Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο
Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο (πρωτότυπος τίτλος: Livres des merveilles du monde - σε μετάφραση: Βιβλία των θαυμάτων του κόσμου) είναι ένα βιβλίο - οδοιπορικό του 13ου αιώνα που γράφτηκε από τον Ρουστιτσέλο ντα Πίζα κατόπιν αφηγήσεων του Μάρκο Πόλο, περιγράφοντας τα ταξίδια του τελευταίου στην Ασία, την Περσία, την Κίνα και την Ινδονησία μεταξύ του 1271 και του 1291[2][3].
 Σελίδα από τα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο | |
| Συγγραφέας | Ρουστιτσέλο ντα Πίζα και Μάρκο Πόλο |
|---|---|
| Τίτλος | Livres des merveilles du monde |
| Γλώσσα | Αρχαία γαλλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1298 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1298 |
| Βασίζεται σε | Le divisament dou monde |
| Τόπος | Τουρκία[1] Αρμενία Γεωργία Μέση Ανατολή Αφγανιστάν Κασμίρ Θιβέτ Τουρκεστάν Κίνα Μογγολία Πεκίνο Γιουνάν Γκόμπι Ιαπωνία |
| Δημοσιεύθηκε στο | Livre des merveilles |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ήταν ένα πολύ γνωστό και δημοφιλές βιβλίο, ακόμα και τον 14ο αιώνα. Το κείμενο υποστηρίζει ότι ο Μάρκο Πόλο έγινε ένα σημαντικό πρόσωπο στην αυλή του Μογγόλου ηγέτη Κουμπλάι Χαν. Ωστόσο, το κείμενο αποτελεί αντικείμενο μελέτης από σύγχρονους μελετητές, εκ των οποίων κάποιοι διερωτήθηκαν κατά πόσο ή όχι ο Μάρκο Πόλο ταξίδεψε μέχρι την αυλή του αυτοκράτορα ή απλά επαναλάμβανε τις ιστορίες που είχε ακούσει από άλλους ταξιδιώτες[4][5]. Το βιβλίο γράφτηκε σε αρχαία γαλλικά από τον Ρουστιτσέλο ντα Πίζα, έναν συγγραφέα εκείνης της εποχής, ο οποίος φέρεται να το έγραψε από τις περιγραφές που άκουσε από τον Μάρκο Πόλο όταν ήταν φυλακισμένοι στη Γένοβα[6].
Ιστορικό Επεξεργασία
Ο ιταλικός τίτλος του βιβλίου είναι Il Milione. Η προέλευση του τίτλου αυτού είναι αντικείμενο αντιπαράθεσης απόψεων. Μία άποψη είναι ότι προέρχεται από το όνομα Emilione που χρησιμοποιούσε η οικογένεια Πόλο προκειμένου να διακρίνεται από τις πολυάριθμες άλλες βενετσιάνικες οικογένειες που έφεραν το επώνυμο Πόλο. Μία πιο κοινή άποψη είναι ότι ο τίτλος παραπέμπει στη μεσαιωνική υποδοχή του οδοιπορικού, επειδή θεωρήθηκε ότι ήταν γεμάτο από «εκατομμύρια» ψέματα[7].
Σύγχρονες εκτιμήσεις θεωρούν το κείμενο περισσότερο ως μία καταγραφή ενός παρατηρητή παρά ενός ευφάνταστου ή αναλυτικού ταξιδιώτη. Ο Μάρκο Πόλο εμφανίζεται περίεργος, ανοιχτόμυαλος και πιστός στον Κουμπλάι Χαν και τη δυναστεία την οποία υπηρέτησε επί δύο δεκαετίες. Το βιβλίο είναι ο απολογισμός των ταξιδιών του Μάρκο Πόλο στην Κίνα. Ο Μάρκο Πόλο έφυγε από τη Βενετία μαζί με τον πατέρα του και το θείο του το 1271. Οι τρεις τους έφυγαν από την Κίνα στα τέλη του 1290 ή στις αρχές του 1291[8] και επέστρεψαν στη Βενετία το 1295. Η παράδοση φέρει τον Μάρκο Πόλο να υπαγορεύει το βιβλίο στον συγγραφέα Ρουστιτσέλο ντα Πίζα, ενώ βρίσκονταν φυλακισμένοι στη Γένοβα μεταξύ του 1298 και του 1299. Ο Ρουστιτσέλο ντα Πίζα μπορεί να επεξεργάστηκε την γαλλο-ιταλική έκδοση από τις σημειώσεις του Μάρκο Πόλο. Το βιβλίο ονομάστηκε τότε Devisament dou monde και Livres des merveilles du monde στα γαλλικά, και De mirabilibus mundi στα λατινικά.
Περιεχόμενα Επεξεργασία
Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο χωρίζονται σε τέσσερα βιβλία. Το πρώτο βιβλίο περιγράφει τα εδάφη της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας που ο Μάρκο Πόλο συνάντησε στο δρόμο προς την Κίνα. Το δεύτερο βιβλίο περιγράφει την Κίνα και την αυλή του Κουμπλάι Χαν. Το τρίτο βιβλίο περιγράφει μερικές από τις παράκτιες περιοχές της Ασίας: Ιαπωνία, Ινδία, Σρι Λάνκα και Νοτιοανατολική Ασία, καθώς και την ανατολική ακτή της Αφρικής. Τέλος, το τέταρτο βιβλίο περιγράφει ορισμένους από τους πολέμους μεταξύ των Μογγόλων και μερικές περιοχές του βορρά, όπως η Ρωσία.
Απεικόνιση των θρησκειών Επεξεργασία
Δεδομένου ότι το αναγνωστικό κοινό του κειμένου θα ήταν Χριστιανοί, ο Μάρκο Πόλο παρουσίαζε συχνά με θετική ματιά τους χριστιανούς που είχε συναντήσει στα ταξίδια του. Ωστόσο θεωρείται ότι έχει επηρεαστεί από τις προκαταλήψεις της εποχής εναντίον των διαφόρων θρησκειών που συναντούσε. Η πιο αξιοσημείωτη από αυτές είναι η απεικόνιση του Βουδισμού ως «ειδωλολατρεία» με αναφορές στη σεξουαλική απόλαυση και την πολυγαμία. Επίσης αναφέρεται συχνά σχόλιο για έναν Μουσουλμάνο, το οποίο όμως με μία απλή ανάγνωση φαίνεται ότι δεν αφορά τη θρησκεία του αλλά την προσωπική του συμπεριφορά. Στο δεύτερο βιβλίο ο Μάρκο Πόλο αναφέρει ότι ανάμεσα στους συμβούλους του Κουμπλάι Χαν ήταν ένας Σαρακηνός ονόματι Αχμάντ, ένας άνθρωπος με μεγάλη ενέργεια και ικανότητα, ο οποίος ξεπέρασε όλους τους υπόλοιπους στην επιρροή πάνω στον αυτοκράτορα και ο οποίος συνήθιζε να μαγεύει τον αυτοκράτορα με μαύρες τέχνες ώστε να κερδίζει την αποδοχή του[9]. Κάθε πολιτιστική προκατάληψη που αποδόθηκε στον Μάρκο Πόλο φαίνεται αδικαιολόγητη υπό το φως της κακής φήμης που είχε το συγκεκριμένο πρόσωπο. Ο Αχμάντ ήταν βιαστής και δολοφόνος και μεγάλο μέρος του πληθυσμού τον θεωρούσε όργανο του διαβόλου. Πολλοί μελετητές θεωρούν ότι η δυσμενής περιγραφή του Μάρκο Πόλο για τον Αχμάντ δεν είχε να κάνει με τη θρησκεία του, ειδικά βλέποντας τον πολύ θετικό τρόπο με τον οποίο απεικονίζει άλλους οπαδούς του Ισλάμ[10].
Μία από τις πολλές περιπτώσεις στις οποίες ο Μάρκο Πόλο επιδεικνύει το σεβασμό και το θαυμασμό του προς τους οπαδούς των άλλων θρησκειών εμφανίζεται στην περιγραφή του για τους Βραχμάνους, για τους οποίους ισχυρίστηκε ότι ήταν οι καλύτεροι και πιο τίμιοι έμποροι που είχε γνωρίσει και ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση να πουν ψέματα ακόμα κι αν η ζωή τους εξαρτώταν απ' αυτό[11].
Η επιρροή Επεξεργασία
Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο γνώρισαν μεγάλη και σπάνια επιτυχία, σε μία εποχή που δεν είχε ακόμα ανακαλυφθεί η τυπογραφία. Η επίδραση του βιβλίου του Μάρκο Πόλο στη χαρτογραφία έγινε με καθυστέρηση καθώς ο πρώτος χάρτης στον οποίο εμφανίζονται τοπωνύμια που είχε αναφέρει ο Μάρκο Πόλο, ήταν ο Καταλανικός Άτλαντας του Καρόλου Ε' (1375), ο οποίος περιελάμβανε τριάντα τοπωνύμια στην Κίνα και άλλα στην υπόλοιπη Ασία. Στα μέσα του 15ου αιώνα, ο χαρτογράφος Φρα Μάουρο συμπεριέλαβε σχολαστικά όλα τα τοπωνύμια του Μάρκο Πόλο στον παγκόσμιο χάρτη του. Η περιγραφή της Άπω Ανατολής και των πλούτων της από τον Μάρκο Πόλο ενέπνευσε την απόφαση του Χριστόφορου Κολόμβου να ταξιδέψει στην Ασία δια θαλάσσης, πηγαίνοντας προς τα δυτικά. Ανάμεσα στα αντικείμενα του Κολόμβου ήταν κι ένα αντίτυπο του βιβλίου του Μάρκο Πόλο. Τα γραπτά του Πόλο περιείχαν και περιγραφές κανιβάλων και καλλιεργητών μπαχαρικών.
Μεταγενέστερες εκδόσεις Επεξεργασία
Ο Μάρκο Πόλο συνοδευόταν στα ταξίδια του από τον πατέρα του και τον θείο του, οι οποίοι είχαν ταξιδέψει στην Κίνα πριν τον Μάρκο Πόλο αλλά ποτέ δεν δημοσίευσαν κάποιο γνωστό έργο για τα ταξίδια τους. Το βιβλίο του Μάρκο Πόλο μεταφράστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες κατά τη διάρκεια της ζωής του Πόλο, αλλά τα πρωτότυπα χειρόγραφα έχουν χαθεί. Σήμερα είναι γνωστό ότι σώζονται περίπου 150 αντίγραφα σε διάφορες γλώσσες. Ωστόσο, κατά την αντιγραφή και τη μετάφραση έγιναν πολλά λάθη με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ των αντιγράφων[12].
Η πρώτη προσπάθεια συγκέντρωσης των χειρογράφων με σκοπό τη δημοσίευση μίας ενιαίας έκδοσης ήταν μία συλλογή ταξιδιωτικών αφηγημάτων που τυπώθηκε στη Βενετία το 1559[13]. Ο συντάκτης Τζιοβάνι Μπατίστα Ραμούζιο συγκέντρωσε χειρόγραφα του 14ου αιώνα τα οποία θεωρούσε «απολύτως σωστά» (perfettamente corretto). Ήταν της άποψης, που δεν ασπάζονται οι σύγχρονοι μελετητές, ότι ο Μάρκο Πόλο πρώτα έγραψε τα κείμενά του στα λατινικά και τα μετάφρασε γρήγορα στα ιταλικά.
Ο Henry Yule για τη δική του έκδοση (1871) συγκέντρωσε 80 χειρόγραφα του βιβλίου του Μάρκο Πόλο. Η έκδοση του Λουίτζι Φόσκολο Μπενεντέτο (Φλωρεντία, 1928) πρόσθεσε 60 επιπλέον χειρόγραφα. Ο Μπενέντέτο ήταν επιπλέον αυτός που αναγνώρισε τον Ρουστιτσέλο ντα Πίζα ως τον άνθρωπο που έγραψε το βιβλίο. Η έκδοση του Μπενεντέτο αποτέλεσε τη βάση πολλών σύγχρονων μεταφράσεων.
Το παλαιότερο σωζόμενο χειρόγραφο του βιβλίου είναι γραμμένο στα αρχαία γαλλικά. Για τον Μπενεντέτο αυτό είναι το βασικό αρχικό κείμενο, το οποίο και διόρθωσε συγκρίνοντάς το με την κάπως πιο λεπτομερή λατινική έκδοση του Ραμούζιο καθώς και με το λατινικό χειρόγραφο της Αμβροσιανής Βιβλιοθήκης στο Μιλάνο.
Άλλοι ταξιδιώτες Επεξεργασία
Άλλοι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες του 13ου αιώνα που έφτασαν στην αυλή του Μεγάλου Χαν ήταν ο Γουλιέλμος ντε Ρούμπρουκ και ο Τζιοβάνι ντα Πίαν ντελ Κάρπινε με τον Βενέδικτο της Πολωνίας. Όμως κανείς από αυτούς δεν επισκέφτηκε την Κίνα. Ο Μαροκινός έμπορος Ιμπν Μπατούτα ταξίδεψε στη Χρυσή Ορδή και την Κίνα στις αρχές προς τα μέσα του 14ου αιώνα. Ο Άγγλος συγγραφέας του 14ου αιώνα Τζον Μάντεβιλ έγραψε ένα οδοιπορικό ταξιδιών στην Ανατολή, αλλά περιέχει πολλές ανακρίβεις και είναι πολύ πιθανό να βασίστηκε σε πληροφορίες από δεύτερο χέρι.
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ ανατολή.
- ↑ Marco Polo, Ronald Latham, The Travels σελ.15, Λονδίνο: Penguin Classics (1958) ISBN 978-0-14-044057-7
- ↑ Luce Boulnois, Silk Road: Monks, Warriors & Merchants σελ.311-335, Χονγκ Κονγκ: Odessey Books & Guides (2005) ISBN 962-217-721-2
- ↑ Φράνσις Γουντ, Πήγε ο Μάρκο Πόλο στην Κίνα;, Boulder: Westview Press (1996)
- ↑ Ο Μάρκο Πόλο δεν είδε ποτέ την Κίνα και την Ιαπωνία Αρχειοθετήθηκε 2015-09-15 στο Wayback Machine., Εφημερίδα Έθνος 11/08/2011
- ↑ Peter Jackson, Marco Polo and his 'Travels, Bulletin of the School of Oriental and African Studies 61 (1): 82–101 (1998) doi:10.1017/S0041977X00015779
- ↑ Lindhal, McNamara, & Lindow, eds. Medieval Folklore: An Encyclopedia of Myths, Legends, Tales, Beliefs, and Customs τ. 1, σελ.368, Santa Barbara: ABC-CLIO (2000)
- ↑ Yang Chih-chiu, Ho Yung-chi, Marco Polo Quits China, Harvard Journal of Asiatic Studies 9 (1) (1945-1949)
- ↑ Polo & Latham (19580 σελ.131
- ↑ Marco Polo, Paul Smethurst, The Travels Of Marco Polo σελ.149, Barnes & Noble Publishing Inc. (2005) ISBN 0-7607-6589-8
- ↑ Polo & Smethurst (2005) σελ.340
- ↑ Patricia B. Kellogg, "Did you Know?", National Geographic (2001)
- ↑ Homer Herriott, "The 'Lost' Toledo Manuscript of Marco Polo", Speculum 12 (1): 456–463 (1937)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Τάκης Χατζηαναγνώστου «Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο - Η μαγεία του κόσμου». Βιβλίο πρώτο: Ανοίγοντας τα φτερά Εκδόσεις Καστανιώτη
- Τάκης Χατζηαναγνώστου «Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο - Η μαγεία του κόσμου». Βιβλίο δεύτερο: Πέρα από τ' όνειρο Εκδόσεις Καστανιώτη
- Τάκης Χατζηαναγνώστου «Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο - Η μαγεία του κόσμου». Βιβλίο τρίτο: Ο γυρισμός Εκδόσεις Καστανιώτη
- Μάρκο Πόλο: Τα ταξίδια Εκδόσεις Αίολος