Μοντέρνα τέχνη
Με τον όρο Μοντέρνα τέχνη αναφερόμαστε κυρίως στην καλλιτεχνική παραγωγή που παρατηρήθηκε από τα τέλη του 19ου αιώνα έως περίπου το 1970. Πολλές φορές χρησιμοποιείται και ο όρος σύγχρονη τέχνη, ωστόσο δηλώνει περισσότερο την πλέον πρόσφατη καλλιτεχνική παραγωγή. Η Μοντέρνα τέχνη χαρακτηρίζεται από μια νέα προσέγγιση στις τέχνες, τέτοια, ώστε πλέον να μην έχει πρωτεύουσα σημασία η ακριβής αναπαράσταση των αντικειμένων (π.χ. στη ζωγραφική ή γλυπτική), όσο ο πειραματισμός με νέους και πρωτότυπους τρόπους απεικόνισής τους, συχνά αποδομώντας το αντικείμενο ή προβάλλοντάς το αφαιρετικά. Κατά μία βάσιμη εκδοχή το "μοντέρνο" είναι το "αποσπασματικό", δηλαδή η καλλιτεχνική τάση διαίρεσης του αντικειμένου σε μέρη και η απανασύνθεση των μερών σε νέα (άλλη) οπτική αισθητική[1] (Ευάγγελος Ανδρέου). Η έννοια της μοντέρνας τέχνης ταυτίζεται συχνά και με τον όρο Μοντερνισμός.
Ιστορία
Επεξεργασία19ος αιώνας
ΕπεξεργασίαΗ Μοντέρνα τέχνη ξεκίνησε ως ένα καλλιτεχνικό κίνημα της Δύσης, ειδικότερα στο χώρο της ζωγραφικής και κατόπιν στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική. Στα τέλη του 19ου αιώνα, αρκετές τάσεις στις τέχνες άρχισαν να ξεπροβάλλουν, όπως ο Ιμπρεσιονισμός που αναπτύχθηκε στο Παρίσι και ο Εξπρεσιονισμός που γεννήθηκε αργότερα στη Γερμανία.
Οι επιρροές τους ήταν ποικίλες και συχνά ετερόκλητες, από τις ανατολικές διακοσμητικές τέχνες μέχρι τις καινοτομίες του Τζόζεφ Τέρνερ και του Ντελακρουά. Την εποχή εκείνη, η επικρατούσα αντίληψη για την τέχνη ήταν πως θα έπρεπε να είναι ακριβής στην απεικόνιση των αντικειμένων της και να στοχεύει στην έκφραση του ιδανικού. Οι τάσεις της μοντέρνας τέχνης δεν στόχευαν απαραίτητα σε κάποιου είδους πρωτοπορία ή πρόοδο της τέχνης. Οι Ιμπρεσιονιστές πρέσβευαν για παράδειγμα πως οι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν παρατηρούν τα υλικά αντικείμενα αλλά το φως που ανακλάται σε αυτά. Για αυτό το λόγο ζωγράφιζαν και σε ανοιχτούς χώρους προσπαθώντας να αποτυπώσουν όσο το δυνατό καλύτερα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φωτός.
Οι Ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες σχημάτισαν σταδιακά μια ομάδα, προκειμένου να προωθήσουν το έργο τους. Το ύφος τους υιοθετήθηκε σύντομα και από άλλους καλλιτέχνες σε διαφορετικές χώρες γεγονός που οδήγησε τελικά στο χαρακτηρισμό του Ιμπρεσιονισμού ως κίνημα.
20ός αιώνας
ΕπεξεργασίαΑνάμεσα στα κινήματα μοντέρνας τέχνης που άνθισαν στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ο Φωβισμός, ο Κυβισμός, ο Εξπρεσιονισμός και ο Φουτουρισμός. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος έθεσε ένα τέλος σε αυτά τα καλλιτεχνικά ρεύματα, οδήγησε ωστόσο παράλληλα στη δημιουργία αρκετών νεότερων κινημάτων (ή αντι-κινημάτων), όπως ο Ντανταϊσμός και ο Υπερρεαλισμός. Άλλα ρεύματα όπως το Μπαουχάους (Bauhaus) ή το κίνημα του Νεοπλαστικισμού (κίνημα de Stijl) βοήθησαν επίσης σημαντικά στον ερχομό νέων ιδεών στην τέχνη και ειδικότερα σε ότι αφορά τη σύνδεση της με την αρχιτεκτονική και το σχέδιο.
Η μοντέρνα τέχνη παρουσιάστηκε και στην Αμερική κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, όταν ένας σημαντικός αριθμός καλλιτεχνών αναγκάστηκε να βρει καταφύγιο στις Η.Π.Α. Ο Φράνσις Πικαμπιά είχε ιδιαίτερα σημαντική συνεισφορά στην είσοδο της μοντέρνας τέχνης στη Νέα Υόρκη. Μετά και τον Β' παγκόσμιο πόλεμο η Αμερική έγινε το επίκεντρο της μοντέρνας τέχνης και ο τόπος όπου αναπτύχθηκαν πολλές νέες τάσεις, όπως χαρακτηριστικά ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός και η Ποπ Αρτ (Pop Art) στις δεκαετίες 50', 60' αντίστοιχα καθώς και ο Φωτορεαλισμός στη δεκαετία του '70. Αυτή η περίοδος συνδέεται και με την αποκαλούμενη μετα-μοντέρνα τέχνη.
Χρονολογικός κατάλογος των κινημάτων Μοντέρνας Τέχνης και βασικοί εκπρόσωποι
ΕπεξεργασίαΤέλη 19ου αιώνα
Επεξεργασία- Ρομαντισμός - Φρανσίσκο Γκόγια, Σατωμπριάν, Ευγένιος Ντελακρουά, Φρήντριχ Χέλντερλιν
- Ρεαλισμός - Γκουστάβ Κουρμπέ, Εντγκάρ Ντεγκά, Εντουάρ Μανέ
- Ιμπρεσιονισμός - Εντγκάρ Ντεγκά, Εντουάρ Μανέ, Κλωντ Μονέ
- Μετα-ιμπρεσιονισμός - Ζωρζ Σερά, Πωλ Γκωγκέν, Πωλ Σεζάν
- Συμβολισμός - Γκουστάβ Μορώ, Αρθούρος Ρεμπώ, Πωλ Βερλαίν
Αρχές 20ού αιώνα
Επεξεργασία- Αρ Νουβό (Art Nouveau, ελλ. μφ. Νέα Τέχνη) - Γκούσταφ Κλιμτ
- Εξπρεσιονισμός - Τζέιμς Ένσορ, Έντβαρτ Μουνκ, Εμίλ Νόλντε
- Βορτισισμός - Έζρα Πάουντ, Wyndham Lewis
- Φωβισμός - Αντρέ Ντεραίν, Ανρί Ματίς
- Κυβισμός - Ζωρζ Μπρακ, Πάμπλο Πικάσο
- Ορφισμός - Ρομπέρ Ντελωναί (Robert Delaunay), Μαρσέλ Ντυσάν
- Φουτουρισμός - Τζιάκομο Μπάλα, Ουμπέρτο Μποτσιόνι, Κάρλο Καρά, Φίλιππο Τομάσο Μαρινέτι
- Αφηρημένη τέχνη (Ρωσική Σχολή) - Βασίλι Καντίνσκυ, Αλεξάντερ Ροτσένκο
- Νεοπλαστικισμός (κίνημα de Stijl) - Πιέ Μοντριάν
Μεσοπολεμική περίοδος
Επεξεργασία- Pittura Metafisica - Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Κάρλο Καρά
- Ντανταϊσμός - Ζαν Αρπ, Μαρσέλ Ντυσάν, Μαξ Ερνστ, Φράνσις Πικαμπιά, Τριστάν Τζαρά
- Υπερρεαλισμός - Σαλβαντόρ Νταλί, Ρενέ Μαγκρίτ, Χουάν Μιρό
- Κονστρουκτιβισμός - Λάζλο Μοχόγκυ-Νάγκυ (László Moholy-Nagy)
- Μπαουχάους (Bauhaus) - Βασίλι Καντίνσκυ, Πάουλ Κλέε
- στη γλυπτική: Χένρυ Μουρ
Μεταπολεμική περίοδος
Επεξεργασία- Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός - Βίλεμ ντε Κούνινγκ, Τζάκσον Πόλοκ
- Color field painting - Μαρκ Ρόθκο
- Ποπ Αρτ (Pop art) - Ρίτσαρντ Χάμιλτον, Ντέηβιντ Χόκνευ, Ρόι Λίχτενσταϊν, Άντυ Γουόρχολ
- Νεορεαλισμός - Υβ Κλάιν
- Οπ Αρτ (Op Art)
- Arte Povera
- Minimal art
- Land art
- Φωτορεαλισμός - Τσακ Κλόουζ
- Σοβιετική τέχνη - Αλεξάντερ Γερασίμοφ, Ίλια Καμπάκοφ
Σημαντικά μουσεία και εκθέσεις
Επεξεργασία- Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού, Παρίσι
- Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA), Νέα Υόρκη
- Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης Τέιτ, (Tate Modern), Λονδίνο
- Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης
- Μπιενάλε της Βενετίας
- Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης(ΕΜΣΤ), Αθήνα
- Μπιενάλε της Αθήνας
- Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης
- Μουσείο Γουίτνεϊ Νέα Υόρκη
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
ΕπεξεργασίαΜουσεία μοντέρνας τέχνης
- Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα
- Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Θεσσαλονίκη
- Κέντρο Georges Pompidou στο Παρίσι Αρχειοθετήθηκε 2008-07-27 στο Wayback Machine.
- Μουσείο του Μπρούκλιν, Νέα Υόρκη
- Μουσείο Guggenheim
- Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA), Νέα Υόρκη
- Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA), Σαν Φρανσίσκο
- Μουσείο Tate, Λονδίνο Αρχειοθετήθηκε 2010-10-08 στο Wayback Machine.
- Μπιενάλε Αθηνών
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Β. Κιντή, Π. Τουρνικιώτης, Κ. Τσιαμπάος (επιμ.), Το μοντέρνο στη σκέψη και τις τέχνες του 20ού αιώνα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2013.
- Ευάγγελος Ανδρέου, Αλληγορική επαναφορά των παραστατικών υποθέσεων της τέχνης-Τάκης Μάρθας. Έκδοση: Σύλλογος Φοιτητών Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θράκης "Κώστας Βάρναλης", 1984
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Andreou, Evangelos (1996). The allegoric recall of descriptive hypotheses of art: (the painter Takis Marthas). New York: Abhe Rao-Shantha International Inc. σελ. https://ketlib.lib.unipi.gr/xmlui/handle/ket/847.