία νομοθετικού σώματος2 Ιανουαρίου 1924 -30 Ιουνίου 1925 («Δ' Εν Αθήναις Συντακτική των Ελλήνων Συνέλευσις»)
ΠροηγούμενηΚυβέρνηση Γεωργίου Καφαντάρη 1924
ΔιάδοχηΚυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη 1924
Πανηγυρισμοί για την ανακήρυξη της Δημοκρατίας

Στις 8 Ιουνίου 1924, ο Γεώργιος Κονδύλης, ακολουθούμενος, τις επόμενες ημέρες, από τους υπουργούς, Ρούσσο, Μητσοτάκη και Τσουδερό παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση. Σύμφωνα με τον ιστορικό, Γρηγόριο Δαφνή: «οι λόγοι που ώθησαν τους τέσσερις να παραιτηθούν ήταν διαφορετικοί, μόνο επιφανειακά. Στην ουσία, η παραίτησή τους απέβλεπε στην ανατροπή της κυβέρνησης. Κινούνταν, και οι τέσσερις, από παρασκήνια, στα οποία ο Παπαναστασίου δεν ήταν, πλέον, ανεκτός». [2]
Πιο συγκεκριμένα, ο Κονδύλης επικαλέστηκε την αδιαφορία του Παπαναστασίου για τη δράση εντός του στρατεύματος της φιλοκομμουνιστικής οργάνωσης, «Ένωσις Παλαιών Πολεμιστών», ο Τσουδερός, διότι απορρίφθηκαν οι εισηγήσεις του για τα οικονομικά, ο Ρούσσος δε δικαιολογήθηκε, ενώ ο Μητσοτάκης επικαλέσθηκε αυταρχισμό, εκ μέρους του Παπαναστασίου, και διαφωνία του για το νομοσχέδιο «περί ελέγχου συναλλάγματος». [3]
Ο Παπαναστασίου αντέδρασε, σχηματίζοντας νέο υπουργικό συμβούλιο, με τη σιωπηρή στήριξη του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου. Ωστόσο, οι δυσαρέσκειες αυξάνονταν με αποτέλεσμα, στις 19 Ιουλίου, η κυβέρνηση να καταψηφιστεί, με 175 κατά έναντι 131 υπέρ, και ο Παπαναστασίου να υποβάλλει την παραίτησή του.

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

Επεξεργασία

[4]

  • «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: προσωρινά, Αλέξανδρος Παπαναστασίου
- στις 31 Μαρτίου ανέλαβε κανονικά, ο Γεώργιος Ρούσσος
- παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε στις 18 Ιουνίου από τον Κωνσταντίνο Ρέντη
- αντικαταστάθηκε στις 4 Μαΐου από τον Εμμανουήλ Τσουδερό
- παραιτήθηκε στις 14 Ιουνίου και αντικαταστάθηκε από τον Κωνσταντίνο Γκότση
- παραιτήθηκε στις 18 Ιουνίου και αντικαταστάθηκε από τον Γεώργιο Δουζίνα
- παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε στις 18 Ιουνίου από τον Ιωσήφ Κούνδουρο
- αντικαταστάθηκε στις 9 Ιουνίου από τον Θεόδωρο Πάγκαλο
- παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε προσωρινά, στις 5 Ιουλίου από τον Αλ. Παπαναστασίου

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ΦΕΚ Α64/ 1924
  2. Σπύρος Μαρκέτος: «Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και η εποχή του - Αντινομίες του μεταρρυθμιστικού σοσιαλισμού». Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2000, σελ. 818, https://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/26542
  3. Γρηγόριος Δαφνής: «Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940», τόμος πρώτος,εκδ.Κάκτος, Αθήνα, 1997, σελ. 251-253
  4. «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης» http://www.ggk.gov.gr/?p=944
  5. Στις 28 Μαρτίου 1924 ιδρύθηκε το «Υπουργείο Εννόμου Τάξεως» στο οποίο υπήχθησαν τα Σώματα Ασφαλείας, δηλαδή η Χωροφυλακή και τα Σώματα Αστυνομίας Πόλεων και Αγροφυλακής. ΦΕΚ Α68/1924