Ένα έργο αναφοράς είναι ένα μη μυθοπλαστικό έργο, όπως ένα άρθρο, ένα βιβλίο ή ένα περιοδικό (ή τα ηλεκτρονικά ισοδύναμα τους), στο οποίο μπορεί κανείς να αναφερθεί για να βρει πληροφορίες.[1] Οι πληροφορίες προορίζονται να βρεθούν γρήγορα όταν αναζητούνται. Στα έργα αυτά συνήθως ανατρέχει κανείς για να βρει συγκεκριμένα στοιχεία, αντί να διαβάζονται από την αρχή μέχρι το τέλος.[2] Ο τρόπος γραφής που χρησιμοποιείται σε αυτά τα έργα είναι ενημερωτικός· οι συγγραφείς αποφεύγουν τις απόψεις και τη χρήση του πρώτου προσώπου, εστιάζοντας στα γεγονότα.

Η Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους, το πιο γνωστό παραδοσιακό βιβλίο αναφοράς στις γερμανόφωνες χώρες
Encyclopædia Britannica, 15η έκδοση: τόμοι της Προπαίδειας (πράσινοι), της Μικροπαίδειας (κόκκινοι), της Μακροπαίδειας (μαύροι) και του δίτομου Ευρετηρίου (μπλε)

Τα ευρετήρια είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό πλοήγησης σε πολλά είδη έργων αναφοράς. Πολλά έργα αναφοράς συγκεντρώνονται από μια ομάδα συντελεστών των οποίων το έργο συντονίζεται από έναν ή περισσότερους συντάκτες και όχι από έναν μεμονωμένο συγγραφέα. Οι ενημερωμένες εκδόσεις δημοσιεύονται συνήθως ανάλογα με τις ανάγκες, σε ορισμένες περιπτώσεις ετησίως (Whitaker's Almanack, Who's Who).

Τα έργα αναφοράς περιλαμβάνουν σχολικά βιβλία, αλμανάκ, άτλαντες, βιβλιογραφίες, βιογραφικές πηγές, καταλόγους όπως κατάλογοι βιβλιοθηκών και κατάλογοι τέχνης, συμφραστικούς πίνακες, λεξικά, καταλόγους όπως επαγγελματικοί κατάλογοι και τηλεφωνικοί κατάλογοι, δισκογραφίες, εγκυκλοπαίδειες, φιλμογραφίες, γλωσσάρια, εγχειρίδια και ευρετήρια όπως βιβλιογραφικά ευρετήρια και ευρετήρια παραπομπών, οδηγοί έρευνας, θησαυροί και επετηρίδες.[3] Πολλά έργα αναφοράς είναι διαθέσιμα σε ηλεκτρονική μορφή και μπορούν να ληφθούν ως λογισμικό αναφοράς, CD-ROM, DVD ή ηλεκτρονικά μέσω του διαδικτύου. Η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια είναι τόσο το μεγαλύτερο όσο και το πιο πολυδιαβασμένο έργο αναφοράς στην ιστορία.[4]

Βιβλίο παραπομπής

Επεξεργασία

Σε αντίθεση με τα βιβλία που δανείζονται, τα βιβλία αναφοράς σε μια βιβλιοθήκη είναι αυτά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν μόνο μέσα στη βιβλιοθήκη και δεν δανείζονται από τη βιβλιοθήκη. Πολλά τέτοια βιβλία χρησιμοποιούνται για σύντομες αναζητήσεις ή φωτοτυπημένα, και ως εκ τούτου, δεν χρειάζεται να τα δανειστεί κανείς. Η διατήρηση βιβλίων αναφοράς στη βιβλιοθήκη διασφαλίζει ότι θα είναι πάντα διαθέσιμα για χρήση εφόσον ζητηθεί. Ορισμένα βιβλία αναφοράς είναι πολύ πολύτιμα για να βγουν από τη βιβλιοθήκη. Ορισμένες βιβλιοθήκες, όπως η Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αποτελούνται εξ ολοκλήρου, ή σε μεγάλο βαθμό, από βιβλία που δεν μπορούν να βγουν από τη βιβλιοθήκη.

Είδη έργων αναφοράς

Επεξεργασία
 
Λεξικόν Γεωγραφικόν, υπό Δ. Αργυριάδου (1868)

Αυτά είναι τα κύρια είδη και κατηγορίες έργων αναφοράς:

  • Αλμανάκ – ετήσια δημοσίευση, η οποία απαριθμεί μια σειρά από τρέχουσες, γενικές ή ειδικές πληροφορίες για ένα ή περισσότερα θέματα
  • Άτλας[2] – συλλογή χαρτών που παραδοσιακά δενόταν σε μορφή βιβλίου
  • Βιβλίο αποφθεγμάτων – συλλογές αποφθεγμάτων που ικανοποιούν συγκεκριμένα κριτήρια και είναι συστηματικά ταξινομημένα
  • Βιβλιογραφία[2] – συστηματική λίστα βιβλίων και άλλων έργων, όπως άρθρα σε περιοδικά για ένα δεδομένο θέμα ή που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια
  • Βιβλίο φράσεων – συλλογή από φράσεις, οργανωμένες συστηματικά, συνήθως μαζί με μετάφραση μια ξένη γλώσσα
  • Βιογραφικό λεξικό – εγκυκλοπαιδικό λεξικό που περιορίζεται σε βιογραφικές πληροφορίες
  • Γεωγραφικό λεξικό – λεξικό ή κατάλογος που χρησιμοποιείται για την παροχή συστηματικής πρόσβασης σε χάρτες ή άτλαντες
  • Γλωσσάριο – αλφαβητική λίστα όρων σε συγκεκριμένο τομέα γνώσης με τους ορισμούς για αυτούς τους όρους
  • Εγκυκλοπαίδεια[2] – επιτομή με περιλήψεις γνώσεων είτε από όλους τους κλάδους είτε από έναν συγκεκριμένο τομέα ή κλάδο
  • Εγχειρίδιο[2] – μικρό ή φορητό βιβλίο που προορίζεται να παρέχει εύκολη εύρεση πληροφοριών
  • Εγχειρίδιο χρήσης – εγχειρίδιο που παρέχει οδηγίες για τη χρήση ενός συγκεκριμένου προϊόντος
  • Εκπαιδευτικό εγχειρίδιο – έργο αναφοράς που περιέχει πληροφορίες για ένα θέμα
  • Επετηρίδα – επιτομή που περιέχει γεγονότα σχετικά με ένα συγκεκριμένο έτος
  • Επιτομή – συνοπτική συλλογή πληροφοριών που σχετίζονται με ένα σύνολο γνώσεων
  • Ευρετήριο[2] – δημοσίευση που παρέχει συστηματική πρόσβαση σε ένα σύνολο γνώσεων
  • Θεματικός κατάλογος – ευρετήριο που χρησιμοποιείται για την αναγνώριση μουσικών συνθέσεων μέσω της παράθεσης των αρχικών νοτών
  • Θησαυρός – έργο αναφοράς για την εύρεση συνωνύμων και ενίοτε αντωνύμων
  • Κατάλογος – συστηματικά οργανωμένη λίστα ονομάτων, διευθύνσεων, προϊόντων κ.λπ.
  • Λεξικό[2] – κατάλογος λέξεων από μία ή περισσότερες γλώσσες, που είναι συστηματικά ταξινομημένες και περιέχουν σημασίες, ετυμολογίες κ.λπ.
  • Λίστα – δημοσιευμένη απαρίθμηση ενός συνόλου στοιχείων
  • Πανδέκτης - περίληψη πληροφοριών για ένα συγκεκριμένο θέμα
  • Περιοδικό περιλήψεων – συλλογές με δημοσιευμένες περιλήψεις άρθρων, διατριβών, κριτικών, πρακτικών συνεδρίων κ.λπ. που είναι συστηματικά οργανωμένες
  • Συμφραστικός πίνακας - αλφαβητική λίστα των κύριων λέξεων που χρησιμοποιούνται σε ένα βιβλίο ή ένα σύνολο έργων
  • Χρονικό – συνοπτική ιστορική καταγραφή στην οποία τα γεγονότα ταξινομούνται χρονολογικά
  • Χρονογραφία – ιστορική καταγραφή γεγονότων ταξινομημένων με χρονολογική σειρά
  • Χρονοδιάγραμμα – δημοσιευμένη λίστα με ωράρια μέσων μεταφοράς ή με εκδηλώσεις

Ηλεκτρονικές πηγές

Επεξεργασία

Ηλεκτρονική πηγή είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή ή δεδομένα που αποθηκεύονται ηλεκτρονικά, τα οποία βρίσκονται συνήθως σε έναν υπολογιστή, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο.[5] Οι βιβλιοθήκες προσφέρουν πολυάριθμους τύπους ηλεκτρονικών πόρων, όπως ηλεκτρονικά βιβλία και ηλεκτρονικά περιοδικά, βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων, ιδρυματικά αποθετήρια, ιστότοπους και εφαρμογές υπολογιστή.[5]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Reference». Merriam-Webster Dictionary. https://www.merriam-webster.com/dictionary/reference. Ανακτήθηκε στις 29 November 2019. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Κατσόγιαννου, Μαριάννα· Βακαλοπούλου, Άννα (2021). Λεξικογραφια για ολους. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. σελ. 29-30. ISBN 978-960-02-3711-5. 
  3. Reitz, Joan M. (10 January 2013). «Reference book». Online Dictionary for Library and Information Science. https://products.abc-clio.com/ODLIS/odlis_r#refbook. Ανακτήθηκε στις 29 November 2019. 
  4. «Wikipedia is 20, and its reputation has never been higher». The Economist. 9 January 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 December 2022. https://web.archive.org/web/20221231224550/https://www.economist.com/international/2021/01/09/wikipedia-is-20-and-its-reputation-has-never-been-higher. Ανακτήθηκε στις May 31, 2021. 
  5. 5,0 5,1 Reitz, Joan M. (10 January 2013). «Electronic resource». Online Dictionary for Library and Information Science. https://www.abc-clio.com/ODLIS/odlis_e.aspx#eresource. Ανακτήθηκε στις 29 November 2019. 

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία