Ναντέρ Σαχ
Ο Ναντέρ Σαχ Αφσάρ, περσικά: نادر شاه افشار, γνωστό και ως Nαντέρ Κολί Μπέηγκ نادر قلی بیگ ή Tαχμάσπ Κολί Χαν تهماسب قلی خان , (Αύγουστος 1688 [4] – 19 Ιουνίου 1747) ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Αφσαριδών τού Ιράν και ένας από τους πιο ισχυρούς ηγεμόνες στην Ιρανική ιστορία, κυβερνώντας ως σάχης τού Ιράν (Περσίας) από το 1736 έως το 1747, όταν δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια μίας εξέγερσης. Πολέμησε πολυάριθμες εκστρατείες σε όλη τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, την Κεντρική Ασία και τη Νότια Ασία, όπως τις μάχες τού Χεράτ, τού Μιχμαντούστ, τού Μούρτσε-Κορτ, τού Κιρκούκ, τού Γεγκεβάρντ, τού Χάιμπερ Πας, τού Καρνάλ και τού Καρς. Λόγω της στρατιωτικής του ιδιοφυΐας, [5] ορισμένοι ιστορικοί τον έχουν περιγράψει ως τον Ναπολέοντα της Περσίας, το ξίφος της Περσίας [6] ή τον δεύτερο Αλέξανδρο. Ο Ναντέρ ανήκε στους Τουρκομάνους [7] Αφσάρ, μία ημινομαδική φυλή, που εγκαταστάθηκε στο Χορασάν στο βορειοανατολικό Ιράν, [8] που παρείχε στρατιωτική δύναμη στη δυναστεία των Σαφαβιδών από την εποχή τού σάχη Ισμαήλ Α΄. [9]
| Ναντέρ Σαχ | |
|---|---|
.jpg) | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | نادر شاه (Περσικά) |
| Γέννηση | 22 Οκτωβρίου 1688[1][2] ή 6 Αυγούστου 1698 Dargaz |
| Θάνατος | 19 Ιουνίου 1747[3] Κούτσαν |
| Τόπος ταφής | Nader Shah Mausoleum και Μασχάντ |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αυτοκρατορία των Αφσαριδών |
| Θρησκεία | Σουνιτισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Raziya Sultan |
| Τέκνα | Ρεζά Κολί Μιρζά Αφσάρ Morteza Mirza Afshar Ali Mirza Khan |
| Αδέλφια | Ebrahim Khan |
| Οικογένεια | Δυναστεία των Αφσαριδών |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | στρατηγός |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Σάχης (1736–1747) αυτοκράτορας |
| Υπογραφή | |
 | |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Nαντέρ ανέβηκε στην εξουσία κατά τη διάρκεια μίας περιόδου χάους στο Ιράν, μετά από μία εξέγερση των Χοτακί Παστούν, που ανέτρεψε τον αδύναμο σαχ Σολτάν Χοσεΐν, ενώ ο αρχαιότερος εχθρός των Σαφαβιδών, οι Οθωμανοί, καθώς και οι Ρώσοι είχαν καταλάβει το ιρανικό έδαφος για τον εαυτό τους. Ο Nαντέρ επανένωσε το ιρανικό βασίλειο και απομάκρυνε τους εισβολείς. Έγινε τόσο ισχυρός, που αποφάσισε να καθαιρέσει τα τελευταία μέλη της δυναστείας των Σαφαβιδών, που κυβέρνησαν το Ιράν για περισσότερα από 200 χρόνια, και να γίνει ο ίδιος σάχης το 1736. Οι πολυάριθμες εκστρατείες του δημιούργησαν μία μεγάλη αυτοκρατορία, που στη μέγιστη έκτασή της περιελάμβανε για λίγο αυτό που τώρα είναι μέρος ή περιλαμβάνει το Ιράν, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, τον Βόρειο Καύκασο, το Ιράκ, την Τουρκία, το Τουρκμενιστάν, το Αφγανιστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Μπαχρέιν, το Πακιστάν, το Ομάν και τον Περσικό Κόλπο, αλλά οι στρατιωτικές του δαπάνες είχαν καταστροφικές επιπτώσεις στην ιρανική οικονομία. [10]
Ο Nαντέρ ειδωλοποίησε τον Τζένγκις Χαν και τον Τιμούρ, τους προηγούμενους κατακτητές από την Κεντρική Ασία. Μιμήθηκε τη στρατιωτική τους ικανότητα και —ιδιαίτερα αργότερα στη βασιλεία του— τη σκληρότητά τους. Οι νίκες του κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του τον έκαναν -για λίγο- τον πιο ισχυρό κυρίαρχο της Δυτικής Ασίας, κυβερνώντας αναμφισβήτητα την πιο ισχυρή αυτοκρατορία στον κόσμο, [11] αλλά η αυτοκρατορία του και η δυναστεία που ίδρυσε, διαλύθηκαν γρήγορα μετά τη δολοφονία του το 1747 [12] Το σημείο καμπής στη στρατιωτική του σταδιοδρομία ξεκίνησε από τη δεύτερη και τρίτη εκστρατεία του εναντίον των -μέχρι τότε επαναστατημένων- Λεζγκί, καθώς και άλλων εθνοτήτων τού Νταγκεστάν στα βορειοδυτικά τμήματα της επικράτειάς του. Ο Nαντέρ Σαχ έχει περιγραφεί ως «ο τελευταίος μεγάλος ασιατικός στρατιωτικός κατακτητής». [13]
Πρώιμη ζωή Επεξεργασία
Πτώση της δυναστείας των Σαφαβιδών Επεξεργασία
Πτώση της δυναστείας των Χοτάκι Επεξεργασία
Πρώτη οθωμανική εκστρατεία και ανάκτηση τού Καυκάσου Επεξεργασία
Ο Ναντέρ γίνεται Σάχης τού Ιράν Επεξεργασία
Θρησκευτική πολιτική Επεξεργασία
Εισβολή στην Ινδία Επεξεργασία
Κεντρική Ασία, Βόρειος Καύκασος, Αραβία και ο δεύτερος Οθωμανικός πόλεμος Επεξεργασία
.jpg)
Εσωτερικές πολιτικές Επεξεργασία
Εξωτερικές πολιτικές Επεξεργασία
Το τέλος του και οι διάδοχοι Επεξεργασία
Προσωπικότητα Επεξεργασία
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Αναφορές Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Nadir Shah». (Αγγλικά) Encyclopædia Britannica Online. biography/Nadir-Shah.
- ↑ 2,0 2,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. nadir.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6cn7qp3. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Nader's exact date of birth is unknown but August 6 is the "likeliest" according to Axworthy, p. 17 (and note) and The Cambridge History of Iran (vol. 7, p. 3); other biographers favour 1688.
- ↑ The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant "Nader commanded the most powerful military force in Asia, if not the world"
- ↑ Axworthy, p. xvii
- ↑ Lockhart, L., "Nadir Shah: A Critical Study Based Mainly upon Contemporary Sources", London: Luzac & Co., 1938, 21:"Nadir Shah was from a Turkmen tribe and probably raised as a Shiʿa, though his views on religion were complex and often pragmatic"
- ↑ Axworthy 2006.
- ↑ Stephen Erdely and Valentin A. Riasanovski. The Uralic and Altaic Series, Routledge, 1997, (ISBN 0-7007-0380-2), p. 102.
- ↑ Tucker 2006b.
- ↑ Modern Conflict in the Greater Middle East: A Country-by-Country Guide page: 84 "Under its great ruler and military leader Nader Shah (1736–1747), Persia was arguably the world's most powerful empire"
- ↑ Axworthy 2010.
- ↑ Cambridge History of Iran Vol.7, p. 59.
- ↑ Axworthy 2006, σελ. 274.
Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία
- Lawrence Lockhart Nadir Shah (Λονδίνο, 1938)
- Michael Axworthy, Ιράν: Αυτοκρατορία του Νου: Μια Ιστορία από τον Ζωροάστρη μέχρι σήμερα (Χαρτόδετο)(ISBN 0-14-103629-X) Publisher Penguin 6 Νοεμβρίου 2008