Βικιπαίδεια

Αγία Κυριακή Μεσσηνίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°07′13″N 21°34′41″E / 37.12028°N 21.57806°E / 37.12028; 21.57806

Η Αγία Κυριακή,[4] είναι παραθαλάσσιος οικισμός κοντά στα Φιλιατρά και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα, το βασικό επίνειο,[5] δηλαδή το λιμάνι, των Φιλιατρών (σήμερα ως επίνειο θεωρείται και το Λιμενάρι). Ήταν ένα σχετικά μικρό λιμάνι με σημαντική, όμως, εξαγωγική δραστηριότητα για το διεθνές εμπόριο της σταφίδας, από την περιοχή της Τριφυλίας.[4]

Αγία Κυριακή
Ηλιοβασίλεμα με θέα το λιμανάκι της Αγίας Κυριακής.
Αγία Κυριακή is located in Greece
Αγία Κυριακή
Αγία Κυριακή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΤριφυλίας
(Έδρα: Κυπαρισσία)
Δημοτική ΕνότηταΦιλιατρών
Δημοτική ΚοινότηταΦιλιατρών
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο1[1] μ.
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας24300 [2]
Τηλ. κωδικός27610[3]
Δήμος Τριφυλίας
δεδομένα

Τοποθεσία Επεξεργασία

 
Η βόρεια είσοδος στην Αγία Κυριακή, από την οδό Φιλιατρών–Μαραθούπολης.

Το χωριό βρίσκεται πάνω στον παραλιακό δρόμο Φιλιατρών-Μαράθου, σε υψόμετρο 1[1] μέτρο και βρέχεται από τα νερά του Ιονίου Πελάγους.[4] Απέχει από την πρωτεύουσα του νομού Καλαμάτα περίπου 80 χιλιόμετρα, προς τα βορειοδυτικά αυτής.[6][7][8][9] Η Αγία Κυριακή είναι περίπου 4,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Φιλιατρών.

Ιστορία Επεξεργασία

Κλασική, ρωμαϊκή και βυζαντινή εποχή Επεξεργασία

Στην ευρύτερη περιοχή της Αγίας Κυριακής, σύμφωνα με μια εκδοχή, τοποθετείται η αρχαία Εράνα, στην οποία υπήρχε ιερό, το οποίο ήταν αφιερωμένο πιθανώς στον Εραναίο Ποσειδώνα.[4][5] Υπήρχε παλαιότερα, ως πειστήριο, μια μαρμάρινη κεφαλή αγάλματος αποδιδόμενη στο θεό αυτό, αλλά χάθηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής.[4][5] Την ρωμαϊκή εποχή δημιουργήθηκαν στην περιοχή και λουτρά.[4][5][8] Πιστεύεται ότι πάνω στα ερείπια του ιερού της Αρχαίας Εράνας ανοικοδομήθηκε τον 4ο αιώνα βυζαντινός-παλαιοχριστιανικός ναός με πεντάκλιτη βασιλική.[4] Σε ανασκαφές, στην περιοχή του υστερορωμαϊκού λουτρού και της παλαιοχριστιανικής βασιλικής, βρέθηκαν επίσης νομίσματα εκείνων των εποχών.[4][5][10]

«Κοινωνία της σταφίδας» Επεξεργασία

Το ίδιο το χωριό έχει ιστορία, η οποία ξεκινά προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Το μικρό λιμάνι του, αλλά και το παλαιό εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο επεξεργασίας σταφίδας είχαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του χωριού,[4] αλλά και ολόκληρης της περιοχής των Φιλιατρών, τα οποία συμμετέχουν στην «κοινωνία της σταφίδας», καθώς σύμφωνα με την ιστορικό Καίτη Αρώνη-Τσίχλη: "Γύρω από την καλλιέργεια και το εμπόριο της σταφίδας ζει και αναπτύσσεται ένας ολόκληρος κόσμος, η «κοινωνία της σταφίδας». Στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Πάτρα ­ κατ' εξοχήν πόλη-λιμάνι που οργανώνει την παραγωγή του προϊόντος και ελέγχει τις εξαγωγές ­ ή ο Πύργος, αλλά και στα χωριά και στις κωμοπόλεις, όπως το Ξυλόκαστρο, τα Λεχαινά, οι Γαργαλιάνοι ή τα Φιλιατρά, όλη η ζωή και οι δραστηριότητες των κατοίκων καθορίζονται από τη σταφίδα".[11][12]

Διοικητική ιστορία Επεξεργασία

Ο οικισμός φέροντας αρχικά την ονομασία Αγία Κυριακή όρμος προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Εράνης από το 1896,[13][14] ενώ λίγο μετά, μόλις το 1899, μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[15] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[16] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 το χωριό αποσπάται από τον Δήμο Εράνης και εντάσσεται στην Κοινότητα Φιλιατρών,[17][18] ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Φιλιατρών,[19] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[4][20] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας.

Κάτοικοι Επεξεργασία

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 197 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται με τον τουρισμό, την αλιεία και κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, όπως η ελαιοκομία, άλλες δενδροκαλλιέργειες και με τα θερμοκήπια.

Εξέλιξη Πληθυσμού της Αγίας Κυριακής Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1896 13[21]
1907 43[22]
1920 39[23]
1928 325[24]
1940 99[25]
1951 91[26]
1961 50[27]
1971 55[28]
1981 30[29]
1991 163[30]
2001 339[31]
2011 197[32]

Κτίρια – αξιοθέατα – εκδηλώσεις Επεξεργασία

Εκτός από τα σπίτια στο χωριό υπάρχει ο Ιερός Ναός της Αγίας Κυριακής, κοντά στο λιμάνι,[8] ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Η Αγία Κυριακή, από την οποία πήρε το όνομά του το χωριό, εορτάζεται στις 7 Ιουλίου, με λειτουργία και λιτάνευση της εικόνας της Αγίας στο λιμάνι, ενώ διεξάγεται παράλληλα και ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια της Τριφυλίας, που προσελκύει κόσμο από την ευρύτερη περιοχή.[4][5] Σημαντικά αξιοθέατα θεωρούνται επίσης το λιμανάκι του χωριού, καθώς και η ομώνυμη Παραλία της Αγίας Κυριακής.[5]

Φωτογραφίες Επεξεργασία

  •  
    Το λιμανάκι της Αγίας Κυριακής.
  •  
    Το γραφικό λιμανάκι της Αγίας Κυριακής.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Αγία Κυριακή Αρχειοθετήθηκε 2017-07-05 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Αγία Κυριακή Μεσσηνίας.
  3. ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Φιλιατρά: 27610
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 1) Δ.Κ. Φιλιατρών: Η Αγία Κυριακή Αρχειοθετήθηκε 2017-06-16 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 "Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, σελ. 352.
  6. ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
  7. ↑ Δομή
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Διακοπές»
  9. ↑ statistics.gr
  10. ↑ Παλαιοχριστιανική Βασιλική -Υστερορωμαϊκό Λουτρό Αρχειοθετήθηκε 2013-10-18 στο Wayback Machine., στο ΥΑ 15904/24-11-1962 - ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.: "Περί κηρύξεως αρχαιολογικών χώρων. ΝΟΜΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ. Επαρχία Τριφυλίας: 3) Ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής υστερορωμαϊκού λουτρού, εις περιοχήν Αγίας Κυριακής Φιλιατρών", σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος Αρχειοθετήθηκε 2018-04-01 στο Wayback Machine., της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
  11. ↑ Καίτη Αρώνη-Τσίχλη, «Το σταφιδικό ζήτημα και οι κοινωνικοί αγώνες. Πελοπόννησος 1893-1905», εκδόσεις "Παπαζήση", Αθήνα 1999, ISBN 960-02-1321-6, ISBN 978-960-02-1321-8.
  12. ↑ Πηγή: Το άρθρο της Νάση Μπαλτά, με τίτλο: "Ο πολιτισμός της σταφίδας. Η σταφιδοκαλλιέργεια στην Πελοπόννησο του 19ου αιώνα, η οικονομική κρίση και η εξέγερση των καλλιεργητών. Το πολιτικό, πολιτισμικό και κοινωνικό πλαίσιο", 06/02/2000, στην εφημερίδα Το Βήμα.
  13. ↑ ΦΕΚ 59Β - 17/06/1897.
  14. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Αγία Κυριακή (Μεσσηνίας) Αρχειοθετήθηκε 2021-05-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  15. ↑ ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  16. ↑ ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  17. ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  18. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Φιλιατρών (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  19. ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  20. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  21. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 106.
  22. ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
  23. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 240.
  24. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 277.
  25. ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 305.
  26. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 149.
  27. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 144.
  28. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  29. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 150.
  30. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 183.
  31. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 186.
  32. ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2016-04-18 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).

Πηγές Επεξεργασία

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006.
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963.
  • Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4.
  • Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς).
  • Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010.
  • Χάρτες «ROAD».
  • Ελληνική Στατιστική Αρχή.
  • eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αγία_Κυριακή_Μεσσηνίας&oldid=10336274"