Συντεταγμένες: 23°21′20″N 85°20′5″E / 23.35556°N 85.33472°E / 23.35556; 85.33472

Το Ράντσι (χίντι: हिन्दी) είναι η πρωτεύουσα του ινδικού κρατιδίου Τζαρχάντ.[1] Το Ράντσι ήταν το κέντρο του κινήματος Τζαρχάντ,[2] το οποίο ζητούσε ένα ξεχωριστό κράτος για τις φυλετικές περιοχές του Νότιου Μπιχάρ, της βόρειας Ορίσα, της δυτικής Δυτικής Βεγγάλης και της ανατολικής περιοχής αυτού που είναι το σημερινό Τσατίσγκαρ. Η πολιτεία Τζαρχάντ σχηματίστηκε στις 15 Νοεμβρίου 2000, με τη δημιουργία των τμημάτων του Μπιχάρ της Τσότα Νάγκπουρ και της Σαντάλ Παργκανά. Το Ράντσι έχει επιλεγεί ως μία από τις εκατό πόλεις της Ινδίας που θα αναπτυχθεί ως έξυπνη πόλη στο πλαίσιο της ναυαρχίδας της αποστολής Smart Cities («Έξυπνες Πόλεις») του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι.[3]

Ράντσι
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ράντσι
23°21′20″N 85°20′5″E
ΧώραΙνδία
Διοικητική υπαγωγήRanchi district
Έκταση652,02 km²
Υψόμετρο651 μέτρα
Πληθυσμός1.073.440 (2011)
Τηλ. κωδ.651
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Την εποχή των Βρετανικών Ινδιών, η πόλη ήταν η καλοκαιρινή πρωτεύουσα του Μπιχάρ, λόγω του κρύου κλίματος της κατά τη χειμερινή περίοδο.[4] Το Ράντσι είναι επίσης μια από τις παλαιότερες πόλεις στο Τζαρχάντ. Ο Ναός του Τζαρχάντ και το Παλάτι Ράτου είναι μερικά αξιοθέατα που μαρτυρούν την ιστορία του Ράντσι.[5]

Το Ράντσι αναπτύσσει γρήγορα την οικονομία του και αναπτύσσονται ορισμένα πάρκα, ειδικές οικονομικές ζώνες και βιομηχανικές περιοχές. Τελευταία έχουν κατασκευαστεί νέοι τομείς και σύγχρονες περιοχές για την ανάπτυξη της πόλης.[6] Το Ράντσι ονομάζεται επίσης η «Πόλη των Καταρρακτών».[7]

Ετυμολογία Επεξεργασία

Σύμφωνα με ένα δημοφιλές παραμύθι, ο καπετάνιος επέλεξε ως αρχηγείο το «Archi», ένα φυλετικό χωριό των Ωραών. Archi σημαίνει δάσος μπαμπού στην τοπική διάλεκτο ναγκπούρι. Οι Βρετανοί ονόμασαν κατά λάθος τον «Archi» ως «Ranchi». Ο καπετάνιος Τόμας Γουίλκινσον μετονόμασε το χωριό Κισουνπούρ σε Ράντσι. Μέχρι το 1927 το μέρος ήταν γνωστό ως Ράχι.[8][9][10]

Στο βιβλίο του The Mundas and their Country, ο ανθρωπολόγος Σάρατ Τσάντρα Ρόι γράφει ότι το όνομα της πόλης προέρχεται από τη λέξη aranchi ή «κοντό ραβδί», που χρησιμοποιείται στην οδήγηση βοοειδών.[11]

Ιστορία Επεξεργασία

Τα πρώιμα στοιχεία χρήσης πολλών σιδερένιων σκωριών, υπόστεγων δοχείων και σιδερένιων εργαλείων βρέθηκαν στην περιοχή Τσότα Νάγκπουρ γύρω στο 1400 π.Χ..[12] Η Αυτοκρατορία Μαγκάντα άσκησε έμμεσο έλεγχο στην επικράτεια, ο οποίος διήρκεσε μέχρι τη βασιλεία του Ασόκα. Στρατοί του Σαμουντραγκουπτά πέρασαν από την περιοχή στην εκστρατεία τους στο Οροπέδιο Ντέκκαν. Τον 4ο αιώνα μ.Χ., ο Βασιλιάς Ναγκβανσίς του Τσότα Νάγκπουρ επέλεξε την Τσούτια ως πρωτεύουσά του, η οποία είναι τώρα ένα μέρος στο Ράντσι. Λίγα ερείπια της Τσούτια ανάγονται στον 2ο αιώνα μ.Χ..[8][13][14][15] Με την επέκταση της μογγολικής αυτοκρατορίας της Ινδίας, το κυρίαρχο καθεστώς της δυναστείας Ναγκβανσίς επηρεάστηκε τεχνικά, αλλά συνέχισαν να κυβερνούν και να διοικούν ανεξάρτητα. Ο Βασιλιάς Άνι Νατ Σάντεο έκανε το Σατραντζί ως πρωτεύουσα του Μπαρκάγκαρ, κοντά στον ποταμό Σουμπαρναρέκα. Έκτισε το Ναό του Τζαγκανάτ το 1691.[16][17]

 
Ο Ναός του Τζαγκανάτ στο Ράντσι

Μετά τη Μάχη του Μπουξάρ, το Ναγκβανσίς έγινε υποτελής της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Οι Βρετανοί υποβάθμισαν τους ηγεμόνες του Ναγκβανσίς σε Ζαμίνταρ το 1817 λόγω της εξέγερσης των Τζαγκίριδων υπό τον Ναγκβανσίς ενάντια στην επιβολή φόρων από την Εταιρεία της Ανατολικής Ινδίας και κυβέρνησαν άμεσα το Τσότα Νάγκπουρ.[18] Το 1833, ο καπετάνιος Γούιλινσον ίδρυσε την έδρα της υπηρεσίας South-West Frontier στο χωριό Κισουνπούρ, το οποίο μετονόμασε σε Ράντσι από τον οικισμό που βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου.[19][20] Το 1855, ο Βασιλιάς Βίσουανατ Σαντέο κήρυξε την ανεξαρτησία από τη βρετανική κυριαρχία. Οι Βρετανοί επιτέθηκαν στον Σατράντζι, αλλά αυτός νίκησε τις βρετανικές δυνάμεις. Κυβέρνησε ανεξάρτητα για δύο χρόνια.[21] Στην Ινδική Εξέγερση του 1857, ο Βίσουανατ Σαντέο οδήγησε τους στρατιώτες του τάγματος Ράμγκαρ. Μαζί με άλλους επιτέθηκαν στους Βρετανούς στο Ράντσι και τους ανάγκασαν να διαφύγουν. Αλλά αργότερα ηττήθηκαν από τις δυνάμεις της εταιρείας της Ανατολικής Ινδίας στο Τσάτρα και στην Πιτουρία, με τη βοήθεια του Βασιλιά Τζαγκάτπαλ Σινγκ και απαγχονίστηκαν.[21][22][23] Οι Βρετανοί έκαναν το Ράντσι δήμο το 1869 και το Ράντσι ονομάστηκε για πρώτη φορά πόλη στην απογραφή του 1872.[24] Ο Ναγκβανσίς μετέφερε την πρωτεύουσά του στο Ράτου από το Πάλκοτ το 1870. Ο Ουντάι Πρατάπ Νατ Σαχ Ντέο έχτισε το Παλάτι του Ράτου το 1900. Δώρισε μεγάλες εκτάσεις γης για να χτίσει την υποδομή της πόλης.[25] Ο μαχητής της ελευθερίας Μπίρσα Μούντα πέθανε στη φυλακή του Ράντσι στις 9 Ιουνίου 1900.[26] Το 1912, ο Τζιότιριντρανατ Ταγκόρ, ο μεγαλύτερος αδελφός του, Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, εγκαταστάθηκε στο Ράντσι. Ο λόφος Ταγκόρ, όπου βρισκόταν το σπίτι του, έχει πάρει το όνομά του στη μνήμη του.[27] Ο τελευταίος ηγεμόνας της δυναστείας Nagvanshi ήταν ο Lal Chintamani Sharan Nath Shahdeo (1931–2014).[28]

Μετά την Ανεξαρτησία, το Ράντσι είδε σημαντική αύξηση στον πληθυσμό του. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού του ήταν 3,5% το 1901 έως το 1941, ο οποίος αυξήθηκε σε 14% το 1951-1971.[24] Αυτό οφείλεται στην αύξηση των βιομηχανικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που δημιουργήθηκαν, καθώς και στην άφιξη των προσφύγων μετά τη διχοτόμηση. Το Ράντσι έγινε μια «διοικητική και βιομηχανική» πόλη το 1958 όταν ιδρύθηκε η Heavy Engineering Corporation.[24] Τα επόμενα χρόνια, το Ράντσι έγινε η έδρα για τις ακόλουθες εταιρείες: Steel Authority of India και Central Coalfields.[19] Η πόλη παρέμεινε η θερινή πρωτεύουσα του Μπιχάρ μέχρι τη δημιουργία του Τζαρχάντ το 2000, όταν το Ράντσι έγινε η πρωτεύουσα του νέου κρατίδιου.[29]

Γεωγραφία Επεξεργασία

Το Ράντσι βρίσκεται στις συντεταγμένες 23°22′N 85°20′E / 23.36°N 85.33°E / 23.36; 85.33, κοντά στον Τροπικό του Καρκίνου. Η πόλη καλύπτει μια έκταση 175 χλμ2[30] και το μέσο υψόμετρο της είναι 651 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το Ράντσι βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Οροπεδίου Τσότα Νάγκπουρ, το οποίο είναι το ανατολικό τμήμα του Οροπεδίου Ντεκάν.

Το Ράντσι έχει μια λοφώδη τοπογραφία και πυκνά τροπικά δάση, ένας συνδυασμός που παράγει ένα σχετικά μέτριο κλίμα σε σύγκριση με την υπόλοιπη πολιτεία. Ωστόσο, λόγω της ανεξέλεγκτης αποψίλωσης και ανάπτυξης της πόλης, η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί.[31]

 
Φράγμα του Κάνκε
 
Λόφος Ταγκόρ

Κλίμα Επεξεργασία

Αν και το Ράντσι έχει ένα υγρό υποτροπικό κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Cwa), η τοποθεσία του και τα δάση που το περιβάλλουν συνδυάζονται για να δημιουργήσουν το ασυνήθιστα ευχάριστο κλίμα για το οποίο είναι γνωστό. Οι θερμοκρασίες του καλοκαιριού κυμαίνονται από 20 έως 42 βαθμούς °C και οι θερμοκρασίες του χειμώνα από 0 έως 25 °C. Ο Δεκέμβριος και ο Ιανουάριος είναι οι πιο δροσεροί μήνες, με τις θερμοκρασίες να πέφτουν στο σημείο παγώματος σε ορισμένες περιοχές (Κάνκε). Η ετήσια βροχόπτωση είναι περίπου 1.430 mm. Από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο οι βροχοπτώσεις είναι περίπου 1.100 mm.[32]

Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Πληθυσμός Επεξεργασία

Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1951 106.849 —    
1961 140.253 +31.3%
1971 255.551 +82.2%
1981 489.626 +91.6%
1991 599.306 +22.4%
2001 847.093 +41.3%
2011 1.073.427 +26.7%

Στην ινδική απογραφή του 2011,[33] το Ράντσι είχε πληθυσμό 1.073.427 κατοίκων. Ο αστικός οικισμός είχε πληθυσμό 14.56.528 κατοίκων, καθιστώντας τον τον 32ο πολυπληθέστερο αστικό οικισμό στην Ινδία. Οι άνδρες αποτελούν το 52,1% του πληθυσμού και οι γυναίκες το 47,9%.[34] Το Ράντσι έχει μέσο ποσοστό αλφαβητισμού 87,68%.

Η πόλη γνώρισε μια ξαφνική αύξηση του πληθυσμού μετά την ανακήρυξη του νέου κρατιδίου του Τζαρχάντ το 2000. Λόγω των αυξανόμενων ευκαιριών απασχόλησης και του ανοίγματος πολλών περιφερειακών και κρατικών γραφείων, τραπεζών και εταιρειών FMCG, η πόλη γνώρισε μια ταχεία εισροή μεταναστών που αναζητούσαν εργασία. Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε από την ASSOCHAM στα τέλη του 2010, το Ράντσι ήταν μια από τις πόλεις 3η Βαθμίδας που δημιουργούσε υψηλότερη απασχόληση στην Ινδία με μερίδιο 16,8%, ακολουθούμενο από το Μανγκαλόρ και το Μαϊσόρ.

Γλώσσα Επεξεργασία

Γλώσσες που ομιλούνται στην πόλη Ραντσί (2011)[35]

  Χίντι (56.29%)
  Ούρντου (12.15%)
  Σάντρι (10.23%)
  Βεγγαλικά (3.49%)
  Κούρουχ (3.00%)
  Μουνταρί (2.32%)
  Μαγκαχί (2.17%)
  Μαϊθίλι (1.56%)
  Άλλες (4.38%)

Τα Χίντι είναι η lingua franca στο Ράντσι. Η γλώσσα Σάντρι είναι η τοπική γλώσσα της περιοχής. Τα Χίντι ομιλούνται από 7.99.133, τα Ούρντου από 1.300.457, η βεγγαλική γλώσσα από 37.450, η γλώσσα Κούρουχ από 24.762 άτομα, η γλώσσα Μουνταρί από 24.858 άτομα και 16.746 άτομα μιλούν τη γλώσσα Μαϊθίλι.

Θρησκεία Επεξεργασία


Ο Ινδουισμός είναι η εξέχουσα θρησκεία του Ράντσι, η οποία ακολουθείται από το 64,31% του πληθυσμού. Το Ισλάμ είναι η δεύτερη πιο ακολουθούμενη θρησκεία στην πόλη από το 16,42% των κατοίκων. Οι μειονότητες είναι Χριστιανοί 8,52%, Σιχιστές 0,39%, Τζαϊνιστές 0,22%, Βουδιστές 0,06%, αυτοί που δεν δήλωσαν θρησκεία είναι 0,35% και άλλοι 9,72%. 

Δημόσιες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας Επεξεργασία

 
Αεροδρόμιο του Ράντσι «Μπίρσα Μούντα»
 
Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Ράντσι

Οι διάφορες απαιτήσεις υποδομής και πολιτικών υπηρεσιών της πόλης ικανοποιούνται από διαφορετικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένης της Δημοτικής Επιχείρησης του Ράντσι, των κρατικών κυβερνητικών υπηρεσιών και των παρακρατικών οργανισμών. Το Γενικό Σχέδιο Ράντσι 2037 δημιουργήθηκε από μια ιδιωτική εταιρεία συμβούλων υπό την πελατεία της Δημοτικής Επιχείρησης του Ράντσι, του Τμήματος Αστικής Ανάπτυξης και Στέγασης και της Περιφερειακής Αναπτυξιακής Αρχής του Ράντσι.[36][37] Οι δρόμοι στο Ράντσι αναπτύσσονται και συντηρούνται από τη δημοτική εταιρεία, την κυβέρνηση του Τζαρχάντ, την περιφερειακή αρχή ανάπτυξης του Ράντσι και την εθνική αρχή αυτοκινητοδρόμων της Ινδίας.[38] Το Τμήμα Ύδρευσης της δημοτικής εταιρείας είναι υπεύθυνο για την έκδοση συνδέσεων νερού, τη συντήρηση χειροκίνητων αντλιών στις συνοικίες, τη συλλογή τελών χρήσης νερού και προστίμων, ενώ το Υπουργείο Παροχής Πόσιμου Νερού και Αποχέτευσης της πολιτείας παρέχει το νερό.[39][40] Το Τμήμα Υγείας της εταιρείας είναι υπεύθυνο για τη Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων της πόλης. Η Δημοτική Επιχείρηση του Ράντσι εκμεταλλεύεται λεωφορεία στην πόλη και έχει αναθέσει δρομολόγια σε ένα ιδιωτικό πρακτορείο.[41]

Οικονομία Επεξεργασία

Το Ράντσι είναι μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές πόλεις της Ανατολικής Ινδίας και βρίσκεται στην περιοχή που ονομάζεται «Ρουρ της Ινδίας», καθιστώντας το ιδανικό μέρος για βιομηχανίες με βάση τα ορυκτά. Το Ράντσι έχει παρουσία πολλών γνωστών κυβερνητικών και ιδιωτικών οργανισμών στην περιοχή της πόλης, όπως οι Steel Authority of India, MECON, Garden Reach Shipbuilders & Engineers, Central Coalfields, CMPDI, Subarnarekha Hydel Project, Usha Martin,[42] Damodar Valley Corporation, Software Technology Parks of India,[43] Heavy Engineering Corporation, Palriwal Industries, Pensol India, Waxpol Industries, Jharkhand Mega Food Park, κ.λπ., οι οποίες είναι οι εξέχουσες βιομηχανίες εδώ.

Αθλητισμός Επεξεργασία

Το Ράντσι είναι ένα κέντρο για πολλές αθλητικές δραστηριότητες, όπως κρίκετ, χόκεϊ, ποδόσφαιρο και πολλά άλλα αθλήματα.[44] Οι 34οι Εθνικοί Αγώνες διεξήχθησαν με επιτυχία στο Ράντσι το Φεβρουάριο του 2011. Έχει κατασκευαστεί Διεθνές Στάδιο Κρίκετ με κλειστό στάδιο και γήπεδο προπόνησης.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Netarhat: Jharkhand's Secret Hill Station». Outlook. https://www.outlookindia.com/outlooktraveller/explore/story/69239/a-guide-to-netarhat-jharkhands-secret-hill-station. 
  2. «Jharkhand Movement». Country Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2005. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2009. 
  3. «Only 98 cities instead of 100 announced: All questions answered about the smart cities project». Firstpost. 2015-08-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 January 2017. https://web.archive.org/web/20170119003746/http://www.firstpost.com/business/why-only-98-cities-instead-of-100-announced-all-questions-answered-about-smart-cities-project-2410576.html. Ανακτήθηκε στις 2017-03-14. 
  4. «IIM-Ranchi to hold online 'winter school' from January 19–23 | Ranchi News - Times of India». The Times of India (στα Αγγλικά). 3 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2021. 
  5. Ghosh, Abhik (1995). «A Brief Note on the Mythology, Pre-History and History of Ranchi District». Indian Anthropologist 25 (1): 91–96. ISSN 0970-0927. https://www.jstor.org/stable/41919769. 
  6. «CIMFR director chosen as fellow of Indian Academy of Sciences | Ranchi News - Times of India». The Times of India (στα Αγγλικά). 6 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2021. 
  7. «The world's most Instagrammed waterfalls will take your breath away». travel.nine.com.au (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2021. 
  8. 8,0 8,1 «1800s: When British Developed Ranchi As Summer Capital». focusmagazine. 13 Αυγούστου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2020. 
  9. Cultural Configuration of Ranchi, Lalita Prasad Vidyarthi, Rajendra Behari Lal, India. Planning Commission. Research Programmes Committee, 1969, pg 306.
  10. Journal and Proceedings of the Asiatic Society Of Bengal, Volume 4, No. 11, 1927, "The Etymology of Ranchi", pg 601.
  11. Roy, Sarat Chandra (1912). The Mundas and Their Country. 64, College Street; Calcutta.: Jogendra Nath Sarkar at City Book Society. σελίδες 142–143. 
  12. Singh, Upinder (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century (στα Αγγλικά). Pearson Education India. σελ. 220. ISBN 9788131711200. 
  13. «Archaeologists uncover remains of ancient empire in Jharkhand». oneindia.com. 11 Μαΐου 2009. 
  14. «800 years come alive in Pithoria's relics – Archaeological explorations in two hamlets yield artefacts from 12th Century to colonial times». m.telegraphindia.com. 
  15. «Ancient capital to open for visitors – Caves & temples at Sutiambe to offer peek into history». m.telegraphindia.com. 
  16. «Jagannath Temple (Ranchi)». Jharkhand Samachar. 20 May 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-09. https://web.archive.org/web/20130109020504/http://jharkhandsamachar.com/tourism/religeous-places/jagannath-temple-ranchi/. Ανακτήθηκε στις 7 March 2012. 
  17. «400 stalls to offer rich fare at Rath Mela». timesofindia.com. https://m.timesofindia.com/city/ranchi/400-stalls-to-offer-rich-fare-at-Rath-Mela/articleshow/48108610.cms. 
