Βικιπαίδεια

Άτροπος η ευθάλεια

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna), κοινώς γνωστή ως μπελαντόνα (belladonna) ή θανάσιμος στρύχνος (χωρίς να έχει κάποια βοτανική συγγένεια με το γένος Strychnos), είναι ένα πολυετές[Σημ. 1] ποώδες φυτό (rhizomatous hemicryptophyte) στην οικογένεια των Στρυχνοειδών (Solanaceae) (το οποίο περιλαμβάνει τις ντομάτες, πατάτες, μελιτζάνες κλπ.) ιθαγενές στην Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Δυτική Ασία.

Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna)
Βοτανική εικονογράφηση από τον Köhler (1887).
Βοτανική εικονογράφηση από τον Köhler (1887).
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Ευδικότυλα  (Eudicots)
Υφομοταξία: Αστερίδες (Asterids)
Τάξη: Στρυχνώδη (Solanales)
Οικογένεια: Στρυχνοειδή (Solanaceae)
Γένος: Άτροπος (Atropa)
Είδος: Ά. η ευθάλεια (A. belladonna)
Διώνυμο
Άτροπος η ευθάλεια
(Atropa belladonna)
(L)
Η Μπελαντόνα (Atropa belladonna), Όρος Όσσα, Νομός Λαρίσης, Θεσσαλία, 18-7-2021

Η κατανομή της εκτείνεται στα δυτικά, από τη Μεγάλη Βρετανία έως τη δυτική Ουκρανία και την Ιρανική επαρχία Γκιλάν στα ανατολικά. Επίσης, εγκλιματίστηκε και/ή εισήχθη σε ορισμένα μέρη του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το φύλλωμα και οι καρποί είναι εξαιρετικά τοξικά καθώς περιέχουν τα αλκαλοειδή τροπανίου. Αυτές οι τοξίνες περιλαμβάνουν την ατροπίνη, σκοπολαμίνη και υοσκυαμίνη, οι οποίες προκαλούν ένα περίεργο παραλήρημα και παραισθήσεις[1] και επίσης, χρησιμοποιείται ως φαρμακευτικό αντιχολινεργικό.

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα. Το αντίδοτο για τη δηλητηρίαση από μπελαντόνα είναι η φυσοστιγμίνη ή η πιλοκαρπίνη, το ίδιο όπως και για την ατροπίνη.[2]

Έχει μια μακρά ιστορία χρήσης ως φάρμακο, καλλυντικό και δηλητήριο. Πριν από το Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε στη χειρουργική ως αναισθητικό· οι αρχαίοι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν ως δηλητήριο (φημολογήθηκε ότι τόσο η σύζυγος του Αυτοκράτορα Αύγουστου όσο και η σύζυγος του Κλαύδιου το είχαν χρησιμοποιήσει σε φονικό)· και έχοντας αυτό προεξοφληθεί, χρησιμοποιήθηκε για να κάνει δηλητηριώδεις τις αιχμές των βελών.

Ετυμολογία

Επεξεργασία
 
Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna).

Η ονομασία του γένους Atropa προέρχεται από την Άτροπο, μία από τις τρεις Μοίρες της Ελληνικής μυθολογίας, που καθόριζε την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου από την ύφανση των νημάτων που συμβόλιζαν τη γέννησή του, τα γεγονότα στη ζωή του και τελικά το θάνατό του, με την Άτροπο κόβοντας αυτά τα νήματα για να σηματοδοτήσει τα τελευταία από αυτά.[3][4]

Η ονομασία «bella donna», προέρχεται από το Ιταλικό και σημαίνει «όμορφη γυναίκα»·[5] επειδή το βότανο χρησιμοποιήθηκε από τις γυναίκες ως καλλυντικό για το πρόσωπο ή, κατά πάσα πιθανότητα, σε οφθαλμικές σταγόνες προκειμένου να διαστέλλονται οι κόρες των ματιών τους και να τις κάνει να φαίνονται δελεαστικές.[3][4][6][7]

Περιγραφή

Επεξεργασία
 
Κοντινή λήψη φυτού.

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) είναι ένα διακλαδωτό ποώδες πολυετές φυτό, το οποίο συχνά φυτρώνει ως υποθάμνος, από ένα σαρκώδες ρίζωμα (rootstock).[Σημ. 2]

Τα φυτά μεγαλώνουν σε ύψος 2 m (6,6 ft), με φύλλα ωοειδή μήκους 18 cm (7,1 in). Τα άνθη σχήματος καμπάνας έχουν θαμπό μωβ χρώμα με πράσινες ανταύγειες και είναι ελαφρώς αρωματισμένα. Οι καρποί του είναι ράγες (σαν μικρά μούρα), οι οποίοι είναι πράσινοι, ωριμάζοντας σε γυαλιστερούς μαύρους και με διάμετρο περίπου 1,5 cm (0,59 in). Ο καρπός είναι γλυκός και καταναλώνεται από τα ζώα (βλ. τοξικότητα) που διασκορπίζουν τους σπόρους με τα περιττώματά τους, ακόμη και αν οι σπόροι περιέχουν τοξικά αλκαλοειδή.[8] Υπάρχει μια υποκίτρινη μορφή ανθοφορίας η οποία ονομάζεται Atropa belladonna ποικ. lutea με υποκίτρινο καρπό.

Εξάπλωση

Επεξεργασία
 
Άνθη και άγουρα μούρα belladonna.

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) είναι εγγενής στην εύκρατη νότια και κεντρική Ευρώπη, αλλά έχει καλλιεργηθεί και εισαχθεί εκτός της φυσικής κατανομής της. Το 1870 στη νότια Σουηδία, καταγράφηκε στη Χλωρίδα της Skåne,[3] καθώς καλλιεργείτο σε φαρμακευτικούς κήπους πλησίον του Μάλμε (Malmö).[9]

Στη Βρετανία είναι εγγενές μόνο σε ασβεστολιθικά εδάφη, διαταραγμένα εδάφη, περιθώρια αγρών, φράκτες και ανοικτές δασώδεις περιοχές. Περισσότερο διαδεδομένο, ως ένα αλλοδαπό, συχνά είναι ένα κατάλοιπο καλλιέργειας ως ένα φαρμακευτικό βότανο. Οι σπόροι μεταδίδονται κυρίως από τα πτηνά.[10]

Έχει εγκλιματιστεί σε τμήματα της Βόρειας Αμερικής, όπου συναντάται συχνά σε σκιερές, υγρές περιοχές, οι οποίες είναι πλούσιες σε ασβεστόλιθο εδάφη. Σε άλλα μέρη του κόσμου, θεωρείται είδος ζιζανίου,[11] όπου αποικίζει περιοχές με διαταραγμένα εδάφη.[12]

Καλλιέργεια

Επεξεργασία
 
Άνθη belladonna.

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) σπανίως χρησιμοποιείται σε κήπους, ωστόσο η εντυπωσική διάταξη των σκούρων καρπών πάνω στο πράσινο φύλλωμα όταν το φυτό μεγαλώσει το έχει κάνει σχετικά δημοφιλές ως καλλωπιστικό φυτό.[13]

Η βλάστηση των μικρών σπόρων είναι συχνά δύσκολη, λόγω των σκληρών κελυφών των σπόρων τα οποία προκαλούν λήθαργο των σπόρων. Επίσης, η βλάστηση διαρκεί αρκετές εβδομάδες κάτω από εναλλασσόμενες συνθήκες θερμοκρασίας, αλλά μπορεί να επιταχυνθεί με τη χρήση γιββερελλικού οξέος.[14]

Τα σπορόφυτα χρειάζονται αποστειρωμένο έδαφος, για να αποτραπεί η σήψη (damping off) και δυσανασχετούν στη ριζική διαταραχή κατά τη διάρκεια της μεταφύτευσης.

Ταξινομική - άλλες ονομασίες

Επεξεργασία

Η ονομασία «Atropa belladonna» δημοσιεύθηκε το 1753, από τον Λινναίο στο «Species Plantarum».[15] Βοτανικά ανήκει στην οικογένεια Σολανίδες (Solanaceae), μαζί με τις πατάτες, ντομάτες, μελιτζάνες, αγκαθόμηλο, καπνός, γκότζι μπέρι και πιπεριές τσίλι. Οι κοινές ονομασίες αυτού του είδους περιλαμβάνουν εκτός από το "μπελαντόνα" (belladonna), τις "θανάσιμος στρύχνος" (deadly nightshade), divale, dwale,[5] banewort, "μούρα του διαβόλου" (devil's berries), "κεράσια του άτακτου ανθρώπου" (naughty man's cherries), "κεράσια θανάτου" (death cherries), "όμορφος θάνατος" (beautiful death), "βότανο του διαβόλου (devil's herb), great morel και dwayberry.[16]

Τοξικότητα

Επεξεργασία
 
Φυτό με ώριμους καρπούς.
 
Κοντινή λήψη άνθους.

Η μπελαντόνα είναι ένα από τα πιο τοξικά φυτά που απαντώνται στο Ανατολικό ημισφαίριο και θεωρείται ισχυρό δηλητήριο.[17] Όλα τα μέρη του φυτού, περιέχουν αλκαλοειδή τροπανίου.[18] Οι ρίζες περιέχουν έως και 1,3%, τα φύλλα 1,2%, τα κοτσάνια 0,65%, τα άνθη 0,6%, οι ώριμοι καρποί 0,7% και οι σπόροι 0,4% αλκαλοειδή τροπανίου· τα φύλλα φτάνουν τη μέγιστη περιεκτικότητα σε αλκαλοειδή, όταν το φυτό βρίσκεται σε βλάστηση και ανθοφορία ενώ οι ρίζες είναι πιο δηλητηριώδεις στο τέλος της περιόδου βλάστησης του φυτού.[19]

Το νέκταρ της μπελαντόνας μετατρέπεται από τις μέλισσες σε μέλι που περιέχει, επίσης, τα αλκαλοειδή τροπανίου.[20] Τα μούρα αποτελούν το μεγαλύτερο κίνδυνο για τα παιδιά, επειδή φαίνονται ελκυστικά και έχουν μια κάπως γλυκιά γεύση.[16][21][22] Η ρίζα του φυτού είναι γενικά το πιο τοξικό μέρος, αν και αυτό μπορεί να ποικίλει από το ένα δείγμα στο άλλο.[16][18][23]

Τα φύλλα και οι καρποί της μπελαντόνας συλλέγονται όταν οι καρποί είναι σχεδόν ώριμοι και το περιεχόμενο σε αλκαλοειδή μεγαλύτερο, γεγονός που τα καθιστά κατάλληλα για φαρμακευτική χρήση. Εν συνεχεία, φύλλα και καρποί αποξηραίνονται σε σκοτεινό και ξηρό μέρος και αποθηκεύονται αεροστεγώς.

Η επικίνδυνη δοσολογία της μπελαντόνας εξαρτάται από την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του ατόμου. Η κατανάλωση ενός ή δύο φρέσκων μούρων επηρεάζει ήπια την αντίληψη στους ενήλικες. Αυτή η επίδραση αρχίζει μετά από μία ή δύο ώρες, μετά την κατάποση των μούρων. Τρία με τέσσερα φρέσκα μούρα επιδρούν ως ψυχοδραστικό αφροδισιακό και τρία με δέκα μούρα είναι μια παραισθησιογόνος δόση. Η θανατηφόρα δόση για τους ενήλικες, είναι δέκα με είκοσι μούρα, ανάλογα με τη φυσιολογική κράση του καταναλωτή. Στα παιδιά, η κατανάλωση δύο ή τριών μούρων μπορεί να είναι θανατηφόρα. Η κατανάλωση όλων των τμημάτων του φυτού μπελαντόνας πρέπει να αποφεύγεται λόγω της τοξικότητας, η οποία μπορεί σε ορισμένα άτομα να αποδειχθεί θανατηφόρος, ακόμη και με την ελάχιστη δοσολογία.

Τα συμπτώματα δηλητηρίασης με μπελαντόνα (belladonna), περιλαμβάνουν διεσταλμένες κόρες, φωτοευαισθησία, θολή όραση, ταχυκαρδία, απώλεια της ισορροπίας, τρέκλισμα, πονοκέφαλο, εξάνθημα, ερυθρότητα, δριμύ ξηρό στόμα και λαιμό, μπερδεμένη ομιλία, κατακράτηση ούρων, δυσκοιλιότητα, σύγχυση, παραισθήσεις, παραλήρημα και σπασμούς.[24][25][26]

Το 2009, καταναλώθηκαν κατά λάθος από μια ενήλικη γυναίκα, αντί για βατόμουρα, μούρα A. belladonna· τα έξι μούρα που έφαγε, καταγράφηκαν να της έχουν προκαλέσει σοβαρό αντιχολινεργικό σύνδρομο.[27] Τα θανατηφόρα συμπτώματα του φυτού από την ατροπίνη, προκαλούν διαταραχή στην ικανότητα του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος να ρυθμίζει ακούσιες δραστηριότητες όπως την εφίδρωση, την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό. Το αντίδοτο για τη δηλητηρίαση από μπελαντόνα, είναι η φυσοστιγμίνη ή η πιλοκαρπίνη, ομοίως όπως και για την ατροπίνη.[28]

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) είναι επίσης τοξική για πολλά κατοικίδια ζώα, προκαλώντας νάρκωση και παράλυση.[29] Ωστόσο, τα βοοειδή και τα λαγοειδή τρώνε το φυτό, χωρίς φαινομενικά να υφίστανται επιβλαβείς επιδράσεις.[26] Στους ανθρώπους, οι αντιχολινεργικές ιδιότητες θα προκαλέσουν τη διάσπαση των γνωστικών ικανοτήτων, όπως της μνήμης και της μάθησης.[30]

Νομικό καθεστώς

Επεξεργασία

Η καλλιέργεια της μπελαντόνας, είναι νόμιμη στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, το Πακιστάν, τη Βόρεια Αμερική και τη Βραζιλία.[19] Στις ΗΠΑ, όλα τα μέρη του φυτού μπελαντόνα (belladonna), δύνανται να καλλιεργηθούν, αγορασθούν, διατηρηθούν και διανεμηθούν (πωληθούν, διαπραγματευθούν ή να δοθούν) χωρίς νόμιμη άδεια ή άνευ ιατρικής συνταγής στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ επίσης, οι πωλήσεις της μπελαντόνας συμμορφώνονται με τους συμπληρωματικούς νόμους των ΗΠΑ ή ρυθμίζονται από το FDA.[31]

Φύλλα και ρίζες μπελαντόνα, μπορούν να αγοραστούν με ιατρική συνταγή στα φαρμακεία σε ολόκληρη τη Γερμανία.[32]

Χρήσεις

Επεξεργασία

Καλλυντικά

Επεξεργασία

Η κοινή ονομασία «belladonna» («μπελαντόνα»), προέρχεται από την ιστορική της χρήση από τις γυναίκες - Bella Donna στα Ιταλικά σημαίνει όμορφη γυναίκα. Οι σταγόνες που παρασκευάζονται από το φυτό μπελαντόνα, χρησιμοποιούνταν για να διαστέλλονται οι κόρες των ματιών των γυναικών, ένα αποτέλεσμα που θεωρείται ότι είναι ελκυστικό και σαγηνευτικό.[6][7] Οι σταγόνες μπελαντόνα, δρουν ως ανταγωνιστής των μουσκαρινικών (muscarinic antagonist), που παρεμποδίζουν τους υποδοχείς στους μύες του ματιού, οι οποίοι συστέλλουν το μέγεθος της κόρης του.[33] Η μπελαντόνα σήμερα, σπανίως χρησιμοποιείται στην αισθητική, καθώς μεταφέρει τις δυσμενείς επιπτώσεις ότι προκαλεί μικρές οπτικές διαταραχές, αδυναμία εστίασης στα κοντινά αντικείμενα και αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Η παρατεταμένη χρήση του, είχε τη φήμη ότι προκαλούσε τύφλωση.[34]

Θεραπευτικές χρήσεις

Επεξεργασία
 
Η αρχαιότερη γνωστή εικονογράφηση του φυτού [Johann Georg Sturm (Ζωγραφική: Jacob Sturm)] 1796.

Η μπελαντόνα στον σύγχρονο κόσμο θεωρείται ένα ισχυρό δηλητήριο με λίγες θεραπευτικές δράσεις. Η πιο διαδεδομένη είναι ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις από χολινεργικούς παράγοντες, όπως είναι τα οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα. Ο λόγος της συγκεκριμένης δράσης είναι η παρουσία στο φυτό της ατροπίνης, ενός ισχυρού αναστολέα των μουσκαρινικών υποδοχέων της ακετυλοχολίνης. Στη μπελαντόνα, οι ενεργοί παράγοντες ατροπίνη, υοσκίνη (σκοπολαμίνη) και υοσκυαμίνη, έχουν αντιχολινεργικές ιδιότητες.[24][30]

Η ατροπίνη είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο το φυτό της μπελαντόνας προκαλεί μυδρίαση (διαστολή της κόρης του ματιού).

Μια μέση δόση που χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς, είναι από 0,05 έως 0,1 g αποξηραμένων και κονιοποιημένων φύλλων. [Lindequist] 30 έως 200 mg ξηρά φύλλα ή 30 έως 120 mg ξηρές ρίζες μπορεί να έχουν μια ευχάριστη ψυχότροπο δράση.[19]

Η μπελαντόνα έχει χρησιμοποιηθεί σαν φυτικό φάρμακο ανά τους αιώνες ως παυσίπονο, χαλαρωτικό μυών, αντιφλεγμονώδες, για τη θεραπεία προβλημάτων εμμηνόρροιας, πεπτικού έλκους, ισταμινικής αντίδρασης και της ασθένειας κινήσεων.[24][35]

Το βάμμα των φύλλων της μπελαντόνα εξακολουθεί να υπάρχει καταχωρημένο στη φαρμακοποιία των ΗΠΑ, με σύσταση 27-33 mg ολικών αλκαλοιδών ανά 100 mL βάμματος. Τσιγάρα με φύλλα μπελαντόνας, εμποτισμένα σε βάμμα οπίου ήταν συνταγογραφούμενο φάρμακο μέχρι το 1930.[19]

Η σκοπολαμίνη χρησιμοποιείται ως υδροβρωμικό άλας για γαστρεντερικές διαταραχές και τη ναυτία, καθώς και για να ενισχύσει την αναλγητική και αγχολυτική δράση των οπιοειδών. Παλαιότερα, χρησιμοποιείτο ως παυσίπονο που χρησιμοποιούνταν κατά τον τοκετό.[36]

Το θειικό άλας της ατροπίνης, χρησιμοποιείται στις οφθαλμολογικές εξετάσεις ως μυδριατικό-κυκλοπληγικό. Χρησιμοποιείται επίσης, ως αντίδοτο στη δηλητηρίαση από οργανοφωσφορικά και καρβαμιδικά, και παραλυτικά αέρια (Sarin).

Τα επιστημονικά στοιχεία που συνιστούν τη χρήση της μπελαντόνα στη φυσική της μορφή για οποιαδήποτε ιατρική κατάσταση είναι ανεπαρκή,[24] αν και ορισμένα από τα συστατικά του, ιδίως η ατροπίνη, η οποία απομονώθηκε από τη μπελαντόνα για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1830, έχει κάποιες ιατρικές χρήσεις.[26] Στο εμπόριο κυκλοφορούν σκευάσματα όπως το Donnatal που συνδυάζει τα αλκαλοειδή μπελαντόνας και τα βαρβιτουρικά, για τα οποία δεν είναι δυνατό να αποδειχθεί τόσο η δράση όσο και η ασφάλειά τους ενώ έχουν και σοβαρές παρενέργειες. [37]

 
Μούρα από μπελαντόνα (belladonna).

Εναλλακτική θεραπευτική χρήση

Επεξεργασία

Παρασκευάσματα μπελαντόνας χρησιμοποιούνται στην ομοιοπαθητική ως υποτιθέμενες θεραπείες για διάφορες καταστάσεις.[38][39] Στην κλινική χρήση και στις ερευνητικές δοκιμές, η πιο κοινή προετοιμασία αραιώνεται στην ομοιοπαθητική σημειογραφία στο επίπεδο 30C. Αυτό το επίπεδο της αραίωσης δεν περιέχει τίποτα από το αρχικό φυτό, [39] αν και διαφημίζονται προς πώληση, παρασκευάσματα με λιγότερες αραιώσεις, τα οποία στατιστικώς περιέχουν ιχνοποσότητες του φυτού.[40]

Το 2010 και ξανά το 2016, η αμερικανική FDA προειδοποίησε κατά της χρήσης των ομοιοπαθητικών ταμπλετών οδοντοφυΐας που βρέθηκαν να περιέχουν μπελαντόνα.[41][42]

Ναρκωτικό

Επεξεργασία

Η Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) και συγγενικά φυτά, όπως η ντατούρα (Datura stramonium),[Σημ. 3] έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί ως ναρκωτικά, λόγω των ζωηρών ψευδαισθήσεων και των παραληρημάτων που παράγουν. Ωστόσο, αυτές οι ψευδαισθήσεις συνήθως περιγράφονται ως πολύ δυσάρεστες και η ψυχαγωγική χρήση θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνη λόγω του υψηλού ρίσκου από ακούσια μοιραία υπερβολική δόση.[43][44][45] Επιπροσθέτως, τα αποτελέσματα της ατροπίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα, περιλαμβάνουν διαταραχή της μνήμης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή σύγχυση.[46] Οι κύριες επιδράσεις στην κατανάλωση μπελαντόνα (belladonna), διαρκούν για τρεις έως τέσσερις ώρες, οι οπτικές ψευδαισθήσεις μπορεί να διαρκέσουν τρεις έως τέσσερις ημέρες, ορισμένες αρνητικές παρενέργειες διατηρούνται για αρκετές ημέρες.[19][47] Οι θετικές εμπειρίες που προκαλούνται από την κατανάλωση μπελαντόνα είναι σπάνιες καθώς ουσιαστικά πρόκειται για δηλητηρίαση από μπελαντόνα.[19]

Λαογραφία

Επεξεργασία
 
Άνθος και άγουρο μούρο μπελαντόνα.

Κατά το παρελθόν, οι μάγισσες πιστεύεται ότι χρησιμοποιούσαν ένα μείγμα από μπελαντόνα, οπιούχα παπαρούνα και άλλα φυτά, συνήθως δηλητηριώδη (όπως το λυκοπένιο και το δηλητηριώδες κώνειο) στην "ιπτάμενη αλοιφή" με την οποία αλοίφονταν για να τις βοηθήσει να πετάξουν σε συναντήσεις με άλλες μάγισσες.[48]

Τα αλκαλοειδή τροπανίου της μπελαντόνα χρησιμοποιήθηκαν ως δηλητήρια και οι πρώτοι άνθρωποι έφτιαχναν από το φυτό δηλητηριώδη βέλη.[49] Στην Αρχαία Ρώμη, είχε χρησιμοποιηθεί ως δηλητήριο από την Αγριππίνα τη Νεότερη, σύζυγο του Αυτοκράτορα Κλαύδιου μετά από συμβουλή της Locusta,[Σημ. 4] μιας κυρίας εξειδικευμένης σε δηλητήρια και της Λιβίας, που φημολογείτο να το έχει χρησιμοποιήσει για να θανατώσει το σύζυγό της Αυτοκράτορα Αύγουστο.[49][50]

Ο Μάκβεθ της Σκωτίας, όταν ήταν ακόμη ένας από τους υπαρχηγούς του βασιλιά Ντάνκαν - της Σκωτίας, το χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, για να δηλητηριάσει τα στρατεύματα του Βασιλιά της Αγγλίας, κατά την εισβολή του Χάρολντ του λαγοπόδαρου. Οι περισσότεροι στρατιώτες δηλητηριάστηκαν στον ύπνο τους ή υποχώρησαν.[4]

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ Πολυετές φυτό (perennial plant) ή απλά πολυετές (perennial) (από το Λατινικό per, που σημαίνει "δια μέσου" και annus, που σημαίνει "χρόνος"), είναι ένα φυτό που ζει για περισσότερο από δύο χρόνια.[Παρ. Σημ. 1]
  2. ↑ Το ρίζωμα (rootstock) αποτελεί τμήμα ενός φυτού, συχνά ενός υπογείου τμήματος, από το οποίο μπορεί να παραχθεί νέα αύξηση πάνω από το έδαφος. Μπορεί να αναφέρεται είτε σε ρίζωμα, είτε σε υπόγειο μίσχο.[Παρ. Σημ. 2]
  3. ↑ Ένα έντονου αρώματος δηλητηριώδες datura με μεγάλα, σε σχήμα τρομπέτας λευκά άνθη και οδοντωτά φύλλα, το οποίο σε πολλές χώρες, έχει καταλήξει ως ζιζάνιο σε εδάφη αποβλήτων.
  4. ↑ Η Locusta (ή Lucusta), ήταν μια διαβόητη αναμείκτρια δηλητηρίων στην Αρχαία Ρώμη. Μετά την αυτοκτονία του Νέρωνα, η Locusta καταδικάστηκε να πεθάνει, από τον αυτοκράτορα Galba κατά τη διάρκεια της σύντομης βασιλείας του, η οποία έληξε στις 15 Ιανουαρίου το 69 μ.Χ. Μαζί με πολλούς άλλους «αγαπημένους» του Νέρωνα, όπως τον Ήλιο (Helius), Patrobius και Νάρκισσο (Narcissus), που οδηγήθηκε μέσω της πόλης, με αλυσίδες και τελικά εκτελέστηκε. Ο Galba έβαλε τη Locusta να βιαστεί μέχρι θανάτου από ένα άγριο ζώο (ορισμένες πηγές αναφέρουν μια καμηλοπάρδαλη), εκπαιδευμένη για ακριβώς αυτό το είδος της τιμωρίας.[Παρ. Σημ. 3][Παρ. Σημ. 4][Παρ. Σημ. 5]
Παραπομπές σημειώσεων
  1. ↑ The Garden Helper. The Difference Between Annual Plants and Perennial Plants in the Garden. Retrieved on 2008-06-22.
  2. ↑ Hickey, M.· King, C. (2001). The Cambridge Illustrated Glossary of Botanical Terms. Cambridge University Press. ISBN 0-521-79080-8. 
  3. ↑ Retief, Francois P., and Louise Cilliers. "Poisons, Poisoning, and Poisoners in Rome." Medicina Antiqua. Wellcome Trust for the History of Medicine, n.d. Web. 10 Nov. 2015.
  4. ↑ Katherine Ramsland, The Human Predator: A Historical Chronicle of Serial Murder and Forensic Investigation, p. 6, 2013. ISBN 9781101619056
  5. ↑ Barrett, Anthony A. Agrippina: Sex, Power, and Politics in the Early Empire. Florence, KY, USA: Routledge, 1996. ProQuest ebrary. Web. 10 November 2015.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Kuhn, Cynthia· Swartzwelder, Scott· Wilson, Wilkie· Wilson, Leigh Heather· Foster, Jeremy (2008). Buzzed. The Straight Facts about the Most Used and Abused Drugs from Alcohol to Ecstasy. New York: W. W. Norton & Company. σελ. 107. ISBN 0-393-32985-2. 
  2. ↑ Potter, Samuel O.L. (1893). A Handbook of Materia Medica Pharmacy and Therapeutics. London: P. Blakiston's. σελ. 53. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Edward Harris Ruddock (1867). The Homoeopathic Vade Mecum of Modern Medicine and Surgery: For the Use of Junior Practitioners, Students, Clergymen, Missionaries, Heads of Families, Etc (2 έκδοση). Jarrold and Sons. σελίδες 503–508. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 R. Groombridge, επιμ. (1839). The Naturalist: Illustrative of the Animal, Vegetable, and Mineral Kingdoms. R. Groombridge. σελ. 193.  Notes: v.4-5 (1838-1839)
  5. ↑ 5,0 5,1 Spiegl, Fritz (1996). Fritz Spiegl's Sick Notes: An Alphabetical Browsing-Book of Derivatives, Abbreviations, Mnemonics and Slang for Amusement and Edification of Medics, Nurses, Patients and Hypochondriacs. Washington, DC: Taylor & Francis. σελίδες 21–22. ISBN 1-85070-627-1. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Hofmann, Albert· Schultes, Richard Evans (1987). Plants of the Gods: Origins of Hallucinogenic Use. New York: Van der Marck Editions. σελίδες 88. ISBN 0-912383-37-2. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Pupillometry: A sexual selection approach». Evolution and Human Behavior 25 (4): 211–228. 2004. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2004.05.001. https://archive.org/details/sim_evolution-and-human-behavior_2004-07_25_4/page/211. 
  8. ↑ Kay QON (2008). Edible fruits in a cool climate: the evolution and ecology of endozoochory in the European flora. In: Fruit and Seed Production: Aspects of Development, Environmental Physiology and Ecology (Society for Experimental Biology Seminar Series) (Ed. by C. Marshall and J. Grace). Cambridge, UK: Cambridge University Press. σελ. 240. ISBN 0-521-05045-6. 
  9. ↑ Hylander, N. (1971). «Prima loca plantarum vascularium Sueciae. Första litteraturuppgift för Sveriges vildväxande kärlväxter jämte uppgifter om första svenska fynd. Förvildade eller i senare tid inkomna växter.». Svensk Botanisk Tidskrift 64: 332. 
  10. ↑ «Online Atlas of the British and Irish Flora: Atropa belladonna (Deadly nightshade)». Botanical Society of Britain and Ireland (BSBI). 
  11. ↑ «PLANTS Profile for Atropa bella-donna (belladonna) | USDA PLANTS». Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008. 
  12. ↑ Stepp JR (June 2004). «The role of weeds as sources of pharmaceuticals». J Ethnopharmacol 92 (2–3): 163–6. doi:10.1016/j.jep.2004.03.002. PMID 15137997. 
  13. ↑ Stuart, David (2004). Dangerous garden: the quest for plants to change our lives. Cambridge: Harvard University Press. σελίδες 49. ISBN 0-674-01104-X. 
  14. ↑ «Study on the germination of Atropa Bella-donna L. seeds» (PDF). Bulgarian Journal of Plant Physiology 23 (1–2): 61–66. 1997. http://www.bio21.bas.bg/ipp/gapbfiles/v-23/97_1-2_61-66.pdf. Ανακτήθηκε στις 2008-07-08. 
  15. ↑ «Solanaceae Atropa belladonna L». Plant Name Details. IPNI. 2 Ιουλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2008. Solanaceae Atropa belladonna L. Species Plantarum 2 1753 "Habitat in Austriae, Angliae montibus sylvosis." 
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 Grieve, Margaret· Leyel, C. F. (1971). Modern Herbal. Courier Dover Publications. σελ. 584. ISBN 0-486-22799-5. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008. 
  17. ↑ «Herbarium: Selection of species from European flora». 
  18. ↑ 18,0 18,1 «Committee for Veterinary Medicinal Products, Atropa Belladonna, Summary Report» (PDF). The European Agency for the Evaluation of Medicinal Products. 1998. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 18 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 Raetsch, Ch. (2005). The encyclopedia of psychoactive plants: ethnopharmacology and its applications. US: Park Street Press. σελίδες P. 80–85. 
  20. ↑ Hazlinsky, B. (1956). «Poisonous honey from deadly nightshade.». Zeitschrift fuer Bienenforschung. (3. P. 93–96.). 
  21. ↑ «The poison garden website». 
  22. ↑ «Belladonna (Atropa belladonna L. or its variety acuminata Royle ex Lindl)». Wellness.com. 
  23. ↑ «Belladonna». allnutritionals.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2016. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 «Belladonna». Medline Plus. 16 Δεκεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2010. 
  25. ↑ Mallinson T (2010). «Deadly Nightshade: Atropa Belladonna». Focus on First Aid (15): 5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-05-21. https://web.archive.org/web/20100521050422/http://www.focusonfirstaid.co.uk/Magazine/issue15/index.aspx. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Lee MR (March 2007). «Solanaceae IV: Atropa belladonna, deadly nightshade» (PDF). J R Coll Physicians Edinb 37 (1): 77–84. PMID 17575737. http://www.rcpe.ac.uk/publications/articles/journal_37_1/R-lee.pdf. 
  27. ↑ «Acute anticholinergic syndrome from Atropa belladonna mistaken for blueberries». Eur J Ophthalmol 19 (1): 170–2. 2009. PMID 19123171. 
  28. ↑ Potter, Samuel O.L. (1893). A Handbook of Materia Medica Pharmacy and Therapeutics. London: P. Blakiston's. σελ. 53. 
  29. ↑ North Carolina State University Department of Plant Biology (2000). «Poisonous Vascular Plants». NC State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2008. 
  30. ↑ 30,0 30,1 Giancarlo Pepeu· Maria Grazia Giovannini (2004). «Acetylcholine: I. Muscarinic Receptors». Στο: Gernot Riedel· Bettina Platt, επιμ. From messengers to molecules: memories are made of these (illustrated έκδοση). Springer. ISBN 978-0-306-47862-8. 
  31. ↑ «Belladonna. Legal Status». erowid. 
  32. ↑ Lindequist, U. (1992). Atropa. In Haegers Handbuch der pharmazeutischen Praxis, 5th ed. Berlin: Springer. σελίδες P. 429. 
  33. ↑ «Atropine Eye Drops». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008. 
  34. ↑ Wood, George Bacon (1867). A Treatise On Therapeutics, And Pharmacology Or Materia Medica Vol1. Philadelphia: J. B. Lippincott & Co. σελίδες 792–795. 
  35. ↑ Ebadi, Manuchair (2007). Pharmacodynamic Basis of Herbal Medicine. CRC Press. σελ. 203. ISBN 9780849370502. 
  36. ↑ «Twilight Sleep: The Dammerschlaf of the Germans». Canadian Medical Association journal 5 (9): 805–808. 1915. PMID 20310688. PMC 1584452. https://archive.org/details/sim_canadian-medical-association-journal_1915-09_5_9/page/805. 
  37. ↑ «Donnatal Tablets - FDA prescribing information, side effects and uses». www.drugs.com. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2017. 
  38. ↑ Vaughan, John Griffith· Patricia Ann Judd· David Bellamy (2003). The Oxford Book of Health Foods. Oxford University Press. σελ. 59. ISBN 0-19-850459-4. 
  39. ↑ 39,0 39,1 «Ultramolecular homeopathy has no observable clinical effects. A randomized, double-blind, placebo-controlled proving trial of Belladonna 30C». Br J Clin Pharmacol 56 (5): 562–8. November 2003. doi:10.1046/j.1365-2125.2003.01900.x. PMID 14651731. PMC 1884394. http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/fulltext/118882565/PDFSTART. [νεκρός σύνδεσμος]
  40. ↑ example Αρχειοθετήθηκε 2017-05-22 στο Wayback Machine. of website selling different dilutions of belladonna
  41. ↑ [1]
  42. ↑ [2]
  43. ↑ «The dangers of jimson weed and its abuse by teenagers in the Kanawha Valley of West Virginia». West Virginia Medical Journal 93 (4): 182–5. 1997. PMID 9274142. 
  44. ↑ Micke MM (October 1996). «The case of hallucinogenic plants and the Internet». J Sch Health 66 (8): 277–80. doi:10.1111/j.1746-1561.1996.tb03397.x. PMID 8899584. https://archive.org/details/sim_journal-of-school-health_1996-10_66_8/page/277. 
  45. ↑ «Belladonna poisoning as a facet of pschyodelia». JAMA 204 (11): 1011. June 1968. doi:10.1001/jama.204.11.1011. PMID 5694682. https://archive.org/details/sim_jama_1968-06-10_204_11/page/n162. 
  46. ↑ «The amnesic properties of hyoscine and atropine in pre-anæsthetic medication». Anaesthesia 17 (3): 331–336. 1962. doi:10.1111/j.1365-2044.1962.tb13473.x. PMID 13904669. https://archive.org/details/sim_anaesthesia_1962-07_17_3/page/331. 
  47. ↑ «Belladonna Reports». erowid. 
  48. ↑ Kuklin, Alexander (Φεβρουαρίου 1999). How Do Witches Fly?. DNA Press. ISBN 0-9664027-0-7. 
  49. ↑ 49,0 49,1 Michael (1998). Alkaloids : biochemistry, ecology, and medicinal applications. New York: Plenum Press. σελ. 20. ISBN 0-306-45465-3. 
  50. ↑ Timbrell, John (2005). The poison paradox : chemicals as friends and foes. Oxford: Oxford Univ. Pr. σελ. 2. ISBN 0-19-280495-2. 

Επιπλέον ανάγνωση

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άτροπος_η_ευθάλεια&oldid=10870968"