Σήματα ομίχλης
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ως σήματα ομίχλης (fog signals) χαρακτηρίζονται ειδικά προειδοποιητικά σήματα που εκπέμπονται κατά την διάρκεια περιορισμένης ορατότητας (από οποιαδήποτε αιτία). Τέτοια σήματα απαντώνται ιδιαίτερα στη ναυσιπλοΐα.
Προβλήματα Επεξεργασία
Κατά την διάρκεια της ομίχλης οι ναυτιλλόμενοι έχουν ν΄ αντιμετωπίσουν δύο προβλήματα:
- 1ον. Τον κίνδυνο σύγκρουσης με άλλο πλοίο που πλέει στην ίδια περιοχή και
- 2ον. Την δυσκολία προσδιορισμού του στίγματος (θέσης) του πλοίου από την αδυναμία εντοπισμού καταφανών σημείων ξηράς (ακτοπλοΐα).
Για μεν την πρώτη περίπτωση, αυτοί είναι υποχρεωμένοι να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα και να εκπέμπουν τα προβλεπόμενα από τον Διεθνή Κανονισμό Αποφυγής Συγκρούσεων (ΔΚΑΣ) ηχητικά σήματα ομίχλης.
Στη προκειμένη περίπτωση οποιαδήποτε συσκευή που μπορεί να παράγει ικανό σε ένταση ήχο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ακόμη και πυροβόλο.
Για δε την δεύτερη περίπτωση, αυτοί θα πρέπει να είναι ικανοί ν΄ αναγνωρίζουν όλα τα εκπεμπόμενα ηχητικά σήματα ομίχλης που εκπέμπονται για τον σκοπό προσδιορισμού θέσης.
Οι πληροφορίες περί των σημάτων αυτών θέσης, παρέχονται λεπτομερώς στους φαροδείκτες, στους Πλοηγούς, στους Καταλόγους ραδιοσημάτων (τόμο ΙΙ) και περιληπτικά με σύμβολα και συντμήσεις στους ναυτικούς χάρτες.
Κατηγορίες Επεξεργασία
Τα ηχητικά σήματα ομίχλης θέσης κατατάσσονται γενικά σε τέσσερις κατηγορίες:
- Ηχητικά σήματα αέρος (Air fog signals) (λέγονται εκείνα που μεταδίδονται στον αέρα).
- Ηχητικά σήματα Φάρων ομίχλης (fog detector lights).
- Ηχητικά σήματα των Ραδιοφάρων (Radio signals) και τα
- Υποβρύχια ηχητικά σήματα ομίχλης (Submarine fog signals).
Ηχητικά σήματα ομίχλης αέρος Επεξεργασία
Ακολουθεί σχετικός πίνακας ηχητικών σημάτων αέρος κατά είδος, λειτουργία (τρόπου μετάδοσης) και τόνου.
- Ηχητικά σήματα ομίχλης αέρος (air fog signals)
| # | Είδος | Ονομασία | Λειτουργία | Τόνος |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Diaphone, (Dia) | Διάφωνο | Με πεπιεσμένο αέρα | Υψηλός ακολουθούμενος από χαμηλό |
| 2. | Nautophone (Naut.) | Ναυτόφωνο | Με ηλεκτρισμό | Υψηλός, χαμηλής ισχύος |
| 3. | Siren (Siren) | Σειρήνα | Με πεπιεσμένο ατμό ή με ηλεκτρισμό | Μεσαίος ανάλογης ισχύος |
| 4. | Reed ή Horn ή Reed Horn | Ηχητικό κέρας | Με πεπιεσμένο αέρα ή ηλεκτρισμό | Τόνος χαμηλής ισχύος |
| 5 | Whistle (Whis) | Σφυρίκτρα | Με πεπιεσμένο αέρα ή ατμό | Τόνος σφυρίκτρας |
| 6. | Bells (Bell) | Κώδωνας | Χειροκίνητα | Ανάλογα του κτυπήματος |
| 7. | Gong (Gong) | Κύμβαλο ή ταψί | Με κρούση | Ο γνωστός του κύμβαλου |
| 8. | Gun (Gun) | Βολές | Με πυροβόλο | Ο γνωστός του πυροβόλου |
| 9. | Explosive (Explos) | Με εκρηκτική ουσία | Με έκρηξη στον αέρα | Ο γνωστός της έκρηξης |
- Με έντονα γράμματα η διεθνής σύντμηση αναφοράς τους στα διάφορα βοηθήματα.
Σημειώνεται επιπρόσθετα πως σε περιπτώσεις πλόων σε κατάσταση ομίχλης επί των παραπάνω σημάτων δεν θα πρέπει να εκφεύγει της προσοχής:
- 1ον. Η κατεύθυνση και απόσταση που φθάνουν τα ηχητικά σήματα ομίχλης δεν είναι σταθερά, εξαρτώμενα από την κατάσταση της ατμόσφαιρας (κυρίως κατεύθυνση και ένταση ανέμων).
- 2ον. Επειδή τα σήματα ομίχλης εκπέμπονται όταν επικρατεί ομίχλη πιθανόν να συμβεί στη περιοχή που πλέει ένα πλοίο να υφίσταται ομίχλη αλλά όχι στον σταθμό εκπομπής με αποτέλεσμα να μην εκπέμπονται τέτοια σήματα.
- 3ον. Η αιφνίδια εμφάνιση ομίχλης (είσοδος σε περιοχή που επικρατεί ομίχλη) δεν συνοδεύεται και με άμεση έναρξη εκπομπής των ηχητικών σημάτων για την οποία απαιτείται κάποιος εύλογος χρόνος για την προετοιμασία της.
- 4ον. Σε περίπτωση εκπομπής δίτονου σήματος πιθανώς να μην ακουσθεί ο χαμηλότερος τόνος του σήματος.
Για τους παραπάνω λόγους τα σήματα θα πρέπει να λαμβάνονται με επιφύλαξη και όχι με απόλυτη σιγουριά (εκτελεστά). Για την άμεση αντίληψη και αναγνώρισή τους τοποθετούνται επιπρόσθετα οπτήρες (Look-out men) σε κατάλληλες θέσεις (πλώρη, άνω γέφυρα, πρωραίο ιστό κλπ). Η ναυτική πείρα διδάσκει πως ηχητικό σήμα που δεν ακούσθηκε στη γέφυρα (πλοίου) είχε ακουσθεί σε άλλο σημείο αυτού.
Ηχητικά σήματα Φάρων ομίχλης Επεξεργασία
Τα ηχητικά σήματα που εκπέμπουν οι Φάροι ομίχλης είναι τα με αριθμό 2, 3, 4, και 5 σήματα του παραπάνω πίνακα ηχητικών σημάτων ομίχλης αέρος, ανάλογα με το υφιστάμενο κατά περίπτωση μέσο λειτουργίας.
Ηχητικά σήματα Ραδιοφάρων Επεξεργασία
Επειδή τα "ραδιοσήματα" των Ραδιοφάρων δεν επηρεάζονται από υφιστάμενη ομίχλη και εκ του λόγου ότι είναι "ηχητικά" καθιερώθηκε να θεωρούνται και να συμπεριλαμβάνονται στα "ηχητικά σήματα ομίχλης".
Τα ηχητικά αυτά σήματα, καλούμενα "ραδιοσήματα", λαμβάνονται από ειδικά όργανα, δέκτες, τα λεγόμενα Ραδιογωνιόμετρα (Ρ/Γ) τα οποία στη συνέχεια αναλύουν αυτά σε ραδιοδιοπτεύσεις, δηλαδή από ποιες κατευθύνσεις εκπέμπονται. Καθίσταται αντιληπτό πως ένα λαμβανόμενο σήμα Ραδιοφάρου συνιστά διόπτευση και όχι απόσταση. Συνεπώς θα πρέπει να λαμβάνονται δύο τουλάχιστον ραδιοδιοπτεύσεις, από δύο Ραδιοφάρους, η τομή των οποίων στο χάρτη θα αποτελεί το γεωγραφικό στίγμα του δέκτη, του Ρ/Γ, δηλαδή του πλοίου.
Τα εκπεμπόμενα ραδιοσήματα των Ραδιοφάρων δίδονται σε ειδικούς καταλόγους (βιβλία), τα γνωστά στους ναυτιλόμενους List of Radio Signals vol.II και Aid to navigation 117A & 117B.
Υποβρύχια ηχητικά σήματα ομίχλης Επεξεργασία
Σε πολλές περιοχές με έντονη ναυτιλιακή κίνηση ή πλησίον σημαντικών εγκαταστάσεων (π.χ. ναυστάθμων, απάντλησης πετρελαίου, κλπ) καθ΄ όλο το 24ωρο εκπέμπονται υποβρύχια ηχητικά σήματα (submarine fog signals) τα οποία μπορεί να προέρχονται είτε από ταλαντωτές είτε από κώδωνες. Επειδή και αυτά τα σήματα δεν επηρεάζονται από τυχόν υφιστάμενη ομίχλη καθιερώθηκε να συμπεριλαμβάνονται στα ηχητικά σήματα ομίχλης όπως και τα ραδιοσήματα.
Οι υποβρύχιοι ταλαντωτές (submarine oscillators, s.o.) λειτουργούν με ηλεκτρισμό και παράγουν σήμα υψηλού τόνου που χαρακτηρίζεται από ομάδα γραμμάτων του Μορσικού αλφαβήτου. Επειδή οι συνθήκες μετάδοσης του ήχου εντός του θαλασσίου ύδατος είναι πολύ καλλίτερες, τα υποβρύχια αυτά σήματα είναι δυνατόν ν΄ ακροασθούν από απόσταση 50 ναυτικών μιλίων.
Οι υποβρύχιοι κώδωνες (submarine bells, s.b. ή sub.bell) οι οποίοι φέρονται συνήθως υπό σημαντήρες λειτουργούν είτε ηλεκτρικά είτε μηχανικά δια του κλυδωνισμού. Δεδομένου όμως ότι κατά τη διάρκεια της ομίχλης η θάλασσα συνήθως είναι ήρεμη, συνεπώς οι σημαντήρες να μη κλυδωνίζονται, πιθανώς και να μην εκπέμπεται ηχητικό σήμα. Αντίθετα οι κώδωνες που λειτουργούν με ηλεκτρισμό εκπέμπουν σε κανονική λειτουργία ο ήχος των οποίων φθάνει συνήθως μέχρι τα 15 ναυτικά μίλια.
Για την λήψη των υποβρυχίων ηχητικών σημάτων απαιτείται ειδικός δέκτης που καλείται υδρόφωνο δια του οποίου γίνεται και ο προσδιορισμός (μέτρηση) υποβρύχιας διόπτευσης. Και σ΄ αυτή την περίπτωση προσδιορίζεται η κατεύθυνση και όχι η απόσταση.
Τέτοιους όμως δέκτες δεν διαθέτουν τα εμπορικά πλοία όσο τα πολεμικά. Είναι δυνατόν όμως να γίνουν αντιληπτά ευκρινώς από τις εσωτερικές πλευρές του σκάφους, μακρυά του μηχανοστασίου και κοντά στην ίσαλο γραμμή.
Πληροφορίες περί των υποβρυχίων ηχητικών τέτοιων σημάτων παρέχουν οι Φαροδείκτες και οι Πλοηγοί.