Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (τουρκικά: Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı) είναι ο τίτλος που φέρει ο αρχηγός του κράτους και της κυβέρνησης της Κύπρου.
| Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (τουρκική) | |
|---|---|
.svg) Το έμβλημα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας | |
| Προσφώνηση | Εξοχότατε |
| Κατοικία | Προεδρικό Μέγαρο (Λευκωσία) |
| Έδρα | Προεδρικό Μέγαρο (Λευκωσία) |
| Διορισμός από | Άμεση λαϊκή ψήφος |
| Διάρκεια θητείας | Πέντε έτη άπαξ ανανεώσιμη |
| Αρχικός κάτοχος | Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄ |
| Δημιουργία | 16 Αυγούστου 1960 |
| Ιστοσελίδα | Επίσημος Ιστότοπος (Ελληνικά, Αγγλικά, Τουρκικά) |
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται απ' ευθείας από το λαό για πενταετή θητεία. Μέχρι το 2019 δεν υπήρχε όριο θητειών και έτσι ο Πρόεδρος μπορούσε να επανεκλεγεί απεριόριστες φορές, ενώ πλέον, μετά από ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων, ένας Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί να υπηρετήσει περισσότερο από 2 συνεχόμενες θητείες.[1]
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προέρχεται από την ελληνική κοινότητα της Κύπρου και ο Αντιπρόεδρος από την τουρκική. Από τα γεγονότα του 1964 και εντεύθεν η θέση του Αντιπροέδρου παραμένει κενή.
Ο Πρόεδρος δεν ορκίζεται, αλλά εγκαθίσταται υπό της Βουλής ενώπιον της οποίας δίνει διαβεβαίωση πίστης και σεβασμού προς το Σύνταγμα και τους Νόμους της Δημοκρατίας.
Εξουσίες και Αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο Αρχηγός της Πολιτείας, προηγείται πάντων στη Δημοκρατία και εκλέγεται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία για πενταετή θητεία.
Οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας καθορίζονται επίσης στο Σύνταγμα, ενώ παράλληλα στο σύγχρονο, πολύπλοκο, πολυδιάστατο και ραγδαία εναλλασσόμενο περιβάλλον, αναντίρρητα, οι απαιτήσεις είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Μεταξύ των σημαντικότερων εξουσιών που παραχωρούνται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας από το Σύνταγμα, συγκαταλέγονται η θέση σε ισχύ των νόμων που ψηφίζει η Βουλή των Αντιπροσώπων ή το δικαίωμα τελικής αρνησικυρίας (βέτο) για παρεμπόδιση νομοθεσίας που ψήφισε η Βουλή από το να τεθεί σε ισχύ, αν ο νόμος αυτός αφορά θέματα εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας της Δημοκρατίας, το δικαίωμα αναπομπής τέτοιας νομοθεσίας στο νομοθετικό σώμα, καθώς επίσης το δικαίωμα αναφοράς της στο Ανώτατο Δικαστήριο για σκοπούς ελέγχου της συνταγματικότητάς της.
Πρόσθετα, συγκαλεί τις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου και καταρτίζει την ημερήσια διάταξή τους, ενώ διατηρεί και για αυτές δικαίωμα τελικής αρνησικυρίας (βέτο) εφόσον αφορούν θέματα εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας της Δημοκρατίας, όπως επίσης και δικαίωμα αναπομπής τους στο εν λόγω σώμα.
Σήμερα, στη βάση του δικαίου της ανάγκης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει έντεκα Υπουργούς, οι οποίοι αποτελούν το Υπουργικό Συμβούλιο της χώρας, και εξαιρουμένων των διαφυλασσομένων και ρητά καθορισμένων από το Σύνταγμα εξουσιών του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, ασκούν την εκτελεστική εξουσία του κράτους.
Περαιτέρω, το Σύνταγμα παραχωρεί εξουσία στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να διορίζει τους ανεξάρτητους κρατικούς αξιωματούχους και τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου. Επιπρόσθετα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει αρμοδιότητα, με βάση τις διατάξεις της αντίστοιχης εθνικής νομοθεσίας, να διορίζει Υφυπουργό Ναυτιλίας παρά τω Προέδρω και Υφυπουργό Τουρισμού παρά τω Προέδρω.
Έκπτωση από το αξίωμα του Προέδρου
ΕπεξεργασίαΥπάρχουν δύο τρόποι να εκπέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το αξίωμά του. Στην πρώτη περίπτωση, πρέπει να καταδικαστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο για εσχάτη προδοσία κατόπιν δίωξής του από τον γενικό εισαγγελέα και τον βοηθό γενικό εισαγγελέα η οποία έχει εγκριθεί με ψήφισμα από τουλάχιστον τρία τέταρτα του όλου αριθμού των βουλευτών. Στην δεύτερη περίπτωση, πρέπει να καταδικαστεί για κάποιο ατιμωτικό αδίκημα ή για αδίκημα ηθικής αισχρότητας κατόπιν δίωξής του από τον γενικό εισαγγελέα και τον βοηθό γενικό εισαγγελέα η οποία έχει εγκριθεί από τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου.[2]
Αξιωματούχοι Προεδρίας της Δημοκρατίας
ΕπεξεργασίαΠροκειμένου να ανταποκριθεί επάξια στα καθήκοντα και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πλαισιώνεται από αριθμό συνεργατών. Για τον σκοπό αυτό η Προεδρία της Δημοκρατίας είναι διαρθρωμένη με βάση τις λειτουργίες των εν λόγω Αξιωματούχων που πλαισιώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και του απαραίτητου διοικητικού, γραμματειακού και υποστηρικτικού προσωπικού που απαιτείται για τη διευκόλυνση των εργασιών τους, ως ακολούθως:
- Υφυπουργός παρά τω Προέδρω
- Κυβερνητικός Εκπρόσωπος
- Διευθυντής Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας
- Επίτροποι (αρμόδιοι για διάφορα θέματα)
- Διαπραγματευτής για το κυπριακό
- Εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων
Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας (1960-σήμερα)
Επεξεργασία| # | Εικόνα | Όνομα
(γέννηση-θάνατος) |
Θητεία | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Αρχή Θητείας | Τέλος Θητείας | Διάρκεια | Πολιτικό Κόμμα | Έτος Εκλογής | |||
| 1 | 
|
Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄ (1913–1977) |
16 Αυγούστου 1960 | 3 Αυγούστου 1977 | 16 χρόνια, 352 μέρες | Ανεξάρτητος | Εκλογές 1959 |
| 2 | .jpg)
|
Σπύρος Κυπριανού
(1932-2002) |
3 Σεπτεμβρίου 1977 | 28 Φεβρουαρίου 1988 | 11 χρόνια | Δημοκρατικό Κόμμα | Εκλογές 1978 |
| 3 | .jpg)
|
Γιώργος Βασιλείου (1931–) |
28 Φεβρουαρίου 1988 | 28 Φεβρουαρίου 1993 | 5 χρόνια | Ανεξάρτητος (Στήριξη από ΑΚΕΛ) | Εκλογές 1988 |
| 4 | 
|
Γλαύκος Κληρίδης (1919–2013) |
28 Φεβρουαρίου 1993 | 28 Φεβρουαρίου 2003 | 10 χρόνια | Δημοκρατικός Συναγερμός | Εκλογές 1993 |
| 5 | 
|
Τάσσος Παπαδόπουλος (1934–2008) |
28 Φεβρουαρίου 2003 | 28 Φεβρουαρίου 2008 | 5 χρόνια | Δημοκρατικό Κόμμα (Στήριξη από ΑΚΕΛ) | Εκλογές 2003 |
| 6 | 
|
Δημήτρης Χριστόφιας (1946–2019) |
28 Φεβρουαρίου 2008 | 28 Φεβρουαρίου 2013 | 5 χρόνια | Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού | Εκλογές 2008 |
| 7 | .jpeg)
|
Νίκος Αναστασιάδης (1946–) |
28 Φεβρουαρίου 2013 | 28 Φεβρουαρίου 2023 | 10 χρόνια | Δημοκρατικός Συναγερμός | Εκλογές 2013 |
| 8 | 
|
Νίκος Χριστοδουλίδης (1973–) | 28 Φεβρουαρίου 2023 | Εν ενεργεία | Εν ενεργεία | Ανεξάρτητος (Στήριξη από ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Αλληλεγγύη) | Εκλογές 2023 |
Προεδρικό Μέγαρο
ΕπεξεργασίαΟ πρώτος Άγγλος Ύπατος Αρμοστής Σερ Γκάρνετ Γούλσλϋ, που ήλθε στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1878, έμενε προσωρινά στο Μετόχι της Μονής Κύκκου, έξω από τα τείχη της Λευκωσίας. Σύντομα άλλαξε την προσωρινή διαμονή του και κατοίκησε στο Αρμοστείο, που ήταν ένα ξύλινο σπίτι που εισήχθηκε από το εξωτερικό και τοποθετήθηκε στο χώρο, όπου βρίσκεται σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο. Το 1925 το Αρμοστείο μετονομάστηκε σε Κυβερνείο. Στη λαϊκή εξέγερση του 1931 το Κυβερνείο καταστράφηκε από πυρκαγιά και αποφασίστηκε να κτιστεί ένα καινούριο Κυβερνείο βασισμένο σε παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία του τόπου.
Το σχέδιο του νέου Κυβερνείου έγινε από Βρετανικό οίκο και το κτίσιμό του ανέλαβε το κυβερνητικό Τμήμα Δημοσίων Έργων της Κύπρου. Προηγήθηκαν επισκέψεις σε διάφορα παραδοσιακά κτίρια στην Κύπρο, όπου επισημάνθηκαν και αντιγράφηκαν αξιόλογα τοπικά παραδοσιακά στοιχεία αρχιτεκτονικής.
Μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου και την αναχώρηση του Άγγλου Κυβερνήτη το 1960, το Κυβερνείο καθιερώθηκε ως το επίσημο Προεδρικό Μέγαρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το Προεδρικό Μέγαρο καταστράφηκε στις 15 Ιουλίου 1974, κατά το πραξικόπημα εναντίον του Εθνάρχη Μακαρίου. Τα πάντα κάηκαν, εκτός από τους όρθιους τοίχους που και αυτοί υπέστησαν ζημιές από την πυρκαγιά. Ανοικοδομήθηκε λίγα χρόνια αργότερα με οικονομική χορηγία από την Ελλάδα και χρησιμοποιείται ξανά από το 1979 ως γραφείο και κατοικία του εκάστοτε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παράσημα και Διακρίσεις
Επεξεργασία- Μέγα Περιδέραιο του Τάγματος Μακαρίου Γ΄
- Μεγαλόσταυρος του Τάγματος Μακαρίου Γ΄
- Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος Μακαρίου Γ
- Ταξιάρχης του Τάγματος Μακαρίου Γ΄
- Αξιωματικός του Τάγματος Μακαρίου Γ΄
- Ιππότης του Τάγματος Μακαρίου Γ΄
Τάγμα Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
Επεξεργασία- Μεγαλόσταυρος του Τάγματος Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Ταξιάρχης του Τάγματος Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Αξιωματικός του Τάγματος Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Ιππότης του Τάγματος Αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Μέχρι δύο οι θητείες του Προέδρου, αποφάσισε η κυπριακή Βουλή». euronews. 6 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ «Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας 1960» (PDF). Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2020.