Μαρία Καρολίνα της Αυστρίας

Η Μαρία Καρολίνα της Αυστρίας (Maria Karolina von Österreich, 13 Αυγούστου 1752 - 8 Σεπτεμβρίου 1814) από τον Οίκο των Αψβούργων-Λωρραίνης ήταν βασίλισσα της Νάπολης και της Σικελίας ως σύζυγος του Φερδινάνδου, κόρη του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α΄ και της Μαρίας Θηρεσίας, αδελφή των αυτοκρατόρων Ιωσήφ Β΄ και Λεοπόλδου Β΄ και της Μαρίας Αντουανέττας. Ως βασίλισσα προέβη σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων στο πλευρό του συζύγου της όπως η ανάκληση της απαγόρευσης της μασονίας, η ανάπτυξη του ναυτικού με τη βοήθεια του ευνοουμένου της Τζον Άκτον και στην οριστική απόσυρση της ισπανικής επιρροής στη Νάπολη. Ήταν οπαδός της πεφωτισμένης απολυταρχίας όπως τα αδέλφια της αλλά με την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης μετέτρεψε από φόβο τη χώρα της σε ένα αστυνομοκρατούμενο κράτος.

Μαρία Καρολίνα της Αυστρίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Maria Karolina Luise Josepha Johanna Antonia von Österreich (Γερμανικά) και María Carolina Luisa Josefa Juana Antonia de Habsburgo-Lorena (Ισπανικά)
Γέννηση13  Αυγούστου 1752[1][2][3]
Βιέννη
Θάνατος8  Σεπτεμβρίου 1814[1][2][3]
Hetzendorf
Αιτία θανάτουεγκεφαλοαγγειακή νόσος
Τόπος ταφήςΑυτοκρατορική Κρύπτη της Βιέννης
Χώρα πολιτογράφησηςΔυναστεία των Αψβούργων
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααριστοκράτης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΦερδινάνδος Α΄ των Δύο Σικελιών (1768–1814)[4]
ΤέκναΜαρία Θηρεσία της Νάπολης και της Σικελίας
Λουίζα της Νάπολης και της Σικελίας
Carlo, Duke of Calabria
Μαρία Άννα της Νάπολης και της Σικελίας
Φραγκίσκος Α΄ των Δύο Σικελιών
Μαρία Χριστίνα της Νάπολης και της Σικελίας
Πριγκίπισσα Μαρία Χριστίνα Αμέλια της Νάπολης και της Σικελίας
Gennaro Carlo of Naples and Sicily
Prince Giuseppe of Naples and Sicily
Μαρία Αμαλία της Νάπολης και της Σικελίας
Μαρία Αντωνία της Νάπολης και της Σικελίας
Μαρία Κλοτίλδη της Νάπολης και της Σικελίας
Λεοπόλδος των Βουρβόνων-Δύο Σικελιών
Prince Alberto of Naples and Sicily
unnamed child di Borbone[5]
Maria Henrietta of Naples and Sicily[5]
Carlo di Borbone, Principe delle Due Sicilie
ΓονείςΦραγκίσκος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Μαρία Θηρεσία
ΑδέλφιαΜαρία Αντουανέττα
Αρχιδούκισσα Μαρία Καρολίνα της Αυστρίας (μεγαλύτερη αδερφή)
Αρχιδούκισσα Μαρία Αμαλία της Αυστρίας
Μαρία Ελισάβετ της Αυστρίας
Ιωάννα Γαβριέλλα της Αυστρίας
Μαρία Ιωσηφίνα της Αυστρίας
Μαρία Καρολίνα της Αυστρίας (μεγαλύτερη αδερφή)
Μαρία Χριστίνα της Αυστρίας
Μαρία Άννα της Αυστρίας
Αρχιδούκισσα Μαρία Ελισάβετ της Αυστρίας
Λεοπόλδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Φερδινάνδος Κάρολος της Αυστρίας-Έστε
Κάρολος Ιωσήφ της Αυστρίας
Ιωσήφ Β΄ των Αψβούργων
Μαξιμιλιανός Φραγκίσκος, αρχιδούκας της Αυστρίας
ΟικογένειαΟίκος των Αψβούργων-Λωρραίνης
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΧρυσό Τριαντάφυλλο
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο των Δύο Σικελιών, γιο του Καρόλου Γ΄ της Ισπανίας, όταν ήταν ακόμα ινφάντης της Ισπανίας, ως τμήμα της συμφωνίας μεταξύ των Αψβούργων και των Βουρβόνων της Ισπανίας. Όταν απέκτησε διάδοχο (1775) μπήκε στο Συμβούλιο Επικρατείας. Όπως η μητέρα της ακολούθησε την ίδια τακτική με συμμαχίες λόγω γάμων με ισχυρές βασιλικές οικογένειες, έκανε τη Νάπολη κέντρο επιστημών και τεχνών. Μετά την έκρηξη της Γαλλικής επανάστασης και την εκτέλεση της αδελφής της, Μαρίας Αντουανέττας στράφηκε σε συμμαχία με την Αγγλία και την Αυστρία κατά της Γαλλίας του Ναπολέοντα. Όταν οι Γάλλοι που είχαν καταλάβει τη Ρώμη, έκαναν εισβολή στη Νάπολη δραπέτευσε με τον σύζυγο της στη Σικελία τον Δεκέμβριο του 1798. Ένα μήνα αργότερα ανακηρύχθηκε στη Νάπολη η Παρθενόπεια Δημοκρατία που αποκήρυξε για έξι μήνες τη δυναστεία των Βουρβόνων από την πόλη. Το 1806 η Μαρία Καρολίνα εκθρονίστηκε για δεύτερη φορά από τις Γαλλικές δυνάμεις κατέφυγε στη Βιέννη όπου έζησε έως τον θάνατο της έναν χρόνο πριν την παλινόρθωση του συζύγου της.

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Η Μαρία Καρολίνα Λουίζα Ιωσηφίνα Ιωάννα Αντωνία γεννήθηκε το 1752 στα Ανάκτορα Σαινμπρούν της Βιέννης. Έμοιαζε εκπληκτικά στον χαρακτήρα με τη μητέρα της ενώ στην παιδική ηλικία της είχε στενές σχέσεις με την αδελφή της Μαρία Αντουανέττα, σε βαθμό που όταν η μία αρρώσταινε το ίδιο γινόταν αμέσως και με την άλλη. Τον Αύγουστο του 1767 η μητέρα τους Μαρία Θηρεσία αναγκάστηκε να χωρίσει τις δύο αδελφές λόγω της κακής τους συμπεριφοράς. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου η αδελφή τους Μαρία Ιωσηφίνα, που προοριζόταν να παντρευτεί τον Φερδινάνδο Δ΄ της Νάπολης (μετέπειτα Φερδινάνδος Α΄ των Δύο Σικελιών) ως όρο της συμφωνίας για συμμαχία με την Ισπανία, πέθανε από ευλογιά. Ο Κάρολος Γ΄ της Ισπανίας, πατέρας του Φερδινάνδου, στενοχωρημένος επειδή πήγαινε η συμμαχία να διαλυθεί πρότεινε στη Μαρία Θηρεσία μια άλλη κόρη της για νύφη του· η Αυτοκράτειρα παρουσίασε στην αυλή της Μαδρίτης τη Μαρία Αμαλία και τη Μαρία Καρολίνα. Επειδή η Μαρία Αμαλία ήταν πέντε χρόνια μεγαλύτερη από τον γιο του ο Κάρολος επέλεξε τελικά τη Μαρία Καρολίνα, που άρχισε να φωνάζει διαμαρτυρόμενη ότι όλοι οι γάμοι με τον οίκο της Νάπολης είναι άτυχοι.

Βασίλισσα της Νάπολης μετά τον γάμο της με τον Φερδινάνδο

Επεξεργασία
 
Ο μαρκήσιος Βερνάντο Τανούτσι, πραγματικός κυβερνήτης της Σικελίας-Νάπολης (1759-76).

Εννιά μήνες αργότερα στις 7 Απριλίου 1768 η Μαρία Καρολίνα παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο Δ΄ της Νάπολης. Ο μαρκήσιος Βερνάντο Τανούτσι ήταν ο πραγματικός κυβερνήτης της Νάπολης (1759 - 1776) και η 16χρονη νέα βασίλισσα της Νάπολης ταξίδευσε από τη Βιέννη στη Νάπολη, όπου και έφτασε στις 12 Μαΐου 1268, βρίσκοντας τον νέο σύζυγο της αρκετά αντιπαθή και άσχημο· επίσης ο Φερδινάνδος τη βρήκε αρκετά απαίσια στο κρεβάτι. Παρά τη μεταξύ τους αντιπάθεια στάθηκαν άριστοι στα συζυγικά τους καθήκοντα μεγαλώνοντας επτά παιδιά που απέκτησαν όλα υψηλές θέσεις. Σύμφωνα με τις οδηγίες της μητέρας της Μαρίας Θηρεσίας, η Μαρία Καρολίνα κέρδισε σταδιακά την εμπιστοσύνη του Φερδινάνδου, ιδιαίτερα μετά τη γέννηση του διαδόχου (1775) κατάφερε να μπει στο συμβούλιο επικρατείας. Φανατική οπαδός του μασονισμού κατάφερε να καταργήσει την απαγόρευση του μασονισμού που είχε επιβάλλει ο Τανούτσι ύστερα από εντολή του Καρόλου Γ΄ όταν είχε ανακαλύψει μασονική στοά στα ανάκτορα. Η Μαρία Καρολίνα απάντησε στον Κάρολο Γ΄ μέσω γράμματος -υποτίθεται γραμμένο από τον σύζυγο της- ότι ήταν δική του ιδέα. Σταδιακά κατάφερε να πείσει τον σύζυγο της να αντικαταστήσει τον Τανούτσι ως ακατάλληλο. Η Μαρία Καρολίνα κατάφερε σταδιακά να αποβάλει την επιρροή της Ισπανίας στη Νάπολη ιδιαίτερα μετά την απόλυση του Τανούτσι και να την αντικαταστήσει με αυτή της Αυστρίας.

Στροφή πολιτικής στο βασίλειο της Νάπολης με απεξάρτηση από την Ισπανία

Επεξεργασία

Από το 1778 τη θέση του Τανούτσι πήρε ο ευνοούμενος της Βασίλισσας σερ Τζον Άκτον, αγγλικής καταγωγής, γεννημένος στη Γαλλία. Ο Άκτον, σύμφωνα με τις οδηγίες του αδελφού της Βασίλισσας, αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄, αναμόρφωσε το ναυτικό της Νάπολης. Ίδρυσε τέσσερις νέες ναυτικές ακαδημίες με 150 πλοία διαφόρων διαστάσεων. Ο Κάρολος Γ΄, που βρισκόταν σε πόλεμο με την Αγγλία σε συμμαχία με την Αμερική, αντέδρασε έντονα στην τοποθέτηση του Άκτον. Η Μαρία Καρολίνα απάντησε ξανά στον πεθερό της μέσω του συζύγου της ότι ο Άκτον ήταν γεννημένος στη Γαλλία και δεν γνώριζε να μιλάει αγγλικά. Οι δραστηριότητες του Άκτον δεν σταμάτησαν μόνο στο ναυτικό, αναμόρφωσε την οικονομία κόβοντας τις κρατικές δαπάνες της Νάπολης κατά 500.000 δουκάτα. Οι σχέσεις του με τη Βασίλισσα ήταν τόσο στενές από το 1782 ώστε πολλοί, τους παρεξήγησαν αναληθώς ως ερωμένους. Όταν έφτασαν ψίθυροι στα αυτιά του Φερδινάνδου απείλησε να σκοτώσει τον Άκτον αλλά η Βασίλισσα κατάφερε ξανά να τους συμφιλιώσει· για να ηρεμήσουν τα πνεύματα, ο Άκτον έφυγε από τη Νάπολη εκτός πολύ αραιών επισκέψεων.

 
Τζον Άκτον, ο ευνοούμενος της Μαρίας Καρολίνας.

Έκανε την αυλή της κέντρο των Γερμανο-Ελβετικών σπουδών, των τεχνών και της ζωγραφικής. Μετά τον θάνατο του πεθερού της, Καρόλου Γ΄ της Ισπανίας, οι σχέσεις Νάπολης - Ισπανίας βελτιώθηκαν σημαντικά, αφού η Μαρία Καρολίνα είχε καλές σχέσεις με τον κουνιάδο της, τον νέο βασιλιά της Ισπανίας Κάρολο Δ΄. Ο Κάρολος Δ΄ πρότεινε να παντρευτεί η κόρη του με τον μεγαλύτερο γιό του ζεύγους, αλλά η Μαρία Καρολίνα, που ήταν όπως η μητέρα της στην επιλογή των γαμπρών, αρνήθηκε. Μετά τον πρόωρο θάνατο της Ελισάβετ της Βυρτεμβέργης, πρώτης συζύγου του διαδόχου της Αυστρίας Φραγκίσκου, τακτοποίησε τους γάμους των δύο μεγαλύτερων γιων του αδελφού της Λεοπόλδου, Φραγκίσκου και Φερδινάνδου, με τις κόρες της, Μαρία Θηρεσία και Λουίζα.

Αντιδράσεις της Μαρίας Καρολίνας εναντίον της Γαλλικής επανάστασης

Επεξεργασία

Λόγω της νέας μεγάλης απειλής που δημιουργήθηκε με την έκρηξη της Γαλλικής επανάστασης η Μαρία Καρολίνα αναγκάστηκε να συμμαχήσει με τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ αγωνιούσε στη βελτίωση των σχέσεων με τον πάπα που είχαν διαταραχθεί με το θέμα του διορισμού των επισκόπων. Είχε σταματήσει να πληρώνει τον ετήσιο φόρο στον πάπα τα 9.000 δουκάτα, γι' αυτό επιδίωξε με τον σύζυγο της μια συνάντηση μαζί του στη Ρώμη· εκεί ήρθαν σε θετική συμφωνία με τον Πάπα Πίο ΣΤ΄, ο οποίος επέτρεψε τον διορισμό επισκόπων σε κενές θέσεις από τη Μαρία Καρολίνα και τον Φερδινάνδο.

Η επιστροφή της στη Βιέννη ήταν η αρχή μιας νέας εποχής για τη διακυβέρνησή της στη Νάπολη: από φόβο και απέχθεια στη Γαλλική επανάσταση εγκατέλειψε την πεφωτισμένη απολυταρχία και έφερε τον αυταρχισμό μετατρέποντας τη Νάπολη σε μια αστυνομοκρατούμενη πόλη. Χώρισε την πόλη σε 12 αστυνομικά τμήματα, κατάργησε τη δημοτική αστυνομία που ως τότε αποτελείτο από αστυνόμους που διορίζονταν με εκλογή από τον ίδιο τον λαό και τους αντικατέστησε με αστυνομικούς της αρεσκείας της. Αποκορύφωμα ήταν η δική της μυστική αστυνομία διευθυνόμενη από την ίδια, που την έκανε περισσότερο απ' όλα μισητή στον λαό. Στην προσπάθεια της να ζητήσει στρατιωτική υποστήριξη από τη Μεγάλη Βρετανία αυτοϋποτιμήθηκε τόσο που δέχθηκε σε ακρόαση τη λαίδη Έμμα Χάμιλτον, σύζυγο του Βρετανού πρέσβη, την ίδια στιγμή που η Καρλόττα, Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου, δεν είχε καταδεχθεί να δει ούτε την ίδια. Ξαφνικά ξέσπασε μια στενή ιδιωτική φιλία της βασιλικής οικογένειας της Νάπολης με την Έμμα, τόσο που ακούστηκε τελικά ότι χρησιμοποιούσαν την Έμμα για να υποκλέψουν τα βρετανικά διπλωματικά μυστικά.

Η κυβέρνηση της Νάπολης αρνήθηκε επίμονα να αναγνωρίσει τη Γαλλική επανάσταση· η Μαρία Καρολίνα ήταν τόσο πιστή στην αγαπημένη της αδελφή, που έκοψε κάθε δεσμό με τη Γαλλία. Παρά τα αιτήματα του Γάλλου διπλωμάτη βαρόνου Αρμάν ντε Μακώ για αναγνώριση προσπαθούσε συνέχεια να δημιουργήσει διπλωματικές εντάσεις με τη συγκεκριμένη χώρα, με αποκορύφωμα το σαμποτάζ της αποστολής του Υγκέ ντε Σεμονβίλ στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Τότε η Γαλλία ετοιμάστηκε για πόλεμο με τη Νάπολη και η Μαρία Καρολίνα, από φόβο επειδή το ναυτικό της δεν ήταν ακόμα έτοιμο, αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει.

Ριζική αλλαγή της πολιτικής της λόγω του φόβου της στους Γάλλους

Επεξεργασία

Οι Γάλλοι επαναστάτες εκμεταλλεύτηκαν με τον καλύτερο τρόπο τα αντιμοναρχικά αισθήματα του λαού της Νάπολης· η Μαρία Καρολίνα έκανε μυστική συμφωνία με τη Βρετανία κατά της Γαλλίας, σύμφωνα με την οποία εφοδίασε με πολεμιστές, τέσσερις φρεγάτες και τέσσερα μικρότερα πλοία για να προστατεύσει το λιμάνι της. Τον Αύγουστο του 1793 μπήκε στην πρώτη μεγάλη συμμαχία κατά της Γαλλίας με τη Ρωσία, την Αυστρία, τη Βρετανία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Σαρδηνία. Με την εκτέλεση της αγαπημένης της αδελφής Μαρίας Αντουανέττας τον Οκτώβριο του 1793 η Μαρία Καρολίνα σοκαρίστηκε τόσο πολύ, που σχεδόν παραφρόνησε· απαγόρευσε τη δημόσια ομιλία της γαλλικής γλώσσας στη Νάπολη, όπως και τα φιλοσοφικά έργα του Γκαλαντί και του Φιλαγκέρι.

Το 1794, όταν ανακαλύφθηκε συνωμοσία Ιακωβίνων να ανατρέψουν την κυβέρνηση, διέταξε τον Λουίτζι ντε Μεντίτσι να καταστείλει τους ελευθερομασόνους, που έως τότε τους υποστήριζε, ύστερα από υποψίες ότι πιθανώς να συμμετείχαν στο προδοτικό κίνημα με τους Γάλλους. Αύξησε σημαντικά τη φορολογία του λαού, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για τον πόλεμο με τους Γάλλους και μετέφερε συνέχεια τρόφιμα σε μυστική κατοικία της, από φόβο αποκλεισμού. Το τέλος της Γαλλο-Ισπανικής εχθρότητας το καλοκαίρι του 1795 έδωσε σε έναν στρατηγό από την Κορσική -τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη- την ευκαιρία να αφοσιωθεί αποκλειστικά με την εκστρατεία του στην Ιταλία· η Μαρία Καρολίνα αναγκάστηκε να ζητήσει ειρήνη, πληρώνοντας στη Γαλλία 8.000.000 φράγκα. Πάντρεψε τον μεγαλύτερο γιο της, τον Δούκα της Καλαβρίας, με τη Μαρία Κλημεντίνη της Αυστρίας, κάτι που ήταν αιτία να παραμελήσει προσωρινά τον πόλεμο.

Στις 20 Μαΐου 1798 έκανε μυστική αμυντική συμφωνία με την Αυστρία κατά της Γαλλίας για την ανακατάληψη των παπικών εδαφών, μπαίνοντας επίσημα στο δεύτερο μεγάλο συνασπισμό κατά της Γαλλίας, μετά τη μεγάλη Βρετανική νίκη στη μάχη του Νείλου. Το πολεμικό συμβούλιο στο παλάτι της Καζέρτα, στο οποίο μετείχαν και Άγγλοι απεσταλμένοι -μεταξύ των οποίων και ο Ναύαρχος Νέλσον, ο θριαμβευτής του Νείλου- αποφάσισαν να επιτεθούν στη "Ρωμαϊκή δημοκρατία", (όπως ονόμασε το Παπικό Κράτος όταν το κατέλαβε ο Ναπολέων Α΄ και το έκανε υποτελές).

Οριστική ανατροπή

Επεξεργασία

Το 1806 ο σύζυγός της Φερδινάνδος εκθρονίστηκε από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη από το βασίλειο της Νάπολης. Το 1813 εξορίστηκε στην Αυστρία, όπου πέθανε τον επόμενο χρόνο, λίγο πριν προλάβει την παλινόρθωση τού συζύγου της. Όταν η μεγαλύτερη κόρη του ανιψιού της Φραγκίσκου Β΄, η Μαρία Λουίζα, παντρεύτηκε τον Ναπολέοντα Α΄, η Μαρία Καρολίνα διέδιδε ότι το εγγόνι της παντρεύτηκε το διάβολο· με τον Ναπολέοντα Α΄ η Μαρία Λουίζα απέκτησε έναν γιο, τον Ναπολέοντα Β΄.

Οικογένεια

Επεξεργασία
 
Η βασιλική οικογένεια της Νάπολης (1783), Ανγκέλικα Κάουφμαν.

Παντρεύτηκε το 1768 τον Φερδινάνδο Α΄ των Δύο Σικελιών και απέκτησε τέκνα:

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 374719. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p10416.htm#i104158. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. p10416.htm#i104158. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  5. 5,0 5,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.