Χρύσανθος Θεοδωρίδης
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης (Οινόη Κοζάνης, 22 Δεκεμβρίου 1933 – Θεσσαλονίκη, 30 Μαρτίου 2005), γνωστός απλά και ως Χρύσανθος, ήταν Έλληνας τραγουδιστής και συγκεκριμένα ερμηνευτής ποντιακής μουσικής, αν και συμμετείχε και σε έντεχνους δίσκους. Ήταν γνωστός για την ισχυρή, οξεία φωνή του. Έμεινε γνωστός ως ο «βάρδος» και το «αηδόνι» της ποντιακής μουσικής. Σύμφωνα με τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, υπήρξε «μία από τις επτά φωνές του πλανήτη»[1].
| Χρύσανθος Θεοδωρίδης (Χρύσανθος) | |
|---|---|
| Γέννηση | 22 Δεκεμβρίου 1933 Οινόη Κοζάνης |
| Θάνατος | 30 Μαρτίου 2005 (71 ετών) Θεσσαλονίκη |
| Τόπος ταφής | Πολίχνη Θεσσαλονίκης |
| Εθνικότητα | Ελληνική |
| Ιδιότητα | τραγουδιστής |
| Σύζυγος | Αναστασία Παχατουρίδου (ν. 1967) |
| Αδέλφια | Ευλαμπία Θεοδωρίδου Ηλίας Θεοδωρίδης |
| Όργανα | φωνή |
| Είδος τέχνης | Μουσική, Τραγουδιστής, Στιχουργός |
| Καλλιτεχνικά ρεύματα | Ποντιακό, Έντεχνο |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΤα παιδικά του χρόνια
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1933 στην Οινόη Κοζάνης από γονείς αγρότες που κατάγονταν από το Μπεζιρκιάν Κετζίτ της περιοχής Καρς του Καυκάσου, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα τον Μάιο του 1922[αμφίβολο ], λόγω της ανταλλαγής πληθυσμού Ελλάδας - Τουρκίας. Αρχικά διέμεναν στην Θεσσαλονίκη, αλλά μετά εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Οινόη Κοζάνης. Η ζωή της οικογένειας ήταν δύσκολη και η παιδική ηλικία του Χρύσανθου διακρίνονταν από φτώχεια, ενώ οι γονείς του ήταν αναγκασμένοι να δουλεύουν και οι δύο σε αγροτικές δουλειές προκειμένου να συντηρήσουν την οικογένεια. Ενίοτε, βοηθούσε και ο ίδιος ο Χρύσανθος. Το 1947, ο 47χρονος πατέρας του δολοφονήθηκε από παρακρατικούς, με αποτέλεσμα ο Χρύσανθος, μαζί με την μητέρα του και τα 5 αδέρφια του να μετακομίσουν στην Κοζάνη και να γραφτεί στο Βαλταδώριο Γυμνάσιο. Ήταν καλός μαθητής και είχε εξαιρετικές επιδόσεις σε όλα τα μαθήματα. Εκείνη την περίοδο εμφανίστηκε και το μουσικό του ταλέντο, το οποίο κληρονόμησε και από τους δύο γονείς του. Καθώς η επιβίωση της οικογένειας ήταν δύσκολη χωρίς της αγροτικές δουλειές, το 1949 μετέβησαν στην Δραπετσώνα του Πειραιά, όπου διέμεναν συγγενείς τους. Εκεί ο νεαρός Χρύσανθος θα μεταγραφεί στο Α΄ Πρότυπο Γυμνάσιο Πειραιώς (σημερινή Ιωνίδειος Πρότυπος Σχολή) και θα σπουδάσει λογιστική, ενώ στον ελεύθερό του χρόνο θα εργαστεί ως ελαιοχρωματιστής και ψάλτης, προκειμένου να συντηρήσει την οικογένειά του.[2]
Αρχή της καριέρας
ΕπεξεργασίαΣε μια εκδρομή στην Δροσιά, τον άκουσε ο λυράρης και ηθοποιός Νικόλαος Σπανίδης. Εντυπωσιασμένος από την φωνή του, του πρότεινε να συνεργαστούν. Εκείνος δέχτηκε και τραγούδησε για πρώτη φορά στο Θέατρο Κοτοπούλη. Το 1950 ξεκίνησε να τραγουδάει στο ραδιόφωνο του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών μαζί με λυράρηδες, όπως ο Νίκος Παπαβραμίδης, ο Νίκος Λαζαρίδης, ο Χρήστος Μπαϊρακτάρης κ.α., ενώ συνεργάστηκε και με ποντιακά σωματεία της περιοχής. Το 1959, μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, πήγε στη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα μέχρι το 1975. Τότε συνεργάστηκε με τον λυράρη Γώγο Πετρίδη[3] και μαζί εισήγαγαν την ποντιακή μουσική στα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, αρχίζοντας από την Καλαμαριά και την Πολίχνη Θεσσαλονίκης εμφανιζόμενοι στις μπουάτ.[4] Μαζί κυκλοφόρησαν τρεις δίσκους βινυλίου.
Ο Χρύσανθος ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο το 1954, ο οποίος ήταν 78 στροφών. Έπειτα ηχογράφησε τριάντα περίπου ποντιακούς δίσκους 45 στροφών, γράφοντας και τους στίχους στα περισσότερα, με καθαρά ποντιακή παραδοσιακή μουσική επένδυση, όπως και στους δίσκους 33 στροφών του. Εκτός από το ποντιακό τραγούδι, από το 1973 άρχισε συνεργασία με τον μουσικοσυνθέτη Χριστόδουλο Χάλαρη στο ελληνικό έντεχνο τραγούδι, συμμετέχοντας στους δίσκους «Ακολουθία» με τον Νίκο Ξυλούρη και τη Δήμητρα Γαλάνη, «Πάθη Απόκρυφα», «Δροσουλίτες» (μαζί με τη Δήμητρα Γαλάνη) και ηχογραφεί τον «Μεγαλέξανδρο» για την ομώνυμη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Στη δισκογραφία του συμπεριλαμβάνεται και ένας δίσκος συνεργασίας με τον Στέλιο Καζαντζίδη.
Το 1967 νυμφεύθηκε την Αναστασία Παχατουρίδου, η οποία τον συντρόφευσε μέχρι το τέλος της ζωής του.[4]
Ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης καθιερώθηκε ως βάρδος του ποντιακού ελληνισμού, τραγουδώντας για 50 χρόνια, εκφράζοντας τα συναισθήματα των Ποντίων, οι οποίοι του έχουν αποδώσει τον χαρακτηρισμό «αηδόνι του Πόντου».[3]
Απεβίωσε στις 30 Μαρτίου 2005, στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης σε ηλικία 71 ετών, από έμφραγμα του μυοκαρδίου.[2] Η σορός του ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα, όπου απέτισαν φόρο τιμής χιλιάδες Πόντιοι.
Φωνητικές ικανότητες
ΕπεξεργασίαΟ Χρύσανθος θεωρούνταν «λυρικός τενόρος», λόγω του πολύ υψηλού ηχοχρώματός του, το οποίο, σε συνδυασμό με τους ιδιόρρυθμους λαρυγγισμούς του (vibrato) και την ικανότητα ψεύτικης φωνής (falsetto), αποτέλεσε σήμα κατατεθέν του. Ουσιαστικά, είχε την φωνή ενός υψίφωνου τενόρου, του οποίου οι ακραίες νότες έφταναν και την γυναικεία φωνητική κατηγορία alto. Η φωνή του μπορούσε να καλύψει την ψιλή ΣΟΛ, αλλά και την ΦΑ πάνω από την ψιλή ΝΤΟ. Ο λόγος αυτής της ικανότητας φαίνεται να είναι κάποιο ορμονικό πρόβλημα λόγω χαμηλού δείκτη τεστοστερόνης, με αποτέλεσμα η φωνή του -επί της ουσίας- να μην ωριμάσει ποτέ μετά την εφηβεία.[εκκρεμεί παραπομπή] Πέραν από το ηχόχρωμα, ο ίδιος για την φωνή του είχε δηλώσει το εξής:
Τραγουδώ με το στομάχι και όταν αισθάνομαι ότι τελειώνει ο αέρας, δια της πίεσης του θώρακα δημιουργώ χώρο έτσι ώστε να τελειώσω την φράση μου χωρίς να ακούγομαι ότι δεν έχω άλλη ανάσα. Αυτό το πήρα από τους ζουρνατζήδες μας.
Για τα "σπασίματά" του, απέδωσε την ικανότητά του σε σμίκρυνση της σταφυλής, προκειμένου να την κινεί πιο εύκολα στα πιο γρήγορα σπασίματα.
Συναυλίες και εμφανίσεις
Επεξεργασία- 1964: Περιοδεύει στην Δ. Γερμανία
- 1971: Με τον Γώγο Πετρίδη στον Καναδά
- 1972: Επαναλαμβάνει το ταξίδι του για νέες εμφανίσεις στη Δ. Γερμανία
- 1974: Δίνει συναυλίες στην Αυστραλία
- 1975: Εμφανίζεται στην μπουάτ Αποσπερίδα με τους Νίκο Ξυλούρη, Μαρίζα Κωχ και Θανάση Γκαϊφύλλια
- 1976: Συμμετέχει σε συναυλίες του Χριστόδουλου Χάλαρη μαζί με τον Νίκο Ξυλούρη και το Θανάση Γκαϊφύλλια
- 1979: Τραγουδά για τους Έλληνες μετανάστες στη Σουηδία (η επίσκεψή του καλύφθηκε από τη σουηδική τηλεόραση)
- 1979-80: Συμμετέχει σε συναυλίες του Χριστόδουλου Χάλαρη στο Λυκαβηττό με τα έργα Πέρσες και Ρωμανός ο Μελωδός
- 1980: Λαμβάνει μέρος στο φεστιβάλ της Αβινιόν και σε τρεις ακόμη πόλεις της Ν.Γαλλίας
- 1981: Δίνει μία συναυλία για πανεπιστημιακή σχολή στη Λιλ της Γαλλίας
- 1983: Συναυλίες στη Δ.Γερμανία (Βόννη-Ντίσελντορφ) και στη Γενεύη
- 1985: Συναυλίες σε Γερμανία και Ελβετία
- 1988: Τραγουδά για τους Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία
- 1990: Εμφανίζεται στον Καναδά
- 1991-1996: Συναυλίες στην Ευρώπη τόσο στο έντεχνο όσο και στο ποντιακό τραγούδι, καθώς και εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη
- 1996-2005: Εμφανίζεται σε νυχτερινά κέντρα και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα
- 2005: Η τελευταία του εμφάνιση, λίγες μέρες πριν το θάνατό του στο έργο του ιστορικού Κωνσταντίνου Φωτιάδη "Μνήμη μου σε λένε Πόντο" [1]
Δισκογραφία
ΕπεξεργασίαΠοντιακή μουσική (πέραν των δίσκων 78 και 45 στροφών)
Επεξεργασία- 1973-Τα τραγούδια του Πόντου
- 1975-Τα τραγούδια του Πόντου Νο2
- 1978-Επιμένω στην παράδοση
- 1978-Ποντιακή Παράδοση
- 1983-Θεέ μ' ενέσπαλες τ'ανθρώπ'ς
- 1984-Ο Χρύσανθος τραγουδά Ματσούκα
- 1989-Στον Ορφέα της λύρας Γώγο
- 1991-Χρυσή Παράδοση
- 1993-Τ' αηδόνια του Πόντου
- 2000-Μια βραδιά στο Μίθριο
- 2003-Η ιστορία συνεχίζεται
Έντεχνο τραγούδι:[3]
Επεξεργασία- Ακολουθία
- Πάθη απόκρυφα
- Δροσουλίτες
- Μεγαλέξανδρος
- Τα παιδικά
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Αρχείο ΕΡΤ, Δελτίο Ειδήσεων ΕΤ3 – Δευτέρα, 30 Μαρτίου 2009, 22:00:00 (Θέμα 23, 46:35:06)
- ↑ 2,0 2,1 Κεχαγιά, Α. (2017). Η συμβολή του Χρύσανθου Θεοδωρίδη στη διαμόρφωση της εξελικτικής πορείας του ποντιακού μουσικοποιητικού γίγνεσθαι μέχρι σήμερα. (σελ. 19)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Καθημερινή, «Πέθανε ξαφνικά ο τραγουδιστής Xρύσανθος ». Δημοσιεύθηκε 2005-04-01. Αρχειοθετήθηκε 2018-03-07. Ανακτήθηκε 2018-03-07.
- ↑ 4,0 4,1 Κεχαγιά, Α. (2017). Η συμβολή του Χρύσανθου Θεοδωρίδη στη διαμόρφωση της εξελικτικής πορείας του ποντιακού μουσικοποιητικού γίγνεσθαι μέχρι σήμερα. (σελ. 20)