Βικιπαίδεια

Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι

Ρομά τραγουδιστής και συγγραφέας

Ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι (σλαβομακεδονικά: Мухарем Сербезовски‎‎, γεννημένος στις 2 Μαΐου 1950), με το ψευδώνυμο Μούμο, είναι μουσουλμάνος Ρομά τραγουδιστής, δημοφιλής στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Είναι επίσης συγγραφέας και μεταφραστής και ήταν για λίγο διάστημα στη Βοσνιακή πολιτική τη δεκαετία του 2000. Αν και γεννήθηκε στη Γιουγκοσλαβική πΓΔΜ, ζει στο Σεράγεβο (σήμερα Βοσνία-Ερζεγοβίνη ) από το 1975.

Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση2  Μαΐου 1950[1]
Šuto Orizari
Χώρα πολιτογράφησηςΒόρεια Μακεδονία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΣλαβομακεδονική
Ρομανί γλώσσα[2]
Εκπαίδευσηδιδάκτωρ φιλοσοφίας
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Σαράγιεβο
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητατραγουδιστής
συγγραφέας
πολιτικός
τραγουδοποιός
μουσικός ηχογραφήσεων
Περίοδος ακμής1962
δεδομένα

Ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι εμφανίστηκε ως τραγουδιστής στη δεκαετία του 1960, έχοντας κυκλοφορήσει το πρώτο του άλμπουμ σε ηλικία μόλις 12 ετών. Έγινε ένας από τους πιο δημοφιλείς Ρομά τραγουδιστές στη Γιουγκοσλαβία και έφτασε σε μεγάλη δημοτικότητα στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Έχει κυκλοφορήσει 12 άλμπουμ και 22 singles και εκτεταμένα έργα. Η κύρια έμπνευσή του είναι η μουσική των Ρομά, αλλά έχει εξερευνήσει ευρέως και συνδυάζει άλλα στυλ, ειδικά την τουρκική μουσική.

Από τη δεκαετία του 1980, ο Σερβεζόβσκι έχει καθιερωθεί ως συγγραφέας και μεταφραστής, έχοντας γράψει πολλά βιβλία και μετέφρασε το Κοράνι στη Ρομανί γλώσσα. Γνωστός για τον ακτιβισμό του υπέρ των Ρομά, διετέλεσε ως μέλος του βοσνιακού κοινοβουλίου στη δεκαετία του 2000.

Νεανικά χρόνια Επεξεργασία

Ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι γεννήθηκε στις 2 Μαΐου 1950 στα Τόπαανα, τον παλαιότερο οικισμό των Ρομά των Σκοπίων, εκείνη την εποχή πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. [3] Η οικογένειά του ανήκε στην τοπική μειονότητα των Ρομά και περιλάμβανε 11 μέλη. [4] Ο πατέρας του ήταν ιμάμης και του μετέδωσε μεγάλο ενδιαφέρον για το Ισλάμ και τον πολιτισμό του. [5] Επειδή οι γονείς του ήταν φτωχοί, έπρεπε να αρχίσει να τραγουδάει σε νεαρή ηλικία για να κερδίσει χρήματα.

Καριέρα ως τραγουδιστής Επεξεργασία

Ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι κυκλοφόρησε το πρώτο του single (Kalajđiljar Kalaj Japar) στην ηλικία των 12 το 1962. Περιείχε τραγούδια στα τουρκικά. [6] Έγινε δημοφιλής στα τέλη της δεκαετίας του 1960, χάρη στη βοήθεια του Στέβο Τεοντοσιέφσκι, ενός λαϊκού συνθέτη και σκηνοθέτη ενός συνόλου Ρομά, και της συζύγου του, Έσμα Ρετζέποβα, όντας η ίδια Ρομά τραγουδίστρια. Δεν ήταν το μοναδικό τους προστατευόμενο, καθώς ενθάρρυναν και άλλους ντόπιους καλλιτέχνες Ρομά. Ο Σερβεζόφσκι άρχισε να βιώνει μια μεγάλη επιτυχία το 1968, σε ηλικία 18 ετών, μετά την κυκλοφορία του δεύτερου single του. Περιλάμβανε δύο τραγούδια, το Džemile και το Gili e halisake, το πρώτο στα Σερβο-Κροάτικα, το άλλο στα Ρομανί. Αυτά τα δύο κομμάτια παρουσιάζουν έναν άλλο φίλο του ζευγαριού Τεοντοσιέφσκι, τον κλαρινέτιστα Μέντο Τσουν. Δείχνουν επίσης το διακοσμημένο ύφος του τραγουδιού και την τουρκική επιρροή που χαρακτήρισαν τον τραγουδιστή στη διάρκεια της καριέρας του. [7]

Το 1969, ο Σερβεζόφσκι εγκατέλειψε τα Σκόπια, όπως και οι περισσότεροι από τους ντόπιους Ρομά καλλιτέχνες. Ακολούθησε αρχικά τον Στέβο και την Έσμα στο Βελιγράδι, εκείνη την εποχή την πρωτεύουσα της Γιουγκοσλαβίας και το κύριο πολιτιστικό της κέντρο. Ωστόσο, μετακόμισε στη μικρότερη πόλη του Σεράγεβο το 1975 και έκτοτε ζει εκεί. [4] Η πρωτεύουσα της Βοσνίας βίωσε τότε μια πλούσια πολιτιστική ζωή και ο τραγουδιστής προσελκύσθηκε από την κοσμοπολίτικη και ανατολίτικη ατμόσφαιρα. Μια τέτοια απόφαση μπορεί επίσης να έχει ληφθεί για τον τραγουδιστή να διαφοροποιηθεί από την Έσμα Ρετζέποβα. Το στιλ της ήταν εμπνευσμένο από την κυρίαρχη ποπ μουσική και την κληρονομιά των Ινδών Ρομά, ενώ ο Σερβεζόφσκι ήθελε να αναπτύξει μια μουσική πιο κοντά στους τουρκικούς και αραβικούς πολιτισμούς. [7]

Παρ 'όλα αυτά, ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι πάντα προσπαθούσε να προσεγγίσει ένα ευρύ κοινό και επίσης εξερεύνησε διάφορα είδη μουσικής, συμπεριλαμβανομένης της ινδικής μουσικής. Εκείνη την εποχή, η Γιουγκοσλαβία και η Ινδία ήταν και οι δύο μέλη του κινήματος των Αδεσμεύτων και ο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο εκμεταλλεύτηκε την ινδική καταγωγή του λαού των Ρομά, για να φέρει τις δύο χώρες πιο κοντά. Ο ινδικός κινηματογράφος ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των Γιουγκοσλάβων Ρομά. Αρκετά από τα τραγούδια του Σερβεζόφσκι δείχνουν μια τέτοια επιρροή, κυρίως Ramu, Ramu και Ramajana, και οι δύο κυκλοφόρησαν το 1974. Το πρώτο αναφέρεται σε έναν χαρακτήρα της επώνυμης ινδικής ταινίας, ενώ το δεύτερο αναφέρεται σε ένα ινδικό επικό ποίημα, Ραμαγιάνα. [7] Ο Μούχαρεμ Σερβεζόφσκι πήγε στην Ινδία το 1978, για να παρακολουθήσει το φεστιβάλ των Ρομά στο Τσαντίγκαρ. Με την ευκαιρία αυτή, συναντήθηκε με την πρωθυπουργό Ίντιρα Γκάντι και ποζάρει με τον γιο της Ρατζίβ Γκάντι ντυμένο με το ίδιο ινδικό κοστούμι, για να τονίσει την ομοιότητα μεταξύ των Ινδών και των Ρομά.[6]

Εκτός από την καλλιτεχνική του σχέση με τον Σa:&;Στέβο Τεοντοσιέφσκι και την Έσμα Ρετζέποβα, ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι έχει επίσης συνεργαστεί με άλλους γιουγκοσλάβους λαϊκούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένου του αδερφού του, Αζνούρ Σερβεζόφσκι, με τον οποίο κυκλοφόρησε ένα single το 1976 και ένα άλμπουμ το 1982. Συνεργάστηκε επίσης με τον αγαπημένο του μουσικό, τον αείμνηστο Τόμα Ζντράβκοβιτς, με τον οποίο περιόδευσε για 7-8 χρόνια, και με τον Σινάν Σάκιτς. [4]

Αν και ήταν πάντα περήφανος για την καταγωγή του ως Ρομά, ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι κυκλοφόρησε μόνο λίγα τραγούδια στη γλώσσα των Ρομά. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του τραγουδείται στα Σερβο-Κροάτικα. Κατά τη διάρκεια του Βοσνιακού Πολέμου, ταυτίστηκε πλήρως ως Βόσνιος και τραγούδησε πολλά πολεμικά τραγούδια. [8]

Καριέρα ως συγγραφέας Επεξεργασία

Ο Μουχαρέμ Σερβεζόφσκι ορίζεται ως ένας από τους λίγους διανοούμενους Ρομά. Είναι υπεύθυνος για την πρώτη μετάφραση του Κορανίου στη γλώσσα των Ρομά και είναι ο ίδιος συγγραφέας, έχοντας γράψει πολλά μυθιστορήματα και ποιήματα. Ξεκίνησε την καριέρα του ως συγγραφέας και μεταφραστής τη δεκαετία του 1980 όταν συνέχισε το έργο του πατέρα του, ο οποίος είχε αρχίσει να μεταφράζει το Κοράνι στη γλώσσα των Ρομά. Ο Σερβεζόφσκι έχει επίσης σχέδια να μεταφράσει την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τα Χαντίθ και μερικά γνωστά λογοτεχνικά έργα (Πόλεμος και Ειρήνη, Έγκλημα και Τιμωρία και Εκατό Χρόνια Μοναξιάς) στα Ρομά. [9]

Το πρώτο μυθιστόρημα του Σερβεζόφσκι, eniareni dijamanti ("Χρωματιστά Διαμάντια"), δημοσιεύθηκε το 1983. Ακολούθησε ο Cigani A kategorije ("Πρώτης κατηγορίας τσιγγάνοι") το 1985, Za dežjem pride sonce : dva romana ("Με τη βροχή έρχεται ο ήλιος: δύο μυθιστορήματα") το 1986, και ο όγκος της ποίησής του, Nitko ne zna puteve vjetrova i Cigana ("Κανείς δεν γνωρίζει τον δρόμο των ανέμων και των Γύσσων") το 1999. Δημοσίευσε επίσης ένα δοκίμιο, Cigani i ljudska prava ("Τσιγγάνοι και ανθρώπινα δικαιώματα") το 2000. Τα φανταστικά του έργα βασίζονται στην ταυτότητα των Ρομά και είναι για αυτόν ένας τρόπος να γράφει για τον δικό του πολιτισμό. Για αυτόν, το έργο του δίνει μια πολύ πιο αυθεντική εικόνα για τους Ρομά σε σχέση με μυθιστορήματα από μη Ρομά συγγραφείς, οι οποίοι συνήθως χρησιμοποιούν Ρομά χαρακτήρες μόνο για να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα. [4]

Πολιτική Επεξεργασία

Ο Σερβεζόφσκι συμμετείχε για λίγο στη Βοσνιακή πολιτική στη δεκαετία του 2000. Η πολιτική του σταδιοδρομία συνδέθηκε στενά με τον ακτιβισμό του υπέρ των Ρομά και τη δική του αφομοίωση με τον βοσνιακό πολιτισμό. Προσχώρησε στο βοσνιακό Κόμμα για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη του Χάρις Σιλάιτζιτς, και εξελέγη μέλος του βοσνιακού κοινοβουλίου το 2007 για μία τετραετή θητεία. Ποτέ δεν σκόπευε να γίνει επαγγελματίας πολιτικός, αλλά ήθελε να εκπροσωπήσει τους Ρομά στη Βοσνιακή πολιτική σκηνή. [4] Ο χρόνος του ως μέλους του κοινοβουλίου αμαυρώθηκε από μια δήλωση σχετικά με τις κακοποιημένες γυναίκες. Το 2009, είπε ότι θεωρούσε ότι η βία κατά των γυναικών ήταν φυσιολογική και μέρος της βαλκανικής παράδοσης και προκάλεσε οργή μεταξύ του κοινού και του βοσνιακού τομέα των ΜΚΟ. [10] Παραιτήθηκε από το πολιτικό κόμμα του το 2010 επικαλούμενος διακρίσεις από τους ηγέτες της ομάδας. [11]

Έργα Επεξεργασία

Δισκογραφία Επεξεργασία

Άλμπουμ Επεξεργασία

  • Muharem Serbezovski, PGP-RTB, 1973.
  • Hej, čergari, hej, drugari , PGP-RTB, 1976.
  • Muharem i Ajnur Serbezovski, Jugoton, 1982 (με τον Ανζούρ Σερβεζόφσκι).
  • Disko Orijent, Jugoton, 1982.
  • Dođi mi u godini jedan dan, Jugoton, 1983.
  • Zašto su ti kose pobelele druže, PGP-RTB, 1984.
  • Teška beše našata razdelba, PGP-RTB, 1985.
  • Muharem Serbezovski, Jugoton, 1986 (με το ανσάμπλ Τσρνι Ντιγιαμαντί).
  • Zaljubih se..., Diskoton, 1987 (με το ανσάμπλ Τσρνι Ντιγιαμαντί).
  • Srećan 8. Mart, Diskoton, 1989 (με το ανσάμπλ Τσρνι Ντιγιαμαντί).
  • Bože, Bože, kakva je to žena, Diskoton, 1989.
  • Lejla, Diskoton, 1991 (με το ανσάμπλ Τσρνι Ντιγιαμαντί).

Εκτεταμένα έργα Επεξεργασία

  • Kalajđiljar Kalaj Japar, Jugoton, 1962.
  • Džemile, PGP-RTB, 1968.
  • Šta će mi bogatstvo, PGP-RTB, 1969.
  • Još uvek te volim, PGP-RTB, 1970.
  • Alisa ne idi, PGP-RTB, 1971.
  • Šeherezada, PGP-RTB, 1971.
  • Spavaj, čedo, spavaj, PGP-RTB, 1972.
  • Osman Aga, PGP-RTB, 1973.
  • Srce cigansko, PGP-RTB, 1973.
  • Ramajana, PGP-RTB, 1974 (με το ανσάμπλ του Μέντο Τσουν).
  • Ramu, Ramu, PGP-RTB, 1974.

Singles Επεξεργασία

  • Ciganin sam i umem da volim, PGP-RTB, 1970.
  • Ciganko vatrenog oka, PGP-RTB, 1971.
  • Čekaću te ja, PGP-RTB, 1973.
  • Zeleno, zeleno, PGP-RTB, 1975.
  • Hajde svi da pevamo, PGP-RTB, 1975.
  • Da li hoćeš, brate, Aliju, PGP-RTB, 1976 (με τον Ανζούρ Σερβεζόφσκι).
  • Ramajana, PGP-RTB, 1977.
  • Zašto su ti kose pobelele druže, PGP-RTB, 1977 (με το ανσάμπλ Τσρνι Ντιγιαμαντί).
  • U haremu, Jugoton, 1979.
  • Suzana, volim te, Jugoton, 1979.
  • Pesma prijatelju, Jugoton, 1980.

Συλλογές Επεξεργασία

  • Muharem Serbezovski, PGP-RTB, 1975.
  • Braća Serbezovski, PGP-RTB, 1983 (με τον Ανζούρ Σερβεζόφσκι).
  • Legende narodne muzike, Extra Music, 2008 (με τη Novica και τον Τόμα Ζντράβκοβιτς).
  • 39 velikih hitova, Extra Music, 2012.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15605913x. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2019.
  2. ↑ www.rferl.org/a/1062583.html. Ανακτήθηκε στις 12  Νοεμβρίου 2021.
  3. ↑ Carol Silverman (2012). Romani Routes: Cultural Politics and Balkan Music in Diaspora. Oxford University Press. σελ. 203. ISBN 9780195300949. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Jovana Gligorijević (17 Μαΐου 2012). «Nama je veselje razlog da se isplačemo». Vreme. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2021. 
  5. ↑ «'Roman' dilinde Kur'an-ı Kerim». Bugün. 14 Οκτωβρίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ 6,0 6,1 «Sviđa mi se Laslo Havel». Dani. 22 Μαρτίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Philip Knox and Nathaniel Morris (8 Μαΐου 2012). «"O father, what have you done?" Recovering the golden age of Yugoslavia's Roma music». Eurozine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2015. 
  8. ↑ Josh Hall (12 Αυγούστου 2013). «Stand Up, People! Yugoslavian Gypsy Pop Explored». The Quietus. 
  9. ↑ Janja Franko (2 Φεβρουαρίου 2010). «Prevodim Bibliju na romski jezik». Globus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2015. 
  10. ↑ Lejla Mazlic (19 Μαΐου 2009). «When a woman is slapped, she forgets that she was the cause of it». Human Rights House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2021. 
  11. ↑ «Muharem Serbezovski podnio ostavku na članstvo u SBiH». Klix. 14 Απριλίου 2010. 

 

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μουχαρέμ_Σερβεζόφσκι&oldid=10409231"