Μάριος Μάξιμος

Ο Μάριος Μάξιμος (πλήρες όνομα στα λατινικά: Lucius Marius Maximus Perpetuus Aurelianus) (π. 160 – π. 230) ήταν Ρωμαίος βιογράφος, που έγραψε στα λατινικά. Αυτός στις πρώτες δεκαετίες του 3ου αι. συνέθεσε μία σειρά από βιογραφίες δώδεκα Αυτοκρατόρων, μιμούμενος και συνεχίζοντας τον Σουητόνιο. Το έργο του Μ. Μάξιμου έχει χαθεί, αλλά εξακολουθούσε να διαβάζεται στα τέλη του 4ου αι. και χρησιμοποιήθηκε ως πηγή από συγγραφείς εκείνης της εποχής, ιδίως από τον συγγραφέα της Ιστορίας των Αυγούστων (Historia Augusta, ΗΑ) Η φύση και η αξιοπιστία τού έργου τού M. Μάξιμου και ο βαθμός στον οποίο το προγενέστερο μέρος της HA βασίζεται σε αυτό, είναι δύο επίπονα ερωτήματα μεταξύ των πολλών προβλημάτων, που η HA συνεχίζει να θέτει στους σπουδαστές της ρωμαϊκής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Μάριος Μάξιμος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Lucius Marius Maximus Perpetuus Aurelianus (Λατινικά)
Γέννηση	Δεκαετία του 160
Θάνατος	Δεκαετία του 230
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός ιστορικός βιογράφος
Οικογένεια
Τέκνα	Λεύκιος Μάριος Μάξιμος
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	legatus legionis
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίος συγκλητικός πολίαρχος
Σχετικά πολυμέσα

Σταδιοδρομία

Είναι λίγο πολύ αποδεκτό, ότι ο βιογράφος M. Μάξιμος ταυτίζεται με έναν από τους πιο επιτυχημένους συγκλητικούς της δυναστείας των Σεβήρων, του οποίου η σταδιοδρομία είναι γνωστή από επιγραφές, δηλαδή με τον Λεύκιο Μάριο Μάξιμο Περπέτουο Αυρηλιανό, δύο φορές ύπατο (consul) και μία φορά έπαρχο της πόλης (praefector urbi) της Ρώμης. Η οικογένειά του μπορεί να καταγόταν από την Αφρική και δεν ήταν συγκλητική· ο πατέρας του Λεύκιος Μάριος Πεπρέτουος, από την τάξη των ιππέων, ήταν επόπτης (procurator) στη Γαλατία, αλλά προφανώς εξασφάλισε την είσοδο τού γιου του στη συγκλητική τάξη ως νέου ανθρώπου (novus homo).

Πιθανώς γεννημένος περί το 160 μ.Χ., η στρατιωτική σταδιοδρομία του M. Μάξιμου ξεκίνησε κατά τη βασιλεία τού Mάρκου Αυρήλιου, όταν ήταν αξιωματούχος λεγεώνας (tribunus laticlavius) της Legio XXII Primigenia. Γύρω στα 178 με 180 κατείχε τον ίδιο βαθμό στη Legio III Italica. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Μάρκου Αυρήλιου, ήταν επίσης ένας από τους τέσσερις άνδρες φροντιστές οδών (quattuorviri viarum curandarum, αξιωματικούς υπεύθυνος για τους δρόμους έξω από τα τείχη της Ρώμης). Γύρω στο 182/183 μ.Χ. ο M. Μάξιμος ήταν ο ταμίας της πόλης (quaestor urbanus) πριν οριστεί υποψήφιος για το αξίωμα τού τριβούνου των πληβείων (tribunus plebis).

Έγινε συγκλητικός υπό τον Κόμμοδο, και έγινε δεκτός (adlecti) ως πραίτορας (praetor). Γύρω στο 190 μ.Χ. ο M. Μάξιμος ήταν ο επιμελητής (curator) της Via Latina πριν γίνει επιμελητής των δημοσίων υποθέσεων (curator rei publicae) της Faventia. Το 193, όταν ο Σεπτίμιος Σεβήρος κατέλαβε την εξουσία, ήταν ο αντιπρόσωπος της λεγεώνας (legatus legionis]] της Legio I Italica στον κάτω Δούναβη και συμμετείχε στην εκστρατεία κατά του Πεσκένιου Νίγηρα. Στη συνέχεια, κάπου μεταξύ 193 και 196 ήταν ο στρατιωτικός δούκας (dux exercitus) της Μοισίας και το΄θ Βυζαντίου.

Το 197 ο M. Μάξιμος ήταν ο dux exercitus της Moισίας και τού Lugdunum (Λυόν). Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που πολέμησε στη μάχη τού Lugdunum εναντίον τού Κλαύδιου Αλβίνου, μετά την οποία διορίστηκε απεσταλμένος τού Αυτοκράτορα στην επαρχία (legatus Augusti pro praetore, δηλ. κυβερνήτης) της Βελγικής Γαλατίας (Gallia Belgica), την οποία κράτησε μάλλον μέχρι το 199. Πιθανώς κατά τον τελευταίο χρόνο της θητείας του ως κυβερνήτη, έλαβε την πρώτη υπατική θέση ως αντικαταστάτης ύπατος (suffect consul) π. 199 ή 200. Η επόμενη τοποθέτησή του ήταν ως απεσταλμένου τού Αυτοκράτορα στην επαρχία της Κάτω Γερμανίας, ακολουθούμενη από τη θέση τού κυβερνήτη της Κοίλης Συρίας, πιθανώς από το 205 έως το 208.

Κατόπιν, μεταξύ των ετών 213 και 217, ο Μ. Μάξιμος έγινε ο πρώτος πρώην ύπατος, που έγινε διαδοχικά ανθύπατος (proconsul) της Ασίας, όσο και της Αφρικής. Η σειρά δεν είναι βέβαιη, αν και το πιθανότερο είναι ότι ήταν ανθύπατος της Αφρικής από το 213/214, και ακολούθως ανθύπατος της Ασίας από το 215 έως το 216. Ανεξάρτητα από αυτό, ήταν άνευ προηγουμένου η κατοχή και των δύο ανθυπατιών, καθώς η μία εκ των οποίων επιστέφει συμβατικά τη σταδιοδρομία ενός συγκλητικού. Περαιτέρω, έγινε ύπατος της Ασίας για δύο συναπτά έτη, κάτι που ήταν επίσης εξαιρετικό. Αυτό υποδηλώνει ότι είχε μεγάλη εκτίμηση από τον Καρακάλλα.

Η σταδιοδρομία του συνεχίστηκε και μετά τη δολοφονία του Καρακάλλα, με τον διορισμό του ως επάρχου της πόλης της Ρώμης, από τον Mακρίνο το 218, αξίωμα που κράτησε μέχρι το 219. Αν και δεν κατείχε καμία θέση κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού Ελαγάβαλου, υπό τον Αλέξανδρο Σεβήρο έγινε ύπατος για δεύτερη φορά το 223 μ.Χ., δίπλα στον Λεύκιο Ρόσκιο Αιλιανό Πάκουλο Σάλβιο Ιουλιανό.

Ο M. Μάξιμος είχε έναν γιο, τον Λεύκιο Μάριο Μάξιμο, ο οποίος ήταν ύπατος το 232. Ο Μ. Μάξιμος είχε επίσης έναν αδελφό, που ήταν αντικαταστάτης ύπατος γύρω στο 203, τον Λεύκιο Μάριο Περπέτουο.

Οι βιογραφίες

Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα πότε ο M. Μάξιμος έγραψε το έργο του, προφανώς με τίτλο Καίσαρες (Caesares), αλλά πιθανώς προς το τέλος της σταδιοδρομίας του. Αυτό προοριζόταν ως συνέχεια των Δώδεκα Καίσαρων του Σουητόνιου, και προφανώς κάλυψε τις επόμενες δώδεκα βασιλείες, από τον Νέρβα έως εκείνη τού Ελαγάβαλου. Ως αυτόπτης μάρτυρας που βίωσε τουλάχιστον επτά από αυτές τις βασιλείες από θέσεις εξουσίας, ο Μ. Μάξιμος θα μπορούσε να ασχοληθεί με τη συγγραφή της ιστορίας, όπως ο σύγχρονός του Δίων Κάσσιος, αλλά προτιμούσε την ανεκδοτολογία, και μάλιστα τις επιπόλαιες μορφές βιογραφίας. Τα γραπτά του δέχθηκαν αρνητική κριτική από τον Ιερώνυμο, τον Aμμιανό Μαρκελλίνο, καθώς και τον Ανώνυμο συγγραφέα της Ιστορίας των Αυγούστων (ΗΑ), ο οποίος ωστόσο τον αναφέρει απευθείας τουλάχιστον 26 φορές (προφανώς στις περισσότερες περιπτώσεις παραθέτει ή συνοψίζει αποσπάσματα από το χαμένο έργο τού M. Μάξιμου) και πιθανώς τον χρησιμοποιεί σε πολλά μέρη αλλού. Η πρόθεση τού Μ. Μάξιμου φαίνεται ότι ήταν να ακολουθήσει και να ξεπεράσει τον Σουητόνιο στο να προσφέρει κουτσομπολιά, πικάντικες λεπτομέρειες της ιδιωτικής ζωής των Αυτοκρατόρων, κυνικά σχόλια, σκανδαλώδη ανέκδοτα και αξιοπερίεργα. Παρέθεσε επίσης αποσπάσματα από επιστολές, συγκλητικά διατάγματα και ούτω καθεξής, αλλά φαίνεται να έχει εφεύρει μερικά από αυτά: μία πρακτική που ο συγγραφέας της HA υιοθέτησε με τεράστιο ενθουσιασμό και θρασύτητα. Ωστόσο το έργο του, εντυπωσιακό ή όχι, πρέπει να περιείχε πολλές πολύτιμες πληροφορίες. Η αφήγηση της HA για τη δολοφονία του Eλαγάβαλου, καλά ειπωμένη και γεμάτη από -φαινομενικά αυθεντικές- λεπτομέρειες τού περιστατικού, θεωρείται γενικά ότι προέρχεται από τον M. Μάξιμο.

Ο Μ. Μάξιμος και η Ιστορία των Αυγούστων

Υπάρχει εδώ και πολύ καιρό μία σχολή σκέψης, που υποστηρίζει ότι οι βίοι των Αυτοκρατόρων από τον Αδριανό έως τον Ελαγάβαλο στην HA χρησιμοποιούν τον M. Μάξιμο ως την κύρια πηγή τους. Ο Anthony Birley προσέφερε πρόσφατα την πιο λεπτομερή υπεράσπιση αυτής της θέσης. Ωστόσο υπάρχει μία αντίθετη άποψη, με την πιο πειστική άποψη τού σερ Ρόναλντ Σάυμ, ο οποίος επισημαίνει, ότι όλα τα αποσπάσματα στα οποία αναφέρεται ο M. Μάξιμος ονομαστικά μπορούν να αποδειχθούν παρεμβολές στην κύρια αφήγηση τού συγγραφέα, που εισάγονται για να δώσουν χρώμα, επιπόλαιο ανέκδοτο ή κριτικό σχόλιο. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το πιάτο με τέσσερα κρέατα (τετραφάρμακον) που επινόησε ο Λεύκιος Αίλιος, η υποτιθέμενη τεχνογνωσία τού Αδριανού στην αστρολογία, διάφορες ιστορίες προς δυσφήμιση τού Μάρκου Αυρήλιου και της συζύγου του Φαυστίνας της Νεότερης, ο περίεργος κατάλογος της Συγκλήτου με επευφημίες για τον Κόμμοδο και ούτω καθεξής. Είναι πιο πιθανό κατά τη γνώμη του Σάυμ ότι ο M. Μάξιμος ήταν μια δευτερεύουσα πηγή και ότι ο συγγραφέας της HA ακολουθούσε κυρίως μία πιο νηφάλια πηγή, τον «Άγνωστο (Ignotus), τον Καλό Βιογράφο».

Πηγές

• Anthony Birley, "Marius Maximus: The Consular Biographer", ANRW II.34.3 (1997) 2678–2757.
• Inge Mennen, Power and Status in the Roman Empire, AD 193-284 (BRILL, 2011)
• Sir Ronald Syme, Ammianus and the Historia Augusta (Οξφόρδη, 1968)
• Sir Ronald Syme, Emperors and Biography (Οξφόρδη, 1971)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Herbermann, Charles, ed. (1913). "Lucius Perpetuus Aurelianus Marius Maximus" . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.