Μιχάλης Τυρίμος

Ο Μιχάλης Τυρίμος (1908-1945) ήταν κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, βουλευτής του και διευθυντής του Ριζοσπάστη. Κατά τη διάρκεια της μεταξικής δικτατορίας μετατράπηκε σε πράκτορα των αρχών Ασφαλείας, ήταν βασικό στέλεχος της Προσωρινής Διοίκησης του ΚΚΕ και εκτελέστηκε από την ΟΠΛΑ τον Ιανουάριο του 1945.

Μιχάλης Τυρίμος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1908 Λέσβος
Θάνατος	1945
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	δημοσιογράφος πολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Παλλαϊκό Μέτωπο και Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Λέσβου)

Η Κομμουνιστική δράση

Ο Μιχάλης Τυρίμος γεννήθηκε το 1908 στη Λέσβο. Το 1926 εντάχθηκε στο ΚΚΕ και δημιούργησε ο ίδιος την Οργάνωση Λέσβου της ΟΚΝΕ. Το επάγγελμά του ήταν τυπογράφος Το 1929 φυλακίστηκε λόγω του Ιδιωνύμου και ένα χρόνο αργότερα στρατεύτηκε και στάλθηκε, μαζί με άλλους εξόριστους Κομμουνιστές στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου.

Μετά τη λήξη της λεγόμενης χωρίς αρχές φραξιονιστικής πάλης της περιόδου 1929-1931 με την επέμβαση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και την ανάθεση της θέσης του Γενικού Γραμματέα του κόμματος στο Νίκο Ζαχαριάδη, ο Τυρίμος ανέλαβε διάφορες ανώτατες καθοδηγητικές θέσεις στο κόμμα. Παράλληλα, σπούδασε στις κομματικές σχολές ΚUΤV (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής) στη Μόσχα. Τον Μάρτη του 1934 στο 5ο Συνέδριο του ΚΚΕ εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Δύο χρόνια αργότερα, το 1936 ο Τυρίμος εκλέχθηκε βουλευτής Λέσβου του ΚΚΕ με το Παλλαϊκό Μέτωπο ενώ ανέλαβε και τη διεύθυνση του Ριζοσπάστη. Ως βουλευτής ο Τυρίμος ζήτησε τη δημιουργία Εφετείου στη Λέσβο, ωστόσο ο αγώνας του διακόπηκε από το ξέσπασμα της μεταξικής δικτατορίας.

Το κομματικό του ψευδώνυμο ήταν "Σβίγκος".

Η δικτατορία Μεταξά και η μεταστροφή του Τυρίμου

Μετά το ξέσπασμα της μεταξικής δικτατορίας, ο Τυρίμος πέρασε στην παρανομία. Συνελήφθη το 1938 και μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αίγινας. Αργότερα, το 1939, οι μεταξικές αρχές τον μετέφεραν στις φυλακές της Κέρκυρας, στην Αχτίνα Θ' στην οποία κρατούνταν πλήθος κορυφαίων στελεχών του ΚΚΕ. Μετά από μερικές μέρες από τη μεταφορά του, κατά τις οποίες απέφυγε κάθε επικοινωνία με τα υπόλοιπα στελέχη - τα οποία επικοινωνούσαν μεταξύ τους κυρίως με σήματα μορς- ο Τυρίμος υπέγραψε δήλωση αποκήρυξης του Κομμουνισμού, και ζήτησε να περάσει στην υπηρεσία του μεταξικού καθεστώτος.

Η προσχώρηση του Τυρίμου στη δικτατορία, σύμφωνα με μια εκδοχή, ήταν αποτέλεσμα της είδησης της εκτέλεσης του μικρότερου αδερφού του Γιώργου στην ΕΣΣΔ ως τροτσκιστή, κατά τη διάρκεια των σταλινικών εκκαθαρίσεων (1936-38). Βέβαια ο αδερφός του Γιώργος δεν εκτελέστηκε και επέστρεψε το 1960 από την ΕΣΣΔ, οπότε τη φήμη της εκτέλεσής του την διοχέτευσε εντέχνως η Ασφάλεια για να τον "σπάσει" και το επέτυχε πλήρως.

Αμέσως αφέθηκε ελεύθερος και εντάχθηκε στις αρχές Ασφαλείας. Ο Τυρίμος τέθηκε επικεφαλής της επιχείρισης δίωξης του Κομμουνισμού και αποτέλεσε τον κυριότερο σύμβουλο των Μανιαδάκη - Παξινού. Επιπλέον στα τέλη του 1939 ανέλαβε την ευθύνη μαζί με τον Γιάννη Μιχαηλίδη, τον Δημήτρη Κουτσογιάννη, τον Μανώλη Μανωλέα για το σχηματισμό του νέου -υπό τη διεύθυνση της Ασφάλειας- καθοδηγητικού κέντρου του ΚΚΕ, της Προσωρινής Διοίκησης, η οποία είχε στόχο να προκαλέσει σύγχυση στους κόλπους των κομμουνιστών, να οδηγήσει στη σύλληψη τα ελεύθερα στελέχη του ΚΚΕ που αγνοούσαν το ρόλο της ΠΔ και να εξαρθρώσει τον πραγματικό παράνομο καθοδηγητικό μηχανισμό του ΚΚΕ, τη λεγόμενη Παλιά Κεντρική Επιτροπή.

Παρά το γεγονός ότι ο ρόλος της Προσωρινής Διοίκησης και του Τυρίμου προσωπικά είχε καταγγελθεί από τον Θανάση Κλάρα (Άρη Βελουχιώτη) που είχε περάσει από τους κόλπους της, καθώς και από το Νίκο Πλουμπίδη που είχε την καθοδήγηση της Παλιάς Κεντρικής Επιτροπής, η ΠΔ κατάφερε να επηρεάσει πολλά ανυποψίαστα μέλη του ΚΚΕ. Ακόμα και ο Νίκος Ζαχαριάδης τάχθηκε με το μέρος της ΠΔ κατηγορώντας την Παλιά Κεντρική Επιτροπή σαν ασφαλίτικη και χαφιέδικη.

Ο ρόλος της ΠΔ άρχισε να αποκαλύπτεται προς τα τέλη του 1940, όταν ο πλαστός Ριζοσπάστης άρχισε να υμνεί τον Μεταξά και να αποκτά έντονο εθνικιστικό και φιλοκαθεστωτικό λόγο.

Η δράση του στην Κατοχή

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Τυρίμος κλήθηκε από αξιωματικούς της Ασφάλειας να συμμετάσχει στην συγκρότηση της νεοϊδρυθείσας ΕΣΠΟ, αλλά παρά την αρχική συμμετοχή του, γρήγορα διαχώρισε τη θέση του. Αργότερα συμμετείχε στην υπηρεσία πληροφοριών του Τσιγάντε. Παράλληλα συνδέθηκε και με κύκλους του ΕΔΕΣ και της Ρ.Α.Ν.

Το καλοκαίρι του 1944 κλήθηκε από αξιωματικούς της Ασφάλειας στην Εύβοια, όπου συμμετείχε στη συγκρότηση των τοπικών Ταγμάτων Ασφαλείας. Κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών συνελήφθη από την Πολιτοφυλακή του ΕΛΑΣ, και οδηγήθηκε στην καθοδήγηση του ΚΚΕ στη Θήβα. Εκεί έγραψε λεπτομερείς εκθέσεις για τη στάση του την περίοδο 1936-1944.

Τον Γενάρη του 1945, λίγο πριν τη Συνθήκη της Βάρκιζας, εκτελέστηκε από την ΟΠΛΑ ως δωσίλογος και προδότης του ΚΚΕ.

Πηγές

1. Σωτήρης Γκουντουβάς, "Το ΚΚΕ κατά την περίοδο 1939-41. Η Παλιά Κεντρική Επιτροπή και η Προσωρινή Διοίκηση" Διπλωματική Εργασία, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2019.
2. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
3. Το ΚΚΕ στο ιταλοελληνικό πόλεμο του 1940-41, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2015
4. Άγγελος Ελεφάντης "Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
5. Δημήτρης Μιχελίδης: "Ο μυστικός πράκτορας στο ΚΚΕ", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1986
6. Βασίλης Νεφελούδης: Αχτίνα Θ'. Αναμνήσεις, 1930-1940, Εκδόσεις της Εστίας, Αθήνα 2007
7. Περικλής Ροδάκης: "Νίκος Ζαχαριάδης", Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2007
8. Γρηγόρης Φαράκος: "Β' Παγκόσμιος Πόλεμος: Σχέσεις του ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου", εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004