Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας)

Αυτοδιοικούμενη Ανατολική Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία της Ουκρανίας
Για άλλες Eκκλησίες με παρεμφερή ονομασία, δείτε: Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία[4] (συντογραφία στα αγγλικά: UOC, ουκρανικά: Українська Православна Церква, ρωσικά: Украинская Православная Церковь) είναι μία de jure αυτοδιοικούμενη-αυτόνομη (μη αυτοκέφαλη) εκκλησία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία, υπό εκκλησιαστική ένωση με το Πατριαρχείο της Μόσχας. Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη του Πατριαρχείου, ορίζεται ως «αυτοδιοικούμενη εκκλησία με δικαιώματα ευρείας αυτονομίας»[5].

Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία

Καθεδρικός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Λαύρα του Κιέβου
ΙδρυτήςΡωσική Ορθόδοξη Εκκλησία
Ανεξαρτησία1990
Αναγνώριση1990
ΠροκαθήμενοςΜητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονούφριος
ΈδραΛαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου

(Επί του παρόντος, η Κάτω Λαύρα είναι υπό τη δικαιοδοσία της και η Άνω Λαύρα υπό τη δικαιοδοσία του Ιστορικού και Πολιτιστικού Κέντρου Κιέβου-Πετσέρσκ).

  • Επίσημη μελλοντική έδρα της ΟΟΕ(Π.Μ) θα είναι ο Καθεδρικός Ναός της Αναστάσεως του Χριστού (υπό κατασκευή).
Επικράτεια Ουκρανία
Κυριότητες Ουκρανία
ΓλώσσαΕκκλησιαστική Σλαβονική (ρωσική παραλλαγή), Ουκρανική, Ρουμανική
Πιστοί13,6 % (Ιανουάριος 2020)[1][2]
Επίσκοποι114[3] (53 μέλη Ι.Σ.)
Δικτυακός τόποςhttp://church.ua http://pravoslavye.org.ua/

Στις 27 Μαΐου 2022, διακήρυξε την πλήρη ανεξαρτησία[6] της από το Πατριαρχείο της Μόσχας και καταδίκασε την στάση του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου για την στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δημιουργώντας σχίσμα ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες.

Προκαθήμενός της είναι ο Μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος.

Ονομασία Επεξεργασία

Στις ουκρανικές κρατικές αρχές του Κιέβου είναι καταχωρημένη ως «Μητρόπολη Κιέβου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» (Київська митрополія Української православної церкви[7]) από το 1991. Καθώς εκκλησιαστικά υπάγεται στο Πατριαρχείο Μόσχας, η Εκκλησία αναφέρεται ανεπισήμως ως Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας).

Έτσι διακρίνεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (Православна церква України στα ουκρανικά),[8][9] η οποία έχει λάβει κανονικά Αυτοκεφαλία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19].

Πέρα από αυτές τις δύο, στην Ουκρανία λειτουργεί επίσης η πολύ μικρή εκκλησιαστική δομή με το όνομα «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Κιέβου)» (UOC-KP), η οποία έχει προκαθήμενο τον μητροπολίτη Φιλάρετο (Ντενισένκο), που αυτοαποκαλείται Πατριάρχης. Μέχρι τις 25 Ιουνίου 2019 ο ίδιος και οι πιστοί του συμετείχαν στην αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, αλλά αποχώρησαν καταγγέλλοντάς την[20].

Ιστορία Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Η Μητρόπολη Κιέβου και πάντων των Ρως ήταν ιστορική Εκκλησία, η οποία αναπτύχθηκε εντός του κράτους των Ρως του Κιέβου (και, σε μεγαλύτερη κλίμακα, στη Ρουθηνία). Σύμφωνα με την παράδοση, οι καταβολές της ανάγονται στη βάπτιση του Πρίγκιπα Βλαδίμηρου Α' του Μεγάλου, το 988[21], παρά το γεγονός ότι ο Χριστιανισμός είχε διαδοθεί στην ευρύτερη περιοχή αρκετό καιρό νωρίτερα. Η Μητρόπολη αυτή παρέμεινε στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως έως τα τέλη του 17ου αιώνα.

Υπαγωγή στη Μόσχα Επεξεργασία

Μετά την επέκταση της κυριαρχίας του Βασιλείου της Μεγάλης Ρωσίας στις ανατολικές επαρχίες της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, ο τσάρος Μέγας Πέτρος ανταποκρίθηκε στο επίμονο αίτημα του Πατριάρχη Μόσχας Ιωακείμ (1674-90) να ζητήσει από τον Οικουμενικό Πατριάρχη την υπαγωγή και στην εκκλησιαστική του δικαιοδοσία των προσαρτηθεισών στη κυριαρχία του Βασιλείου της Μεγάλης Ρωσίας ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Διονύσιος Δ΄ απέρριψε το αίτημα του τσάρου και με Συνοδική Πράξη (1686) παραχώρησε κατ' οικονομίαν στον Πατριάρχη Μόσχας μόνο την άδεια να χειροτονεί ή να ενθρονίζει τον εκλεγμένο από την Κληρικολαϊκή συνέλευση της Μητροπόλεως Κιέβου υποψήφιο Μητροπολίτη Κιέβου, υπό τον απόλυτο όμως και απαραίτητο όρο, ότι ο Μητροπολίτης Κιέβου θα μνημονεύει σε κάθε θεία Λειτουργία το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η μνημόνευση αυτή είχε την έννοια ότι ο Μητροπολίτης Κιέβου παρέμενε πάντοτε ως «έξαρχος» στην κανονική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως[α].

Το 1722 η Μητρόπολη Κιέβου έγινε de facto μια από τις επισκοπές του Πατριαρχείου Μόσχας, όταν ο Μέγας Πέτρος διόρισε τον Βαρλαάμ (Βονιάτοβιτς) στο βαθμό του αρχιεπισκόπου και όχι του μητροπολίτη. Κατά τη διάρκεια των αιώνων που ακολούθησαν, η μνημόνευση του Οικουμενικού Πατριάρχη ατόνισε και χάθηκε, ενώ η Ουκρανική Εκκλησία θεωρούνταν τμήμα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στις 27 Οκτωβρίου 1990, η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας παραχώρησε αυτονομία (καθεστώς που όμως δεν είναι αυτοκέφαλο)[23], με την σχετική απόφαση να παραδίδεται στον τότε Αρχιεπίσκοπο Κιέβου Φιλάρετο. Αυτός έκτοτε έφερε τον τίτλο «Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας[24]».

Απόπειρες ανεξαρτησίας Επεξεργασία

Μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας (24 Αυγούστου 1991) συνεκλήθη στις 1-2 Νοεμβρίου 1991 τοπική Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τον Μητροπολίτη Φιλάρετο και αποφάσισε να υποβάλει αίτημα Αυτοκεφαλίας στο Πατριαρχείο Μόσχας[24]. Η επόμενη Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας, που συνήλθε τον Μάρτιο του 1992, δεν εξέτασε το αίτημα αλλά ζήτησε την παραίτηση του Μητροπολίτη Φιλαρέτου[β]. Ο Φιλάρετος, επιστρέφοντας στην Ουκρανία δήλωσε ότι πιέστηκε να δηλώσει ότι θα παραιτηθεί και ότι δεν πρόκειται τελικά να το κάνει.

Ο Φιλάρετος καθαιρέθηκε από το Πατριαρχείο Μόσχας στις 27 Μαΐου 1992. Είχε προηγηθεί σύνοδος επισκόπων πιστών στο Πατριαρχείο Μόσχας, η οποία εξέλεξε νέο προκαθήμενο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τον Βλαδίμηρο (Μαρκιάνοβιτς Σάμπονταν). Ο Φιλάρετος και οι ακόλουθοί του συνήλθαν σε άλλη σύνοδο τον Ιούνιο του 1992, η οποία ίδρυσε την «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Κιέβου)» και εξέλεξε Πατριάρχη τον Μοστισλάβο (Ιβάνοβιτς Σκρίπνικ). Το 1997, το Πατριαρχείο Μόσχας αναθεμάτισε τον Φιλάρετο[27][26].

Το λεγόμενο «Πατριαρχείο Κιέβου» δεν αναγνωρίστηκε από καμία Ορθόδοξη Εκκλησία και για τα επόμενα χρόνια η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας) παρέμεινε η μόνη αναγνωρισμένη Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία, σε εκκλησιαστική κοινωνία με τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες μέσω της υπαγωγής της στο Πατριαρχείο Μόσχας. Το «Πατριαρχείο Κιέβου» διασπάστηκε το 1993 σε δύο Εκκλησίες.

Δημιουργία Αυτοκέφαλης Εκκλησίας Επεξεργασία

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία το 2014 εντάθηκαν οι πιέσεις από την Ουκρανική πολιτειακή ηγεσία για τη δημιουργία μίας ενιαίας Ορθόδοξης Εκκλησίας στη χώρα, ανεξάρτητης από το Πατριαρχείο Μόσχας. Τον Οκτώβριο του 2018, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δέχθηκε τις προσφυγές των επικεφαλής των δύο ως τότε θεωρούμενων σχισματικών Εκκλησιών, Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Κιέβου) και Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία, έκρινε ότι βρέθηκαν σε σχίσμα για μη δογματικούς λόγους και αποφάσισε την επαναφορά των ίδιων στους ιερατικούς τους βαθμούς, και των πιστών των δύο Εκκλησιών σε εκκλησιαστική κοινωνία[γ]. Μετά από πολύμηνες προετοιμασίες, στις 15 Δεκεμβρίου 2018 συνεκλήθη στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο Σύνοδος, με τη συμμετοχή όλων των επισκόπων των δύο πρώην σχισματικών Εκκλησιών, καθώς και δύο επισκόπων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ίδια συνέλευση εξέλεξε ως προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ουκρανίας και Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας τον Μητροπολίτη Επιφάνιο[29][30]. Το διάταγμα (Τόμος) για την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 5 Ιανουαρίου 2019 και την επομένη, ανήμερα της εορτής των Θεοφανίων, πραγματοποιήθηκε η επίσημη παραλαβή του Τόμου της αυτοκεφαλίας, που φιλοτεχνήθηκε στη Μονή Ξενοφώντος του Αγίου Όρους[31].

Η χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας το 2019 προκάλεσε την αντίδραση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που γι' αυτόν τον λόγο αποφάσισε να διακόψει την εκκλησιαστική κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως[32].

Σημερινή κατάσταση Επεξεργασία

Οι δύο Ορθόδοξες Εκκλησίες λειτουργούν σήμερα παράλληλα στην χώρα, ενώ οι ενορίες καλούνται να επιλέξουν σε ποια από τις δύο θα ανήκουν. Σύμφωνα με κρατικά στοιχεία, τον Ιανουάριο του 2021 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας είχε 7.188 ενορίες και 4.572 ιερείς, ενώ η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, 12.406 ενορίες και 10.510 ιερείς[33].

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επηρέασε αρκετά τους αριθμούς αυτούς, και το 2022 καταγράφηκε η μετακίνηση περίπου τις 600 ενοριών από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία για την αυτοκέφαλη Ουκρανική εκκλησία[34]. Σύμφωνα με έρευνες, τον Ιανουάριο του 2023, από το 69% των Ουκρανών που θεωρούσε τους εαυτούς τους Ορθόδοξους, το 41% ανήκε στην Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία, μόνο το 4% στην Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας, ενώ το 24% δήλωνε ότι δεν ανήκε σε καμία από τις δύο[35].

Δήλωση πλήρους ανεξαρτησίας - Υπαγωγή Επισκοπών Κριμαίας στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Επεξεργασία

Με ψήφισμα που ενέκρινε στις 27 Μαΐου, διαρκούσης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το διευρυμένο Συμβούλιο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφάσισε την πλήρη αυτονόμηση της από το Πατριαρχείο Μόσχας, ανακοινώνοντας ότι διαφωνεί με τις θέσεις του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου για την στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο επίσημο ανακοινωθέν σημειώνεται ότι προχώρησε σε τροποποιήσεις στον Καταστατικό της Χάρτη, οι οποίες μαρτυρούν την πλήρη ανεξαρτησία και αυτονόμηση της[36].

Στις 7 Ιουνίου 2022, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφάσισε οι Επισκοπές της Κριμαίας που υπάγονταν στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, να υπάγονται απευθείας στον Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, Κύριλλο, μετά από εκκλήσεις που απηύθυναν οι μητροπολίτες Θεοδοσίας, Συμφερουπόλεως και Κριμαίας και ο επίσκοπος Ντζανκόι[37][38].

Απομάκρυνση από λαύρες και ναούς Επεξεργασία

Παρά την αναφορά περί αυτονόμησής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το Πατριαρχείο Μόσχας, οι ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας πραγματοποίησαν εφόδους και έρευνες σε μονές και θρησκευτικά ιδρύματά της μετά τον Νοέμβριο του 2022, αναζητώντας δολιοφθορείς μεταξύ των ιερωμένων. Η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας (SBU) ανέκρινε δεκάδες ανώτατους κληρικούς, υποβάλλοντας ορισμένους από αυτούς σε ηλεκτρονικό τεστ αληθείας. Παράλληλα, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι προανήγγειλε νομοσχέδιο που, όπως είπε, «θα καταστήσει αδύνατο σε θρησκευτικές οργανώσεις που διατηρούν δεσμούς με κέντρα επιρροής στη Ρωσική Ομοσπονδία, να λειτουργούν στο ουκρανικό έδαφος»[39][40][41].

Κατάργηση της συμφωνίας μίσθωσης Επεξεργασία

Τον Μάρτιο του 2023, το υπουργικό συμβούλιο υπέβαλε σχέδιο ψηφίσματος στην Βουλή της χώρας για να τερματιστεί η συμφωνία μίσθωσης με την Ορθοδόξη Εκκλησία της Ουκρανίας που αφορά στα κτίρια της Λαύρας του Ποτσάιφ[42]. Αιτήσεις για την διεκδίκηση της Λαύρας του Ποτσάιφ είχαν υποβάλει στην κυβέρνηση, τόσο η αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, όσο και η ουνίτικη Ουκρανική Ελληνοκαθολική Εκκλησία[43][44]. Είχε προηγηθεί ανάλογη απόφαση για την ιστορική Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου[45]. Από τις 20 Μαρτίου 2023 απαγορεύτηκε σε μοναχούς και πιστούς η πρόσβαση στα ιερά σκηνώματα των άφθαρτων αγίων που φυλάσσονται στα ιερά σπήλαια, αλλά και η πρόσβαση σε μονάζοντες στους Ιερούς ναούς της Λαύρας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, Συλλήψεως της Αγίας Άννης και «Ζεστού», δηλαδή σχεδόν όλους τους ναούς όπου η αδελφότητα τελούσε τις ιερές ακολουθίες[46].[47].

Διώξεις σε ιεράρχες Επεξεργασία

Την 1η Απριλίου 2023, με απόφαση δικαστηρίου του Κιέβου, επιβλήθηκε στον μητροπολίτη Βίσγκοροντ και Τσερνόμπιλ Παύλο, ηγούμενο της Λαύρας των Σπηλαίων, ποινή 60 ημερών σε κατ΄οίκον περιορισμό με προληπτικό μέτρο το ηλεκτρονικό βραχιόλι, ενώ του απαγορεύθηκε να μεταβεί στην Λαύρα και να λειτουργήσει. Κατηγορήθηκε ότι, σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε, προσπάθησε να δικαιολογήσει την επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία.[48] Η ίδια ποινή επιβλήθηκε στις 12 Απριλίου, από δικαστήριο του Τσερκάσι, στον μητροπολίτη Τσερκάσι Θεοδόσιο.[49] Με ανοιχτή επιστολή του στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στις 11 Απριλίου, ο πρύτανης της Θεολογικής Ακαδημίας και Σχολής του Κιέβου, αρχιεπίσκοπος του Μπιλοχορόντκα Σίλβεστρος, τον ενημέρωσε σχετκά με τις διώξεις και τις αρπαγές ναών και μονών, απευθύνοντας έκκληση να παρέμβει για την υπεράσπιση της αλήθειας και της καλοσύνης, όπως γράφει.[50] Στις 14 Ιουλίου, η ποινή του μητροπολίτη Βίσγκοροντ και Τσερνόμπιλ μετατράπηκε σε προφυλάκιση, με αποτέλεσμα ο ιεράρχης να συλληφθεί και να μεταφερθεί στις φυλακές. Αντιδρώντας, τόσο ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, όσο και ο Πατριάρχης των Σέρβων Πορφύριος, απέστειλαν μηνύματα σε θρησκευτικούς ηγέτες και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, ενημερώνοντάς τους για την κατάσταση.[51][52][53]

Συμπαράσταση από προκαθημένους Εκκλησιών Επεξεργασία

Στις 7 Αυγούστου, δικαστήριο της Ουκρανίας καταδίκασε σε 5 χρόνια φυλάκιση και δέσμευση της περιουσίας του τον μητροπολίτη Τούλτσιν, Ιωνάθαν. Η ανώτατη, αυτή, ποινή επιβλήθηκε για τις κατηγορίες της κατοχής φιλορωσικών φυλλαδίων τα οποία κατέβασε από το διαδίκτυο και τα μοίρασε σε ιερείς. Ο ίδιος, έκανε λόγο για κακόβουλη προπαγάνδα παραπληροφόρησης και παράνομες έρευνες με πλαστά στοιχεία.[54] Επιστολή υποστήριξης προς τον φυλακισμένο μητροπολίτη απέστειλε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. Στην επιστολή εκφράζεται η βαθιά του λύπη για τις θηριωδίες που υφίσταται τόσο ο ίδιος και οι κληρικοί, όσο το ποίμνιό του και οι ιεροί τόποι στην Ουκρανία.[55] Ανάλογη επιστολή απέστειλε στον Πατριάρχη Μόσχας, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄.[56]

Υποσημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία

Υποσημειώσεις Επεξεργασία

  1. H Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Διονυσίου Δ' (1686), η οποία κοινοποιήθηκε με σχετικές Επιστολές στους τσάρους Ιβάν και Πέτρο, στον πατριάρχη Μόσχας Ιωακείμ, στον Έτμάνο των Κοζάκων Σαμοΐλοβιτς, στην Ιεραρχία, τον Κλήρο και τον λαό της Μητροπόλεως Κιέβου, όριζε με σαφήνεια τα ακόλουθα: «Ο εν αγίω Πνεύματι αγαπητός και περιπόθητος αδελφός και συλλειτουργός της ημών μετριότητος (δλδ. ο πατριάρχης Μόσχας) έχη επ' αδείας χειροτονείν Κιέβου Μητροπολίτην κατά την εκκλησιαστικήν διατύπωσιν,... ενός μόνου φυλαττομένου, δηλαδή ηνίκα ο Μητροπολίτης Κιέβου ιερουργών είη την αναίμακτον θείαν μυσταγωγίαν εν τη παροικία ταύτη, μνημονεύοι εν πρώτοις του σεβασμίου ονόματος του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου, ως όντος πηγή και αρχή, υπερκειμένου πάντων των πανταχού παροικιών τε και επαρχιών, έπειτα του Πατριάρχου Μοσκοβίας[22]»...
  2. Η σχετική ανακοίνωση ανέφερε:«Η Σύνοδος των Επισκόπων έλαβε υπόψη τη δήλωση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Φιλαρέτου ότι για χάρη της εκκλησιαστικής ειρήνης, στην επόμενη Σύνοδο Επισκόπων της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, θα υποβάλει αίτημα προκειμένου να απαλλαγεί των καθηκόντων του Προκαθημένου της. Κατανοώντας τη θέση του Μητροπολίτη Φιλαρέτου, η Σύνοδος των Επισκόπων τού εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για τη μακρά περίοδο εργασίας ως Αρχιεπισκόπου Κιέβου και τον ευλόγησε να συνεχίσει την επισκοπική του διακονία σε άλλη επισκοπή της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας[25][26]».
  3. «..., νά δεχθῇ τάς σχετικάς αἰτήσεις τοῦ Φιλαρέτου Ντενισένκο καί τοῦ Μακαρίου Μαλετίτς καί τῶν σύν αὐτοῖς, οἵτινες εὑρέθησαν ἐν σχίσματι ὄχι διά δογματικούς λόγους, καί νά ἀποκαταστήσῃ αὐτούς μέν εἰς τόν ἀρχιερατικόν ἤ ἱερατικόν αὐτῶν βαθμόν, τούς δέ πιστούς αὐτῶν εἰς ἐκκλησιαστικήν κοινωνίαν[28]».

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Особливості релігійного і церковно-релігійного самовизначення громадян України: Тенденції 2000-2020рр (pdf). Центр Разумкова. 2020. 
  2. «Конфесійна та церковна належність громадян України (січень 2020 р. соціологія)». 
  3. «Звіт Керуючого справами Української Православної Церкви за 2022 рік». Ukrainian Orthodox Church. 24 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2022. 
  4. «Ukrainian lawmakers move to bar Russian-linked church from operating in the country» (στα αγγλικά). Washington Post. 2023-10-23. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/religion/2023/10/20/ukraine-russia-church-ban/. Ανακτήθηκε στις 2024-03-05. 
  5. «Глава X. Украинская Православная Церковь». patriarchia.ru. 
  6. «Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία διακήρυξε την «πλήρη ανεξαρτησία» της από το Πατριαρχείο της Μόσχας». NEWSIT. 27/05/2022. https://www.newsit.gr/kosmos/i-oukraniki-orthodoksi-ekklisia-diakirykse-tin-pliri-aneksartisia-tis-apo-to-patriarxeio-tis-mosxas/3533322/. 
  7. YouControl — Υπηρεσία επαλήθευσης αντισυμβαλλομένου
    Κωδικός ЄДРПОУ 21510633
    Ημερομηνία εγγραφής 08/05/1991
    Τοποθεσία εγγραφής «Κρατική Υπηρεσία της Ουκρανίας για την Εθνοπολιτική και την Ελευθερία της Συνείδησης» (Державна служба України з етнополітики та свободи совісті)
  8. «Kyiv Patriarchate announces official name of new Ukrainian Orthodox Church». unian.info (στα Αγγλικά). 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018. 
  9. «Official name of new Orthodox Church and title of its Primate, both according to Charter, announced». risu.org.ua. 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2018. 
  10. «Православна церква України буде автокефальною - статут (повний текст документу)» [The Orthodox Church of Ukraine will be autocephalous - the charter (full text of the document)]. РБК-Украина (στα Ρωσικά). 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2018. 
  11. Piter234903 (2018-12-15). «Statut». www.slideshare.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-07-26. https://web.archive.org/web/20200726135634/https://www.slideshare.net/Piter234903/statut-125970133?ref=https%3A%2F%2Fwww.rbc.ua%2Fukr%2Fnews%2Fpoyavilsya-ustav-pravoslavnoy-tserkvi-ukrainy-1544905888.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-06. 
  12. «СМИ обнародовали проект устава ПЦУ, принятый на «объединительном Соборе»». spzh.news (στα Αγγλικά). 16 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2018. 
  13. Σύνταξης, Αίθουσα (15 Δεκεμβρίου 2018). «Ανακηρύχθηκε η αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας». Tribune.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2018. 
  14. «Αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Ουκρανίας, επικεφαλής ο μητροπολίτης Επιφάνιος». The TOC. 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2018. 
  15. «Kyiv Patriarchate announces official name of new Ukrainian Orthodox Church». unian.info (στα Αγγλικά). 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2018. 
  16. «Щодо поминання за богослужінням Предстоятеля помісної Православної Церкви України». www.cerkva.info. 15 Δεκεμβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2018. 
  17. «Official name of new Orthodox Church and title of its Primate, both according to Charter, announced». risu.org.ua. 15 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2018. 
  18. «Щодо поминання за богослужінням Предстоятеля помісної Православної Церкви України». www.cerkva.info. 15 Δεκεμβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2018. 
  19. Εφημερίδα Καθημερινή, 01.01.2019 - Πατριάρχης Βαρθολομαίος: Το αυτοκέφαλο στην ουκρανική εκκλησία το πιο σημαντικό γεγονός της χρονιάς για την Ορθοδοξία
  20. "Ο Φιλάρετος δημιούργησε Σύνοδο και αποχώρησε από την Ουκρανική Εκκλησία", ΡΟΜΦΑΙΑ 25.06.2019
  21. Bernard Dupuis, L'Église orthodoxe (§ Destin de l'Église russe) in Encyclopédie des religions, Universalis, Paris, 2002, p. 113
  22. Φειδάς, Βλάσιος. «Η Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου (1686) και η Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας (1686)». Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2023. 
  23. «Украинская Православная Церковь». Πατριαρχείο Μόσχας. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2023. 
  24. 24,0 24,1 Losiev, Ihor (8 Νοεμβρίου 2012). «Filaret: A Statehood-oriented Patriarch». The Ukrainian Week. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2023. 
  25. «Определение относительно обращения епископата Украинской Православной Церкви по поводу дарования ей автокефалии / Официальные документы / Патриархия.ru». Патриархия.ru (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2018. 
  26. 26,0 26,1 «Official History of the Defrocking and Anathematization of Philaret Denisenko. Documents of the June 1992, 1994, and 1997 Bishops' Councils of the Russian Orthodox Church». OrthoChristian.Com. 17 Οκτωβρίου 2018. http://orthochristian.com/116586.html. Ανακτήθηκε στις 2018-11-29. 
  27. The Russian Orthodox Church. «Statement by the Holy Synod of the Russian Orthodox Church concerning the encroachment of the Patriarchate of Constantinople on the canonical territory of the Russian Church». mospat.ru (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2018. 
  28. Παντοκρατορινός, Νικήτας (2020). Η όλη αλήθεια για το Ουκρανικό Εκκλησιαστικό Ζήτημα (PDF). Άγιον Όρος: Ιερά Μονή Παντοκράτορος. σελ. 20. 
  29. «Υπεγράφη το ιστορικό διάταγμα για την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας». Εφημερίδα Καθημερινή. 5 Ιανουαρίου 2019. 
  30. «Православна церква України буде автокефальною - статут (повний текст документу)» [The Orthodox Church of Ukraine will be autocephalous - the charter]. РБК-Украина. 15 Δεκεμβρίου 2018. 
  31. «Αυτό είναι το κείμενο του Τόμου της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας». ORTHODOXIA INFO. 9 Ιανουαρίου 2019. 
  32. «Εφημερίδα των Συντακτών, 05.01.2019: "Επίσημα αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Ουκρανίας"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  33. «Στατιστική αναφορά για τις θρησκευτικές οργανώσεις στην Ουκρανία». romfea.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  34. «До ПЦУ з 24 лютого приєдналися ще понад 700 парафій». www.ukrinform.ua (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2023. 
  35. «ПЦУ має вдесятеро більше прихильників, ніж УПЦ Московського патріархату». РБК-Украина (στα Ουκρανικά). Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2023. 
  36. "Δήλωση αυτονόμησης της υπό τον Ονούφριο Συνόδου που «αδειάζει» Μόσχα και Κύριλλο υπό το βάρος της κατακραυγής", ORTHODOXIA INFO 27.05.2022
  37. "Οι Επισκοπές της Κριμαίας θα υπάγονται απευθείας στον Πατριάρχη Μόσχας" ΡΟΜΦΑΙΑ 07.06.2022
  38. "Симферопольская, Джанкойская и Феодосийская епархии приняты в подчинение Патриарха и Синода Русской Православной Церкви и вошли в состав учрежденной Крымской митрополии", Επίσημη σελίδα του Πατριαρχείου Μόσχας 07.06.2022 language=ru
  39. "Ουκρανία: Εκτός νόμου η Ορθόδοξη Εκκλησία που υπάγεται στη Μόσχα" in.gr 03.12.2022
  40. "СБУ опублікувала перелік осіб, які потрапили у «церковний список» санкцій РНБО", Επίσημη σελίδα της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) 03.12.2022 language=Ουκρανικά
  41. "Ανελέητο πόλεμο δέχονται οι Ιεράρχες της Ουκρανικής Εκκλησίας" ΡΟΜΦΑΙΑ 08.12.2022
  42. ΡΟΜΦΑΙΑ, 4.04.2023 - Η Κυβέρνηση της Ουκρανίας θέλει να τερματίσει την μίσθωση και στην Λαύρα Ποτσάεφ
  43. «The UGCC wants to get the right to serve in the Pochaiv Lavra». Ukrayinska Pravda (στα Ουκρανικά). 19 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2023. 
  44. «The OCU creates its monastery in Pochaev, where the UOC MP Lavra is now located». Ukrayinska Pravda (στα Ουκρανικά). 28 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2023. 
  45. ΡΟΜΦΑΙΑ, 11.03.2023 - Ουκρανία: Το Υπουργείο Πολιτισμού διακόπτει την συμφωνία με την Λαύρα του Κιέβου
  46. ΡΟΜΦΑΙΑ, 21.03.2023 - Απαγορεύθηκε στους Μοναχούς της Λαύρας του Κιέβου η πρόσβαση στα σκηνώματα των Αγίων και στους Ναούς
  47. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 4.07.2023 - «Εξωση» σε 150 ορθόδοξους μοναχούς από τον Ζελένσκι
  48. ΡΟΜΦΑΙΑ, 1.04.2023 - 60 ημέρες κατ΄οικον περιορισμό με βραχιόλι στον Ηγούμενο της Λαύρας του Κιέβου
  49. ΡΟΜΦΑΙΑ, 12.04.2023 - Σε κατ΄οικον περιορισμό ο Μητροπολίτης Τσερκάσι Θεοδόσιος
  50. ΡΟΜΦΑΙΑ, 12.04.2023 - Ανοιχτή επιστολή Πρύτανη Ακαδημίας του Κιέβου στον Οικουμενικό Πατριάρχη
  51. ΡΟΜΦΑΙΑ, 16.07.2023 - Προφυλακίστηκε ο Ηγούμενος της Λαύρας του Κιέβου, Μητροπολίτης Παύλος
  52. ΤΕΕΣ-ΠΜ, 15.07.2023 - Ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος απευθύνθηκε σε θρησκευτικούς ηγέτες και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών εξαιτίας της δίωξης του καθηγουμένου της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβο
  53. ΡΟΜΦΑΙΑ, 25.07.2023 - Ο Πατριάρχης Σερβίας για την φυλάκιση του Μητροπολίτη Παύλου
  54. ΡΟΜΦΑΙΑ, 7.08.2023 - Ο Μητροπολίτης Τούλτσιν καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλάκιση
  55. ΡΟΜΦΑΙΑ, 11.08.2023 - Ο Αλβανίας Αναστάσιος στο πλευρό του Τούλτσιν Ιωνάθαν
  56. «Ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας Ιεροσολύμων καταδίκασε απερίφραστα την καταδικαστική απόφαση για τον μητροπολίτη Τούλτσιν και Μπρατσλάφ Ιωνάθαν». ΤΕΕΣ-ΠΜ (στα Ελληνικά). 24 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία