Δυναστεία της Αβύδου

Η Δυναστεία της Αβύδου είναι μια βραχύβια τοπική δυναστεία που υποθέτουμε ότι έλεγχε μέρη της Μέσης και Άνω Αιγύπτου κατά τη Δεύτερη μεταβατική περίοδο της αρχαίας Αιγύπτου. Η Δυναστεία της Αβύδου θα ήταν σύγχρονη με τις Δέκατη πέμπτη και Δέκατη έκτη Δυναστεία, από το περίπου 1650 ως το 1600 π.Χ.^[1]. Θα είχε τη βάση της στην ή γύρω από την Άβυδο, και η βασιλική της νεκρόπολη μπορεί να βρισκόταν στους πρόποδες του Όρος του Άνουβι.

Αντίλογος για την ύπαρξη Επεξεργασία

Ενδείξεις υπέρ της ύπαρξης Επεξεργασία

Η δέλτος του φαραώ Ουοσεριμπέ Σενεμπακαΐ, μέσα στον βασιλικό τάφο.

Η θεωρία ύπαρξης της Δυναστείας της Αβύδου προτάθηκε πρώτη φορά από τον αιγυπτιολόγο Detlef Franke^[2] και αργότερα αναπτύχθηκε τον Kim Ryholt το 1997. Ο Ryholt παρατηρεί ότι δύο φαραώ που μαρτυρούνται από αυτήν την περίοδο, ο Ουεπαουετεμσάφ (ο «Ουεπαουετ είναι ο προστάτης του») και ο Παντζενί («Αυτός από τη Θίνις»), είχαν ονόματα που σχετίζονταν με την Άβυδο: ο Ουεπαουέτ όντας σημαντικός θεός της περιοχής της Αβύδου, και η Θίνις σημαντική πόλη λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Αβύδου. Επιπλέον, οι δύο αυτοί ηγεμόνες και ο Σνααΐμπ, ένας άλλος βασιλιάς αυτής της περιόδου, είναι γνωστοί από μία στήλη που βρέθηκε στην Άβυδο, που μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι αυτή ήταν η έδρα της εξουσίας του^[3]. Τέλος, ο Ryholt υποστηρίζει ότι η ύπαρξη της Δυναστείας της Αβύδου μπορεί να εξηγεί 16 καταγραφές στον Κανόνα του Τορίνο στο τέλος της Δέκατης έκτης Δυναστείας^[3]. Η Δυναστεία της Αβύδου μπορεί να υπήρξε κατά το χρόνο που πέρασε μεταξύ της πτώσης της Δέκατης τρίτης Δυναστείας με την κατάκτηση της Μέμφιδας από τους Υξώς, και την προώθησε αυτών στα νότια στις Θήβες^[3].

Η θεωρία για την ύπαρξη της δυναστείας μπορεί να δικαιώθηκε το 2014, όταν ανακαλύφθηκε ο τάφος του προηγουμένως άγνωστου φαραώ Σενεμπκαΐ στην Άβυδο^[1]. Αν ο Σενεμπκαΐ όντως ανήκει στην Δυναστεία της Αβύδου, ο τάφος τους μπορεί να σηματοδοτεί τη βασιλική νεκρόπολη της δυναστείας, δίπλα στους τάφους των ηγεμόνων του Μέσου Βασιλείου^[1]. Από την ανακάλυψη του τάφου και μετά, οι ανασκαφές αποκάλυψαν όχι λιγότερο από ακόμα οκτώ ανώνυμους τάφους που χρονολογούνται από τη Δεύτερη μεταβατική περίοδο, και με το ίδιο στιλ και μεγέθους με το τάφο του Σενεμπκαΐ, όπως και άλλους δύο τάφους, ίσως πυραμίδες, που χρονολογούνται στα μέσα της 13ης Δυναστείας, τον τάφο S9 και S 10 της Αβύδου, που ίσως ανήκουν στον Νεφερχοτέπ Α΄ και τον αδελφό του Σομπεκχοτέπ Δ’^[4].

Ενδείξεις κατά της ύπαρξης Επεξεργασία

Με την ύπαρξη της Δυναστείας της Αβύδου δεν συμφωνούν όλοι οι μελετητές. Για παράδειγμα, ο Marcel Marėe παρατηρεί ότι ένα εργαστήριο που λειτουργούσε στην Άβυδο και παρήγαγε στήλες για τους δύο βασιλείς που σχετίζονται με τη Δυναστεία της Αβύδου Παντζενί και Ουεπαουερμσάφ, παρήγαγε επίσης πιθανόν και τη στήλη του Ραχοτέπ της Δέκατης έβδομης Δυναστείας^[5]. Έτσι, αν όντως υπήρξε η Δυναστεία της Αβύδου, αυτό το εργαστήριο παρήγαγε στήλες για δύο εχθρικές δυναστείες, κάτι που θεωρεί αρκετά απίθανο^[5]. Παραμένει όμως ασαφές αν οι δύο αυτές δυναστείες συνυπήρξαν σε οποιαδήποτε στιγμή: για παράδειγμα, στην ανασκευή της Δεύτερης μεταβατικής περιόδου από τον Ryholt, τις δυναστείες χωρίζουν περίπου 20 χρόνια^[3].

Αντικρούοντας το επιχείρημα υπέρ της ύπαρξης της δυναστείας που βασίζεται στον τάφο του Σενεμπκαΐ, ο Alexander Ilin-Tomich επιχειρηματολογεί ότι κάποιοι φαραώ του Μέσου Βασιλείου, όπως ο Σενουσρέτ Γ΄ και ο Σομπεκχοτέπ Δ΄, είχαν επίσης τους τάφους τους στην Άβυδο, αλλά κανείς δεν τοποθετεί αυτούς τους βασιλείς στην Δυναστεία της Αβύδου. Αντίθετα, θέτει το ερώτημα μήπως ο Σενεμπκαΐ ήταν βασιλιάς της Θηβαϊκής Δέκατης έκτης Δυναστείας^[6].

Περιοχή Επεξεργασία

Με το κόκκινο, η πιθανή έκταση που ήλεγχε η Δυναστεία της Αβύδου.

Αν η Δυναστεία της Αβύδου αποτέλεσε όντως δυναστεία, η έδρα της θα ήταν μάλλον είτε στην Άβυδο είτε στη Θίνις. Ένα graffito πιθανόν του Ουεπαουερμσάφ ανακαλύφθηκε από τον Λέψιους στον τάφο BH2 του νομάρχη Αμενεμχάτ της Δωδέκατης Δυναστείας στο Μπενί Χασάν, περίπου 250 χιλιόμετρα βόρεια της Αβύδου στη Μέση Αίγυπτο. Αν η απόδοση του graffito είναι σωστή και ο Ουεπαουερμσάφ όντως ανήκε στην Δυναστεία της Αβύδου, τότε η επικράτειά του μπορεί να επεκτεινόταν τόσο βόρεια^[3]. Καθώς η δυναστεία ήταν σύγχρονη της 16ης Δυανστείας, η επικράτεια υπό τον έλεγχο της δεν θα μπορούσε να εκτείνεται πε΄ρα από Χου, 50 χιλιόμετρα νότια της Αβύδου^[3].

Ηγεμόνες Επεξεργασία

Οι παρακάτω 16 καταγραφές στον Κανόνα του Τορίνο αποδίδονται από τον Kim Ryholt στη Δυναστεία της Αβύδου^[3]:

**Φαραώ της Δυναστείας της Αβύδου**
Όνομα θρόνου	Καταγραφή στον Κανόνα
Ουοσερ[...]ρε	Στήλη 11 Γραμμή 16
Ουοσερ[...]ρε	Στήλη 11 Γραμμή 17
Οκτώ χαμένοι βασιλιάδες	Στήλη 11 Γραμμή 18-25
[...]χεμπρέ	Στήλη 11 Γραμμή 26
Τρεις χαμένοι βασιλιάδες	Στήλη 11 Γραμμή 27-29
[...]χεμπρέ(αβέβαιο)	Στήλη 11 Γραμμή 30
[...]ουεμπενρέ	Στήλη 11 Γραμμή 31

Κάποιους από τους παραπάνω ηγεμόνες μπορεί να ταυτιστούν με τους τέσσερεις ταυτοποιημένους ηγεμόνες που μπορεί ίσως να αποδοθούν στην Δυναστεία της Αβύδο, που παρατίθενται εδώ χωρίς την (αβέβαιη) χρονολογική σειρά τους:

**Φαραώ της Δυναστείας της Αβύδου**
Όνομα	Εικόνα	Σχόλιο
Σεκχεμρανεφερκαού Ουεπαουερμσάφ		Μπορεί να ανήκει στα τέλη της 16ης Δυναστείας^[5]
Σεκχεμρακχουταουΐ Παντζενί		Μπορεί να ανήκει στα τέλη της 16ης Δυναστείας^[5]
Μενκαουρέ Σνααΐμπ		Μπορεί να ανήκει στα τέλη της 13ης Δυναστείας^[7]^[8]^[9]
Σενεμπκαΐ Ουοσεριμπρέ Σενεμπκαΐ		Ίσως να ταυτίζεται με τον Ουοσερ[…]]ρε του Κανόνα του Τορίνο

Παραπομπές Επεξεργασία

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Δυναστεία της Αβύδου

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 «Giant Sarcophagus Leads Penn Museum Team in Egypt To the Tomb of a Previously Unknown Pharaoh». Penn Museum. Ιανουαρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2014.
↑ Detlef Franke: Zur Chronologie des Mittleren Reiches. Teil II: Die sogenannte Zweite Zwischenzeit Altägyptens, In Orientalia 57 (1988), p. 259
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Ryholt, K.S.B. (1997). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800-1550 B.C. Museum Tusculanum Press. σελ. 164. ISBN 8772894210.
↑ Josef W., Wegner (2015). «A royal necropolis at south Abydos: New Light on Egypt's Second Intermediate Period». Near Eastern Archaeology 78 (2).
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Marcel Marée: A sculpture workshop at Abydos from the late Sixteenth or early Seventeenth Dynasty, in: Marcel Marée (editor): The Second Intermediate period (Thirteenth-Seventeenth Dynasties), Current Research, Future Prospects, Leuven, Paris, Walpole, MA. 2010 (ISBN 978-90-429-2228-0). p. 247, 268
↑ Alexander Ilin-Tomich: The Theban Kingdom of Dynasty 16: Its Rise, Administration and Politics, in: Journal of Egyptian History 7 (2014), 146; Ilin-Tomich, Alexander, 2016, Second Intermediate Period. In Wolfram Grajetzki and Willeke Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, Los Angeles. http://digital2.library.ucla.edu/viewItem.do?ark=21198/zz002k7jm9 Αρχειοθετήθηκε 2020-11-06 στο Wayback Machine. p. 9-10
↑ Jürgen von Beckerath: Untersuchungen zur politischen Geschichte der Zweiten Zwischenzeit in Ägypten, Glückstadt, 1964
↑ Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägyptens, Münchner Ägyptologische Studien 46. Mainz am Rhein, 1997
↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Münchner ägyptologische Studien 49, Mainz 1999.

[pennmuseum-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 «Giant Sarcophagus Leads Penn Museum Team in Egypt To the Tomb of a Previously Unknown Pharaoh». Penn Museum. Ιανουαρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2014.

[2] Detlef Franke: Zur Chronologie des Mittleren Reiches. Teil II: Die sogenannte Zweite Zwischenzeit Altägyptens, In Orientalia 57 (1988), p. 259

[ryholt-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Ryholt, K.S.B. (1997). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800-1550 B.C. Museum Tusculanum Press. σελ. 164. ISBN 8772894210.

[4] Josef W., Wegner (2015). «A royal necropolis at south Abydos: New Light on Egypt's Second Intermediate Period». Near Eastern Archaeology 78 (2).

[maree-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Marcel Marée: A sculpture workshop at Abydos from the late Sixteenth or early Seventeenth Dynasty, in: Marcel Marée (editor): The Second Intermediate period (Thirteenth-Seventeenth Dynasties), Current Research, Future Prospects, Leuven, Paris, Walpole, MA. 2010 (ISBN 978-90-429-2228-0). p. 247, 268

[6] Alexander Ilin-Tomich: The Theban Kingdom of Dynasty 16: Its Rise, Administration and Politics, in: Journal of Egyptian History 7 (2014), 146; Ilin-Tomich, Alexander, 2016, Second Intermediate Period. In Wolfram Grajetzki and Willeke Wendrich (eds.), UCLA Encyclopedia of Egyptology, Los Angeles. http://digital2.library.ucla.edu/viewItem.do?ark=21198/zz002k7jm9 Αρχειοθετήθηκε 2020-11-06 στο Wayback Machine. p. 9-10

[7] Jürgen von Beckerath: Untersuchungen zur politischen Geschichte der Zweiten Zwischenzeit in Ägypten, Glückstadt, 1964

[8] Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägyptens, Münchner Ägyptologische Studien 46. Mainz am Rhein, 1997

[beckerath-9] Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Münchner ägyptologische Studien 49, Mainz 1999.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]