Κυριάκι Βοιωτίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 38°21′N 22°47′E / 38.350°N 22.783°E / 38.350; 22.783

Το Κυριάκι είναι ορεινό χωριό του Νομού Βοιωτίας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 760 μέτρων στις βορειοδυτικές πλαγιές του Ελικώνα. Το Κυριάκι αποτελεί δημοτική ενότητα του Δήμου Λεβαδέων, με πέντε οικισμούς. Ο πληθυσμός του ήταν 1.709 κάτοικοι κατά την απογραφή του 2021.

Κυριάκι
Άποψη του Κυριακίου
Κυριάκι is located in Greece
Κυριάκι
Κυριάκι
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
Αποκεντρωμένη ΔιοίκησηΘεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας
ΠεριφέρειαΣτερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή ΕνότηταΒοιωτίας
ΔήμοςΛεβαδέων
Δημοτική ΕνότηταΚυριακίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΣτερεά Ελλάδα
ΝομόςΒοιωτίας
Υψόμετρο760 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος1.709
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας320 06
Τηλ. κωδικός2267
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Χάρτης

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Η κοινότητα Κυριακίου

Το Κυριάκι απέχει 18 χιλ. περίπου από τη Λειβαδιά, έδρα του ομώνυμου δήμου και πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας. Συνδέεται επίσης οδικώς με τα χωριά Στείρι και Αγία Άννα. Είναι περιτριγυρισμένο από δάσος κεφαλλονίτικης ελάτης. Παρά το μεγάλο του υψόμετρο, βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα καθώς απέχει λίγα χιλιόμετρα από τις βόρειες ακτές του Κορινθιακού κόλπου.

Πολλά σημαδεμένα ορειβατικά μονοπάτια, βυζαντινά και μεταβυζαντινά ξωκλήσια βρίσκονται διάσπαρτα στα γεωγραφικά του όρια. Το χειμώνα χιονίζει πολύ συχνά.

 
Χάρτης αρχαίας Φωκίδας

Αρχαία ιστορία

Επεξεργασία

Το Κυριάκι βρίσκεται στο ίδιο χώρο που την αρχαιότητα βρισκόταν η φωκική πόλη Φλυγόνιο, με την ακρόπολη της το σημερινό Παλιόκαστρο.[1].

Το Φλυγόνιο ήταν μία από τις πόλεις που κατέστρεψε ο περσικός στρατός του Ξέρξη στο πέρασμά του από τη Φωκίδα.[2] Καταστράφηκε επίσης και το 346 π.Χ. στον Γ΄ Ιερό Πόλεμο από τον Φίλιππο Β΄ τον Μακεδόνα, μαζί με άλλες φωκικές πόλεις, εφαρμόζοντας την ποινή που επέβαλαν οι Αμφικτύονες των Δελφών στους Φωκείς, επειδή καλλιεργούσαν μέρος της κοιλάδας της Άμφισσας που θεωρείτο ότι ανήκε στο ιερό μαντείο, όπως αναφέρει ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας.

Νεότερη και πρόσφατη ιστορία

Επεξεργασία
 
Μνημείο πεσόντων
 
Μνημείο πεσόντων στον Καρακόλιθο Βοιωτίας

Δημογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Το 2011 αναφέρεται ο πραγματικός πληθυσμός της απογραφής.

Χρονολογία πληθυσμός
Κυριακίου
πληθυσμός
Άγ. Αθανασίου
πληθυσμός
Καρυωτίου
πληθυσμός
Παναγίας
Καλαμιώτισσας
πληθυσμός
Ταρσoύ
1466 28 σπίτια [4]
1506 24 σπίτια [4]
1521 59 σπίτια [5]
1835 539 [6]
1861 875 [7]
1879 1077 [7]
1889 619 [7]
1896 1109 [7]
1907 1315 [7]
1920 1559
1928 1441
1940 1437
1951 2015
1961 2123
1971 1823 184 151 238
1981 2046 59 164 51
1991 2148 57 80 140 57
2001 2194 [8], (α/α 03620000) 15 72 91 48
2011 2185 [9], (α/α 8266) 11 12 73 17

Αρβανίτικη γλώσσα

Επεξεργασία

Το Κυριάκι είναι δίγλωσσο χωριό του οποίου οι κάτοικοι μιλούν τα αρβανίτικα, παράλληλα με την ελληνική γλώσσα. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960 τα αρβανίτικα ήταν η κύρια γλώσσα τους. Σήμερα η γλώσσα ομιλείται μόνο από τους μεγαλύτερους σε ηλικία κατοίκους, λόγω της σταδιακής αφομοίωσης των ομιλητών της.

Αθλητισμός

Επεξεργασία
  • Α.Ο. Κυριακίου, ποδόσφαιρο
  • Νέος ΠΑΟΚ Κυριακίου, ποδόσφαιρο.
  • Αστέρας Κυριακίου.

Προσωπικότητες

Επεξεργασία

Προσωπικότητες που γεννήθηκαν στο Κυριάκι

Επεξεργασία

Προσωπικότητες που κατάγονται από το Κυριάκι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Stephanus (Byzantinus), Wilhelm Xylander "De Urbibus". Εκδότης ex officina Oporiniana, 1568. σελ 305.
  2. Βικιθήκη, Παυσανία Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων τὰς δὲ αὐτῶν ἡ στρατιὰ καταπρήσασα ἡ μετὰ Ξέρξου γνωριμωτέρας ἐς τὸ Ἑλληνικὸν ἐποίησεν, Ἐρωχὸν καὶ Χαράδραν καὶ Ἀμφίκλειαν καὶ Νεῶνας καὶ Τεθρώνιον καὶ Δρυμαίαν. αἱ δὲ ἄλλαι πλήν γε δὴ Ἐλατείας τὰ πρότερα οὐκ ἐπιφανεῖς ἦσαν, Τραχίς τε ἡ Φωκικὴ καὶ Μεδεὼν ὁ Φωκικὸς καὶ Ἐχεδάμεια καὶ Ἄμβροσσος καὶ Λέδων καὶ Φλυγόνιον ἔτι καὶ Στῖρις.
  3. Οι Κυριακάτες αγωνιστές του ΄21 ήταν οι στρατιώτες: Δαλιάννης Λουκάς, Κινέσας ή Κωνσταντίνου Αποστόλης, Κόλλιας Δημητράκης, Κουτός Λέοντος (μοναχός) Κώτσου Γιώργης, Λαζάρου Δήμος, Λαζάρου Λουκάς, Λαζάρου Νίκος, Οικονόμου Αλέξαντρος, Παπαδήμος Γιώργης (ιερέας), Πλατής Δημήτρης, Πούλος Κώστας, Πούλος Σπύρος, Τζαμάλας Αναστ. Παύλος.
  4. 4,0 4,1 Βλ. πίνακα «Μαρτυρίες για τον πληθυσμό και την εθνολογική σύνθεση οικισμών της επαρχίας Λειβαδιάς κατά τον 15ο–16ο αιώνα» στην 3η σελ. του pdf lebadeia2, αναρτημένου στον ιστότοπο του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ). Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2021. Ο πληθυσμός στα στοιχεία των ετών 1466 και 1506 αναφέρεται ως αλβανικός.
  5. Βλ. πίνακα «Οικισμοί Λειβαδιάς με βάση το φορολογικό κατάστιχο του 1521», σελ. 8 του pdf lebadeia2, ό.π. Καταγράφονται 5 άγαμοι άνδρες και 5 χήρες· δεν υπάρχει αναφορά σε εθνολογική σύνθεση των νοικοκυριών.
  6. [1][νεκρός σύνδεσμος]
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Βλ. πίνακα «Πληθυσμός παρχίας Λιβαδειάς κατά δήμους και οικισμούς», σελ. 2 του pdf lebadeia3, στον ιστότοπο του ΙΙΕ/ΕΙΕ. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2021.
  8. [2][νεκρός σύνδεσμος]
  9. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2015. 
  10. «Σκηνές ροκ στο Περιστέρι». Τα Νέα. 9 Φεβρουαρίου 2004. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία