Πάπας Ουρβανός ΣΤ΄

Πάπας; Ουρβανός ΣΤ΄
Από	8 Απριλίου 1378
Έως	15 Οκτωβρίου 1389
Προκάτοχος	Πάπας Γρηγόριος ΙΑ΄
Διάδοχος	Πάπας Βονιφάτιος Θ΄
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	1318; Βασίλειο της Νεαπόλεως
Θάνατος	15 Οκτωβρίου 1389 (71 ετών); Ρώμη, Παπικά Κράτη
Θυρεός

Ο Πάπας Ουρβανός ΣΤ΄ ή Μπαρτολομέο Πρινιάνο (περί το 1318 - 15 Οκτωβρίου 1389) ήταν αρχηγός στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (8 Απριλίου 1378 - 15 Οκτωβρίου 1389). Ο Ουρβανός ΣΤ΄ ήταν ο τελευταίος Πάπας που εξελέγη από το Κολλέγιο των Καρδιναλίων αμέσως μόλις έληξε η Παποσύνη της Αβινιόν. Η θητεία του συνοδεύτηκε με έντονες εμφύλιες συγκρούσεις στην δυτική εκκλησία αφού ο Αντίπαπας Κλήμης Ζ΄ διεκδικούσε ότι ήταν ο πραγματικός πάπας.

Η παπική εκλογή

Γεννημένος στο Ίτρι που ανήκε τότε στο Βασίλειο της Νεαπόλεως ο Πρινιάνο έγινε μοναχός και εκπαιδεύτηκε Ηθική στην Αβινιόν, έγινε αρχιεπίσκοπος του Μπάρι (1377).^[1] Ο Πρινιάνο ήταν διάσημος για την απλότητα και την λιτότητα του. Ο Κριστόφορο ντι Πιατσέντζα έγραψε ότι σε μια εποχή Νεποτισμού δεν διόρισε συγγενείς του αν και αργότερα τοποθέτησε 4 Καρδιναλίους ανεψιούς του, ο ένας από αυτούς διοικητής της Νάπολης. Τα μεγάλα λάθη του χαρακτήρα του καταγράφει ο Λούντβιγκ φον Πάστορ "δεν ήταν καθόλου ευγενής, ήταν τραχύς και βίαιος, δεν μπορούσε να συνεννοηθεί με τους άλλους για αυτό οι προσπάθειες του για μεταρρυθμίσεις απέτυχαν παταγωδώς".^[2] Όταν πέθανε ο Πάπας Γρηγόριος ΙΑ΄ (27 Μαρτίου 1378) ένας Ρωμαϊκός όχλος συγκεντρώθηκε με απαίτηση να εκλεγεί ένας Ρωμαίος πάπας. Ο Μπαρτολομέο Πρινιάνο εξελέγη ομόφωνα και βιαστικά νέος πάπας ως Ουρβανός ΣΤ΄ (8 Απριλίου 1378) υπό τον σοβαρό κίνδυνο της παποσύνης της Αβινιόν.^[3] Οι Καρδινάλιοι κατόπιν έφυγαν γρήγορα από την Ρώμη από τον φόβο μήπως αναγνωρίσει το πλήθος ότι τον νέο πάπα επέλεξε η Ιωάννα Α΄ της Νάπολης. Η στέψη του προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στους Γάλλους που ήθελαν με κάθε μέσο να τον ανατρέψουν ενώ ο ίδιος με την αλαζονεία του έστρεψε τους Καρδινάλιους εναντίον του.^[4]^[5] Η αρχιεροσύνη του κράτησε 11 έτη, 6 μήνες και 7 ημέρες.

Το νέο Δυτικό Σχίσμα

Αμέσως μετά την εκλογή του ο Ουρβανός ΣΤ΄ συγκέντρωσε τους Καρδιναλίους και τους δήλωσε ότι θα μπει τέρμα στο εμπόριο της Κουρίας, θα έπρεπε να διακόψουν την πολυτέλεια της ζωής τους και τους απαγορευόταν να δέχονται δώρα από ξένους ηγεμόνες. Δεν θα μπορούσε να πάει κανένας στην Αβινιόν με στόχο να αποξενωθεί ο Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας. Οι Καρδινάλιοι προσβλήθηκαν άσχημα, πέντε μήνες μετά την εκλογή του κάλεσαν τον Ουρβανό ΣΤ΄ στην Αναγκνί, ο ίδιος δεν πήγε επειδή φοβήθηκε ότι θα τον αιχμαλωτίσουν και ίσως τον σκοτώσουν. Την περίοδο της απουσίας του οι Καρδινάλιοι εξέδωσαν ένα σύνολο παραπόνων (9 Αυγούστου 1378), κήρυξαν την εκλογή του άκυρη με την αιτιολογία ότι έγινε υπό την πίεση του πλήθους. Οι δυσαρεστημένοι Γάλλοι Καρδινάλιοι συγκεντρώθηκαν στο Φόντι υπό την οδήγηση του βασιλιά της Γαλλίας, αφού πρώτα δήλωσαν ότι είναι άκυρη η εκλογή του κήρυξαν νέο Αντίπαπα τον Ροβέρτο της Γένοβας.^[6] Ο Ροβέρτος πήρε το όνομα Κλήμης Ζ΄, με τον τρόπο αυτό θα ξεκινήσει ένα δεύτερο σχίσμα στην δυτική χριστιανοσύνη που θα διατηρηθεί μέχρι το 1417. Ο Ουρβανός ΣΤ΄ αφορίστηκε από τον Αντίπαπα της Γαλλίας που τον αποκάλεσε "Αντίχριστο", η Αικατερίνη της Σιένα που υποστήριζε τον Ουρβανό αποκάλεσε τους Καρδιναλίους "διαβόλους με ανθρώπινη μορφή". Ο Κολούτσιο Σαλουτάτι απέδωσε την έκπτωση του σε πολιτικούς λόγους γράφοντας "αυτός που νομίζετε ότι είναι ο πραγματικός πάπας είναι στην πραγματικότητα ένας Γαλάτης Ποντίφηκας".^[7] Ο Ιωάννης του Λενιάνο έκδωσε μια μεγάλη σειρά από επιχειρήματα υπεράσπισης του Ουρβανού ΣΤ΄ (1378, 1380), διανεμήθηκαν σε πολλά αντίγραφα.^[8] Ο Ουρβανός ΣΤ΄ διόρισε σε απάντηση 26 νέους Καρδιναλίους σε μιά μέρα, με την συγκέντρωση της περιουσίας τους ετοιμάστηκε για ανοιχτό πόλεμο.^[9] Ο Κλήμης Ζ΄ πήγε στην Αβινιόν στα τέλη του 1379 για να ευχαριστήσει τον βασιλιά της Γαλλίας, ο Λουδοβίκος Α΄ του Ανζού του παραχώρησε το φανταστικό βασίλειο της Άδριας ανάμεσα στην Εμίλια και την Ρωμάνια αν εκθρόνιζε τον πάπα της Ρώμης.^[10]

Κέρμα με τη μορφή του Ουρβανού ΣΤ΄, Bodemuseum, Βερολίνο.

Ο Πόλεμος των Οκτώ Αγίων

Τον Πόλεμο των Οκτώ Αγίων με επίκεντρο την σύγκρουση του πάπα με την Φλωρεντία ξεκίνησε ο προκάτοχος του Πάπας Γρηγόριος ΙΑ΄ που έθεσε την Φλωρεντία υπό απαγόρευση λίγο πριν τον θάνατο του (1377). Η Φλωρεντία αγνόησε την απαγόρευση, άνοιξε τις εκκλησίες και πούλησε για τα έξοδα του πολέμου εκκλησιαστική περιουσία αξίας 100.000 Φιορινίων. Η Μπολόνια υποτάχθηκε τον Αύγουστο του 1377 στην παπική εξουσία και η Φλωρεντία υπέγραψε με τον νέο πάπα Ουρβανό ΣΤ΄ συνθήκη στο Τίβολι με κόστος 200.000 Φλωρίνια, η Μπολόνια θα επέστρεφε την εκκλησιαστική περιουσία και ο πάπας θα καταργούσε τις απαγορεύσεις. Το καλοκαίρι του 1378 η προστάτιδα του Ιωάννα Α΄ της Νάπολης έπαυσε να τον υποστηρίζει.^[11] Ο Ουρβανός ΣΤ΄ προχώρησε σε μιά μεγάλη σειρά από λάθη, συγκρούστηκε με την πανίσχυρη γειτόνισσα του Ιωάννα, την αφόρισε ως οπαδό του Αντίπαπα Κλήμη και διέταξε Σταυροφορία εναντίον της. Ο εχθρός και ξάδελφος της Κάρολος Γ΄ της Νεαπόλεως την ανέτρεψε και στέφτηκε βασιλιάς από τον ίδιο τον Ουρβανό (1 Ιουνίου 1381), η περιουσία της κατασχέθηκε και ο πανούργος Κάρολος την δολοφόνησε (1382). Ο Κάρολος παρέδωσε μια σειρά από πόλεις στον ανεψιό του πάπα "έναν άνθρωπο σκληρό και επικίνδυνο".^[12] Ο Λουδοβίκος του Ανζού και ο Αμεδαίος ΣΤ΄ της Σαβοΐας επιτέθηκαν στο Βασίλειο της Νεαπόλεως, στην Ρώμη πολιορκήθηκε το Καστέλ Σαντ'Άντζελο και ο Ουρβανός ΣΤ΄ αναγκάστηκε να δραπετεύσει. Ο Ουρβανός αποφάσισε να πάει ο ίδιος στην Νάπολη να συναντήσει τον Κάρολο Γ΄ αλλά εκείνος τον αιχμαλώτισε, συμφιλιώθηκαν αρχικά αλλά με τον θάνατο του Λουδοβίκου (20 Σεπτεμβρίου 1384) οι σχέσεις τους πήγαν από το κακό στο χειρότερο. Ο πάπας τελικά βρέθηκε πολιορκημένος στην Νοτσέρα εκτοξεύοντας συνέχεια κατάρες έξω από τα τείχη της πόλης εναντίον των πολιορκητών του.

Ταφική μορφή του πάπα Ουρβανού ΣΤ΄ από την σαρκοφάγο του

Ο Ουρβανός ΣΤ΄ απελευθερώθηκε από δύο Ναπολιτσιάνους βαρόνους οπαδούς του Λουδοβίκου μετά από έξι μήνες πολιορκίας, δραπέτευσε στην Γένοβα με την βοήθεια έξι γαλέρων που του έστειλε ο Δόγης της Γένοβας Αντονιόττο Αντόρνο. Μερικοί Καρδινάλιοι που ήταν μαζί του υπό πολιορκία στην Νάπολη στράφησαν εναντίον του, τόνισαν την ανικανότητα του και ζήτησαν την αντικατάσταση του. Ο Ουρβανός ΣΤ΄ συνέλαβε μερικούς από αυτούς, τους βασάνισε και τους αποκεφάλισε, "έγκλημα πρωτοφανές σε όλα τα ιστορικά χρονικά" όπως τονίζει ο Εγίδιο ντα Βιτέρμπο.^[13] Ο Ουρβανός ΣΤ΄ έχασε την υποστήριξη των βόρειων Ιταλικών κρατών, της Πορτογαλίας, της Αγγλίας, του αυτοκράτορα Καρόλου Δ΄ και όλων των πριγκίπων της Γερμανίας.^[14] Με την δολοφονία του Καρόλου Γ΄ της Νεαπόλεως (24 Φεβρουαρίου 1386) ο Ουρβανός ΣΤ΄ μετακινήθηκε τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου στην Λούκκα. Στο Βασίλειο της Νεαπόλεως επικράτησε εμφύλια διαμάχη αφού διεκδίκησαν τον θρόνο ο νεαρός γιος του Καρόλου Γ΄ Λαδίσλαος και ο Λουδοβίκος Β΄ του Ανζού. Ο Ουρβανός ΣΤ΄ εκμεταλλεύτηκε την Αναρχία που επικρατούσε στην Νάπολη για να καταλάβει την πόλη για λογαριασμό του ανεψιού του, η Περούτζια και το Βιτέρμπο επέστρεψαν ταυτόχρονα στα Παπικά κράτη.

Θάνατος

Τον Αύγουστο του 1388 ο Ουρβανός ΣΤ΄ μετακινήθηκε από την Περούτζια με χιλιάδες στρατεύματα, για να συγκεντρώσει χρήματα ανακήρυξε ένα νέο Ιωβηλαίο (1390), 38 χρόνια μετά την προκήρυξη του τελευταίου Ιωβηλαίου υπό τον πάπα Κλήμη ΣΤ΄.^[15] Την εποχή που κατευθυνόταν προς την Ρώμη για να αποκαταστήσει την παπική εξουσία έπεσε από το μουλάρι του και πέθανε από τα τραύματα του, τον διαδέχθηκε ο Βονιφάτιος ΙΑ΄.^[16] Την εποχή του ανακατασκευάστηκε η Βασιλική του Αγίου Πέτρου τα οστά του διασκορπίστηκαν στο έδαφος και η σαρκοφάγος του χρησιμοποιήθηκε από τότε για το πότισμα αλόγων. Ο ιστορικός Τζάκομο Γκριμάλντι αναγνώρισε αργότερα την ιστορική σημασία της σαρκοφάγου και διέταξε την διατήρηση της.^[17]

Παραπομπές

↑ Mulder, William (1912). "Pope Urban VI". In Herbermann, Charles (ed.)
↑ Pastor 122
↑ Pastor 118
↑ Pastor 119
↑ Bernhard Schimmelpfennig (translated by James Sievert), σ. 220
↑ Pastor 127; Ullmann, W. (1948). The Origins of the Great Schism. London. σ. 54
↑ Pastor 131
↑ McCall, John P. (1965). "Chaucer and John of Legnano". Speculum. 40 (3): 484–489, σ. 487
↑ Favier, Jean (1966). Les Finances Pontificales a L'Epoque Du Grand Schisme D'Occident, 1378–1409
↑ Pastor 133
↑ Salvatore Fodale, La politica napoletana di Urbano VI (Rome: Sciascia) 1976
↑ Pastor 136
↑ Egidio da Viterbo, Historia viginti sæculorum
↑ Pastor 134
↑ https://www.newadvent.org/cathen/08531c.htm
↑ Mulder, William (1912). "Pope Urban VI". In Herbermann, Charles (ed.). Catholic Encyclopedia. Τομ. 15
↑ Reardon, Wendy. The Death of The Popes. McFarland Publishers

Πηγές

Rendina, CLaudio (1993). I papi – Storia e segreti. Rome: Newton & Compton.
Pastor, Ludwig. The History of the Popes: From the Close of the Middle Ages. Vol. I.

Πάπας Ουρβανός ΣΤ΄ Γέννηση: περί το 1318 Θάνατος: 15 Οκτωβρίου 1389
Προκάτοχος Γρηγόριος ΙΑ΄	Πάπας 8 Απριλίου 1378 – 15 Οκτωβρίου 1389	Διάδοχος Βονιφάτιος Θ΄

[1] Mulder, William (1912). "Pope Urban VI". In Herbermann, Charles (ed.)

[2] Pastor 122

[3] Pastor 118

[4] Pastor 119

[5] Bernhard Schimmelpfennig (translated by James Sievert), σ. 220

[6] Pastor 127; Ullmann, W. (1948). The Origins of the Great Schism. London. σ. 54

[7] Pastor 131

[8] McCall, John P. (1965). "Chaucer and John of Legnano". Speculum. 40 (3): 484–489, σ. 487

[9] Favier, Jean (1966). Les Finances Pontificales a L'Epoque Du Grand Schisme D'Occident, 1378–1409

[10] Pastor 133

[11] Salvatore Fodale, La politica napoletana di Urbano VI (Rome: Sciascia) 1976

[12] Pastor 136

[13] Egidio da Viterbo, Historia viginti sæculorum

[14] Pastor 134

[15] ttps://www.newadvent.org/cathen/08531c.htm

[16] Mulder, William (1912). "Pope Urban VI". In Herbermann, Charles (ed.). Catholic Encyclopedia. Τομ. 15

[17] Reardon, Wendy. The Death of The Popes. McFarland Publishers

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]