  18. «CHOTA-NAGPUR (Zamindari)». members.iinet.net.au. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019. 
  19. 19,0 19,1 «Evolution and Growth of Ranchi City» (PDF). Shodhganga. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  20. Asha Mishra· Chittaranjan Kumar Paty (2010). Tribal Movements in Jharkhand, 1857–2007. Concept Publishing Company. σελίδες 85–. ISBN 978-81-8069-686-2. 
  21. 21,0 21,1 «My soil: Thakur Vishwanath Shahdev took iron from the British after leaving the royal palace». news8plus. 12 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2022. 
  22. Mathur Das Ustad (1997). «The Role of Bishwanath Sahi of Lohardaga district, During the Revolt of 1857 in Bihar». Proceedings of the Indian History Congress 58: 493–500. 
  23. «JPCC remembers freedom fighters Tikait Umrao Singh, Sheikh Bhikari». news.webindia123.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2023. 
  24. 24,0 24,1 24,2 Smita, Linda (9 August 2011). «Land use changes in Ranchi city». University. https://shodhganga.inflibnet.ac.in/handle/10603/246623. Ανακτήθηκε στις 29 September 2020. 
  25. «दुनिया की पांचवीं सबसे लंबी राजतंत्रीय व्‍यवस्‍था, डॉक्‍यूमेंट्री के बहाने नागवंश की याद». outlookhindi. 9 August 2021. https://www.outlookhindi.com/country/state/worlds-fifth-longest-monarchical-system-remembering-the-nagavansh-on-the-pretext-of-documentation-60775. Ανακτήθηκε στις 22 August 2022. 
  26. Neeraj (Ιανουαρίου 2009). Birsa Munda. New Delhi-110 002: Ocean Books P Ltd 4/19 Asif Ali Road. σελίδες 3–10. ISBN 9788188322930. 
  27. «Jharkhand Tourism gets NOC to restore Tagore Hill's glory». Hindustan Times (στα Αγγλικά). 23 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2020. 
  28. «RATU ROYALS WELCOME GODDESS». telegraphindia. 10 Ιανουαρίου 2014. 
  29. «Government of Jharkhand | DISTRICT RANCHI | About District» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2020. 
  30. «RMC». 
  31. «Sultry weather likely to continue in city, for now – Times of India». The Times of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 June 2016. https://web.archive.org/web/20160619080252/http://timesofindia.indiatimes.com/city/patna/Sultry-weather-likely-to-continue-in-city-for-now/articleshow/52662846.cms. Ανακτήθηκε στις 2016-06-24. 
  32. «Ranchi, India Köppen Climate Classification (Weatherbase)». 
  33. «Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)». Census Commission of India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2004. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2008. 
  34. «About Ranchi City». 
  35. «Table C-16 Population by Mother Tongue: Jharkhand». censusindia.gov.in. Γενικός Γραμματέας και Επίτροπος Απογραφής της Ινδίας. 
  36. «Ranchi Master Plan 2037» (PDF). Ranchi Municipal Corporation. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  37. Anand, Geetika. «Planning, "Violations," & Urban Inclusion: A Study of Ranchi» (PDF). YUVA India. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  38. Mehta, Simi· Kumar, Arjun. «Towards Inclusive and Sustainable Smart Cities: The Case of Ranchi» (PDF). Observer Researcher Foundation. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  39. «Water Supply Department». Ranchi Municipal Corporation. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  40. Bhaduri, Amita. «Water worried, Ranchi looks for a way out». India Water Portal. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  41. «Ranchi city bus service nears full stop». Telegraph India. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2020. 
  42. «Ranchi, India (Wire Ropes & Speciality Products Division) | Usha Martin» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020. 
  43. «Welcome To STPI Ranchi». www.ran.stpi.in. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2020. 
  44. «Sports». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 July 2015. https://web.archive.org/web/20150714172612/http://newswing.com/node/161. Ανακτήθηκε στις 2 May 2013. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία