Μαργαρίτα της Γαλλίας (1553-1615)

βασίλισσα της Γαλλίας

Η Μαργαρίτα της Γαλλίας (γαλλ. Marguerite de France, 14 Μαΐου 155327 Μαρτίου 1615) ήταν μέλος του Οίκου των Βαλουά και πριγκίπισσα της Γαλλίας και έγινε βασίλισσα της Ναβάρρας κι αργότερα της Γαλλίας.

Μαργαρίτα της Γαλλίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Marguerite de France (Γαλλικά)
Γέννηση14  Μαΐου 1553[1][2]
Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λαι
Θάνατος27  Μαρτίου 1615[1][2][3]
Παρίσι
Αιτία θανάτουπνευμονία
Τόπος ταφήςΒασιλική Σαιν-Ντενί
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[4]
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταοικοδέσποινα λογοτεχνικού σαλονιού
συγγραφέας[6]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΕρρίκος Δ΄ της Γαλλίας (1572–1599)[7][8][9]
ΣύντροφοςJacques de Harlay
ΓονείςΕρρίκος Β΄ της Γαλλίας[8][10][11] και Αικατερίνη των Μεδίκων[8][10][11]
ΑδέλφιαJoan of Valois
Βικτωρία των Βαλουά
Ντιάν της Γαλλίας
Ελισάβετ των Βαλουά[11]
Κλαυδία των Βαλουά
Louis of Valois
Φραγκίσκος Β΄ της Γαλλίας[11]
Κάρολος Θ΄ της Γαλλίας[11]
Henri d'Angoulême
Φραγκίσκος του Ανζού
Ερρίκος Γ΄ της Γαλλίας[11]
ΟικογένειαΟίκος του Βαλουά και Οίκος των Βουρβόνων
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβασιλική σύζυγος της Ναβάρρας
βασιλική σύζυγος της Γαλλίας
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία
 
Η νεαρή Μαργαρίτα της Γαλλίας. Ελαιογραφία του Φρανσουά Κλουέ, περ. 1560, Μουσείο Κοντέ.

Η Μαργαρίτα γεννήθηκε στις 14 Μαΐου 1553, στο Κάστρο του Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λαι, το έβδομο παιδί και η τρίτη κόρη του Ερρίκου Β΄ της Γαλλίας και της Αικατερίνης των Μεδίκων[12]. Ήταν αδελφή τριών βασιλέων της Γαλλίας, του Φραγκίσκου Β΄, του Καρόλου Θ΄ και του Ερρίκου Γ΄, καθώς και του Φραγκίσκου, Δούκα του Ανζού. Αδερφές της ήταν η Ελισάβετ, Βασίλισσα της Ισπανίας, καθώς και η Κλαυδία, Δούκισσα της Λωρραίνης. Είχε ακόμη τρία αδέλφια που πέθαναν σε πολύ μικρή ηλικία. Ήταν γνωστή στην οικογένειά της ως Μαργκό, παρωνύμιο που της έδωσε ο δεύτερος αδελφός της, Κάρολος.

Το 1565, η μητέρα της, Αικατερίνη, συναντήθηκε με τον επικεφαλής υπουργό του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας, Δούκα του Άλμπα, με την ελπίδα να οργανώσει γάμο μεταξύ της Μαργαρίτας και του γιου του Φιλίππου, Καρόλου, Πρίγκηπα των Αστουριών.[13] Ωστόσο, ο Άλμπα αρνήθηκε κάθε σκέψη ενός δυναστικού γάμου.[13] Έγιναν ακόμη συζητήσεις για πιθανό γάμο με το Σεβαστιανό της Πορτογαλίας και τον αρχιδούκα Ροδόλφο της Αυστρίας, αλλά καμία δεν ευοδώθηκε.

Η Μαργαρίτα άρχισε μυστική σχέση με τον Ερρίκο Α΄ του Γκιζ, γιο του Δούκα του Γκιζ.[14] Όταν η Αικατερίνη το ανακάλυψε, έσυρε την κόρη της από το κρεβάτι της. Η Αικατερίνη και ο αδελφός της Μαργαρίτας, Ερρίκος, τη χτύπησαν και απαγόρευσαν στον Ερρίκο του Γκιζ την είσοδο στη βασιλική Αυλή.[14]

Γάμος και η Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου

Επεξεργασία
 
Ο Ερρίκος της Ναβάρρας και η Μαργαρίτα της Γαλλίας. Εικόνα από το Βιβλίο των Ωρών της Αικατερίνης των Μεδίκων (1572), Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.

Ο γάμος της 19χρονης Μαργαρίτας με τον Ερρίκο των Βουρβόνων, που έγινε βασιλιάς της Ναβάρρας μετά τον θάνατο της μητέρας του Ιωάννας, πραγματοποιήθηκε στις 18 Αυγούστου 1572 στο Ναό της Παναγίας των Παρισίων[15]. Ο γαμπρός, ο οποίος ήταν Προτεστάντης, έπρεπε να παραμείνει έξω από τον καθεδρικό ναό κατά τη διάρκεια της θρησκευτικής τελετής[15].

Μόλις έξι ημέρες μετά τον γάμο, κατά την Ημέρα του Αγίου Βαρθολομαίου, οι Ρωμαιοκαθολικές παρατάξεις προκάλεσαν μια στοχευμένη ομάδα δολοφονιών, ακολουθούμενη από ένα κύμα βίαιης οργής, που στράφηκε κατά των Γάλλων Καλβινιστών Προτεσταντών. Παραδοσιακά πιστεύεται ότι υποκινήθηκε από την Αικατερίνη των Μεδίκων· ο γάμος ήταν μια περίσταση, στην οποία πολλοί από τους πιο πλούσιους και προεξέχοντες Ουγενότους είχαν συγκεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στο Καθολικό Παρίσι.

Η Μαργαρίτα πιστεύεται ότι είχε σώσει τη ζωή πολλών εξεχόντων Προτεσταντών, συμπεριλαμβανομένου του συζύγου της, κατά τη διάρκεια της σφαγής, κρατώντας τους στα δωμάτιά τους και αρνούμενη να δεχτεί τους δολοφόνους. Ο Ερρίκος της Ναβάρρας έπρεπε να προσποιηθεί ότι είχε γίνει Καθολικός.

Μετά από περισσότερο από τρία χρόνια, στα οποία ήταν εγκλωβισμένος στο βασίλειο, ο Ερρίκος δραπέτευσε το 1576,[15] αφήνοντας τη σύζυγό του πίσω. Τελικά της δόθηκε άδεια να επιστρέψει στον σύζυγό της στη Ναβάρρα και για τα επόμενα τριάμισι χρόνια η Μαργαρίτα και ο σύζυγός της ζούσαν στο Πω. Και οι δύο ανοιχτά είχαν άλλους εραστές και συχνά τσακώνονταν.

Βασίλισσα της Γαλλίας και διαζύγιο

Επεξεργασία

Μετά από ασθένεια το 1582, η βασίλισσα Μαργαρίτα επέστρεψε στη βασιλική Αυλή του αδελφού της, Ερρίκου Γ΄, στο Παρίσι. Ο αδελφός της σκανδαλίστηκε σύντομα από τη φήμη και τη συμπεριφορά της και την ανάγκασε να φύγει από το βασίλειο, ισχυριζόμενος ότι είχε ένα παιδί από τον Ζακ ντε Αρλύ. Μετά από μακρές διαπραγματεύσεις, της επετράπη να επιστρέψει στο βασίλειο του συζύγου της στη Ναβάρρα, αλλά έλαβε μια παγωμένη υποδοχή. Αποφασισμένη να ξεπεράσει τις δυσκολίες της, η Μαργαρίτα κατάφερε να πραγματοποιήσει πραξικόπημα και κατέλαβε την Αζέν. Πέρασε αρκετούς μήνες για την ενίσχυση της πόλης, αλλά οι πολίτες της Αζέν επαναστάτησαν εναντίον της και η Μαργαρίτα κατέφυγε στο Κάστρο του Καρλά.

Το 1586 φυλακίστηκε πρώτα από τον αδελφό της, Ερρίκο Γ΄, και έπειτα από τον σύζυγό της Ερρίκο Δ΄, σ' ένα κάστρο για δεκαοκτώ χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Μαργαρίτα έγραψε τα απομνημονεύματά της που αποτελούσαν μια σειρά από ιστορίες σχετικά με τις σχέσεις των αδελφών της Καρόλου Θ΄ και Ερρίκου Γ΄ με τον πρώην σύζυγό της Ερρίκο Δ΄. Τα απομνημονεύματα δημοσιεύθηκαν μεταθανάτια το 1628 και σκανδάλισαν τον κόσμο. Το 1589, μετά τη δολοφονία του Ερρίκου Δ΄, ο Ερρίκος της Ναβάρρας ανέβηκε στο θρόνο της Γαλλίας ως Ερρίκος Δ΄. Ωστόσο, δεν έγινε δεκτός από το μεγαλύτερο μέρος του Καθολικού πληθυσμού έως ότου να αλλαξοπιστήσει τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο Ερρίκος συνέχισε να κρατάει ερωμένες, κυρίως τη Γκαμπριέλ ντ' Εστρέ από το 1591 ως το 1599, με την οποία έκανε τέσσερα παιδιά.

Οι διαπραγματεύσεις για την ακύρωση του γάμου ξεκίνησαν το 1592 και ολοκληρώθηκαν το 1599 με μια συμφωνία που επέτρεψε στη Μαργαρίτα να διατηρήσει τον τίτλο της βασίλισσας. Εγκατέστησε το νοικοκυριό της στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα, στο Hôtel de la reine Marguerite που απεικονίζεται στο σχέδιο του Μεριάν του 1615 στο Παρίσι [16]. Ο ξενώνας χτίστηκε γι’ αυτήν σε σχέδια του Ζαν Μπυλλάν το 1609. Αντικαταστάθηκε το 1640 από το Hôtel de La Rochefoucauld[17]. Συμφιλιωμένη με τον πρώην σύζυγό της και με τη δεύτερη σύζυγό του, Μαρία των Μεδίκων, η Μαργαρίτα επέστρεψε στο Παρίσι και καθιερώθηκε ως μέντορας των τεχνών και ευεργέτιδα των φτωχών. Συχνά φρόντιζε τα παιδιά του Ερρίκου και της Μαρίας και έγινε νονά του τρίτου γιού τους, Γκαστόν. Μετά τη δολοφονία του Ερρίκου (1610) συνέχισε να αναλαμβάνει κάποια καθήκοντα.

Η Μαργαρίτα πέθανε στο μέγαρό της στις 27 Μαρτίου 1615 σε ηλικία 61 ετών μετά από βαριά ασθένεια. Ενταφιάστηκε στο ταφικό Παρεκκλήσι των Βαλουά στη Βασιλική του Αγίου Διονυσίου [18]. Το φέρετρό της έχει εξαφανιστεί και δεν είναι γνωστό αν αφαιρέθηκε και μεταφέρθηκε ή αν καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, όπως πολλών βασιλικών μελών[19].

Υστεροφημία

Επεξεργασία

Ο μύθος της βασίλισσας Μαργκό ως νυμφομανούς και αιμομικτικής γυναίκας συνεχίστηκε έως τον 20ο αιώνα. Ο Αλέξανδρος Δουμάς (πατέρας) έγραψε τη Βασίλισσα Μαργκό το 1845, περιγράφοντας τη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και τις ραδιουργίες της γαλλικής Αυλής. Στον κινηματογράφο η πιο γνωστή μεταφορά της ζωής της είναι στην ταινία του Πατρίς Σερώ, Βασίλισσα Μαργκό (1994), με την Ιζαμπέλ Αντζανί στον ομώνυμο ρόλο, ενώ είναι και βασικός χαρακτήρας της όπερας Οι Ουγενότοι του Γιάκομο Μάιερμπεερ (1836).

Οικογένεια

Επεξεργασία

Παντρεύτηκε τον Ερρίκο Γ΄ της Ναβάρρας (Ερρίκο Δ΄ της Γαλλίας). Δεν απέκτησαν παιδιά.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Margaret-of-Valois. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6sz0cwt. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. International Music Score Library Project. Category:Valois,_Marguerite_de. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. LIBRIS. 26  Σεπτεμβρίου 2012. pm134f7725qb4s9. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «BnF Catalogue général» (Γαλλικά) 120277296. Ανακτήθηκε στις 14  Απριλίου 2018.
  6. «Encyclopædia Britannica». (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica Online. biography/Margaret-of-Valois. Ανακτήθηκε στις 23  Μαρτίου 2018.
  7. «Генрих IV» (Ρωσικά)
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Маргарита Французская» (Ρωσικά)
  9. «Encyclopædia Britannica». (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica Online. biography/Henry-IV-king-of-France. Ανακτήθηκε στις 23  Μαρτίου 2018.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 «Kindred Britain»
  12. Kathleen Wellman, Queens and Mistresses of Renaissance France, (Yale University Press, 2013), 277.
  13. 13,0 13,1 R.J. Knecht, The French Wars of Religion, 1559-1598, (Longman Inc., 1989), 39.
  14. 14,0 14,1 Kathleen Wellman, Queens and Mistresses of Renaissance France, 280.
  15. 15,0 15,1 15,2 R.J. Knecht, Catherine de' Medici, 153.
  16. . «Hotel de la reine margueritet.jpg». 
  17. http://www.ruevisconti.com/Histoire/lotissementdesmarais/Histoire_cartes.html
  18. • Castarède, Jean, La triple vie de la reine Margot, Éditions France-Empire, Paris, 1992, pp. 236-7, ISBN 2-7048-0708-6
  19. • Jean Castarède, p. 237

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία