Δήμητρα (πλανήτης νάνος)
Η Δήμητρα (ονομασία μικρού πλανήτη: 1 Δήμητρα, αγγλικά: 1 Ceres, Σίρις, σύμβολο: .svg){kind=small}
)[8] είναι ο μικρότερος πλανήτης νάνος του Ηλιακού μας συστήματος και ο μόνος που βρίσκεται μέσα στην Κύρια Ζώνη Αστεροειδών. Επίσης είναι ο πρώτος αστεροειδής που ανακαλύφθηκε ποτέ. Ανακαλύφθηκε τυχαία την Πρωτοχρονιά του 1801 (την πρώτη νύχτα του 19ου αιώνα) από τον Σικελό αστρονόμο Τζουζέπε Πιάτσι, στο αστεροσκοπείο του Παλέρμο της Σικελίας. Στην αρχή νόμιζε ότι είχε ανακαλύψει έναν νέο αστέρα, μετά ένα κομήτη. Όταν διαπιστώθηκε ότι ήταν μικρός πλανήτης που περιφερόταν γύρω από τον Ήλιο, του έδωσε το όνομα της θεάς - αρχαίας προστάτιδας της Σικελίας, αφού και οι πλανήτες είχαν ονόματα αρχαίων Ελλήνων θεών. Η απόσταση του αντικειμένου υπολογίστηκε από τον Καρλ Φρίντριχ Γκάους κάπου ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι ο μεγαλύτερος από τους αστεροειδείς της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών. Η Δήμητρα είναι το μόνο αντικείμενο στη ζώνη των αστεροειδών που είναι γνωστό ότι στρογγυλοποιείται από τη δική του βαρύτητα (αν και απαιτείται λεπτομερής ανάλυση για να αποκλειστεί ο 4 Εστία δεν κάνει το ίδιο), με μέγιστη διάμετρο 975 χιλιόμετρα και ελάχιστη 909 χιλιόμετρα.
_(cropped).jpg) |
|
| Ανακαλύφθηκε από | Τζουζέπε Πιάτσι |
|---|---|
| Ημερομηνία ανακάλυψης | 1 Ιανουαρίου 1801 |
Ονομασία
| |
| Άλλες ονόμασίες | Αρχικά ονομάστηκε από τον Τζουζέπε Πιάτσι "Φερδινάνδεια Δήμητρα" (Δήμητρα του Φερδινάνδου) προς τιμή του Φερδινάνδου Α' των Δύο Σικελιών και της αρχαίας θεάς Δήμητρας,[1] 1. Δήμητρα (1. Ceres, από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση), Ήρα για κάποιο χρονικό διάστημα στη Γερμανία.[2] |
Χαρακτηριστικά τροχιάς
| |
| Αφήλιο | 446.669.320 χλμ.,[3] (2,9858 AU) |
| Περιήλιο | 380.995.855 χλμ.,[3] (2,5468 AU) |
| Ημιάξονας τροχιάς | 413.832.587 χλμ.,[3] (2,7663 AU) |
| Εκκεντρότητα | 0,07934[3] |
| Περίοδος περιφοράς | 1.680,5 ημέρες,[3] (4,60 έτη) |
| Μέση τροχιακή ταχύτητα | 17,882 χλμ./δευτ.,[3] 64.375,2 χλμ./ώρα |
| Μέση ανωμαλία | 27,448°[3] |
| Κλίση τροχιάς | 10,585°(ως προς την Εκλειπτική) |
Φυσικά χαρακτηριστικά
| |
| Ακτίνα ισημερινού | 487,3 ± 1,8 χλμ.[4] |
| Ακτίνα γεωγραφικού πόλου | 454,7 ± 1,6 χλμ.[4] |
| Εμβαδόν επιφάνειας | 2.850.000 χλμ.2 |
| Όγκος | 4,54 ± 0,113 ·108 χλμ.3[5] |
| Μάζα | 9,43 ± 0,07 ·1020 χλγρ.[6] |
| Μέση πυκνότητα | 2,077 ± 0,036 γρμ./εκ.3[4] |
| Βαρύτητα επιφάνειας | 0,27 μ./δευτ.2, 0,028 g |
| Ταχύτητα διαφυγής | 0,51 χλμ./δευτ. |
| Αστρονομική περίοδος περιστροφής | 0,3781 ημέρες, 9,074170 ώρες. |
| Κλίση άξονα | ~3° |
| Λευκαύγεια | 0,090 ± 0,0033 |
| Θερμοκρασία επιφάνειας | Ελάχιστη: ~110 K (~ -163,15 °C) Μέση: ~167 K (~ -106,15 °C) Μέγιστη: ~235 ± 4 K (~ -38,15 (± 4) °C)[7] |
| Φαινόμενο μέγεθος | 6,7 έως 9,32 |
| Απόλυτο μέγεθος | 3,36 ± 0,02 |
| Γωνιακή διάμετρος | 0,84" - 0,33" |
Λόγω του μικρού της μεγέθους, η Δήμητρα δεν έχει φωτογραφηθεί σε μεγάλη ανάλυση από τη Γη. Οι φωτογραφίες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ δείχνουν μια επιφάνεια με μεγάλες αντιθέσεις στη φωτεινότητα, και ένα μυστηριώδες λευκό σημείο. Από φασματοσκοπικές παρατηρήσεις ξέρουμε ότι η Δήμητρα αποτελείται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από πάγο νερού, που σε ποσότητα είναι ίσως περισσότερο απ' όσο το σύνολο του γλυκού νερού που υπάρχει στη Γη. Η διαστημοσυσκευή Dawn της NASA μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Δήμητρα στις 6 Μαρτίου 2015.[9][10][11] Σε φωτογραφίες που τράβηξε η συσκευή στις 19 Φεβρουαρίου διακρίνονται δύο περιοχές με υψηλή λευκαύγεια μέσα σε ένα κρατήρα,[12] των οποίων η ανακλαστικότητα θεωρείται ότι οφείλεται στην παρουσία πάγου ή αλάτων.[13] Στις 11 Μαΐου 2015, η NASA δημοσίευσε μια εικόνα υψηλότερης ανάλυσης που δείχνει ότι, αντί για ένα ή δύο σημεία, υπάρχουν στην πραγματικότητα πολλά. Στις 9 Δεκεμβρίου 2015, επιστήμονες της NASA ανέφεραν ότι τα φωτεινά σημεία της Δήμητρας μπορεί να σχετίζονται με έναν τύπο άλατος, ιδιαίτερα μια μορφή αλατόνερου που περιέχει θειικό μαγνήσιο.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Hoskin, Michael (26 Ιουνίου 1992). «Ο Κανόνας του Μπόντε και η ανακάλυψη της Δήμητρας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2007.
- ↑ Foderà Serio, G.· Manara, A.· Sicoli, P. (2002). W. F. Bottke Jr.· A. Cellino· P. Paolicchi· R. P. Binzel, επιμ. Giuseppe Piazzi and the Discovery of Ceres (PDF). University of Arizona Press. σελίδες 17–24. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2009.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Yeomans, Donald K. (5 Ιουλίου 2007). «1 Ceres». JPL Small-Body Database Browser. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2009.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Thomas, P. C.; Parker, J. Wm.; McFadden, L. A. (2005). «Η Διαφορετικότητα του αστεροειδή Δήμητρα, όπως αποκαλύπτεται από το σχήμα του». Nature 437 (7056): 224–226. doi:.
- ↑ Μέγιστη και Ελάχιστη μάζα του πλανήτη διά της Ελάχιστης και Μέσιστης πυκνότητας οδηγεί σε 2 αποτελέσματα ο μ.ο. των οποίων δύναται να προσεγγίζει τον πραγματικό όσκο του πλανήτη.
- ↑ Carry, Benoit (Νοέμβριος 2007). «Near-Infrared Mapping and Physical Properties of the Dwarf-Planet Ceres». Astronomy & Astrophysics 478 (1): 235–244. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-30. https://web.archive.org/web/20080530130946/http://www2.keck.hawaii.edu/inst/people/conrad/nsfGrantRef/2007-arXiv-Benoit.Carry.pdf. Ανακτήθηκε στις 2010-09-03.
- ↑ Tosi, F.; Capria, M. T. (2015). «Surface temperature of dwarf planet Ceres: Preliminary results from Dawn». 46th Lunar and Planetary Science Conference: 11960. Bibcode: 2015EGUGA..1711960T. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015EGUGA..1711960T/abstract. Ανακτήθηκε στις 25 May 2021.
- ↑ JPL/NASA (22 Απριλίου 2015). «What is a Dwarf Planet?». Jet Propulsion Laboratory. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Landau, Elizabeth· Brown, Dwayne (6 Μαρτίου 2015). «NASA Spacecraft Becomes First to Orbit a Dwarf Planet». NASA. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Dawn Spacecraft Begins Approach to Dwarf Planet Ceres». Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Rayman, Marc (6 Μαρτίου 2015). «Dawn Journal: Ceres Orbit Insertion!». Planetary Society. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2015.
- ↑ O'Neill, I. (25 Φεβρουαρίου 2015). «Ceres' Mystery Bright Dots May Have Volcanic Origin». Discovery Communications. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2015.
- ↑ Atkinson, Nancy (3 Μαρτίου 2015). «Bright Spots on Ceres Likely Ice, Not Cryovolcanoes». Universe Today. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2015.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ceres (dwarf planet) στο Wikimedia Commons- Προσομοίωση τροχιάς (Java Applet)
| Δήμητρα (πλανήτης νάνος) | 2 Παλλάς |
|---|