3,4-λουτιδίνη

χημική ένωση

Η 3,4-λουτιδίνη[7] (αγγλικά 3,4-lutidine) είναι βασική ετεροκυκλική αρωματική (δηλαδή ετεροαρωματική) οργανική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και άζωτο, με μοριακό τύπο C7H9N. Η χημικά καθαρή 3,4-λουτιδίνη, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή σε θερμοκρασία 25°C και υπό πίεση 1 atm, είναι κίτρινο υγρό που έχει δυσάρεστη οσμή, παρόμοια με της «μητρικής» πυριδίνης. Είναι μία από τις έξι (6) ισομερείς διμεθυλοπυριδίνες, των οποίων οι δομές διαφέρουν ανάλογα με τη θέση που οι μεθυλομάδες (-CH3) τους επισυνάπτονται γύρω από το πυριδινικό τους δακτύλιο.

3,4-λουτιδίνη
Γενικά
Όνομα IUPAC 3,4-διμεθυλοπυριδίνη
Άλλες ονομασίες 3,4-λουτιδίνη
3,4-διμεθυλαζίνη[1]
3,4-διμεθυλαζαβενζόλιο[2]
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος C7H9N
Μοριακή μάζα 107,153 amu[3]
Αριθμός CAS 583-58-4
SMILES Cc1ccncc1C
InChI 1S/C7H9N/c1-6-3-4-8-5-7(6)2/h3-5H,1-2H3
Αριθμός EINECS 209-511-5
231-491-1
Αριθμός RTECS OK9800000[4]
Αριθμός UN FCU895KJ7H
PubChem CID 11417[5]
ChemSpider ID 10937
Δομή
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης >100
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης -12°C[6]
Σημείο βρασμού 163-164°C
Πυκνότητα 954 kg/m³
Διαλυτότητα
στο νερό
52 kg/m³ (20°C)
Δείκτης διάθλασης ,
nD
1,511
Χημικές ιδιότητες
Ελάχιστη θερμοκρασία
ανάφλεξης
53,9°C
Επικινδυνότητα
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Παραγωγή Επεξεργασία

Η παραγωγή της 3,4-λουτιδίνης μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους, που προκύπτουν από τις γενικές μεθόδους παραγωγής πυριδινών.

Με συντριμερισμό ενώσεων με τριπλό δεσμό Επεξεργασία

Με μείγμα 2-βουτινίου (CH3C≡CCH3), αιθινίου (HC≡CH) και υδροκυανίου (HCN), παρουσία διαλυτών ενώσεων του κοβαλτίου, όπως το κοβαλτιοκένιο [Co(C5H5)2], παράγεται μείγμα τριών (3) λουτιδινών. Συγκεκριμένα, συμπαράγονται 2,3-λουτιδίνη και 3,4-λουτιδίνη:[8]

     

Με επίδραση εναμίνης σε β-δικαρβονυλική ένωση Επεξεργασία

Με επίδραση 1-προπεν-1-αμίνης (CH3CH=CHNH2) σε 3-οξοβουτανάλη (CH3COCH2CHO), που αντιδρά με τη μορφή της ταυτομερούς της 3-υδροξυβουτ-2-ενάλης [CH3C(ΟΗ)=CΗCHO], οδηγεί σε απευθείας παραγωγή 3,4-λουτιδίνης:[9]

  

Με επίδραση 1,3-οξαζολίου σε 2-βουτένιο και αφυδάτωση Επεξεργασία

Με επίδραση 1,3-οξαζολίου σε 2-βουτένιο (CH3CH=CHCH3) παράγεται αρχικά 3,4-διμεθυλ-2,3-διυδρο-2-πυριδινόλη, που με αφυδάτωση δίνει τελικά 3,4-διμεθυλοπυριδίνη:[10]

     

Χημικές ιδιότητες Επεξεργασία

Η 3,4-λουτιδίνη είναι διυποκατεστημένη «θυγατρική» πυριδίνη και γι' αυτό είναι πολύ δραστικότερη από τη «μητρική» και σημαντικά δραστικότερη από τις μονοϋποκατεστημένες πυριδίνες

Ωστόσο και πάλι, τα ηλεκτρονιόφιλα αντιδραστήρια συνήθως προτιμούν να αντιδρούν με το περισσότερο ηλεκτραρνητικό και επομένως ισχυρότερο πυρινόφιλο άτομο αζώτου της 3,4-λουτιδίνης, σχηματίζοντας άλατα 3,4-λουτιδινωνίου.[11] Ο σχηματισμός του 3,4-λουτιδινωνίου ενισχύει επιπλέον τη δραστικότητα της ένωσης έναντι πυρινόφιλων αντιδραστηρίων.[12]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Αναφορές Επεξεργασία

  1. Συστηματική ονομασία
  2. Ονομασία αντικατάστασης
  3. Διαδικτυακός τόπος ChemSpider
  4. Διαδικτυακός τόπος ChemicalBook[νεκρός σύνδεσμος]
  5. Διαδικτυακός τόπος PubChem
  6. Διαδικτυακός τόπος sigmaaldrich
  7. Για εναλλακτικές ονομασίες δείτε τον πίνακα πληροφοριών.
  8. Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη (1985). Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων. Θεσσαλονίκη: Ζήτης. σελ. 136. 
  9. Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη (1985). Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων. Θεσσαλονίκη: Ζήτης. σελ. 137. 
  10. Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη (1985). Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων. Θεσσαλονίκη: Ζήτης. σελ. 137. 
  11. Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη (1985). Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων. Θεσσαλονίκη: Ζήτης. σελ. 138. 
  12. Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη (1986). Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων. Θεσσαλονίκη: Ζήτης. σελ. 142-143.