Κάρολος Κουν
Ο Κάρολος Κουν του Ερρίκου (13 Σεπτεμβρίου 1908 - 14 Φεβρουαρίου 1987) ήταν Έλληνας θεατρικός σκηνοθέτης, δημιουργός του Θεάτρου Τέχνης.
| Κάρολος Κουν | |
|---|---|
 Ο Κάρολος Κουν (δεξιά) μαζί με την Ιωάννα Παπαντωνίου (Αρχείο ΠΛΙ) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κάρολος Κουν (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 13 Σεπτεμβρίου 1908[1] Προύσα[2] |
| Θάνατος | 14 Φεβρουαρίου 1987[3] Αθήνα |
| Αιτία θανάτου | έμφραγμα του μυοκαρδίου |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα[4] Τουρκικά Αγγλικά |
| Σπουδές | Ροβέρτειος Σχολή (1920–1928)[5] Σορβόνη (1928–1929)[5] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σκηνοθέτης δάσκαλος δραματικής[6] καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (1930–1939)[5] ηθοποιός |
| Εργοδότης | Κολλέγιο Αθηνών (από 1929) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
ΒιογραφίαΕπεξεργασία
Γεννήθηκε στην Προύσα της Μικράς Ασίας στις 13 Σεπτεμβρίου 1908[7]. Ο πατέρας του είχε γερμανική, ελληνική και εβραϊκή καταγωγή (το Κουν προέρχεται από το Κοέν), ενώ η μητέρα του ήταν Ελληνίδα ορθόδοξη. Φοίτησε στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης και σπούδασε αισθητική στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Το 1929 διορίστηκε καθηγητής αγγλικών στο Κολλέγιο Αθηνών. Η πρώτη του εμφάνιση ως σκηνοθέτη ήταν στο Τέλος του ταξιδιού του Ρόμπερτ Σερίφ και με μαθητές του, από το Κολλέγιο, παρουσίασε έργα του Αριστοφάνη (Όρνιθες, Βάτραχοι, Πλούτος) και του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (Όνειρο Θερινής Νυκτός). Ίδρυσε τη Λαϊκή Σκηνή (1934-36) και συνεργάστηκε με διάφορους θιάσους (Κατερίνας, Κοτοπούλη, κ.ά.).
Το 1942 ίδρυσε το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» όπου και ανέβασε Ίψεν, Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Λουίτζι Πιραντέλλο και μετά την απελευθέρωση για πρώτη φορά στην Ελλάδα Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Τένεσι Ουίλιαμς, Άρθουρ Μίλερ κ.ά. Επίσης το ίδιο έτος (1942) ίδρυσε τη Δραματική Σχολή του θεάτρου του, στην οποία μαθήτευσαν οι σημαντικότεροι σκηνοθέτες και ηθοποιοί της μεταπολεμικής γενιάς.
Οικονομικές όμως δυσχέρειες ανάγκασαν το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» να διαλυθεί (1949) το οποίο άνοιξε πάλι το 1954 σε μορφή κυκλικού θεάτρου. Τη περίοδο εκείνη (1950-53) ο Κουν συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, σκηνοθετώντας Αντόν Τσέχοφ (Ο θείος Βάνιας, Τρεις αδελφές), Πιραντέλο (Ερρίκος Δ΄), κ.λπ.
Με μαθητές της Δραματικής Σχολής του όταν συγκρότησε και πάλι το 1954 το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν», με τη μορφή κυκλικού θεάτρου, εκτός τους παλαιούς συγγραφείς ο Κουν παρουσίασε τα καινούργια ρεύματα του ξένου μεταπολεμικού θεάτρου (Μπρεχτ, Ιονέσκο, Μπέκετ, Πίντερ, Ντάριο Φο, Αραμπάλ κ.ά.) και παράλληλα παρουσίασε έργα πολλών νέων Ελλήνων προικισμένων συγγραφέων - Σεβαστίκογλου, Καμπανέλλη, Κεχαΐδη, Σκούρτη, Αναγνωστάκη και Ευθυμιάδη επιστρέφοντας σε έργα των αρχαίων τραγικών και του Αριστοφάνη.
Από το 1957 ανεβάζει αρχαίο δράμα, αρχικά στο θέατρό του παρουσίασε τον Πλούτο και το 1959 τους Όρνιθες του Αριστοφάνη, που θεωρήθηκε παράσταση-σκάνδαλο λόγω της πρωτοποριακής της μορφής, και στη συνέχεια στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, για να συνεχίσει στο "Θέατρο των Εθνών" του Παρισιού, Λονδίνο, Ζυρίχη, Μόναχο, Μόσχα, Λένινγκραντ, Βαρσοβία, Βενετία, Φεστιβάλ Βιέννης, Διεθνές θεατρικό Φεστιβάλ Βελιγραδίου, Ελληνική Εβδομάδα του Ντόρτμουντ, Φεστιβάλ Φλάνδρας και σκανδιναβικές πρωτεύουσες με τα έργα Όρνιθες, Πέρσες, Επτά επί Θήβας, Αχαρνής, Οιδίπους Τύραννος, Λυσιστράτη, Βάκχες και Ειρήνη.
Επίσης, παρουσίασε έργα ξένων συγγραφέων, όπως των Ουάιλντερ (Η μικρή μας πόλη), Σαρτρ (Κεκλεισμένων των θυρών), Πάτρικ (Αυγουστιάτικο φεγγάρι), Ουίλιαμς (Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι, Τριαντάφυλλο στο στήθος, Καλοκαίρι και καταχνιά), Μπρεχτ (Ο κύκλος με την κιμωλία, Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν), Ιονέσκο (Ρινόκερος), Μίλερ (Ο θάνατος του εμποράκου), Ευγένιου Ο Νιλ (Ο παγοπώλης έρχεται), Μπέκετ (Περιμένοντας τον Γκοντό), Πίντερ, Άλμπι, Αραμπάλ, Ζενέ, Βάις, κ.ά. Οι περισσότεροι μάλιστα απ' αυτούς τους συγγραφείς πρωτοπαρουσιάστηκαν στην Ελλάδα από το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν». Παράλληλα, σκηνοθέτησε έργα νέων Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων, όπως των Καμπανέλλη, Κεχαΐδη, Σκούρτη, Σεβαστίκογλου, Αρμένη, Λ. Αναγνωστάκη (Η αυλή των θαυμάτων, Αγγέλα, Η πόλη, Βαβυλωνία κ.λπ.).
Το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» συμμετείχε σε πολλά ελληνικά (Αθηνών, Επιδαύρου, Φιλίππων κ.ά.) και ξένα (Λονδίνου, Παρισιού, Μονάχου, Βιέννης κ.ά.) φεστιβάλ.
Το 1984 το ελληνικό κράτος παραχώρησε έναν χώρο στην Πλάκα, για την ανέγερση του θεάτρου Κ. Κουν.
Τιμήθηκε με το παράσημο Φοίνικα, το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και το βραβείο Θεάτρου των Εθνών. Με τη διαθήκη του, που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες μετά το θάνατό του τον Φεβρουάριο του 1987, κληροδότησε τον τίτλο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στους Γ. Λαζάνη, Μ. Κουγιουμτζή και Γ. Αρμένη με την προτροπή να συνεχίσουν τη συνεργασία τους στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» Κ. Κουν.
Έγραψε τις μελέτες «Η αρχαία τραγωδία-κωμωδία» και «Ο σκηνοθέτης και το αρχαίο δράμα». Υπήρξε γεγονός πως ως σκηνοθέτη τον Κουν απασχολούσε το σύγχρονο νεοελληνικό έργο, η νεοελληνική θεατρική παράσταση, το αρχαίο δράμα και το κλασικό θέατρο σε σύγχρονη απόδοση.
Ο Κάρολος Κουν ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (οδός Λυκαβηττού) και μιλούσε επίσης αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά.
Προς τιμήν του θεσμοθετήθηκαν τα Βραβεία Κάρολος Κουν.
ΠαραστασιογραφίαΕπεξεργασία
Ι. Λίστα θεατρικών παραστάσεων, στις οποίες ο Κουν συμμετείχε και ως ηθοποιός
ΙΙ. Κατάλογος θεατρικών παραστάσεων, τις οποίες σκηνοθέτησε ο Κ. Κουν.
Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.
ΠηγέςΕπεξεργασία
- "Who's Who 1979", σ.314
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία
Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤΕπεξεργασία
Εκπομπές που αγάπησα, Κάρολος Κουν (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- Κάρολος Κουν, Ορέστεια του Αισχύλου (Μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Κάρολος Κουν, Ορέστεια του Αισχύλου (Μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Μονόγραμμα, Κάρολος Κουν (Μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Μονόγραμμα, Κάρολος Κουν (Μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- Παρασκήνιο, Ο Αριστοφάνης στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
- ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
YouTubeΕπεξεργασία
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 www
.sansimera .gr /biographies /115. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2022. - ↑ www
.theatro-technis .gr /category /karolos-koun /. - ↑ Dalibor Brozović, Tomislav Ladan: «Hrvatska enciklopedija» (Κροατικά) Ινστιτούτο Λεξικογραφίας «Μίροσλαβ Κρλέζα». 1999. 34648. ISBN-13 978-953-6036-31-8. ISBN-10 953-6036-31-2.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb146860852. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 5,0 5,1 5,2 www
.theatro-technis .gr /prin-to-theatro-texnis /. - ↑ www
.theatro-technis .gr /to-theatro /. - ↑ «Βιογραφία Καρόλου Κουν - Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2017.