Λεοπόλδος Β΄ του Βελγίου

ο δεύτερος Βασιλιάς των Βέλγων

Ο Λεοπόλδος Β΄ (γαλλ. Léopold II, 9 Απριλίου 183517 Δεκεμβρίου 1909) ήταν ο δεύτερος Βασιλιάς των Βέλγων, από το 1865 μέχρι το 1909 και, μέσω των δικών του ενεργειών, ιδιοκτήτης και απόλυτος ηγεμόνας της Ελεύθερης Πολιτείας του Κονγκό, από το 1885 μέχρι το 1908. Ήταν ο μακροβιότερος ηγέτης στη βελγική ιστορία.

Λεοπόλδος Β΄
Περίοδος17 Δεκεμβρίου 1865 - 17 Δεκεμβρίου 1909
ΠροκάτοχοςΛεοπόλδος Α΄
ΔιάδοχοςΑλβέρτος Α΄
Κυρίαρχος του Ελεύθερου Κράτους
του Κονγκό
Περίοδος1 Ιουλίου 1885 – 15 Νοεμβρίου 1908
Γέννηση9 Απριλίου 1835
Βρυξέλλες, Βέλγιο
Θάνατος17 Δεκεμβρίου 1909 (74 ετών)
Λάκεν, Βέλγιο
Τόπος ταφήςΕκκλησία της Παναγίας του Λάκεν
ΣύζυγοςΜαρία Ερριέττα της Αυστρίας
ΕπίγονοιΠριγκίπισσα Λουίζα Μαρία
Πρίγκιπας Λεοπόλδος, Δούκας της Βραβάντης
Στεφανία, Διάδοχος Πριγκίπισσα της Αυστρίας
Πριγκίπισσα Κλημεντίνη
Πλήρες όνομα
   Λεοπόλδος Λουδοβίκος Φίλιππος Μαρία Βίκτωρ
Ολλανδικά: Leopold Lodewijk Filips Maria Victor
Γαλλικά: Léopold Louis Philippe Marie Victor
ΟίκοςΣαξονίας-Κόμπουργκ & Γκότα
ΠατέραςΛεοπόλδος Α΄ του Βελγίου
ΜητέραΛουίζα της Ορλεάνης
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Ο Λεοπόλδος ήταν ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Ελεύθερης Πολιτείας του Κονγκό (σημερινή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), που αποτελούσε ένα ιδιωτικό έργο που αναλήφθηκε για λογαριασμό του. Στην πραγματοποίηση των φιλόδοξων σχεδίων του βοηθήθηκε από τον Χένρυ Μόρτον Στάνλεϋ, ο οποίος διεκδίκησε προς τιμήν του το Κονγκό. Στη Διάσκεψη του Βερολίνου (1884 - 1885) τα αποικιακά έθνη της Ευρώπης ενέκριναν την αξίωσή του επί της Ελεύθερης Πολιτείας του Κονγκό, προκειμένου να βελτιωθεί η ζωή των αυτόχθονων κατοίκων. Ο Λεοπόλδος αγνόησε τις διεθνείς συμφωνίες και κυβέρνησε το Κονγκό χρησιμοποιώντας τις δυνάμεις χωροφυλακής, γνωστές ως «Φορς Πουμπλίκ», για προσωπικό του όφελος. Κατάφερε να βγάλει μια περιουσία από το περιοχή, αρχικά από την εκμετάλλευση του ελεφαντόδοντου, και μετά από τη συγκομιδή και επεξεργασία του καουτσούκ.

Η διοίκηση του Λεοπόλδου επί της Ελεύθερης Πολιτείας του Κονγκό χαρακτηρίστηκε από θηριωδίες, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και δολοφονιών, που προέκυψαν από συστηματική βαρβαρότητα. Το 1890, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον Ουίλλιαμς επινόησε τον όρο «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» για να περιγράψει τις πρακτικές της διοίκησης του Λεοπόλδου Β΄ στο Κονγκό. Θεωρείται ότι εκατομμύρια Κονγκολέζοι πέθαναν την περίοδο αυτή ως αποτέλεσμα της καταναγκαστικής εργασίας. Ιστορικοί της αποικιακής περιόδου εστίασαν περισσότερο στις εκσυγχρονιστικές αλλαγές του Λεοπόλδου στο Κονγκό και όχι στον μαζικό θάνατο που προκλήθηκε λόγω του αποικιακού καθεστώτος. Το 1908 η Βελγική Κυβέρνηση ανέλαβε τη διοίκηση του Κονγκό, σχηματίζοντας μια αποικία ευρωπαϊκού τύπου, το Βελγικό Κονγκό.

Πρώιμα χρόνια

Επεξεργασία

Ο Λεοπόλδος Λουδοβίκος Φίλιππος Μαρία Βίκτωρ γεννήθηκε στις Βρυξέλλες στις 9 Απριλίου 1835 και ήταν το δεύτερο παιδί του Βέλγου μονάρχη, Λεοπόλδου Α΄, και της δεύτερης συζύγου του, Λουίζας, κόρης του Λουδοβίκου Φιλίππου της Γαλλίας.[1] Η Γαλλική Επανάσταση του 1848 ανάγκασε τον παππού του Λουδοβίκο Φίλιππο να διαφύγει στο Ηνωμένο Βασίλειο.[2] Η μητέρα του Λουίζα πέθανε από φυματίωση το 1850, όταν ο Λεοπόλδος ήταν 15 ετών.[3] Ήταν αδελφός της Καρλόττας, συζύγου του Μαξιμιλιανού της Αυστρίας, Αυτοκράτορα του Μεξικού, και πρώτος ξάδελφος της Βικτωρίας του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς ο πατέρας του και η μητέρα της Βικτωρίας ήταν αδέλφια.[4]

Γάμος και προσωπική ζωή

Επεξεργασία

Στις 22 Αυγούστου 1853, σε ηλικία 18 ετών, παντρεύτηκε τη Μαρία Ερριέττα της Αυστρίας, κόρη του αρχιδούκα Ιωσήφ της Αυστρίας και εξαδέλφη του Αυτοκράτορα της Αυστρίας. Η Μαρία Ερριέττα αποδείχθηκε πολύ δημοφιλής στο βελγικό λαό. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Ο θάνατος του μοναχογιού τους και διαδόχου του θρόνου, Λεοπόλδου, σε ηλικία 9 ετών από πνευμονία μετά από πτώση σε λίμνη, αποξένωσε το ζεύγος. Μετά από ανεπιτυχή μια προσπάθεια απόκτησης διαδόχου, ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους. Η Μαρία Ερριέττα μετακόμισε στο Σπα το 1895 όπου πέθανε το 1902.

Ο Λεοπόλδος είχε πολλές ερωμένες, διασημότερη εκ των οποίων ήταν η Γαλλίδα Καρολίν Λακρουά. Της έκανε πολλά δώρα και της έδωσε τον τίτλο της βαρόνης Βων. Μαζί της απέκτησε δύο νόθους γιους.

Διαδοχή στο βελγικό θρόνο

Επεξεργασία

Είχε λάβει στρατιωτική εκπαίδευση και ξεκίνησε να έχει ενεργότερο ρόλο στα κοινά από το 1855, διάστημα κατά το οποίο είχε εκφράσει ενδιαφέρον για το εμπόριο και την αποικιακή δράση του Βελγίου. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα, η Αίγυπτος και οι Μεσογειακές χώρες της Αφρικής.

Διαδέχτηκε τον πατέρα του στο βελγικό θρόνο το 1865 σε ηλικία 30 ετών και βασίλευσε για 44 χρόνια μέχρι το θάνατό του.

Παρέλαβε το Αφρικανικό Κονγκό ως ιδιοκτησία του

Επεξεργασία

Στη διάσκεψη του Βερολίνου (1885) πέτυχε να παραχωρηθεί το Κονγκό στον ίδιο όχι ως αποικία του βασιλείου του Βελγίου αλλά ως ατομική ιδιοκτησία του ιδίου του Λεοπόλδου. Η έκτασή του εκτιμάται 76 φορές μεγαλύτερη από το ίδιο το βασίλειό του στο Βέλγιο. Ο ίδιος είχε σκοπό να κατασκευάσει στην περιοχή ένα εκτεταμένο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Το Κονγκό ήταν εκείνη την εποχή πλούσιο σε κοιτάσματα καουτσούκ το οποίο ήταν περιζήτητο εκείνη την εποχή λόγω της εφεύρεσης του τροχού με συμπιεσμένο αέρα. Ανέθεσε την εκμετάλλευση του καουτσούκ σε ιδιωτικές εταιρείες με αντάλλαγμα να του χρηματοδοτήσουν τα σιδηροδρομικά έργα ενώ δημιούργησε και την δική του ιδιωτική εταιρεία που χρειάζονταν επειγόντως πολλά εργατικά χέρια σκλάβων για την εξαγωγή του καουτσούκ.

Τα κέρδη στην αρχή ήταν τεράστια και χρησιμοποιήθηκαν εκτός από την κατασκευή του σιδηροδρόμου και για μεγάλα έργα στο ίδιο το Βέλγιο.

Εγκλήματα του Λεοπόλδου σε βάρος των ιθαγενών στο Κονγκό

Επεξεργασία

Η ατομική κυριαρχία του Λεοπόλδου στο Κονγκό διατηρήθηκε ως το 1908. Οι μέθοδοι εκμετάλλευσης που χρησιμοποίησε απέναντι στους ιθαγενείς εργάτες ξεπέρασε κάθε όριο βαναυσότητας. Χιλιάδες ιθαγενείς εργάτες, καθημερινά εκτελούνταν ή ακρωτηριάζονταν με διαταγή του ίδιου του Λεοπόλδου με την αστεία δικαιολογία ότι δεν ήταν αρκετά παραγωγικοί στη δουλειά τους.

Ο συνολικός αριθμός των εκτελέσεων του Λεοπόλδου απέναντι στους ιθαγενείς του Κονγκό κατά τη διάρκεια της ατομικής του κυριαρχίας εκτιμάται σε 10 εκατομμύρια με 15 εκατομμύρια οι περισσότεροι με τα χειρότερα βασανιστήρια. Ο αριθμός των κομμένων άκρων των ιθαγενών σκλάβων ήταν τόσο μεγάλος που έφτασε στο σημείο να χρησιμοποιείται ως μετρικό σύστημα.

Ο Λεοπόλδος προσπάθησε να κρύψει τις φρικαλεότητες του στους ιθαγενείς του Κονγκό από την παγκόσμια κοινή γνώμη. Σταδιακά τα εγκλήματα των ανθρώπων του Λεοπόλδου έγιναν γνωστά στη Δύση, ο ιεραπόστολος Τζον Χάρρις του Μπαρίγκα σοκαρίστηκε από τις εικόνες που είδε.

Ο Ιρλανδός διπλωμάτης Ρότζερ Κέισμεντ κατέγραψε αναλυτικότερα τους θανάτους των ιθαγενών που οφείλονταν εκτός από τις φρικαλεότητες του Λεοπόλδου και στις αρρώστιες όπως η ευλογιά και η ασθένεια του ύπνου. Οι εκθέσεις του Κέισμεντ για τις απίστευτες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων οδήγησε σε παγκόσμια κατακραυγή κατά του Λεοπόλδου στις αρχές του 20ου αιώνα.

Κατάφεραν με φωτογραφίες ακρωτηριασμένων ιθαγενών να στρέψουν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και όλες τις ανθρωπιστικές οργανώσεις στις αρχές του 20ου αιώνα εναντίον του Λεοπόλδου.

Απόσπαση του Κονγκό από ιδιοκτησία του Λεοπόλδου στη Βελγική κυβέρνηση και το τέλος

Επεξεργασία

Τα κινήματα εναντίον του Λεοπόλδου Β΄ και υπέρ των Κονγκολέζων βρήκαν πολλούς υποστηρικτές, όπως ο διάσημος συγγραφέας Μαρκ Τουαίην. Στις 15 Νοεμβρίου 1902 έγινε εναντίον του Βασιλιά απόπειρα δολοφονίας από τον Ιταλό αναρχικό Ρουμπινό. Όταν ολόκληρη η κοινή γνώμη στην δύση εξεγέρθηκε μαζικά εναντίον τού Λεοπόλδου Β΄, ο ίδιος σε μεγάλη ηλικία αναγκάστηκε να παραδώσει το Κονγκό στο Βελγικό κράτος (1908).

Απεβίωσε στα τέλη του επόμενου χρόνου· στην κηδεία του εκδηλώθηκε το μίσος τού κόσμου εναντίον του. Τον διαδέχθηκε στο βασίλειο του Βελγίου ο ανιψιός του Αλβέρτος Α΄, δεύτερος γιος του αδελφού του Φιλίππου, αφού ο ίδιος δεν είχε νόμιμους ζώντες γιους, παρά μόνο νόθους.

Παρά την βιαιότητά του, πολλοί τον χαρακτήρισαν ως βασιλιά οικοδομητή, λόγω των μεγάλων δημοσίων έργων τα οποία έκανε στο Βέλγιο, από τα χρήματα που κέρδιζε στις επιχειρήσεις του στο Κονγκό. Ακόμη και στο Κονγκό -παρά τα απίστευτα εγκλήματά του- πολλοί τον χαρακτήρισαν αργότερα ως τον άνθρωπο, που έβαλε την Αφρικανική χώρα στον σύγχρονο κόσμο.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Ο Λεοπόλδος παντρεύτηκε την Μαρία Ερριέττα της Αυστρίας, κόρη του Ιωσήφ, Αρχιδούκα της Αυστρίας, και μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά:

Ο Λεοπόλδος είχε επίσης δύο νόθους γιους από την ερωμένη του Καρολίν Λακρουά.

  • (νόθος) Λουκιανός Φίλιππος Μαρία Αντώνιος (1906 - 1984), Δούκας του Τερφουρέ.
  • (νόθος) Φίλιππος Ερρίκος Μαρία Φραγκίσκος (1907 - 1914), Κόμης του Ραφενστάιν.

Πρόγονοι

Επεξεργασία
  • 9 Απριλίου 1835 – 16 Δεκεμβρίου 1840: Η Βασιλική Υψηλότητα Ο Διάδοχος Πρίγκιπας του Βελγίου, Πρίγκιπας της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα, Δούκας της Σαξονίας
  • 16 Δεκεμβρίου 1840 – 17 Δεκεμβρίου 1865: Η Βασιλική Υψηλότητα Ο Δούκας της Βραβάντης, Πρίγκιπας της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα, Δούκας της Σαξονίας
  • 17 Δεκεμβρίου 1865 – 17 Δεκεμβρίου 1909: Η Μεγαλειότητα Του Ο Βασιλιάς των Βέλγων
  • 1 Ιουλίου 1885 – 15 Νοεμβρίου 1908: Η Γαληνοτάτη Μεγαλειότητα Του Ο Κυρίαρχος του Ελεύθερου Κράτους του Κονγκό[6]:87,95,102,359

Τιμητικές διακρίσεις

Επεξεργασία
  • Μεγάλο Κορδόνι του Τάγματος του Λεοπόλδου (1853)[7]
  • Μέγας Μάγιστρος του Τάγματος του Λεοπόλδου (1865)
  • Μέγας Μάγιστρος - Ιδρυτής oτου Τάγματος του Στέμματος (1897)
  • Μέγας Μάγιστρος - Ιδρυτής του Τάγματος του Λεοπόλδου Β΄ (1900)
  • Μέγας Μάγιστρος - Ιδρυτής του Βασιλικού Τάγματος του Λιονταριού (1891)
  • Μέγας Μάγιστρος και Ιδρυτής του Τάγματος του Αφρικανικού Αστεριού (1908)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Emerson, σελ. 4–6.
  2. Emerson, σελ. 9.
  3. Emerson, σελ. 9–10.
  4. Aronson, σελ. 13.
  5. As documented in several autograph letters by the two unfortunate lovers ANSA newsbrief (in Italian)
  6. «George Washington Williams's Open Letter to King Leopold on the Congo». blackpast.org. 1890. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2017. 
  7. Almanach royal officiel, publié, exécution d'un arrête du roi, Volume 1  ; Tarlier, 1854

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Λεοπόλδος Β΄ του Βελγίου
Νεότερος κλάδος του Οίκου των Βέττιν
Γέννηση: 9 Απριλίου 1835 Θάνατος: 17 Δεκεμβρίου 1909
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Λεοπόλδος Α΄
Βασιλιάς των Βέλγων
1865–1909
Διάδοχος
Αλβέρτος Α΄
Βασιλικός Οίκος του Βελγίου
Νέος τίτλος Δούκας της Βραβάντης
1840–1865
Διάδοχος
Λεοπόλδος