Κιουστεντίλ

πόλη της Βουλγαρίας
(Ανακατεύθυνση από Παυταλία)

Συντεταγμένες: 42°17′00″N 22°41′00″E / 42.2833°N 22.6833°E / 42.2833; 22.6833

Το Κιουστεντίλ (βουλγαρικά: Кюстендил, παλαιότερα Велбъжд, Βελμπάζντ) είναι πόλη στο δυτικό άκρο της Βουλγαρίας. Η πόλη βρίσκεται στο νότιο τμήμα της ομώνυμης κοιλάδας, κοντά στα σύνορα με τη Σερβία και τα Σκόπια, 90 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σόφιας, 130 χλμ. βορειοανατολικά των Σκοπίων και 243 χλμ. βόρεια της Θεσσαλονίκης. Ο συνολικός πληθυσμός είναι 44.532 κάτοικοι, με Βουλγαρική πλειοψηφία και μειονότητα Ρομά. Την Εποχή του Σιδήρου μέσα στην πόλη βρισκόταν ένας Θρακικός οικισμός, αργότερα γνωστός ως Ρωμαϊκός τον 1ο αιώνα μ.Χ. Το μεσαίωνα στην πόλη εναλλάσσονταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, η Βουλγαρία και η Σερβία μέχρι την Οθωμανική κατάκτηση το 1395. Μετά από αιώνες Οθωμανικής κυριαρχίας η πόλη έγινε τμήμα του ανεξάρτητου Βουλγαρικού κράτους το 1878.

Κιουστεντίλ

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Κιουστεντίλ
42°16′47″N 22°41′13″E
ΧώραΒουλγαρία
Διοικητική υπαγωγήΔήμος του Κιουστεντίλ[1]
Ίδρυση1ος αιώνας
Έκταση28,72 km²
Υψόμετρο560 μέτρα
Πληθυσμός43.534 (15  Ιουνίου 2024)[2]
Ταχ. κωδ.2500
Τηλ. κωδ.078
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Κτίρια στο Κιουστεντίλ
Κεντρικό σημείο του Κιουστεντίλ

Το σύγχρονο όνομα προέρχεται από το Κιούστεν, το τουρκοποιημένο όνομα του τοπικού φεουδάρχη του 14ου αιώνα Κονσταντίν Ντράγκας, από το Λατινικό constans, "σταθερός"+το Τουρκικό ιλ"νομός" ή "λουτρό". Η πόλη ήταν γνωστή στην Αρχαιότητα ως Παυτάλια.

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Το Κιουστεντίλ είναι εθνικό λουτροθεραπευτικό θέρετρο σε υψόμετρο 600 μέτρων. Υπάρχουν στην πόλη πάνω από 40 ιαματικές πηγές. Τα νερά έχουν υψηλή περιεκτικότητα θειωδών ενώσεων και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του μυοσκελετικού συστήματος, γυναικολογικών και άλλων παθήσεων. Η περιοχή του θερέτρου περιλαμβάνει πολλά λουτρά, λουτροθεραπευτικά συγκροτήματα και άλλα.

Το Κιουστεντίλ βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Οσόγκοβο, στις όχθες του ποταμού Μπάνστιτσα, και είναι πασίγνωστο κέντρο λουτροθεραπείας και παραγωγής φρούτων. Η πόλη είναι 90 χλμ. νοτιοδυτικά της Σόφιας, 69 χλμ. βορειοδυτικά του Μπλαγκόεβγκραντ και 22 χλμ. από τα σύνορα με τη Σερβία και την Βόρεια Μακεδονία. Το φρούριο χτίστηκε από τους Ρωμαίους ενώ έχουν αποκαλυφθεί θέρμες, βασιλικές και ψηφιδωτά δάπεδα.

Το Κιουστεντίλ έχει κλίμα ηπειρωτικό με Μεσογειακές επιρροές (κυρίως κατά μήκος του ποταμού Στρυμώνα. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι γύρω στους 12 °C. Οι υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες είναι τον Ιούλιο και τον Αύγουστο 22 έως 23 °C και οι χαμηλότερες τον Ιανουάριο 0 έως 1 °C. Το μέσο θερμοκρασιακό εύρος είναι 22 °C. Είναι σχετικά μεγάλο και ενδεικτικό του κυρίως ηπειρωτικού χαρακτήρα του κλίματος. Τα καλοκαίρια είναι ζεστά και μακρά, οι χειμώνες σύντομοι και κρύοι, η άνοιξη έρχεται νωρίς και παραμένει σταθερά από τις πρώτες μέρες του Μαρτίου και το φθινόπωρο είναι μακρύ, ζεστό και με ήλιο, ενώ παραμένει σταθερά μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου. Η βροχόπτωση είναι μέτρια - μέση ετήσια 624 χλστ. και χιονίζει κατά μέσο όρο 20-25 μέρες το χειμώνα, αλλά με μεγάλη διαφορά ανά έτος. Λόγω της όχι έντονης νέφωσης και ομίχλης (22 μέρες το χρόνο) η διάρκεια της ηλιοφάνειας είναι σημαντική - περίπου 2.300 ώρες το χρόνο. Το δεύτερο μισό του καλοκαιριού και οι αρχές του φθινοπώρου έχουν τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια και η νεφοκάλυψη είναι μεγαλύτερη τους χειμερινούς μήνες. Η υγρασία είναι μέτρια. Ποικίλλει μεταξύ 65 και 70% και είναι σχετικά χαμηλή τους καλοκαιρινούς μήνες (ιδιαίτερα τον Αύγουστο). Η κοιλάδα του Κιουστεντίλ χαρακτηρίζεται από ασθενείς ανέμους, με περισσότερο ανεμώδη εποχή την άνοιξη και πιο ήσυχη το φθινόπωρο. Η μέση ετήσια ταχύτητα του ανέμου είναι 1.4 m/s. Τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες εμφανίζεται στην πόλη ο ζεστός και θυελλώδης άνεμος "φόεν", που προκαλεί ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας. Οι θερμοκρασίες χαρακτηρίζονται από ορισμένες ιδιαιτερότητες. θερμοκρασιακές αναστροφές παρατηρούνται το χειμώνα και το καλοκαίρι ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης με τις ημερήσιες μέγιστες θερμοκρασίες του αέρα να φθάνουν τους 35 ως 37 °C. Οι καλοκαιρινές νύχτες είναι ήπιες με θερμοκρασίες μεταξύ 18 και 22 °C, που όμως τείνουν να πέφτουν κάτω από τους 18 °C λίγο πριν ξημερώσει. Η χαμηλότερη θερμοκρασία στην πόλη έχει σημειωθεί στις 20 Ιανουαρίου 1967 σε −27.2 °C και η υψηλότερη 43 °C Ιούλιο και Αύγουστο , πιο πρόσφατα 24 Ιουλίου 2007.

Κλιματικά δεδομένα Kyustendil, Bulgaria (2002–2014)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Μέση Μέγιστη °C (°F) 5.5 8.2 13.4 19.2 24.0 27.8 30.7 31.2 26.1 19.5 13.0 6.8 18,8
Μέση Μηνιαία °C (°F) 0.5 2.0 7.4 12.7 17.4 20.6 23.0 23.2 19.0 13.0 7.8 2.0 12,5
Μέση Ελάχιστη °C (°F) −3.9 −3.1 1.5 6.2 10.2 13.1 14.6 14.5 11.3 6.5 2.5 −1.9 6,1
Υετός mm (ίντσες) 48 45 42 52 68 65 54 36 38 59 62 55 624
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) 10 9 8 8 9 8 4 4 6 7 8 11 92
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 0.1 cm) 9 6 3 0 0 0 0 0 0 0 1 4 23
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 85 117 168 214 261 314 323 312 223 151 106 75 2.349
Πηγή: Stringmeteo.com[3]
Kyustendil
Κλιματικό γράφημα (explanation)
ΙΦMAMΙΙAΣONΔ
 
 
48
 
6
−4
 
 
45
 
8
−3
 
 
42
 
13
1
 
 
52
 
19
6
 
 
68
 
24
10
 
 
65
 
28
13
 
 
34
 
31
15
 
 
36
 
31
15
 
 
38
 
26
11
 
 
59
 
20
7
 
 
62
 
13
3
 
 
65
 
7
−2
Μέσες μέγιστες και ελάχιστες θερμοκρασίες σε °C
Συνολικές κατακρημνίσεις σε mm
Source: [4]

Αρχαιότητα

Επεξεργασία

Στη θέση της σύγχρονης πόλης ιδρύθηκε ένας Θρακικός οικισμός τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ. και οι Ρωμαίοι το μετέτρεψαν σε σημαντικό οχυρό, λουτροθεραπευτικό θέρετρο και εμπορικό κόμβο γνωστό με το όνομα Παυτάλια ("πόλη των πηγών" στα Θρακικά) τον 1ο αιώνα μ.Χ, όταν διοικητικά ανήκε στη Μακεδονία. Στο Επαρχιακό Μουσείο της πόλης εκτίθενται πολλά Θρακικά και Ρωμαϊκά αντικείμενα, ιδιαίτερα μια εντυπωσιακή νομισματική συλλογή. Στην πόλη χτίστηκε ένα φρούριο τον 4ο αιώνα (γνωστό με το μεταγενέστερο Οθωμανικό του όνομα Χισάρλακα).

Μεσαίωνας

Επεξεργασία

Η πόλη αναφέρεται με το Σλαβικό όνομα Βελμπάζντ (που σημαίνει "καμήλα"- για τους Βυζαντινούς Βελέβουσδα) σε έγγραφο του 1019 του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Βασίλειου Β´. Εγινε μεγάλο θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, όταν ο Καλογιάν κατέλαβε την περιοχή μεταξύ 1201 και 1203.

Το 1330 οι Σέρβοι νίκησαν εκεί κοντά τους Βουλγάρους, προσαρτώντας ουσιαστικά την περιοχή στο Βασίλειο της Σερβίας. Ο Σέρβος άρχοντας Ντέγιαν, ένας από τις εξέχουσες μορφές της Σερβικής Αυτοκρατορίας και της επακόλουθης πτώσης της, κατείχε αρχικά μια μεγάλη επαρχία στην περιοχή του Κουμάνοβο υπό το Δουσάν και αργότερα υπό τον Ούρος Ε΄ ορίστηκε δεσπότης του Ανω Στρυμώνα ποταμού με το Βελμπάζντ. Μετά το θάνατο του Ντέγιαν οι κτήσεις του στο Ζεγλίγκοβο και στον Ανω Στρυμώνα δόθηκαν στους δυο γιους του Γιόβαν Ντράγκας (π. 1378) και Κονσταντίν (π. 1395). Οι αδελφοί Ντεγιάνοβιτς κυβερνούσαν μια μεγάλη επαρχία στην ανατολική Μακεδονία, στα νότια εδάφη της Αυτοκρατορίας, παραμένοντος πιστοί στον Ούρος Ε΄, μέχρι το 1373, οπότε ο Οθωμανικός στρατός υποχρέωσε το Γιόβαν να δηλώσει υποτέλεια.

Οθωμανική και νεότερη εποχή

Επεξεργασία

Η πόλη ήταν κέντρο σαντζακίου αρχικά της επαρχίας της Ρούμελης και κατόπιν των βιλαετίων Μοναστηρίου και Νις. Ηταν κέντρο καζά στο σαντζάκι της Σόφιας του Βιλαετίου του Δούναβη μέχρι την ίδρυση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας το 1878. Οι κάτοικοι του Κιουστεντίλ πήραν ενεργό μέρος στη Βουλγαρική Εθνική Αφύπνιση και άνθησαν η βιοτεχνία και το εμπόριο. Η πόλη ελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς στις 29 Ιανουαρίου 1878.

Δημογραφικά

Επεξεργασία

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 οι κάτοικοι που δήλωσαν την εθνική τους ταυτότητα κατανέμονταν ως εξής :

Σύνολο: 44.513

Οι Ρομά είναι κυρίως συγκεντρωμένοι μέσα στα όρια της πόλης, ενώ το ένα τέταρτο των Βουλγάρων ζουν στα γύρω χωριά, τμήμα επίσης του Δήμου του Κιουστεντίλ.

Σημαντικοί άνθρωποι

Επεξεργασία
  • Κονσταντίν Ντράγκας, τοπικός Σέρβος ηγεμόνας του 14ου αιώνα
  • Ιλιο Βοϊβόντα (1805–1898), χαϊντούκος, επαναστάτης και αγωνιστής της Βουλγαρικής απελευθέρωσης (πέθανε στο Κιουστεντίλ)
  • Ντιμίταρ Πέσεφ (1894–1973), Υπουργός Δικαιοσύνης κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που εμπόδισε τον εκτοπισμό των Εβραίων της Βουλγαρίας στα Ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου
  • Τοντόρ Αγγέλοφ (1900–1943), κομμουνιστής επαναστάτης και αγωνιστής της Βελγικής αντίστασης
  • Νικολάι Ντιουλγκέροφ (1901–1982), φουτουριστής καλλιτέχνης
  • Μαρίν Γκολεμίνοφ (1908–2000), συνθέτης

Φωτογραφίες

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία