Οι καταραμένοι (ταινία)
Οι καταραμένοι (αγγλικά: The Damned) είναι ιστορική δραματική ταινία του 1969 σε σκηνοθεσία Λουκίνο Βισκόντι, σε σενάριο από κοινού από τον Βισκόντι με τους Νικόλα Μπανταλούκο και Ενρίκο Μεντιόλι και με πρωταγωνιστές τους Χέλμουτ Μπέργκερ, Ντερκ Μπόγκαρντ, Ίνγκριντ Τούλιν, Χέλμουτ Γκρίεμ, Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Φλορίντα Μπόλκαν και Άλμπρεχτ Σένχελς στην τελευταία του ταινία. Διαδραματίζεται στη Γερμανία της δεκαετίας του 1930, η ταινία επικεντρώνεται στους Έσσενμπεχ, μια πλούσια βιομήχανη οικογένεια που έχει αρχίσει να συνεργάζεται με το Ναζιστικό Κόμμα και της οποίας ο αμοραλιστής και ασταθής κληρονόμος, ο Μάρτιν, είναι μπλεγμένος στις μηχανορραφίες της οικογένειάς του. Βασίζεται χαλαρά στην οικογένεια βιομηχάνων χάλυβα Κρουπ από το Έσσεν της Γερμανίας.
| Οι καταραμένοι The Damned | |
|---|---|
.jpg) Κινηματογραφική αφίσα | |
| Σκηνοθεσία | Λουκίνο Βισκόντι[1] |
| Σενάριο | Νικόλα Μπανταλούκο, Ενρίκο Μεντιόλι και Λουκίνο Βισκόντι |
| Πρωταγωνιστές | Ντερκ Μπόγκαρντ, Ingrid Thulin, Χέλμουτ Γκριμ, Χέλμουτ Μπέργκερ, Renaud Verley, Ουμπέρτο Ορσίνι, Reinhard Kolldehoff, Φλορίντα Μπόλκαν, Νόρα Ρίτσι, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Έστερ Καρλόνι, Albrecht Schoenhals, Irina Wanka, Karl-Otto Alberty, Τζέσικα Ντάμπλιν[2] και Τζον Φρέντερικ[2] |
| Μουσική | Μωρίς Ζαρ |
| Φωτογραφία | Πασκουαλίνο Ντε Σάντις και Αρμάντο Νανούτσι |
| Μοντάζ | Ρουτζέρο Μαστρογιάννι |
| Ενδυματολόγος | Πιέρο Τόσι |
| Εταιρεία παραγωγής | Warner Bros. και Warner Bros. Pictures |
| Διανομή | Warner Bros. και Netflix |
| Πρώτη προβολή | 1969 |
| Διάρκεια | 155 λεπτά |
| Προέλευση | Γερμανία και Ιταλία |
| Γλώσσα | Ιταλικά, Γερμανικά και Αγγλικά |
| δεδομένα () | |
Η κύρια φωτογραφία της ταινίας έγινε σε τοποθεσίες σε όλη την Ιταλία και τη Δυτική Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων των στούντιο Τσινετσιτά της Ρώμης. Η ταινία είχε ευρέως διαδεδομένη κριτική, αλλά αντιμετώπισε επίσης διαμάχες από πίνακες αξιολόγησης για το σεξουαλικό της περιεχόμενο, συμπεριλαμβανομένων απεικονίσεων ομοφυλοφιλίας, παιδεραστίας, βιασμού και αιμομιξίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ταινία έλαβε βαθμολογία Χ από το MPAA και μειώθηκε σε ένα πιο εμπορεύσιμο R μόνο μετά από δώδεκα λεπτά προσβλητικών πλάνα που κόπηκαν.
Ο Βισκόντι κέρδισε το Νάστρο ντ' Αρτζέντο Καλύτερης Σκηνοθεσίας και προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου με συν-σεναριογράφους τους Μπανταλούκο και Μεντιόλι. Ο Μπέργκερ έλαβε υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα για τον πιο υποσχόμενο πρωτοεμφανιζόμενο ηθοποιό.
Πλοκή Επεξεργασία
Στη Γερμανία της δεκαετίας του 1930, οι Έσενμπεκ είναι μια πλούσια και ισχυρή οικογένεια βιομηχάνων που έχουν αρχίσει να συνεργάζονται με το νεοεκλεγμένο Ναζιστικό Κόμμα. Τη νύχτα της πυρκαγιάς του Ράιχσταγκ στις αρχές του 1933, ο συντηρητικός πατριάρχης της οικογένειας, βαρόνος Γιοακίμ φον Έσενμπεκ, ο οποίος εκπροσωπεί την παλιά αριστοκρατική Γερμανία και απεχθάνεται τον Αδόλφο Χίτλερ, γιορτάζει τα γενέθλιά του. Κατά τη διάρκεια της οικογενειακής συγκέντρωσης, ο ηλικιωμένος βαρόνος ορίζει αντιπρόεδρο της χαλυβουργίας τον αξιωματικό των SA Κονσταντίν για να εξευμενίσει το ναζιστικό κόμμα. Η απόφαση αναγκάζει τον φιλελεύθερο Χέρμπερτ να παραιτηθεί. Την ίδια νύχτα, ο Γιοακίμ δολοφονείται, και το έγκλημα αποδίδεται στον Χέρμπερτ. Στην πραγματικότητα, οι φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας που έγινε ύστερα από προτροπή του αξιωματικού των SS Εσενμπεχ, είναι η Σοφία φον Έσενμπεχ και ο εραστής της, Φρίντριχ Μπρούνμαν. Την πλειοψηφία των μετοχών αποκτά ο Μάρτιν, ανιψιός του Γιοακίμ και γιος της Σοφίας, ο οποίος, όντας υποχείριο της μητέρας του, ορίζει πρόεδρο της εταιρείας τον εραστή της. Για να κατακτήσει το επίζηλο αξίωμα, ο Κονσταντίν εκβιάζει τον Μάρτιν με όπλο την αυτοκτονία μιας Εβραιοπούλας την οποία είχε αποπλανήσει. Όμως, κατά τη διάρκεια της νύχτας των μεγάλων μαχαιριών, ο Κονσταντίν σκοτώνεται από τον Φρίντριχ. Τώρα, όλη η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της Σοφίας και του εραστή της, οι οποίοι, για ν’ αναγκάσουν τον Χέρμερτ να γυρίσει πίσω και να παραδοθεί, εξοντώνουν τη σύζυγό του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και κλείνουν σε άσυλο τις μικρές του κόρες. Ο Χέρμπερτ επιστρέφει στη Γερμανία και παραδίδεται στη Γκεστάπο, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των κορών του. Ανήσυχος από την άνοδο των δύο εραστών, ο Άσενμπαχ, υποστηρίζει τον Μάρτιν. Υπό το βάρος ψυχο-σεξουαλικών διαταραχών και γεμάτος οργή, ο Μάρτιν βιάζει τη μητέρα του, κι αφού συναινέσει στο γάμο της Σοφίας με τον Φρίντριχ, τους αναγκάζει ν’ αυτοκτονήσουν.
"Η γερμανική τριλογία" Επεξεργασία
Η ταινία έχει θεωρηθεί ως η πρώτη από τις ταινίες του Βισκόντι που περιγράφεται ως "Η γερμανική τριλογία", ακολουθούμενη από το Θάνατο στη Βενετία (1971) και το λυκόφως των θεών (1973). Ο συγγραφέας Χένρι Μπέικον, στο βιβλίο του Visconti: Explorations of Beauty and Decay (1998), κατηγοριοποιεί συγκεκριμένα αυτές τις ταινίες μαζί σε ένα κεφάλαιο "Visconti & Germany".
Οι προηγούμενες ταινίες του Βισκόντι είχαν αναλύσει την ιταλική κοινωνία κατά τη διάρκεια της Ιταλικής ενοποίησης και της μεταπολεμικής περιόδου. Ο ιταλικός κινηματογράφος του Πίτερ Μποντανέλλα (2002) απεικονίζει την τριλογία ως μια κίνηση για μια ευρύτερη άποψη της ευρωπαϊκής πολιτικής και κουλτούρας. Στυλιστικά: «Δίνουν έμφαση στα πολυτελή σκηνικά και κοστούμια, τον αισθησιακό φωτισμό, την επιμελώς αργή κάμερα και την τάση για εικόνες που αντανακλούν υποκειμενικές καταστάσεις ή συμβολικές αξίες», σχολιάζει ο Μποντανέλλα. [3]
Παραγωγή Επεξεργασία
Η ταινία γυρίστηκε επιτόπου στη Δυτική Γερμανία, την Αυστρία και την Ιταλία και στα στούντιο Τσινετσιτά στη Ρώμη. Οι τοποθεσίες περιλάμβαναν τη λίμνη Attersee, το Ντύσσελντορφ, το Έσσεν, το Unterach am Attersee και το χαλυβουργείο στο Τέρνι.
Η ταινία αποτέλεσε σημαντικό ρόλο για τον Χέλμουτ Μπέργκερ, στον οποίο αποδίδεται το βραβείο "Εισαγωγή" (αν και είχε ήδη εμφανιστεί στην τανία του Βισκόντι Μάγισσες). Εκείνη την εποχή, ο Μπέργκερ διατηρούσε ρομαντική σχέση με τον Βισκόντι. Ο Ντερκ Μπόγκαρντ αργότερα εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον Βισκόντι που θυσίασε την ανάπτυξη του χαρακτήρα του αντί για μεγαλύτερη εστίαση στον Μπέργκερ. Στα απομνημονεύματά του, ο Μπόγκαρντ αναφέρει συγκεκριμένα μια μακρά σκηνή που δείχνει τον Φρίντριχ αμέσως μετά τη δολοφονία του Γιοακείμ, να κατακλύζεται αμέσως από ενοχές, η οποία κινηματογραφήθηκε αλλά κόπηκε.
Ο συνθέτης Μωρίς Ζαρ προσλήφθηκε από τους παραγωγούς χωρίς να το γνωρίζει ο Βισκόντι, ο οποίος αρχικά ήθελε η ταινία να ακούγεται εξ ολοκλήρου με προϋπάρχουσα κλασική μουσική των Γκούσταβ Μάλερ και Ρίχαρντ Βάγκνερ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν δυσαρεστημένος με τις προσπάθειες του συνθέτη, τις οποίες συνέκρινε απαξιωτικά με τη δουλειά του για τον Δόκτωρ Ζιβάγκο, αλλά αναγκάστηκε να συμπεριλάβει τις συνθέσεις του λόγω συμβατικών υποχρεώσεων.
Ο χαρακτήρας «Εσσένμπαχ» ονομάστηκε για τον πρωταγωνιστή του Τόμας Μαν, τον οποίο ο Βισκόντι διασκεύασε αργότερα στην ομώνυμη ταινία του 1971.
Μοντάζ Επεξεργασία
Μετά την πρώτη προβολή της ταινίας, κόπηκαν 12 λεπτά, συμπεριλαμβανομένης μιας σκηνής όπου μια νεαρή Εβραία κοπέλα κρεμιέται μετά από κακοποίηση. Η αμερικανική έκδοση επιπλέον έκοψε μεγάλο μέρος της σεκάνς του Bad Wiessee και της επακόλουθης Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Το υλικό αποκαταστάθηκε αργότερα στην κυκλοφορία του DVD του 2004, αν και στα γερμανικά, και υπάρχει επίσης με αγγλικά/γερμανικά ή ιταλικά κομμάτια ήχου στο 2021 Criterion Collection DVD και κυκλοφορία blu-ray.
Η ταινία έλαβε βαθμολογία "Χ" από το MPAA λόγω μιας γυμνής σκηνής αιμομιξίας. Η Warner Bros υπέβαλε την ταινία για επαναταξινόμηση για την κυκλοφορία της ταινίας σε DVD το 2004. Η βαθμολογία της ταινίας άλλαξε από "Χ" σε "R".
Η ταινία υποβλήθηκε σε αρκετό μοντάζ όταν προβλήθηκε στην τηλεόραση του CBS αργά το βράδυ, με αποτέλεσμα ένα στέλεχος να αστειευτεί ότι η ταινία έπρεπε να πάρει τον τίτλο The Darned . Αυτό τεχνικά την έκανε την πρώτη ταινία με βαθμολογία Χ που προβλήθηκε στην αμερικανική τηλεόραση του δικτύου.
Στην αγγλόφωνη εκδοχή, η φωνή του Ουμπέρτο Ορσίνι μεταγλωττίζεται εκ νέου από έναν άγνωστο ηθοποιό, λόγω της παχιάς ιταλικής προφοράς του.
Υποδοχή Επεξεργασία
Η ταινία έλαβε την παγκόσμια αναγνώριση. Έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου και ονομάστηκε Καλύτερη Ξένη Ταινία από το Εθνικό Συμβούλιο Κριτικής. Μεταξύ του διεθνούς καστ, ο Χέλμουτ Μπέργκερ ξεχώρισε για την ερμηνεία του ως Μάρτιν, έναν μοχθηρό παιδεραστή που χρησιμοποιεί τις ανήθικες ορέξεις του. Η ταινία ήταν η δέκατη πιο δημοφιλής ταινία στο γαλλικό box office το 1970. [4]
Η ταινία έχει εμφανιστεί σε λίστες κριτικών, όπως οι 1000 καλύτερες ταινίες που έγιναν ποτέ στους New York Times [5] και το Top 1000 του Halliwell: The Ultimate Movie Countdown . [6]
Η εισαγωγή της ταινίας στο Lexikon des Internationalen Films την επαινεί για την παρουσίαση της σύνδεσης «ηθικής παρακμής, σεξουαλικής νεύρωσης, επιθυμίας θανάτου του αισθητιστή, ναρκισσιστικού εγωκεντρισμού και πολιτικού οπορτουνισμού», λέγοντας επίσης ότι το αποτέλεσμα αποδυναμώνεται εν μέρει από την ταινία διακοσμητική κυκλικότητα και τεχνητό στυλιζάρισμα». [7]
Ο σκηνοθέτης Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ αποκάλεσε τους καταραμένους την αγαπημένη του ταινία. Την ονόμασε «ίσως η σπουδαιότερη ταινία, η ταινία που νομίζω ότι σημαίνει τόσο πολλά για την ιστορία του κινηματογράφου όσο ο Σαίξπηρ για την ιστορία του θεάτρου». [8]
Οικιακά μέσα Επεξεργασία
Οι καταραμένοι κυκλοφόρησαν σε DVD από την Warner Home Video το 2004. [9] Μια αποκατάσταση 2K της ταινίας από την Cineteca di Bologna και το Institut Lumière κυκλοφόρησε σε Blu-ray και DVD από τη Συλλογή Criterion στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. [10]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ filmportal.de.
- ↑ 2,0 2,1 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
- ↑ Bonadella, Peter (12 Οκτωβρίου 2009). A History of Italian Cinema. σελ. 264. ISBN 9781441160690.
- ↑ «1970 Box Office in France». Box Office Story.
- ↑ Nichols, Peter M.· Scott, A. O. (2004). The New York Times Guide to the Best 1,000 Movies Ever Made. New York City: Macmillan. ISBN 9780312326111.
- ↑ Walker, Peter (2005). Halliwell's Top 1000. New York City: HarperCollins. ISBN 9780007181650.
- ↑ «Zweitausendeins. Filmlexikon FILME von A-Z - Die Verdammten (1968)». www.zweitausendeins.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Quandt, James (6 Απριλίου 2017). «10 great films that inspired Rainer Werner Fassbinder». bfi.org. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2022.
- ↑ Erickson, Glenn (13 Φεβρουαρίου 2004). «DVD Savant Review: The Damned (Götterdämmerung)». DVD Talk. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2021.
- ↑ «The Damned (1969)». The Criterion Collection. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Οι καταραμένοι στην IMDb
- «1969 the Damned - Götterdämmerung - la Caduta Degli dei [English]». YouTube. – entire film in English