Ο Τόντορ "Τόσε" Προέσκι (Тодор "Тоше" Проески, 25 Ιανουαρίου 1981 - 16 Οκτωβρίου 2007) ήταν Βορειομακεδόνας τραγουδιστής.

Τόσε Πρόεσκι
ΓέννησηΤόντορ Πρόεσκι
25  Ιανουαρίου 1981[1]
Πρίλεπ, Βόρεια Μακεδονία
Θάνατος16 Οκτωβρίου 2007 (26 ετών)
Νόβα Γκράντισκα, Κροατία
Αιτία θανάτουτροχαίο ατύχημα
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα
Χώρα πολιτογράφησηςΒόρεια Μακεδονία
ΣπουδέςΜουσική Σχολή "Τόσε Προέσκι"
Ιδιότητατραγουδιστής-τραγουδοποιός, τραγουδοποιός, τραγουδιστής, συνθέτης και μουσικός ηχογραφήσεων
Όργαναφωνή
Είδος τέχνηςποπ μουσική
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ήταν γνωστός σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, αλλά και εκτός. Εκπροσώπησε τη Βόρεια Μακεδονία (τότε ως πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) στο Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision 2004 με το τραγούδι «Life», καταλαμβάνοντας την 14η θέση με 47 βαθμούς. Μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι τα: «Igri Bez Granici» (παιχνίδι χωρίς σύνορα), «Gromovi Na Dusa» (κεραυνοί της ψυχής), «Sve Je Ovo Premalo Za Kraj» (δεν πρέπει να τελειώσει έτσι) και «Cija Si» (Ποιανού είσαι εσύ). Ο Τόσε έχασε ξαφνικά τη ζωή του σε τροχαίο ατύχημα τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Οκτωβρίου 2007 κοντά στη Νόβα Γκραντίσκα της Κροατίας, σε ηλικία 26 ετών. Στο αυτοκίνητο βρίσκονταν επίσης ο φίλος του και οδηγός Γκέοργκι Γκεοργκίεφσκι και η μάνατζέρ του Λιλιάνα Πέτροβιτς. Η μέρα μετά το θάνατό του (17 Οκτωβρίου 2007) κηρύχθηκε ημέρα εθνικού πένθους στη χώρα του. Ο Τόσε είχε συνεργαστεί με μεγάλους καλλιτέχνες των Βαλκανίων, όπως η Καρολίνα Γκότσεβα, καθώς και με την πασίγνωστη Ιταλίδα σταρ Τζιάννα Ναννίνι, με την οποία ηχογράφησε το τραγούδι «Aria» (αέρας), λίγο πριν τον θάνατό του.

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στο Πρίλεπ και μεγάλωσε στο Κρούσοβο. Το μουσικό του ταλέντο ανακαλύφθηκε στην ηλικία των 12, όταν έλαβε μέρος στο παιδικό φεστιβάλ "Zlatno Slavejce". Ωστόσο,η πορεία προς την κορυφή ξεκίνησε το 1996 όταν πήρε μέρος στο φεστιβάλ "Melfest" στο Πρίλεπ.

Ο Τόσε είχε διακριθεί για τις δυνατές φωνητικές του ικανότητες. Λαμβάνοντας μέρος στο φεστιβάλ "Makfest", ο αριθμός των θαυμαστών του αυξήθηκε αρκετά. Το 1999 κυκλοφορεί το πρώτο του άλμπουμ "Nekade Vo Nokta" (Κάπου μέσα στη νύχτα) και το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς πραγματοποιεί την πρώτη του συναυλία στα Σκόπια.

Το 2000, ο Τόσε έλαβε μέρος στον εθνικό τελικό για τον διαγωνισμό της Γιουροβίζιον με το τραγούδι "Solzi Pravat Zlaten Prsten" (Τα δάκρυα φτιάχνουν ένα χρυσό δαχτυλίδι). Ήρθε πρώτος στο televoting αλλά τρίτος συνολικά. Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε να ηχογραφεί τα τραγούδια για το δεύτερο άλμπουμ του, "Sinot Bozji" (Γιος του Θεού). Σε αυτό το άλμπουμ περιλαμβάνονται δύο από τα πιο γνωστά τραγούδια του Τόσε: το "Nemir" (Ανήσυχος), μαζί με την Καρολίνα Γκότσεβα και το "Tajno Moja" (Μυστικό μου). Το 2001, ο Τόσε πήγε σε περιοδεία στην Αυστραλία μαζί με άλλους Σλαβομακεδόνες τραγουδιστές.

Το 2002 κυκλοφόρησε το τρίτο άλμπουμ του, "Ako Me Poglednes Vo Oci" (Αν κοιτάξεις μες τα μάτια μου), αφού ηχογράφησε μερικά τραγούδια σε στούντιο της Αθήνας. Ο Τόσε νίκησε στο Beovizija στο Βελιγράδι το 2003 με το τραγούδι "Cija Si" για να εκπροσωπήσει τη Σερβία-Μαυροβούνιο στο διαγωνισμό της Γιουροβίζιον 2003, όμως η χώρα αναγκάστηκε να αποχωρήσει.

Προκειμένου να βελτιώσει τη φωνή του, ο Τόσε πήρε μαθήματα από τον μαέστρο William Riley, ο οποίος είχε διδάξει και τον μεγάλο τενόρο Λουτσιάνο Παβαρόττι. Την ίδια χρονιά λαμβάνει το βραβείο της Μητέρας Τερέζας και ανακηρύσσεται πρεσβευτής της UNICEF.

Το 2004, ο Τόσε επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την Π.Γ.Δ.Μ. στο διαγωνισμό της Γιουροβίζιον με το τραγούδι "Life". Περνώντας με επιτυχία από τον ημιτελικό, ο Τόσε διαγωνίζεται στον τελικό καταλαμβάνοντας τελικά την 14η θέση με 47 βαθμούς. Την ίδια χρονιά ηχογραφεί το τραγούδι "This World", το οποίο έγινε ύμνος της UNICEF.

Το 2005, ο Τόσε κυκλοφορεί το τέταρτο άλμπουμ του με τίτλο "Po Tebe" (Μετά από σένα). Έχει χαρακτηριστεί ένα από τα πιο επιτυχημένα άλμπουμ των Βαλκανίων όλων των εποχών.

Το "Bozilak" (Ουράνιο τόξο), είναι το πέμπτο άλμπουμ του Τόσε το οποίο περιέχει 14 παραδοσιακά Σλαβομακεδονικά τραγούδια και κυκλοφόρησε το 2006.

Το τελευταίο του άλμπουμ πριν από τον θάνατό του τιτλοφορείται "Igri Bez Granici" (παιχνίδι χωρίς σύνορα). Τα περισσότερα από τα άλμπουμ του έχουν κυκλοφορήσει, εκτός από τη σλαβομακεδονική γλώσσα και στη σερβοκροατική.

Έχει κυκλοφορήσει και ένα τραγούδι στη σλοβενική γλώσσα,το "Moja". Μερικοί από τους καλλιτέχνες με τους οποίους έχει συνεργαστεί ο Τόσε είναι: Καρολίνα Γκότσεβα, Antonija Sola, Εσμά Ρετζεπόβα και Ζέλικο Γιοκσίμοβιτς.

Ένα άλμπουμ κυκλοφορεί 2 χρόνια μετά τον θάνατό του, το "The Hardest Thing". Περιλαμβάνει το ιταλικό τραγούδι "Aria", σε συνεργασία με την Ιταλίδα σταρ Gianna Nannini και όλα τα υπόλοιπα τραγούδια στην αγγλική γλώσσα.

Θάνατος Επεξεργασία

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 16ης Οκτωβρίου 2007, ο Τόσε χάνει τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα κοντά στη Νόβα Γκραντίσκα της Κροατίας, καθώς επέβαινε σε αυτοκίνητο που οδηγούσε ο φίλος του Γκέοργκι Γκεοργκίεφσκι, με συνεπιβάτη τη μάνατζέρ του Λιλιάνα Πέτροβιτς. Το όχημα συγκρούστηκε με το πίσω μέρος ενός φορτηγού και στη συνέχεια με το ενδιάμεσο φράγμα, πράγμα που σκότωσε αμέσως τον Τόσε, αφού συνέτριψε τον τρίτο σπόνδυλο του λαιμού του. Ήταν μόνο 26 ετών.

Η σορός του μεταφέρθηκε στα Σκόπια τα μεσάνυχτα με ελικόπτερο του στρατού των Σκοπίων και από εκεί μεταφέρθηκε στο Κρούσοβο. Πλήθος πενθούντων παρευρέθηκε στην κεντρική πλατεία για να αποδώσει φόρο τιμής στο τραγουδιστή και η 17η Οκτωβρίου ανακηρύχθηκε ημέρα εθνικού πένθους. Μετά το θάνατό του, η Κυβέρνηση της Π.Γ.Δ.Μ. του απέδωσε τον τίτλο "Αξιότιμος πολίτης της Π.Γ.Δ.Μ.".

Η κηδεία του έλαβε χώρα στις 17 Οκτωβρίου 2007 στο Κρούσοβο. Πολλές διάσημες προσωπικότητες της Π.Γ.Δ.Μ., καθώς και απλοί πολίτες και ο πρωθυπουργός μαζί με τη στρατιωτική ορχήστρα.

Στις 5 Οκτωβρίου 2008, πραγματοποιήθηκε συναυλία προς τιμήν του Τόσε, αφού στις 5 Οκτωβρίου του προηγούμενου χρόνου έγινε η τελευταία συναυλία πριν τον θάνατό του.Επίσης,προβλήθηκε ένα ντοκιμαντέρ με θέμα το έργο του Τόσε στις 12 Φεβρουαρίου 2009. Μια άλλη συναυλία έγινε στις 25 Ιανουαρίου 2010, οπότε θα ήταν τα 29α γενέθλια του Τόσε.

Το στάδιο, στο οποίο αγωνίζεται η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Βόρειας Μακεδονίας και έφερε το όνομα του Φιλίππου Β', μετονομάστηκε τον Απρίλιο του 2019 από την κυβέρνηση των Σκοπίων σε στάδιο «Τόσε Προέσκι», προς τιμήν του.

Δισκογραφία Επεξεργασία

Άλμπουμς Επεξεργασία

  • Nekade Vo Nokta-Σλαβομακεδονική γλώσσα (1999)
  • Sinot Bozji-Σλαβομακεδονική γλώσσα (2000)
  • Ako Me Poglednes Vo Oci-Σλαβομακεδονική γλώσσα/Ako Me Pogledas U Oci-Σερβοκροατική γλώσσα (2002)
  • Den Za Nas-Σλαβομακεδονική γλώσσα/Da Za Nas-Σερβοκροατική γλώσσα (2004)
  • Po Tebe-Σλαβομακεδονική γλώσσα/Pratim Te-Σερβοκροατική γλώσσα (2005)
  • Bozilak-Σλαβομακεδονική γλώσσα (2006)
  • Igri Bez Granici-Σλαβομακεδονική γλώσσα/Igra Bez Granica (2007)
  • The Hardest Thing-Αγγλική/Ιταλική γλώσσα,μετά θάνατον κυκλοφορία (2009)
  • Tose I Prijatelji-μετά θάνατον κυκλοφορία (2010)
  • Tose: Poslednji Pozdrav-μετά θάνατον κυκλοφορία (2011)
  • S Ljubavlju Od Toseta-μετά θάνατον κυκλοφορία (2011)
  • The Best Off-μετά θάνατον κυκλοφορία (2013)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Tose-Proeski. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.


Προκάτοχος
Καρολίνα Γκότσεβα
Od nas zavisi
Συμμετοχή της Βόρειας Μακεδονίας στη Eurovision
2004
Διάδοχος
Μάρτιν Βούτσιτς
Make My Day