Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας

μια από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Δυτική Ελλάδα)

Συντεταγμένες: 38°12′N 21°24′E / 38.200°N 21.400°E / 38.200; 21.400

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (εν συντομία: Π.Δ.Ε.) είναι μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας. Αποτελεί το δευτεροβάθμιο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) που αποτελείται από τους πρώην νομούς, πλέον περιφερειακές ενότητες (Π.Ε.), Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας και καλύπτει παράλληλα το μέρος του βόρειου και το βορειοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου, με τους νομούς: Νομός Αχαΐας και Νομός Ηλείας η οποία καλύπτει ένα (κομμάτι εδάφους της Πε­λο­πον­νήσου.) καθώς και το δυτικό τμήμα της Στερεάς Ελλάδας. Καταλαμβάνει έκταση 11.336 τ.χλμ. και ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται σε 648.220 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ..[1] Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της περιφέρειας είναι η Πάτρα.[2][3]

Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
Περιφέρεια

Έμβλημα
Χάρτης της Ελλάδας με Δυτική Ελλάδα
Χάρτης της Ελλάδας με Δυτική Ελλάδα
Η θέση της Περιφέρειας στην Ελλάδα
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα
(και μεγαλύτερη πόλη)
Πάτρα
Μεγαλύτερος δήμος Δήμος Πατρέων
Διοίκηση  
 • Περιφερειάρχης Νεκτάριος Φαρμάκης
 • Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Χαράλαμπος Μπονάνος
 • Αντιπεριφερειάρχες
Διοικητική διαίρεση  
 • Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
 • Περιφερειακές Ενότητες
 • Δήμοι 19
Επίσημη γλώσσα(ες) Ελληνικά
Έκταση  
 • Συνολική 11.336 χλμ²
 • Κατάταξη θέση
 • Γεωγ. πλάτος 38° 30′ 41″ N
 • Γεωγ. μήκος 21° 34′ 14″ E
Πληθυσμός  
 • Συνολικός 643.188 (απογραφή 2021)
 • Κατάταξη πληθ. θέση
 • Πυκνότητα 59,7 κάτ./τ.χμ.
 • Κατάταξη πυκν. θέση
 • Ψηλότερο σημείο Αροάνια Όρη
2.374 μ.
Νεοχώρι Αιτωλοακαρνανίας
-4 μ.
Συντομογραφίες GR23 GR-G
Ιστότοπος www.pde.gov.gr/gr/

Η περιφέρεια δεν πρέπει να συγχέεται με τη γεωγραφική έννοια της δυτικής Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει επίσης την Ήπειρο και τα νησιά του Ιονίου Πελάγους.

Από 1 Σεπτεμβρίου 2019 Περιφερειάρχης είναι ο Νεκτάριος Φαρμάκης.[4]

Η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας έχει δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης 0,861 μονάδων και είναι ο έκτος υψηλότερος στην ελληνική επικράτεια.[5]

Οικονομία

Επεξεργασία

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας ήταν 8,3 δισεκατομμύρια € το 2018, αποτελώντας Το 4,5% της ελληνικής οικονομίας. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ προσαρμοσμένο ως προς την αγοραστική δύναμη ήταν 15.200€ ήτοι το 50% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών μελών τη χρονιά εκείνη. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν το 65% του μέσου όρου της ΕΕ.[6]

Η περιφέρεια έχει ζεστά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Τα καλοκαίρια είναι κατά βάση ηλιόλουστα στις παραλιακές περιοχές, ενώ στις ορεινές περιοχές ο καιρός είναι πιο βροχερός και νεφελώδης. Στον Ερύμανθο, στο Παναχαϊκό όρος και το Αροάνιο όρος χιονίζει συχνά τον χειμώνα. Στις πεδινές περιοχές οι υψηλές θερμοκρασίες του χειμώνα είναι γύρω στους 10 με 15 °C.

Διοικητική διαίρεση

Επεξεργασία

Η περιφέρεια διαιρείται σε τρεις περιφερειακές ενότητες, στους οποίους υπάγονται οι 19 δήμοι της. Οι περιφερειακές ενότητες ταυτίζονται γεωγραφικά με τους αντίστοιχους νομούς[7].

Περιφερειακή ενότητα Δήμος Έκταση Πληθυσμός Έδρα
Αιτωλοακαρνανίας Αγρινίου 1246,6 94.181 Αγρίνιο
Ακτίου-Βόνιτσας 662,9 17.370 Βόνιτσα
Αμφιλοχίας 1091,8 17.056 Αμφιλοχία
Θέρμου 334 8.242 Θέρμο
Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου 674,1 34.416 Μεσολόγγι
Ναυπακτίας 870,4 27.800 Ναύπακτος
Ξηρομέρου 584,8 11.737 Αστακός
Αχαΐας Αιγιαλείας 729,4 49.872 Αίγιο
Δυτικής Αχαΐας 572,2 25.916 Κάτω Αχαΐα
Ερυμάνθου 582,9 8.877 Χαλανδρίτσα
Καλαβρύτων 1065,5 11.045 Καλάβρυτα
Πατρέων 333,14 213.984 Πάτρα
Ηλείας Ανδραβίδας-Κυλλήνης 354,1 21.581 Λεχαινά
Ανδρίτσαινας-Κρεστένων 419,2 14.109 Κρέστενα
Αρχαίας Ολυμπίας 544,9 13.409 Αρχαία Ολυμπία
Ζαχάρως 275,7 8.953 Ζαχάρω
Ήλιδας 401,9 32.219 Αμαλιάδα
Πηνειού 155,1 21.034 Γαστούνη
Πύργου 455,1 47.995 Πύργος


Περιφερειακές εκλογές 2023

Ο στηριζόμενος από το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, εν ενεργεία περιφερειάρχης και εκ νέου υποψήφιος, Νεκτάριος Φαρμάκης, επανεξελέγη για δεύτερη θητεία, από τον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών του 2023, με σημαντική διαφορά έναντι του, στηριζόμενου από το κόμμα της ελάσσονος αντιπολίτευσης, ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής, ανθυποψηφίου του, Σπύρου Σκιαδαρέση, ο οποίος κατέλαβε τη δεύτερη θέση. Στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών του 2023 και μοναδικό που διεξήχθη, στις 8 Οκτωβρίου, από τους 673.351 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους συμμετείχαν 394.403 (ποσοστό 58,57%).[8]

Υποψήφιος Περιφερειάρχης Συνδυασμός Κόμμα Στήριξης %

1ου γύρου

Ψήφοι 1ου γύρου %

2ου γύρου

Ψήφοι 2ου γύρου Σύνολο εδρών
Νεκτάριος Φαρμάκης Νεκτάριος Φαρμάκης Μπροστά για όλους Νέα Δημοκρατία 59,03 217.907 - - 27
Σπύρος Σκιαδαρέσης Νέα Δυτική Ελλάδα - Ενωμένοι Μπορούμε ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής 13,17 48.634 - - 7
Κώστας Καρπέτας Μαζί Αλλάζουμε - Δυτική Ελλάδα Ανεξάρτητοι + ΣΥΡΙΖΑ 11,75 43.383 - - 6
Σωτήρης Παρίσης Λαϊκή Συσπείρωση Δυτικής Ελλάδας ΚΚΕ 9,60 35.430 - - 5
Βασίλης Χατζηλάμπρου Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2,92 10.798 - - 0
Γιώργος Κολλιόπουλος Οι Νέοι της Δυτικής Ελλάδας - 2,11 7.788 - - 0
Χρήστος Κοσίνας Αριστερή Παρέμβαση Αντικαπιταλιστική Κίνηση στη Δυτική Ελλάδα ΑΝΤΑΡΣΥΑ 1,42 5.535 - - 0

Στις περιφερειακές εκλογές του 2019 εξελέγη περιφερειάρχης ο Νεκτάριος Φαρμάκης[9].

Υποψήφιος Περιφερειάρχης Συνδυασμός Κόμμα Στήριξης %
1ου γύρου
Ψήφοι
1ου γύρου
%
2ου γύρου
Ψήφοι
2ου γύρου
Σύνολο εδρών
Νεκτάριος Φαρμάκης Όλα από την αρχή Νέα Δημοκρατία 36,96% 143.721 56,33% 168.431 19
Απόστολος Κατσιφάρας Δυτική Ελλάδα - Δικαίωμα στην Πρόοδο Κίνημα Αλλαγής ΣΥΡΙΖΑ 32,93 128.032 43,67% 129.467 17
Κώστας Σπηλιόπουλος Δυτική Ελλάδα ΜΠΡΟΣΤΑ - 12,21 47.480 6
Νίκος Καραθανασόπουλος Λαϊκή Συσπείρωση Δυτικής Ελλάδας ΚΚΕ 8,05 31.314 4
Βασίλης Χατζηλάμπρου Αντίσταση πολιτών Δυτικής Ελλάδας Λαϊκή Ενότητα 3,30 12.836 2
Ανδρέας Νικολακόπουλος Πατριωτική Αυγή για τη Δυτική Ελλάδα Χρυσή Αυγή 2,69 10.442 1
Κώστας Παπακωνσταντίνου Οικολογική Δυτική Ελλάδα Οικολόγοι Πράσινοι 2,47 9.605 1
Χρήστος Κοσίνας Αριστερή Παρέμβαση - Αντικαπιταλιστική Κίνηση στη Δυτική Ελλάδα ΑΝΤΑΡΣΥΑ 1,39 5.399 1

Στις περιφερειακές εκλογές του 2014 που έγιναν τον Μάιο επανεξελέγη περιφερειάρχης ο Απόστολος Κατσιφάρας.[10]

Υποψήφιος / Συνδυασμός Κόμμα %
1ου γύρου
Ψήφοι
1ου γύρου
%
2ου γύρου
Ψήφοι
2ου γύρου
Σύνολο εδρών
Απόστολος Κατσιφάρας / ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ – ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ - 23,06% 92.462 50,50% 153.028 31
Ανδρέας Κατσανιώτης / ΜΑΖΙ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ / Νέα Δημοκρατία 19,85% 79.610 49,50% 149.984 5
Βασίλης Χατζηλάμπρου / ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΡΙΖΑ 16,81% 67.406 4
Θύμιος Σώκος / ΔΥΤΙΚΗ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΑ ΔΗΜΑΡ 12,68% 50.862 3
Νίκος Καραθανασόπουλος / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΚΕ 8,80% 35.284 2
Χρήστος Ρήγας / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Χρυσή Αυγή 7,82% 31.338 2
Γιάννης Ζαφειρόπουλος / ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ - 3,26% 13.069 1
Παναγιώτης Λαλιώτης / ΓΕΦΥΡΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΕΛ 2,94% 11.794 1
Γιώργος Κανελλης / ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Οικολόγοι Πράσινοι 2,73% 10.957 1
Δημήτρης Δεσύλλας/ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΝΤΑΡΣΥΑ 2,04% 8.187 1
Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών, εκλογικά αποτελέσματα 2014

Οι πρώτες εκλογές για τα όργανα της περιφέρειας διεξήχθησαν στις 7/14 Νοεμβρίου 2010. Βασικοί διεκδικητές ήταν ο Απόστολος Κατσιφάρας, τότε υφυπουργός Δικαιοσύνης, και ο Γεώργιος Παπαναστασίου, πρόεδρος του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας.[11]

Χαρακτηριστικό της αναμέτρησης υπήρξε ότι ανάμεσα στους εννέα υποψήφιους περιφερειάρχες, δεν συμπεριλαμβανόταν ούτε ένας απερχόμενος νομάρχης ή δήμαρχος. Αντίθετα, βρίσκονταν τέσσερις εν ενεργεία βουλευτές Αχαΐας (Απόστολος Κατσιφάρας, Νίκος Καραθανασόπουλος, Νίκος Τσούκαλης και Αλέξανδρος Χρυσανθακόπουλος) και ένας τέως ευρωβουλευτής (Δημήτρης Δεσύλλας).

Τα αναλυτικά αποτελέσματα είχαν ως εξής:

Εγγεγραμμένοι: 699.916
Α΄ γύρος: Ψήφισαν 439.701 (62,82%). Επ' αυτών έγκυρα 390.118 (88,72%), άκυρα 29.674 (6,75%), λευκά 19.909 (4,53%)
Β΄ γύρος: Ψήφισαν 291.690 (41,68%). Επ' αυτών έγκυρα 252.309 (86,50%), άκυρα 18.377 (6,30%), λευκά 21.004 (7,20%)

Παράταξη Στήριξη α΄ γύρος β΄ γύρος Έδρες
Ψήφοι % Ψήφοι %
Απόστολος Κατσιφάρας - Δυτική Ελλάδα ΠΑΣΟΚ 169.002 43,32 142.891 56,63 31
Γεώργιος Παπαναστασίου - Ζούμε Δυτικά ΝΔ 104.148 26,70 109.418 43,37 12
Νικόλαος Καραθανασόπουλος - Λαϊκή Συσπείρωση Δυτικής Ελλάδας ΚΚΕ 43.455 11,14 3
Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου - Οικολογική Δυτική Ελλάδα Οικ-Πρ 15.969 4,09 1
Νίκος Τσούκαλης - Δημοκρατική Οικολογική Ανασύνθεση Δυτικής Ελλάδας ΔΗΜΑΡ 15.077 3,86 1
Βασίλης Χατζηλάμπρου - Αντίσταση Πολιτών Δυτικής Ελλάδας ΣΥΡΙΖΑ 14.415 3,70 1
Αλέξανδρος Χρυσανθακόπουλος - Ελπίδα για τη Δυτική Ελλάδα ΛΑΟΣ 11.842 3,04 1
Δημήτρης Δεσύλλας - Αριστερή Παρέμβαση / Αντικαπιταλιστική Κίνηση ΑΝΤΑΡΣΥΑ 8.892 2,28 1
Χρήστος Ρήγας - Εθνική Συσπείρωση για τη Δυτική Ελλάδα ΧΑ 7.318 1,88 0
Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών, εκλογικά αποτελέσματα 2010

Παλαιότερες μορφές

Επεξεργασία

Η σημερινή διοικητική μορφή και διαίρεση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας καθιερώθηκε το 2011, κατ' εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του προγράμματος «Καλλικράτης».

Υφίσταται ως περιφέρεια από το 1987 με τη σημαντική διαφορά ωστόσο συγκριτικά με το σήμερα ότι δεν αποτελούσε Ο.Τ.Α. και η σύσταση της ως διοικητική διαίρεση, όπως και οι άλλες περιφέρειες, είχε χαρακτήρα κατά βάσιν επικουρικό για την κεντρική διοίκηση της χώρας, ενώ ο εκάστοτε γενικός γραμματέας ήταν διορισμένος από την κυβέρνηση και όχι εκλεγμένος περιφερειάρχης[12][13].

Για την παλαιότερη διοικητική διαίρεση που είχε καθιερωθεί με το σχέδιο «Καποδίστριας» το 1997, δείτε τα εξής λήμματα:

Διατελέσαντες περιφερειάρχες (διορισμένοι έως το 2010)

Επεξεργασία
Περιφερειάρχης[14] Έναρξη Θητείας Λήξη Θητείας Πολιτικό Κόμμα
Βαγγέλης Γιαννακούλιας 24 Ιουνίου 1986 29 Μαΐου 1989 ΠΑΣΟΚ
Ασημάκης Καφετζής 3 Αυγούστου 1989 14 Μαΐου 1990 ?
Δημήτρης Αϊβαλής 16 Μαΐου 1990 9 Μαΐου 1991 Νέα Δημοκρατία
Ηλίας Βεσδρεβάνης 13 Μαΐου 1991 25 Σεπτεμβρίου 1992 Νέα Δημοκρατία
Παναγιώτης Λαμπρόπουλος 5 Οκτωβρίου 1992 8 Νοεμβρίου 1993 Νέα Δημοκρατία
Βασιλική Μόσιαλου 11 Νοεμβρίου 1993 20 Οκτωβρίου 1996 ΠΑΣΟΚ
Γιώργος Μουτσόπουλος 21 Οκτωβρίου 1996 31 Δεκεμβρίου 1997 ΠΑΣΟΚ
Κώστας Παπαδημητρίου 8 Ιανουαρίου 1998 22 Νοεμβρίου 2000 ΠΑΣΟΚ
Νίκος Μπελιβάνης 25 Μαΐου 2000 1 Σεπτεμβρίου 2003 ΠΑΣΟΚ
Γιάννης Παπατσάκωνας 4 Σεπτεμβρίου 2003 10 Μαρτίου 2004 ΠΑΣΟΚ
Παναγιώτης Καββαδάς 11 Μαρτίου 2004 10 Νοεμβρίου 2006 Νέα Δημοκρατία
Σπύρος Σπυρίδων 11 Νοεμβρίου 2006 31 Δεκεμβρίου 2010 Νέα Δημοκρατία
Απόστολος Κατσιφάρας 1 Ιανουαρίου 2011 31 Αυγούστου 2019 ΠΑΣΟΚ
Νεκτάριος Φαρμάκης 1 Σεπτεμβρίου 2019 Σημερινός Νέα Δημοκρατία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Μόνιμος Πληθυσμός - ELSTAT». www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2023. 
  2. «Περιφερειες». www.enpe.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020. 
  3. «Υπουργείο Εσωτερικών». www.ypes.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020. 
  4. «Περιφερειακές εκλογές – Μάιος 2019». ekloges.ypes.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020. 
  5. «Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab». hdi.globaldatalab.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2021. 
  6. «Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018». Eurostat. 
  7. Αναφέρονται τα δημογραφικά στοιχεία του μόνιμου πληθυσμού βάσει της απογραφής του 2011.
  8. «Υπ' Αρ. 635/2023 Απόφαση Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πατρών Επικύρωσης Αποτελεσμάτων Περιφερειακών Εκλογών 2023 για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας». Πολυμελές Πρωτοδικείο Πατρών. 2 Νοεμβρίου 2023. 
  9. Υπουργείο Εσωτερικών, εκλογικά αποτελέσματα 2019.
  10. Τα αποτελέσματα στις Περιφέρειες και σε μεγάλους Δήμους, Ριζοσπάστης, 26-5-2014.
  11. «Περιφερειακές - Δημοτικές Εκλογές Νοέμβριος 2010». ekloges-prev.singularlogic.eu. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2020. 
  12. Π.Δ. 51/87 - «Καθορισμός των Περιφερειών της Χώρας για τον σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της Περιφερειακής Ανάπτυξης».
  13. Ν.1622/86 - «Τοπική Αυτοδιοίκηση - Περιφερειακή Ανάπτυξη - Δημοκρατικός Προγραμματισμός», (ΦΕΚ 92/τ.Α΄/14-7-1986), Εφημερίς της Κυβερνήσεως.
  14. Σταθόπουλος Τάσσος, Αυτοί είναι οι διατελέσαντες Περιφερειάρχες Δυτικής Ελλάδας, thebest.gr, 27 Μαΐου 2019, ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2022.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία