Επτά χρόνια στο Θιβέτ

Βιογραφική ταινία του Ζαν Ζακ Ανό

Το Επτά χρόνια στο Θιβέτ (αγγλικά: Seven Years in Tibet‎‎) είναι αμερικανική βιογραφική πολεμική δραματική ταινία του 1997 σε σκηνοθεσία Ζαν-Ζακ Ανό, βασισμένη στα απομνημονεύματα του Αυστριακού ορειβάτη και λοχία των Σούτσσταφφελ (SS) Χάινριχ Χάρερ του 1952 , σχετικά με τις εμπειρίες του στο Θιβέτ μεταξύ 1944 και 1951. Πρωταγωνιστούν οι Μπραντ Πιτ και Ντέιβιντ Θιούλις. Η μουσική σύνθεση είναι από τον Τζον Γουίλιαμς με μεγάλου μήκους ερμηνεία από τον τσελίστα Γιο Γιο Μα.

Επτά χρόνια στο Θιβέτ
(Seven Years in Tibet)
ΣκηνοθεσίαΖαν-Ζακ Ανό[1][2][3]
ΠαραγωγήΖαν-Ζακ Ανό, Ιέιν Σμιθ και Τζον Χ. Γουίλιαμς
ΣενάριοΜπέκι Τζόνστον, Ζαν-Ζακ Ανό και Χάινριχ Χάρερ
Βασισμένο σεSeven Years in Tibet
ΠρωταγωνιστέςΜπραντ Πιτ[1][2][3], Ντέιβιντ Θιούλις[1][2][4], Ινγκεμπόργκα Νταπκουνάιτε[5], Jetsun Pema[6][7][8], Μάκο Ιβαμάτσου[5], Μπ. Ντ. Γουόνγκ[3][9][6], Danny Denzongpa[2][6][7], Βίκτορ Γουόνγκ[2][7][8], Jamyang Jamtsho Wangchuk[2][6][7], Lhakpa Tsamchoe[6][7][8], Ρικ Γιανγκ[7][5] και Sharpa Tulkou
ΜουσικήΤζον Γουίλιαμς
ΤραγούδιΤζον Γουίλιαμς
ΦωτογραφίαΡομπέρ Φρες
ΜοντάζΝοέλ Μπουασόν
Εταιρεία παραγωγήςMandalay Entertainment, Applecross peninsula και TriStar Pictures
ΔιανομήCecchi Gori Group, Netflix και Sony Pictures Motion Picture Group
Πρώτη προβολή13  Νοεμβρίου 1997 (Γερμανία)[10] και 1997
Διάρκεια129 λεπτά
ΠροέλευσηΓαλλία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Ηνωμένο Βασίλειο
ΓλώσσαΓερμανικά, Χίντι και Αγγλικά

Στην ταινία, ο Χάρερ (Πιττ) και ο αυστριακός Πίτερ Αουφσνάιτερ (Θιούλις) κάνουν ορειβασία στη Βρετανική Ινδία της δεκαετίας του 1930. Όταν ξεκινά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος το 1939, η γερμανική υπηκοότητα τους οδηγεί στη φυλάκισή τους σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στο Dehradun στα Ιμαλάια. Το 1944, ο Χάρερ και ο Aufschnaiter δραπετεύουν από τη φυλακή και περνούν τα σύνορα στο Θιβέτ, διασχίζοντας το σκληρό υψηλό οροπέδιο. Εκεί, αφού αρχικά τους διατάχθηκε να επιστρέψουν στην Ινδία, τους καλωσορίζουν στην ιερή πόλη της Λάσα και απορροφώνται από έναν άγνωστο τρόπο ζωής. Ο Χάριερ παρουσιάζεται στον 14ο Δαλάι Λάμα, ο οποίος είναι ακόμα αγόρι, και γίνεται ένας από τους δασκάλους του. Κατά τη διάρκεια του χρόνου τους μαζί, ο Χάινριχ γίνεται στενός φίλος του νεαρού πνευματικού ηγέτη. Ο Χάρερ και ο Αουφσνάιτερ μένουν στη χώρα μέχρι τη μάχη του Chamdo το 1950.

Πλοκή Επεξεργασία

Το 1939, ο Αυστριακός ορειβάτης Χάινριχ Χάρερ αφήνει πίσω του την έγκυο σύζυγό του για να ενωθεί με τον Πίτερ Αουφσνάιτερ σε μια ομάδα που επιχειρεί να φτάσει στην κορυφή του Νάνγκα Παρμπάτ στην Ινδία που κυβερνάται από τη Βρετανία (σήμερα μέρος του Πακιστάν). Όταν ξεκινά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1939, συλλαμβάνονται από τις βρετανικές αρχές ως εχθροί. Είναι φυλακισμένοι σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στο Dehradun στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, στη σημερινή ινδική πολιτεία Ουταράχαντ. Η σύζυγος του Χάρερ, η Ίνγκριντ, η οποία έχει γεννήσει έναν γιο που δεν έχει δει, του στέλνει χαρτιά διαζυγίου από την Αυστρία, που τότε είχε προσαρτηθεί από τη ναζιστική Γερμανία.

Το 1944, ο Χάρερ και ο Αουφσνάιτερ δραπετεύουν από τη φυλακή και περνούν στο Θιβέτ. Αφού απορρίφθηκαν αρχικά από το απομονωμένο έθνος, καταφέρνουν να ταξιδέψουν μεταμφιεσμένοι στην πρωτεύουσα του Θιβέτ Λάσα. Εκεί γίνονται οι φιλοξενούμενοι του Θιβετιανού διπλωμάτη Κούνγκο Τσαρόνγκ. Ο Θιβετιανός ανώτερος αξιωματούχος Ngawang Jigme επεκτείνει επίσης τη φιλία στους δύο αλλοδαπούς με δώρα από ειδικά κατασκευασμένα δυτικά κοστούμια. Ο Αουφσνάιτερ ερωτεύεται τη μοδίστρα, Pema Lhaki και την παντρεύεται. Ο Χάρερ επιλέγει να παραμείνει ελεύθερος, τόσο για να επικεντρωθεί στη νέα του δουλειά, την τοπογραφία της γης, όσο και για να αποφύγει μια άλλη αποτυχημένη σχέση.

Το 1945, ο Χάρερ σχεδιάζει να επιστρέψει στην Αυστρία μόλις μαθαίνει για το τέλος του πολέμου. Όμως ο γιος του Ρολφ του στέλνει ένα γράμμα στο οποίο λέει ότι ο Χάρερ δεν είναι ο πατέρας του. Αυτό εμποδίζει τον Χάρερ να φύγει από το Θιβέτ. Λίγο αργότερα, ο Χάρερ προσκαλείται στο Παλάτι Ποτάλα και γίνεται ο 14ος δάσκαλος του Δαλάι Λάμα στην παγκόσμια γεωγραφία, την επιστήμη και τον δυτικό πολιτισμό. Ο Χάρερ και ο Δαλάι Λάμα καταλήγουν να γίνονται φίλοι μεταξύ τους.

Εν τω μεταξύ, οι πολιτικές σχέσεις με τη νέα κομμουνιστική κυβέρνηση της Κίνας επιδεινώνονται καθώς κάνουν σχέδια για εισβολή στο Θιβέτ. Ο Ngawang Jigme οδηγεί τον θιβετιανό στρατό στη συνοριακή πόλη Chamdo για να σταματήσει τον προελαύνοντα Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό. Ωστόσο, καταλήγει να παραδοθεί και να ανατινάξει τη θιβετιανή αποθήκη πυρομαχικών μετά τη μονόπλευρη μάχη του Chamdo .

Κατά τη διάρκεια της υπογραφής της συνθήκης, ο Κούνγκο Τσαρόνγκ λέει στον Χάρερ ότι αν ο Jigme δεν είχε καταστρέψει την προμήθεια όπλων, οι Θιβετιανοί αντάρτες θα μπορούσαν να κρατήσουν τα ορεινά περάσματα για μήνες ή και χρόνια, αρκετός καιρός για να απευθύνει έκκληση σε άλλα έθνη για βοήθεια. Δηλώνει επίσης ότι, για τους Θιβετιανούς, η συνθηκολόγηση είναι σαν μια θανατική ποινή. Καθώς οι Κινέζοι καταλαμβάνουν το Θιβέτ, ο Χάρερ καταδικάζει τον Ngawang Jigme για την προδοσία της χώρας του, δηλώνοντας ότι η φιλία τους έχει τελειώσει. Από θυμό, ο Χάρερ ταπεινώνει περαιτέρω τον ανώτερο αξιωματούχο επιστρέφοντας το σακάκι που του έκανε δώρο ο Ngawang Jigme, μια σοβαρή προσβολή στον θιβετιανό πολιτισμό.

Ο Χάρερ προσπαθεί να πείσει τον Δαλάι Λάμα να φύγει, αλλά εκείνος αρνείται, μη θέλοντας να εγκαταλείψει τους ανθρώπους του. Ο Δαλάι Λάμα ενθαρρύνει τον Χάρερ να επιστρέψει στην Αυστρία και να γίνει πατέρας του γιου του. Μετά την τελετή ενθρόνισης, κατά την οποία ο Δαλάι Λάμα ενθρονίζεται επίσημα ως πνευματικός και εγκόσμιος ηγέτης του Θιβέτ, ο Χάρερ επιστρέφει στην Αυστρία το 1951.

Ο γιος του Χάρερ, Ρολφ, αρνείται να τον συναντήσει στην αρχή, αλλά ο Χάρερ αφήνει ένα μουσικό κουτί που του έδωσε ο Δαλάι Λάμα και αυτό κεντρίζει το ενδιαφέρον του αγοριού. Χρόνια αργότερα, ο Χάρερ και ο Ρολφ (τώρα έφηβος) φαίνονται να σκαρφαλώνουν μαζί, υποδηλώνοντας ότι έχουν φτιάξει τη σχέση τους.


Παραγωγή Επεξεργασία

Όταν το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα πίεσε την ινδική κυβέρνηση να απειλήσει να κόψει την ηλεκτρική ενέργεια στο πλατό και να αρνηθεί να επιτρέψει στην ταινία να δημιουργήσει τραπεζικό λογαριασμό, η παραγωγή μετατοπίστηκε από το Λαντάκ στην Αργεντινή. [11] Η πόλη της Λα Πλάτα είχε τον σιδηροδρομικό σταθμό όπου ο Χάινριχ φεύγει για το Unserberg είναι ο κύριος σταθμός της Λα Πλάτα και η επαρχία Μεντόζα σε μέρη όπως τα βουνά των Άνδεων. Μετά την κυκλοφορία της ταινίας, ο σκηνοθέτης επιβεβαίωσε ότι δύο συνεργεία τράβηξαν κρυφά περίπου 20 λεπτά πλάνα για την ταινία στο Θιβέτ. Άλλα πλάνα γυρίστηκαν στο Νεπάλ, την Αυστρία και τον Καναδά. [12]

Συγκρίσεις ταινίας και βιβλίου Επεξεργασία

Η ταινία έχει μια σειρά από σημαντικές διαφορές από το βιβλίο. Στην αρχή της ταινίας, ο Χάρερ, ο οποίος ανέβηκε στη βόρεια όψη του Άιγκερ το 1938, χαιρετίζεται ως «Γερμανός ήρωας» και απαντά: «Ευχαριστώ, αλλά είμαι Αυστριακός». Το να ειπωθεί ότι το 1939 θα ήταν εξαιρετικά τολμηρό, αφού η Αυστρία ήταν μέρος της Μεγάλης Γερμανίας από το Anschluss του Απριλίου 1938. [13] Στο βιβλίο, ο Χάρερ δεν λέει τίποτα για οποιαδήποτε τέτοια παρατήρηση. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της σκηνής στο σιδηροδρομικό σταθμό, ο Χάρερ εμφανίζεται εχθρικός προς το Ναζιστικό Κόμμα, παίρνοντας τη ναζιστική σημαία με απροθυμία. Ο πραγματικός Heinrich Harrer ήταν στην πραγματικότητα ένας Υπαξιωματικός του Ναζί Σούτσσταφφελ και δήλωσε στο βιβλίο του το 1938 ότι ως μέλος της Γερμανικής Ένωσης Άλπεων: «Ανεβήκαμε τη βόρεια όψη του Eiger πάνω από την κορυφή και μέχρι τον φύρερ μας». [14] [15]

Η ταινία κάνει τον γιο του Χάρερ βασικό θέμα, αλλά στο βιβλίο, ο Χάρερ δεν αναφέρει τη γυναίκα ή τον γιο του. Στην πραγματικότητα είχε παντρευτεί και είχε χωρίσει, όπως δείχνει η ταινία, αλλά ο νέος σύζυγος της πρώην γυναίκας του σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου και ο γιος του Χάρερ μεγάλωσε η μητέρα της πρώην γυναίκας του. [16] Στην αυτοβιογραφία του, ο Χάρερ δίνει λεπτομέρειες για την επαφή του με τον γιο του, αλλά τίποτα που να υποστηρίζει αυτό που δείχνει η ταινία. Στο βιβλίο, ο Harrer λέει ότι δεν υπήρχαν πολλά που τον έδεσαν στο σπίτι του ως ένας από τους λόγους για να μείνει στο Θιβέτ και να μην επιστρέψει στην Ευρώπη. [17]

Η προ της εισβολής επίσκεψη Κινέζων κομμουνιστών διαπραγματευτών στη Λάσα, φτάνοντας σε ένα αεροδρόμιο που κατασκεύασαν Θιβετιανοί και αναχώρησή τους για την Κίνα μετά από μια σύντομη διάσκεψη με τους Θιβετιανούς ομολόγους τους - συμπεριλαμβανομένης της βεβήλωσης της μάνταλα της άμμου καθώς και του «η θρησκεία είναι δηλητήριο». παρατήρηση όπως απεικονίζεται στην ταινία, δεν υπάρχουν στο βιβλίο ή σε καμία από τις πολυάριθμες ιστορίες που έχουν γραφτεί για το θέμα. Η καταστροφή αρκετών χιλιάδων θιβετιανών ναών και μοναστηριών και θιβετιανών βουδιστικών κειμένων από την Κίνα συνέβη κατά τη διάρκεια της Κινεζικής Πολιτιστικής Επανάστασης (1966–76) .

Δεν υπήρχε αεροπορική σύνδεση έως ότου κατασκευάστηκε το αεροδρόμιο Lhasa Gonggar το 1956 - όταν ο Δαλάι Λάμα επισκέφθηκε το Πεκίνο το 1954, χρησιμοποίησε το ακόμη ημιτελές οδικό σύστημα. [18]

Όλη η σειρά των διαπραγματεύσεων και η τοποθέτηση του Δαλάι Λάμα ως κυβερνήτη είναι εκτός σειράς. Ο 14ος Δαλάι Λάμα ενθρονίστηκε ως ο προσωρινός ηγέτης του Θιβέτ στις 17 Νοεμβρίου 1950. Αφού οι Κινέζοι διέσχισαν τον ποταμό Jinsha και νίκησαν τον θιβετιανό στρατό τον Οκτώβριο του 1950, μια θιβετιανή αντιπροσωπεία στάλθηκε στο Πεκίνο και συμφώνησε στη Συμφωνία των Δεκαεπτά Σημείων για την Ειρηνική Απελευθέρωση του Θιβέτ . [19] Εν τω μεταξύ, ο Δαλάι Λάμα άφησε τη Λάσα και κατέφυγε στα σύνορα με την Ινδία και το Σικίμ . Η συμφωνία δεν άρεσε στον Δαλάι Λάμα. Επέστρεψε στη Λάσα και για αρκετά χρόνια προσπάθησε να εργαστεί σύμφωνα με τους όρους της. [17]

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Το Επτά χρόνια στο Θιβέτ έκανε πρεμιέρα στις 13 Σεπτεμβρίου 1997, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο του 1997 πριν από την εμπορική κυκλοφορία στις 8 Οκτωβρίου 1997, στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, όπου άνοιξε σε 3 κινηματογραφικές αίθουσες, με εισπράξεις $46.130 τις πρώτες δύο ημέρες της. Η ταινία διανεμήθηκε σε 2.100 ακόμη κινηματογραφικές αίθουσες για το Σαββατοκύριακο όπου είχε εισπράξεις $10.020.378. [20] Μετά την προβολή της, η ταινία απέσπασε 37.957.682 δολάρια στο εσωτερικό και 93.500.000 δολάρια στο εξωτερικό με συνολικά έσοδα σ 131.457.682 δολάρια στο box office. [20]

Υποδοχή Επεξεργασία

Κριτικές Επεξεργασία

Βασισμένη σε 36 κριτικές που συγκέντρωσε το Rotten Tomatoes, η ταινία έλαβε βαθμολογία αποδοχής 58%, με μέσο όρο βαθμολογίας 6,2/10. Η συναίνεση του ιστότοπου αναφέρει: Το Επτά χρόνια στο Θιβέτ αφηγείται τη συναρπαστική αληθινή ιστορία της ζωής του με μια ορισμένη χυδαία χάρη, ακόμα κι αν δεν ζωντανεύει ποτέ όπως θα μπορούσε. [21] Στο Metacritic, δίνει βαθμολογία 55 με βάση 18 κριτικές. [22]

Ο Ρότζερ Ίμπερτ των Chicago Sun-Times επιδοκίμασε την ταινία γενικά, δηλώνοντας ότι: Το Επτά χρόνια στο Θιβέτ είναι μια φιλόδοξη και όμορφη ταινία με πολλά να ενδιαφέρει τον υπομονετικό θεατή, αλλά κάνει το κοινό λάθος πολλών ταινιών για ταξιδιώτες και εξερευνητές: περισσότερο ασχολούνται με τις περιπέτειές τους παρά με αυτά που ανακαλύπτουν. [23] Ο Ίμπερτ πίστευε ότι η ταινία ειπώθηκε από την οπτική γωνία του λάθος χαρακτήρα και σκέφτηκε ότι οι ρόλοι του Πιτ και του Θιούλις θα έπρεπε να είχαν αντιστραφεί. Ο Derek Elley του Variety επαίνεσε τη συνολική αξία παραγωγής της ταινίας, αλλά σκέφτηκε: για μια ιστορία με όλες τις δυνατότητες ενός συναρπαστικού συναισθηματικού δράματος που διαδραματίζεται σε εξαιρετικές τοποθεσίες, πολύ συχνά λαχταράς η φωτογραφία να ξεκολλήσει από την εθνογραφία και να διορθώσει τις στάσεις και να πάει με το δράμα σε στυλ παλιού Χόλιγουντ. [24]

Αντίδραση Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος Επεξεργασία

Καθώς η ταινία κυκλοφόρησε, καταδικάστηκε από την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, η οποία δήλωσε ότι οι κομμουνιστές Κινέζοι στρατιωτικοί εμφανίστηκαν σκόπιμα ως αγενείς και αλαζόνες, ασκώντας βάναυση συμπεριφορά στους ντόπιους. Η κινεζική κυβέρνηση κατήγγειλε επίσης τη θετική απεικόνιση του 14ου Δαλάι Λάμα στην ταινία. [25] Όλες οι μελλοντικές ταινίες που παρήγαγε η Sony απαγορεύτηκε να παίζουν στην Κίνα, στέλνοντας ένα ανατριχιαστικό μήνυμα ότι το κόμμα θα τιμωρούσε τα στούντιο και τις μητρικές τους εταιρείες που έκαναν ταινίες που δεν τους άρεσαν, ακόμη κι αν δεν είχαν προγραμματιστεί ποτέ να βγουν στην Κίνα. [26] Οι Ανό, Πιτ και Θιούλις τους είχαν αρχικά απαγορευτεί να εισέλθουν στην Κίνα. [27] Ωστόσο, ο Ανό καλωσόρισε επέστρεψε πίσω στην Κίνα το 2012 για να προεδρεύσει της κριτικής επιτροπής του 15ου ετήσιου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σαγκάης. [28] Επιπλέον, ο Πιτ επισκέφθηκε στη συνέχεια την Κίνα το 2014 και το 2016. [29] [30]

Η Sony έλαβε επίσης μέτρα εκτός της ταινίας για να προσπαθήσει να κατευνάσει το Κομμουνιστικό Κόμμα, όπως να προσκαλέσει Κινέζους κινηματογραφιστές στην παρτίδα τους για να τονώσει την προβολή τους, να ασκήσει πιέσεις ώστε η Κίνα να γίνει μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και να ταξιδέψει σε μια περιοδεία με στελέχη γύρω από την Κίνα για να μπορέσουν να ξαναρχίσουν τις δραστηριότητές τους στην Κίνα έως το 1998. [11]

Βραβεία & υποψηφιότητες Επεξεργασία

Οργάνωση Κατηγορία Παραλήπτης Αποτέλεσμα
Χρυσές Σφαίρες Καλύτερη Πρωτότυπη Μουσική Τζον Γουίλιαμς Υποψηφιότητα
Βραβείο Ιαπωνικής Ακαδημίας Εξαιρετική ξενόγλωσση ταινία Επτά Χρόνια στο Θιβέτ Υποψηφιότητα
40α βραβεία Grammy Καλύτερο Score Soundtrack για Visual Media Τζον Γουίλιαμς Υποψηφιότητα
Εταιρεία Πολιτικού Κινηματογράφου Ειρήνη Επτά Χρόνια στο Θιβέτ Νίκη
Εκθέσει Υποψηφιότητα
Ανθρώπινα δικαιώματα Υποψηφιότητα
Guild of German Art House Cinemas Ξένη ταινία Jean-Jacques Annaud Νίκη
Stinkers Bad Movie Awards Η πιο ενοχλητική ψεύτικη προφορά Μπραντ Πιτ (επίσης για το The Devil's Own ) Υποψηφιότητα
Βραβείο Ρέμπραντ Καλύτερος ηθοποιός Μπραντ Πιτ Νίκη
Βραβείο YoungStar Καλύτερος νέος ηθοποιός σε δραματική ταινία Jamyang Jamtsho Wangchuk Υποψηφιότητα

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Κινεζική λογοκρισία στο εξωτερικό
  • Λογοκρισία ταινιών στην Κίνα
  • Kundun, μια άλλη ταινία του 1997 που απεικονίζει τον Δαλάι Λάμα κατά τη διάρκεια της νιότης του.
  • Κατάλογος τηλεοπτικών και ταινιών που ασκούν κριτική στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα
  • 1938–39 Γερμανική αποστολή στο Θιβέτ, μια πραγματική κρατική επιχορηγούμενη αποστολή στο Θιβέτ από το Ναζιστικό Κόμμα, στην οποία ο Χάινριχ Χάρερ ήταν ένας SS Oberscharführer

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=9104.html. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 decine21.com/Peliculas/Siete-anos-en-el-Tibet-11460. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  3. 3,0 3,1 3,2 www.filmaffinity.com/en/film668021.html. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  4. www.metacritic.com/movie/seven-years-in-tibet. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 filmow.com/sete-anos-no-tibet-t1703/. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 www.imdb.com/title/tt0120102/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  8. 8,0 8,1 8,2 www.cinematografo.it/cinedatabase/film/sette-anni-in-tibet/35270/. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  9. stopklatka.pl/film/siedem-lat-w-tybecie. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2016.
  10. www.kinokalender.com/film291_sieben-jahre-in-tibet.html. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2018.
  11. 11,0 11,1 Schwartzel, Erich (2022). Red carpet : Hollywood, China, and the global battle for cultural supremacy. New York. ISBN 978-1-9848-7899-1. 
  12. Nesselson, Lisa (10 June 1999). «Director Secretly Filmed In Tibet». World Tibet Network News (Canada Tibet Committee). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 January 2011. https://web.archive.org/web/20110108012435/http://www.tibet.ca/en/newsroom/wtn/archive/old?y=1999&m=6&p=10_1. Ανακτήθηκε στις 4 June 2019. 
  13. Shirer, William L., The Rise and Fall of the Third Reich, Chapter 13.
  14. Weinraub, Bernard (June 21, 1997). «Dalai Lama's Tutor, Portrayed by Brad Pitt, Wasn't Just Roving Through the Himalayas». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις March 14, 2017. https://web.archive.org/web/20170314090938/http://www.nytimes.com/1997/06/21/movies/dalai-lama-s-tutor-portrayed-brad-pitt-wasn-t-just-roving-through-himalayas.html. Ανακτήθηκε στις February 18, 2017. 
  15. «Alpine club examines historical ties to Nazis | Germany| News and in-depth reporting from Berlin and beyond | DW | 02.09.2012». Deutsche Welle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2020. 
  16. Beyond Seven Years in Tibet, by Heinrich Harrer
  17. 17,0 17,1 Seven Years in Tibet
  18. Dalai Lama, Freedom in Exile, Hodder & Stoughton 1990
  19. Shakya, Tsering.
  20. 20,0 20,1 «Seven Years in Tibet (1997)». Box Office Mojo. IMDb. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2012. 
  21. «Seven Years in Tibet (1997)». Rotten Tomatoes. Fandango Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2023. 
  22. «Seven Years in Tibet Reviews». Metacritic. CBS Interactive. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2018. 
  23. Roger Ebert (October 10, 1997). «Seven Years in Tibet :: rogerebert.com :: Reviews». Chicago Sun-Times. http://rogerebert.suntimes.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/19971010/REVIEWS/710100306/1023. Ανακτήθηκε στις September 12, 2012. [νεκρός σύνδεσμος]
  24. Derek Elley (September 27, 1997). «Variety Reviews - Seven Years in Tibet - Film Reviews -- Review by Derek Elley». Variety. https://www.variety.com/review/VE1117329440?refcatid=31. Ανακτήθηκε στις September 12, 2012. 
  25. Canada Tibet Committee: "Hollywood's New China Syndrome (Los Angeles Times) 'Red Corner,' 'Seven Years in Tibet' and 'Kundun' take the country's human rights record to task, especially regarding its treatment of Tibet.
  26. «Hollywood relies on China to stay afloat. What does that mean for movies?». NPR. Feb 21, 2022. https://www.npr.org/2022/02/21/1081435029/china-hollywood-movies-censorship-erich-schwartzel. 
  27. «Filmmaker Jean-Jacques Annaud goes from outcast to ally in China». Los Angeles Times. 5 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2020. 
  28. Jonathan Landreth (June 15, 2012). «Shanghai Film Fest: Q&A with director Jean-Jacques Annaud». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις November 18, 2012. https://web.archive.org/web/20121118162857/http://latimesblogs.latimes.com/movies/2012/06/shanghai-film-fest-qa-wolf-totem-with-director-jean-jacques-annaud.html. Ανακτήθηκε στις September 11, 2012. 
  29. «Brad Pitt breaks the ice with China visit after 'Seven Years in Tibet' issue». 3 Ιουνίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017. 
  30. «Brad Pitt Back in China After Reported Ban Over Tibet Film». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017. 

εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία