Βικιπαίδεια

Μάριος Τόκας

Ελληνοκύπριος συνθέτης

Ο Μάριος Τόκας (8 Ιουνίου 1954, Λεμεσός – 27 Απριλίου 2008, Αθήνα) ήταν Ελληνοκύπριος συνθέτης και στιχουργός.

Μάριος Τόκας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση8  Ιουνίου 1954
Λεμεσός, Κύπρος
Θάνατος27 Απριλίου 2008 (53 ετών)
Αθήνα, Ελλάδα
Αιτία θανάτουκαρκίνος[1]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[1]
Τόπος ταφήςΠρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
ΕθνικότηταΈλληνας
Χώρα πολιτογράφησηςΚύπρος
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΕλληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
ΣπουδέςΕθνικό Ωδείο
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητατραγουδιστής
συνθέτης
Περίοδος ακμής1978 - 2008
Οικογένεια
ΣύζυγοςΑμαλία Πετσοπούλου
ΤέκναΆγγελος Τόκας,
Κωστής Τόκας,
Χαρά Τόκα
Ιστότοπος
www.mariostokas.gr
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου. Ασχολήθηκε με τη μουσική από τα μαθητικά του χρόνια γράφοντας τραγούδια για τις παραστάσεις στο σχολείο και τις παρέες του. Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρίσκει φαντάρο: «Είναι μια περίοδος που μου άφησε τραυματικές εμπειρίες» λέει σε μια συνέντευξή του «τα γεγονότα εκείνα και η γεμάτη πίκρα ζωή, είναι πηγές έμπνευσης για κάποια από τα έργα μου». Βαθύτατα πολιτικοποιημένος, ο Μάριος Τόκας άρχισε να γυρίζει από πόλη σε πόλη κάνοντας συναυλίες για να εμψυχώσει τους συμπατριώτες του και να μαζέψει χρήματα για την ανακούφιση των προσφύγων.

Σημαντικά έργα του για την Κύπρο είναι:

  • Ψυχή τε και σώματι Μελοποιημένα ποιήματα των απαγχωνισθέντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ, Ευαγόρα Παλληκαρίδη, Αντρέα Ζάκου και άλλων.
  • Φωνή πατρίδας Τραγούδια σε ποίηση Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη και Νεσιέ Γιασίν.
  • Τα τραγούδια «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα».
  • Αμμόχωστος Βασιλεύουσα' σε ποίηση Κυριάκου Χαραλαμπίδη.

Μετάβαση στην Αθήνα Επεξεργασία

Μετά από θητεία 38 μηνών, ο Μάριος Τόκας απολύεται από το στρατό και το Σεπτέμβριο του 1975 συνεχίζει τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Γράφει τραγούδια και προσπαθεί στις δισκογραφικές εταιρίες να κυκλοφορήσει τον πρώτο του δίσκο. Τελικά αυτό συνέβη το 1978, όταν ο Μανώλης Μητσιάς λέει τα πρώτα του λαϊκά τραγούδια στον δίσκο Τα τραγούδια της παρέας. Σταθμός στη διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον Γιάννη Ρίτσο, που του εμπιστεύθηκε ανέκδοτα ποιήματά του με γενικό τίτλο Πικραμένη μου γενιά, δίσκο που κυκλοφόρησε το 1981. Ακολουθούν και άλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Τεύκρου Ανθία, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Μιχάλη Πασιαρδή και άλλων. Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση πολλών θεατρικών και κινηματογραφικών έργων όπως τα έργα «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και στις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη.

Το 1980, γράφει ένα παιδικό δίσκο: «Θέλω να πω ότι έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε ό,τι αφορά στα παιδιά» λέει ο ίδιος. Η δουλειά αυτή σε στίχους Φώντα Λάδη τραγουδήθηκε από την Τάνια Τσανακλίδου. Χαρακτηριστικό δείγμα το τραγούδι με τίτλο «Τα στρατιωτάκια». «Τα τραγούδια αυτά κουβαλάνε την πίκρα της Κύπρου. Τα στρατιωτάκια δεν είναι ένα τραγούδι χαρούμενο», συνεχίζει ο Τόκας, «βγάζει όμως μηνύματα και αγγίζει ευαισθησίες».

Καθιέρωση Επεξεργασία

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται όπου υπάρχουν Έλληνες με τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «ο Αλήτης», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Το σημάδι», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση Εδώ», «Ψηλά τα χέρια», «Βίος Ανθόσπαρτος», «Επιστροφές-καταστροφές», «Φαντάσου», «Μια βροχή», «Της μοναξιάς οι σκλάβοι».

Τα τραγούδια του ερμήνευσαν μεταξύ άλλων οι τραγουδιστές:Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Μανώλης Μητσιάς, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χαρούλα Αλεξίου, Κωνσταντίνα, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Γιάννης Κότσιρας, Διονύσης Θεοδόσης, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Τάνια Τσανακλίδου, Κατερίνα Κούκα, Θέμης Αδαμαντίδης, Βασίλης Σκουλάς, Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Γιάννα Κομνηνού, Κώστας Χατζηχριστοδούλου, Νίκος Νομικός, Φωτεινή Σαββατιανού.

Στην πολυετή πορεία του στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού έχει συνεργαστεί με στιχουργούς όπως οι: Φίλιππος Γράψας, Κώστας Φασουλάς, Σαράντης Αλιβιζάτος, Πάνος Φαλάρας, Ανδρέας Νεοφυτίδης, Γιώργος Ρουβέλας, Βαγγέλης Φρίγκης, Άννα Αργυρού κ.α..

Θεογεννήτωρ Μαρία Επεξεργασία

Η κορυφαία στιγμή στην καριέρα του είναι το 1996, όταν ο Τόκας πηγαίνει στο Άγιον Όρος και εκεί, συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο Θεογεννήτωρ Μαρία, το οποίο παρουσιάστηκε και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης (2002), με ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά και Κώστα Χατζηχριστοδούλου, το φωνητικό σύνολο ΄΄ECHO΄΄ με συνοδεία της Bratislava Chamber Philharmonic Orchestra υπο την Διεύθυνση του Γιώργου Παγιάτη, στο πλαίσιο της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Τόκας θεωρεί εκείνη την ημέρα ως την κορυφαία στιγμή στην καριέρα του. Για το έργο αυτό, ο Μίκης Θεοδωράκης, έγραψε «ο Μάριος Τόκας, πάντα στηριγμένος στις ρίζες της ελληνικής μας παράδοσης, δημιούργησε και δημιουργεί έργα γνήσια ελληνικά. Οι μελωδίες του έχουν κάτι από τον ουρανό, τη θάλασσα, τον ίδιο τον βράχο του Άθω».

Μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα Επεξεργασία

Ο Μάριος Τόκας βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη (2001) με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης» (2002).

Θάνατος Επεξεργασία

 
Προτομή του Μάριου Τόκα στη γενέτειρά του, Λεμεσό

Ο Μάριος Τόκας πέθανε στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 2008, έπειτα από πολύμηνη θεραπεία για καρκίνο. Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη της Κυπριακής Δημοκρατίας την Τετάρτη του Πάσχα, από τον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων του Α' Νεκροταφείου Αθηνών παρουσία χιλιάδων κόσμου.

Προσωπική ζωή Επεξεργασία

Ο Μάριος Τόκας ήταν νυμφευμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρά, τον Κωστή και τον Άγγελο.

Άλλα έργα Επεξεργασία

Σημαντικά έργα του Μάριου Τόκα υπάρχουν ανέκδοτα σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα τα οποία είναι πλέον στα χέρια της οικογένειάς του.

Ήλιος Κόκκινος (Ιούνιος 2011, άλμπουμ αφιέρωμα) Επεξεργασία

 
Το εξώφυλλο του δίσκου

Ο επί έτη παραγωγός του Μάριου Τόκα και προσωπικός του φίλος, Ηλίας Μπενέτος, ασχολήθηκε πάνω από δύο χρόνια με το πλούσιο αρχείο του συνθέτη, με τη βοήθεια της γυναίκας του Αμαλίας Τόκα, στην οποία είχε εμπιστευθεί το αρχείο του ο συνθέτης. Από αυτή την εργασία προέκυψαν 12 τραγούδια που ηχογραφήθηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Μάρτιο του 2012 και τα τραγούδησαν κατ' επιθυμία του ιδίου οι Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος και Πασχάλης Τερζής, που είχαν ήδη τραγουδήσει τραγούδια του, καθώς και ο Γιάννης Κότσιρας, με τον οποίο ο Μάριος Τόκας σχεδίαζε να συνεργαστεί. Την ενορχήστρωση των τραγουδιών έχει κάνει ο Αντώνης Γούναρης. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την MINOS-EMI, τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη.

Δισκογραφία Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 BiblioNet. biblionet.gr/προσωπο/?personid=43362. Ανακτήθηκε στις 1  Σεπτεμβρίου 2022.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάριος_Τόκας&oldid=10388270"