Ρίο

οικισμός της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Ακρωτήριο Ρίου)

Συντεταγμένες: 38°18′10″N 21°47′05″E / 38.30278°N 21.78472°E / 38.30278; 21.78472

Το Ρίο (καθαρεύουσα: Ῥίον) είναι παραθαλάσσιος οικισμός του Δήμου Πατρέων, ανήκων διοικητικά στην Δημοτική Ενότητα Ρίου αποτελώντας ταυτόχρονα έδρα της, όπως επίσης και της ομώνυμης δημοτικής κοινότητας. Βρίσκεται στην περιοχή του ομώνυμου ακρωτηρίου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 4.664 μόνιμους κατοίκους[1]. Το χρονικό διάστημα 1998-2010 υπήρξε η έδρα του ομώνυμου «καποδιστριακού» δήμου.

Ρίο
Ρίο is located in Greece
Ρίο
Ρίο
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
ΔήμοςΠατρέων
Δημοτική ΕνότηταΡίου
Δημοτική ΚοινότηταΡίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοποννήσου
ΝομόςΑχαΐας
Υψόμετρο40
Πληθυσμός
Μόνιμος5.430
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΆγιος Γεώργιος
Ταχ. κώδικας26500
Τηλ. κωδικός2610
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Το Ρίο βρίσκεται στα βόρεια της Πελοποννήσου και της Αχαΐας, οκτώ χιλιόμετρα απόσταση βορείως του κέντρου της Πάτρας. Συνορεύει με τα χωριά-προάστια Ακταίο και Κάτω Καστρίτσι και τη συνοικία Προάστιο της Πάτρας. Περιλαμβάνει πολλές περιοχές και οικισμούς, όπως τα Ζαϊμαίικα[2] και τα Πετιμεζαίικα[3].

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Στο Ρίο αναφέρεται κατοίκηση από την αρχαιότητα. Εκεί που βρίσκεται σήμερα το κάστρο ήταν ο ναός του Ποσειδώνα και διοργανώνονταν οι αγώνες Ρίεια. Η εγκατάσταση πιστεύεται ότι είναι μόνιμη έως σήμερα σε μικρούς οικισμούς ή αγροικίες. Το 1499 οι Οθωμανοί έκτισαν στη θέση του αρχαίου ναού το κάστρο, που σώζεται και σήμερα, ώστε να ελέγχουν το θαλάσσιο πέρασμα.

Στον Μεσαίωνα αναφέρεται πρώτη φορά σαν οικισμός το 1697 σαν "Καλύβια του Καστελίου" με 61 κατοίκους. Το 1718 γίνεται εγκατάσταση Οθωμανικών οικογενειών λόγω του γειτονικού φρουρίου, αναφέρονται το 1821 πενήντα οικογένειες. Ο Πουκεβίλ αναφέρει 180 οικογένειες Οθωμανών και Ελλήνων. Το 1899 αναφέρεται με το όνομα Άγιος Γεώργιος Ρίου με 421 οικογένειες. Το 1923 έγινε εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία.

Διοικητική εξέλιξη

Επεξεργασία

Το 1835 η κωμόπολη αποτέλεσε την έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Παναχαιών. Το 1841 με το ΦΕΚ 5 αποτέλεσε την έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Πατρέων. Το 1912 έγινε έδρα της ανεξάρτητης κοινότητας Ρίου. Το 1982 με το ΦΕΚ 12/1982 ο οικισμός ονομάζεται επίσημα σε Ρίο.[4] Το 1998, με το σχέδιο «Καποδίστριας», έγινε έδρα του Δήμου Ρίου. Τέλος το 2010, με το σχέδιο «Καλλικράτης», γίνεται έδρα της Δημοτικής Κοινότητας Ρίου και της ομώνυμης δημοτικής ενότητας του Δήμου Πατρέων.

Υποδομές

Επεξεργασία
 
Το κτίριο του Σ.Σ. στο Ρίο Αχαΐας (20/3/2016).

Στο Ρίο υπάρχουν το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρίου, το Πορθμείο Ρίου-Αντιρρίου, το Κάστρο του Ρίου, καθώς το Καζίνο Ρίου. Όσον αφορά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το Ρίο εξυπηρετείται από δημοτικό σχολείο ήδη από το 1866.

Από το Ρίο περνάει ανισόπεδα ο Αυτοκινητόδρομος 8 (Ελευσίνα - Ρίο). Επίσης αποτελεί το τερματικό σημείο της Εθνικής Οδού 8 (Παλαιά Εθνική Οδός Αθήνας-Κορίνθου-Πάτρας). Η κωμόπολη εξυπηρετείται από λεωφορεία της αστικής συγκοινωνίας με τις γραμμές 6 και 9 και τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο Πάτρας, μέσω της στάσης «Ρίο / Rio» & της λεωφορειακής γραμμής «Καστελλόκαμπος - Πανεπιστήμιο/Νοσοκομείο».

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ρίου είναι υπέργειος και διαχειρίζεται από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Σαν σταθμός άνοιξε το 1887 και από το 2010 εξυπηρετείται από τα τοπικά τρένα προς τον Άγιο Ανδρέα και την Πάτρα του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Πάτρας. Ο Σταθμός Ρίου την παρούσα περίοδο βρίσκεται υπό ανακατασκευή στα πλαίσια της κατασκευής της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας - Πάτρας, η οποία πρόκειται να ενώσει την περιοχή με την Αθήνα. Για να εξασφαλιστούν αυτές οι ανάγκες, λειτουργεί από τις 26 Μαρτίου 2019 μια νέα προσωρινή αποβάθρα, στο ύψος των οδών Ζαίμη & Ηρώων Πολυτεχνείου, η οποία εξυπηρετεί τους συρμούς του προαστιακού της Πάτρας.[5]

Αθλητισμός

Επεξεργασία

Ο αθλητικός σύλλογος της κωμόπολης είναι ο «Αετός», με έτος ίδρυσης το 1928 και χρώματα του το κίτρινο και το μαύρο. Επίσης στο Ρίο εδρεύει ο ομώνυμος σκακιστικός σύλλογος.

Όσον αφορά την αθλητική ιστορία της περιοχής, στο Ρίο τελέσθηκαν οι πρώτοι Πανελλήνιοι Σκοπευτικοί Αγώνες, τα λεγόμενα τότε «Ελευθέρια». Οι αγώνες πραγματοποιήθηκαν στις 28 Ιουλίου 1910[6].

Παραπομπές και υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
  2. Ανθρωπωνυμική ονομασία από την Οικογένεια Ζαΐμη.
  3. Ανθρωπωνυμική ονομασία από την Οικογένεια Πετιμεζά.
  4. Πανδέκτης, Άγιος Γεώργιος Ρίου - Ρίον
  5. «Πάτρα: Μεταφέρεται ο σταθμός του Προαστιακού στο Ρίο – Πώς διαμορφώνονται τα δρομολόγια». THE BEST. 24 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020. 
  6. Νεολόγος, φύλλο 30 Ιουνίου 1910.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας. 
  • Αλέξιος Παναγόπουλος, Ιστορικό λεξικό περιοχής Δήμου Ρίου Νομού Αχαΐας (από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα), Εκδόσεις «περί τεχνών», Πάτρα 2003. ISBN 960-8260-32-9.