Βικιπαίδεια

Ντζάλμα Σάντος

Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
(Ανακατεύθυνση από Τζαλμά Σάντος)

Ο Ντζάλμα Περέιρα Ντίας ντος Σάντος (Djalma Pereira Dias dos Santos, όνομα γέννησης: Dejalma dos Santos, πορτογαλική προφορά: Ντιζάλμα ντος Σάντος, 27 Φεβρουαρίου 1929 – 23 Ιουλίου 2013), γνωστός ως Ντζάλμα Σάντος (πορτογαλικά Βραζιλίας: [diˈʒawmɐ ˈsɐ̃tus]), ήταν Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής. Αγωνιζόμενος ως δεξιός πλάγιος αμυντικός, αναδείχθηκε σε έναν από τους καλύτερους αμυντικούς όλων των εποχών[1][2][3] και για πολλούς λόγους ο κορυφαίος στη θέση του.[4][5][6][7] Συμμετείχε σε τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα, κατέκτησε τα δύο και ήταν στην καλύτερη ενδεκάδα στα τρία.[8][9]

Ντζάλμα Σάντος
Προσωπικές πληροφορίες
Ημερ. γέννησης27 Φεβρουαρίου 1929
Τόπος γέννησηςΣάο Πάολο, Βραζιλία
Ημερ. θανάτου23 Ιουλίου 2013 (84 ετών)
Τόπος θανάτουΟυμπεράμπα, Βραζιλία
Ύψος1,73 μ.
ΘέσηΑμυντικός
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1948–1959Πορτουγκέσα434(11)
1959–1968 Παλμέιρας438(10)
1969–1970Ατλέτικο Παραναένσε32(2)
Σύνολο964(23)
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1952–1968 Βραζιλία98(3)
Προπονητική καριέρα
ΠερίοδοςΟμάδα
1972Βιτόρια
1972Παουλίστα
1976Σαμπάιο Κορέα
1990Ουμπεράμπα ΣΚ
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Γεννήθηκε σε μια ταπεινή οικογένεια στη γειτονιά Jaçanã, στο Σάο Πάολο, στις 27 Φεβρουαρίου 1929. Ο ίδιος ήθελε να γίνει πιλότος αεροπορικής εταιρείας. Ο πατέρας του, στρατιωτικός στην πρώην Δημόσια Δύναμη του Σάο Πάολο, συμμετείχε στο κίνημα του στρατού το 1932 και μετά το τέλος δεν επέστρεψε στην οικογένειά του δημιουργώντας νέα. Η οικογένεια μετά από αυτό είχε μείνει με τα δύο κορίτσια και το μικρότερο γιο, με τη μητέρα να αποβιώνει το 1942. Ο Ντζάλμα άρχισε σε εφηβική ηλικία να δουλεύει ως τσαγκάρης. Ένα ατύχημα που είχε με μηχανή περιόρισε τις ικανότητες του δεξιού χεριού του και εξάλειψε τις ελπίδες του για καριέρα στους αιθέρες. [10][11] Το πάθος του για το ποδόσφαιρο έτσι άνθισε στους δρόμους της γειτονιάς του, όπου συνήθιζε να κλωτσάει μια αυτοσχέδια μπάλα με τους φίλους του. Η πρώτη του ποδοσφαιρική ομάδα ήταν η Νασιονάλ Ατλέτικο Κλούμπε (Nacional Atlético Clube), όπου ξεκίνησε να παίζει ως μέσος. Η ταχύτητα και η ικανότητά του στο μαρκάρισμα τράβηξαν σύντομα την προσοχή των ανιχνευτών ταλέντων και έτσι ξεκίνησε το ταξίδι του στον κόσμο του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Δοκιμάστηκε στην Ιπιράνγκα Φουτεμπόλ Κλούμπε (Ypiranga Football Clube) και την Κορίνθιανς αλλά κατέληξε στην Πορτουγκέσα.[12]

Καριέρα σε συλλόγους

Επεξεργασία

Έκανε το ντεμπούτο του για την πρώτη ομάδα τον Αύγουστο του 1948 ως μέσος σε μια ήττα από τη Σάντος εκτός έδρας. Άρχισε την καριέρα του αγωνιζόμενος στο κέντρο της άμυνας, αλλά μετακινήθηκε στη δεξιά πλευρά έχοντας τα απαραίτητα προσόντα για να διακριθεί σε περισσότερες από μία θέσεις, σε μια περίοδο που η ομάδα βρίσκονταν σε διαδικασία ανανέωσης. Η Πορτουγκέσα διένυσε την πιο ένδοξη περίοδο της ιστορίας της κατακτώντας το τουρνουά Ρίο-Σάο Πάολο δύο φορές, ενώ κέρδισε και το Taça San Isidoro στην Ισπανία (ένα αφιέρωμα στον προστάτη άγιο της Μαδρίτης), το οποίο δεν είχε χαθεί ποτέ από την Ατλέτικο Μαδρίτης και τη Ρεάλ Μαδρίτης. Οι παίκτες έγιναν δεκτοί ως ήρωες στο Σάο Πάολο.[11][13]

Το 1959 μετακόμισε στην Παλμέιρας. Συμμετείχε σε 501 παιχνίδια για τον σύλλογο, κατακτώντας συνολικά επτά τίτλους πρωταθλήματος και κυπέλλου: τον τίτλο του Σάο Πάολο το 1959, το 1963 και το 1966, το Taça Brasil (ισοδύναμο με εθνικό Πρωτάθλημα της Βραζιλίας) το 1960 και το 1967 και το τουρνουά Ρίο-Σάο Πάολο το 1965.[14][15] Το 1960 η Παλμέιρας σημείωσε τη μεγαλύτερη νίκη σε τελικό πρωταθλήματος Βραζιλίας επί της Φορταλέζα με 8–2 και προκρίθηκε στο Κόπα Λιμπερταδόρες του 1961. Έγινε ο πρώτος βραζιλιάνικος σύλλογος που έφτασε στον τελικό της διοργάνωσης και συνάντησε στη διπλή αναμέτρηση την κάτοχο του τίτλου Πενιαρόλ. Ένα λάθος του Σάντος στον πρώτο αγώνα στη Βραζιλία οδήγησε σε γκολ των Ουρουγουανών, που απέσπασαν την ισοπαλία με 1–1 και νικώντας στην έδρα τους πήραν το τρόπαιο για δεύτερη φορά. Ο Σάντος επικρίθηκε έντονα στη Βραζιλία.[11] Έφυγε από το σύλλογο το 1968 και μετά από ένα χρόνο στην Ατλέτικο Παραναένσε εγκατέλειψε την ενεργό δράση σε ηλικία 42 ετών. Στις 21 Ιανουαρίου 1971 αποχαιρέτησε τα γήπεδα, κόντρα στην Γκρέμιο, σε φιλικό αγώνα.[16][17][18]

Διεθνής σταδιοδρομία

Επεξεργασία

Ο Σάντος έκανε 98 επίσημες εμφανίσεις για τη Βραζιλία μεταξύ του 1952 και του 1968 (επίδοση που ήταν εθνικό ρεκόρ για σχεδόν τρεις δεκαετίες) και ήταν στην ομάδα για τέσσερα συνεχόμενα Παγκόσμια Κύπελλα μεταξύ 1954 και 1966.[19][20] Έκανε την πρώτη του εμφάνιση απέναντι στο Περού στο Παναμερικανικό Πρωτάθλημα του 1952 (μετέπειτα Κόπα Αμέρικα) σε αγώνα που έληξε με 0–0. Η εθνική Βραζιλίας κέρδισε το τρόπαιο σε αυτή τη διοργάνωση. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954 λογίζονταν ως αναπληρωματικός, όμως ο τραυματισμός του βασικού Νίλτον Ντε Σόρντι (Nílton de Sordi) του έδωσε την ευκαιρία να κάνει το ντεμπούτο του στη νίκη με 5–0 με αντίπαλο το Μεξικό.[21] Έπαιξε σε όλους τους αγώνες της Βραζιλίας κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης. Σημείωσε το πρώτο του γκολ για τη Βραζιλία με πέναλτι στην ήττα με 4–2 από την Ουγγαρία, συνάντηση που έμεινε γνωστή ως «Μάχη της Βέρνης».[22][23]

Έκτοτε καθιερώθηκε ως βασικό στέλεχος της ομάδας μαζί με τους Νίλτον Σάντος, Ντίντι, Ζιλμάρ και μετέπειτα τους Γκαρίντσα και Πελέ που συνέθεσαν μία από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών.[24][25] Στο επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας έχασε τη θέση του από τον ντε Σόρντι. Ο τελευταίος έπαιξε στη διοργάνωση μέχρι τους ημιτελικούς και ο Σάντος αγωνίστηκε μόνο στον τελικό έχοντας αξιομνημόνευτη απόδοση. Παρά την ελλειπή παρουσία του συμπεριλήφθηκε στην καλύτερη ομάδα της διοργάνωσης με τον ίδιο να εκφράζει την έκπληξη του για το γεγονός.[14][26][27] Η επιστροφή στη Βραζιλία ήταν εξαντλητική, ανάμεσα σε στάσεις στην Ευρώπη και σε πόλεις της χώρας, κάθε φορά με δεξιώσεις με τον ίδιο να θυμάται: «Ήταν πιο εύκολο να κερδίσεις το Παγκόσμιο Κύπελλο παρά να φτάσω στο σπίτι. Μας περίμενε τόσος κόσμος, πρώτα στο Ρίο ντε Τζανέιρο και μετά στο Σάο Πάολο. Το πιο αξιοσημείωτο ήταν αυτό το αίσθημα του καθήκοντος που ολοκληρώθηκε».[11] Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962 ήταν στην αρχική ενδεκάδα, παίζοντας σε όλα τα παιχνίδια της εθνικής. Στον τελικό απέναντι στην Τσεχοσλοβακία έδωσε την τελική πάσα (ασίστ) για το τελευταίο γκολ της Βραζιλίας.[28][29][30] Ήταν στην καλύτερη ενδεκάδα της διοργάνωσης, ο πρώτος παίκτης (από τους τρεις συνολικά) που κατάφερε κάτι τέτοιο.[12][20] Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 ο Σάντος ήταν σε ηλικία 37 ετών, ο μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης Βραζιλίας που αγωνίστηκε σε Παγκόσμιο Κύπελλο μέχρι τότε, επιλέχθηκε για τέταρτη συνεχή διοργάνωση και ήταν βασικός, αν και αυτό ήταν έκπληξη για ορισμένους. Η ομάδα ήταν μίγμα παλαιών και νέων παικτών, θεωρούταν ως το πρώτο φαβορί και η ανακοίνωση της σύνθεσης που θα ταξίδευε στην Ευρώπη έγινε μόλις δύο εβδομάδες πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Η αποτυχία της εθνικής δεν άφησε περιθώρια διάκρισης για τον πολύπειρο παίκτη. Συμμετείχε στους δύο πρώτους αγώνες: στη νίκη με 2–0 επί της Βουλγαρίας και στην ήττα με 3–1 από την Ουγγαρία. Έμεινε εκτός ομάδας της άλλης ήττας με 3–1, αυτή τη φορά από την Πορτογαλία, σε ένα παιχνίδι που απέκλεισε τη Βραζιλία από τη διεκδίκηση του τίτλου - μια από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου.[21][19][31]

Γνώρισε μεγάλη επιτυχία ως δεξιός πλάγιος αμυντικός με χαρακτηριστικά την ηρεμία του, την εργατικότητα, τον υποδειγματικό επαγγελματισμό καθώς και των συνεπών εμφανίσεων του στη θέση. Ήταν γρήγορος και σωματικά ισχυρός αμυντικός, γνωστός για την αντοχή του, και την ικανότητα αντιμετώπισης τόσο χαμηλά, όσο και στον αέρα. Ήταν εξαιρετικός στα τάκλιν, ιδιαίτερα γρήγορος για να καλύψει το έδαφος μετά από επιθετική προσπάθεια με το χαρακτηριστικό του τρέξιμο. Εκτός από την αμυντική ικανότητά του, που του έδωσε το ψευδώνυμο Muralha (ο τοίχος) από τον Ουρουγουανό συγγραφέα Εδουάρδο Γκαλεάνο, είχε και εξαιρετική τεχνική και επιθετικές ικανότητες, με καλό έλεγχο και δημιουργικότητα όταν το απαιτούσαν οι συνθήκες.[12][32] Ήταν επίσης ικανός στις εκτελέσεις πέναλτι. Οι περιορισμένες κινήσεις που μπορούσε να κάνει με το δεξί χέρι του, ο Σάντος του άρεσε να λέει ότι μετέτρεψε το χέρι του σε μοχλό που έδιωχνε τη μπάλα στην περιοχή.[21][33] Το 1956, η εφημερίδα The Times περιέγραψε: «Σίγουρα δεν υπάρχει καλύτερος δεξιός μπακ στον κόσμο σήμερα από τον Ντζάλμα Σάντος. Ο έλεγχος της μπάλας και ο τρόπος που τη χρησιμοποιεί αντιστοιχεί σε όλα όσα μπορεί να κάνει ένας επιθετικός».[34] Ο Σάντος μαζί με τον Νίλτον Σάντος, τον αριστερό πλάγιο αμυντικό της εθνικής Βραζιλίας της ίδιας εποχής αποτέλεσαν τους πρωτοπόρους στο επιθετικό παιχνίδι των πλάγιων αμυντικών και υπήρξαν το παράδειγμα για γενιές αμυντικών που αναδύθηκαν όχι μόνο στη Βραζιλία αλλά και στην Ευρώπη από τη δεκαετία του 1960.[24]

 
Ο Ντζαλμα Σάντος (αριστερά) μετά τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1958 με τον Πελέ στην αγκαλιά του Ζιλμάρ

.

Στις 23 Οκτωβρίου 1963 συμμετείχε ως μέλος της Μικτής Κόσμου στον αγώνα απέναντι στην Εθνικής Αγγλίας για τον εορτασμό των 100 χρόνων της αγγλικής ποδοσφαιρικής ιστορίας μαζί με τους Αλφρέδο Ντι Στέφανο, Φέρεντς Πούσκας, Λεβ Γιασίν, Εουσέμπιο, Γιόζεφ Μάζοπουστ, Φρανσίσκο Χέντο, Ρεϊμόν Κοπά, Ούβε Ζέελερ, Ντένις Λόου κα.[35][36] Συνολικά κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του αγωνίστηκε σε 1.065 επίσημους αγώνες χωρίς να αποβληθεί ποτέ.[5][29] Το 1994 επιλέχθηκε από τη FIFA στην καλύτερη ομάδα όλων των εποχών του Παγκοσμίου Κυπέλλου.[23]

Μετά το ποδόσφαιρο

Επεξεργασία

Μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση, αποφάσισε να γίνει προπονητής περνώντας βραχύβια χρονικά διαστήματα: αρχικά στην πατρίδα του[37] και αργότερα στη Βολιβία και το Περού, αλλά συνειδητοποίησε ότι δεν του άρεσε πλέον ο ανταγωνιστικός κόσμος του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Έτσι, ξεκίνησε μια νέα ζωή ως προπονητής ποδοσφαίρου και εκπαιδευτής για μικρά παιδιά, εστιάζοντας όχι στα αθλητικά αποτελέσματα, αλλά πάνω απ' όλα να τους οδηγήσει να διασκεδάζουν παίζοντας. Απομακρύνθηκε από την πατρίδα του στη Σαουδική Αραβία και - στη δεκαετία του 1980 - έφτασε και στην Ιταλία, σε μια μικρή πόλη που ονομάζεται Μπασάνο ντελ Γκράπα (Bassano del Grappa), προσκεκλημένος από στενό του φίλο, τον Βραζιλιάνο πρώην παίκτη Σίντνεϊ Κολόνια Κούνια, γνωστό ως Chinesinho, ο οποίος ήταν προπονητής στην τοπική ομάδα ποδοσφαίρου, Βίρτους Μπασάνο (Virtus Bassano). Εκεί, άνοιξε με το φίλο του μια ακαδημία ποδοσφαίρου για παιδιά παραμένοντας για δύο χρόνια (1985–87). Ωστόσο, η πορεία του αθλητισμού και της εκπαίδευσης δεν τελείωσε, καθώς στη χώρα του ίδρυσε μια άλλη ακαδημία ποδοσφαίρου τη δεκαετία του 1990 στον δήμο Ουμπεράμπα για φτωχά παιδιά. Αποφάσισε να δώσει μια ευκαιρία σε αγόρια και κορίτσια, δίνοντας προσοχή και στα σχολικά τους αποτελέσματα.[24][38] Το 2004 επιλέχθηκε από τον Πελέ στη λίστα FIFA 100.[39]

Στατιστικά στοιχεία διεθνούς σταδιοδρομίας

Επεξεργασία
Εθνική ομάδα Έτος Αγώνες Γκολ
Βραζιλία 1952 4 0
1953 7 0
1954 7 1
1955 1 0
1956 19 1
1957 9 0
1958 1 0
1959 7 0
1960 10 1
1961 1 0
1962 11 0
1963 7 0
1964 0 0
1965 9 0
1966 4 0
1967 0 0
1968 1 0
Σύνολα 98 3

Τίτλοι και διακρίσεις

Επεξεργασία

Πορτουγκέσα

  • Τουρνουά Ρίο - Σάο Πάολο (2) : 1952, 1955

Παλμέιρας

  • Καμπεονάτο Παουλίστα (3) : 1959, 1963, 1966
  • Καμπεονάτο Μπραζιλέιρο (3) : 1960, 1967, 1967
  • Τουρνουά Ρίο - Σάο Πάολο : 1965

Βραζιλία

  • Παγκόσμιο Κύπελλο (2) : 1958, 1962
  • Παναμερικανικό Πρωτάθλημα (Κόπα Αμέρικα) : 1952

Ατομικές διακρίσεις

  • Καλύτερη ομάδα Παγκόσμιου Κυπέλλου (3) : 1954, 1958, 1962
  • World Soccer World XI (3) : 1962, 1963, 1965
  • FIFA XI : 1963
  • Ομάδα όλων των εποχών του Παγκόσμιου Κυπέλλου : 1994
  • FIFA 100
  • The Best of The Best-Παίκτες του αιώνα: Κορυφαίοι 50
  • Hall of Fame Ποδοσφαίρου της Βραζιλίας

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «The New York Times : On Team of All-Time Greats, Pelé Shines Brightest». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2021. 
  2. ↑ «XI's». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2024. 
  3. ↑ «Greatest Ever: Football: The Top 10 Right-Backs of All Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  4. ↑ «FIFA : Brazil legend Djalma Santos dies». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουνίου 2024. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2013. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Djalma Santos completaria 89 anos nesta terça». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2020. 
  6. ↑ «Addio a Djalma Santos, il più Grande terzino destro della storia del calcio». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2022. 
  7. ↑ «Djalma Santos dies aged 84». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2019. 
  8. ↑ «Brazil's greatest defenders». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  9. ↑ «FIFA World Cup All-Star Team». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 
  10. ↑ «Depoimentos inéditos, carreira e lado educador: biografia de Djalma Santos é lançada em Minas». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2024. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «DJALMA SANTOS, LE PIONNIER DES GRANDS ARRIÈRES DROITS DU BRÉSIL». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2022. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «THE GREAT WALL OF BRAZIL». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2023. 
  13. ↑ «Nos cinco anos sem Djalma Santos, uma lembrança da melhor Lusa de todos os tempos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2021. 
  14. ↑ 14,0 14,1 «Morre Djalma Santos, bicampeão mundial». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2020. 
  15. ↑ «Ídolos Ademir da Guia e Dudu visitarão loja oficial do Shopping SP Market». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  16. ↑ «Vitória emite nota de pesar pela morte do ex-jogador Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2021. 
  17. ↑ «Addio a Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020. 
  18. ↑ «O primeiro adeus de Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2021. 
  19. ↑ 19,0 19,1 «Djalma dos Santos - International Appearances». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  20. ↑ 20,0 20,1 «Brazil's twice World Cup winner Djalma Santos dies at 84». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2013. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «Djalma Santos, bicampeão mundial, morre em Uberaba aos 84 anos». Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2024. 
  22. ↑ «FIFA : The Battle of Bern». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2021. 
  23. ↑ 23,0 23,1 «The World Cup's top 100 footballers of all time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 «Djalma Santos al Bassano del Grappa: quando ad allenare i ragazzini c'era una leggenda del calcio». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2021. 
  25. ↑ «As 16 Maiores Seleções do Imortais!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2023. 
  26. ↑ «World Football: The 100 Greatest World Cup Players of All Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2021. 
  27. ↑ «Morre, em Uberaba, o bicampeão mundial Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2016. 
  28. ↑ «FIFA World Cup 1962 : Garrincha forces Czechmate». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2020. 
  29. ↑ 29,0 29,1 «Djalma Santos: Footballer who won the World Cup with Brazil». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  30. ↑ «1962: il bis del Brasile senza Pelè» (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2024. 
  31. ↑ «FIFA : Brazil and the third world title that never was» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2021. 
  32. ↑ «Djalma Santos». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2020. 
  33. ↑ «Biografia de Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουνίου 2024. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2024. 
  34. ↑ «A Cronica Inglesa». Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2017. 
  35. ↑ «Όταν η Αγγλία τίμησε ένα αιώνα ποδοσφαίρου!». Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2020. 
  36. ↑ «England - Rest of the World 1963». Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2020. 
  37. ↑ «Djalma Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2024. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2024. 
  38. ↑ «Djalma Santos #LegendsForever». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 
  39. ↑ «Pelé's Choice of 125 Living Players». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ντζάλμα_Σάντος&oldid=10636676"