Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Ο χαρακτηρισμός-τίτλος Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, απονέμεται σε μνημεία, κτίσματα ή τοποθεσίες, τα οποία διακρίνονται παγκοσμίως για την ιστορική, πολιτιστική, καλλιτεχνική ή περιβαλλοντική σημασία τους. Η διαχείρισή τους γίνεται από την επιτροπή παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ, η οποία απαρτίζεται από 21 κράτη-εταίρους, εκλεγμένα από τη γενική συνέλευση των κρατών-εταίρων για μια καθορισμένη περίοδο[1].
Το πρόγραμμα στοχεύει στην καταγραφή, την ονοματοδοσία και τη συντήρηση πεδίων ιδιαίτερα μεγάλης σημασίας για την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις τα καταχωρισμένα πεδία χρηματοδοτούνται από το ταμείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Η έναρξη του προγράμματος έγινε με την αποδοχή και υιοθέτηση της Συνθήκης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς από το Γενικό Συνέδριο της ΟΥΝΕΣΚΟ στις 16 Νοεμβρίου 1972. Από τότε έως σήμερα έχουν αναγνωρίσει τη Συνθήκη 191 Κράτη-Εταίροι.[2]
Κριτήρια επιλογής
ΕπεξεργασίαΈως το τέλος του 2004 υπήρχαν έξι κριτήρια για την πολιτιστική κληρονομιά και τέσσερα κριτήρια για τη φυσική κληρονομιά. Το 2005 αυτό το καθεστώς τροποποιήθηκε σε μία ενοποιημένη ομάδα δέκα κριτηρίων. Τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς οφείλουν να είναι «ιδιάζουσας παγκόσμιας αξίας» και να πληρούν ένα από τα παρακάτω δέκα κριτήρια.[3]
Πολιτιστικά κριτήρια
Επεξεργασία- I. «να αποτελεί αριστούργημα της ανθρώπινης δημιουργικής διάνοιας»
- II. «να επιδεικνύει σημαντικές ανθρώπινες αξίες για μακρά περίοδο χρόνου ή σε μία πολιτιστική περιοχή του κόσμου, σε εξελίξεις στην αρχιτεκτονική ή την τεχνολογία, τις μνημειακές τέχνες, την πολεοδομία ή τον σχεδιασμό τοπίου»
- III. «να φέρει μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία για κάποια πολιτισμική παράδοση, ζώντα ή εξαφανισμένο πολιτισμό»
- IV. «να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα τύπου κτηρίου, αρχιτεκτονικού ή τεχνολογικού συνόλου ή τοπίου που απεικονίζει σημαντική ή σημαντικές φάσεις της ανθρώπινης ιστορίας»
- V. «να αποτελεί σημαντικό παράδειγμα παραδοσιακής ανθρώπινης εγκατάστασης, χερσαίας ή θαλάσσιας χρήσης, αντιπροσωπευτικής πολιτισμού ή πολιτισμών, ή ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν το τελευταίο έχει γίνει ευάλωτο υπό την πίεση ανεπίστροφων αλλαγών»
- VI. «να συνδέεται άμεσα ή διακριτά με γεγονότα ή ζώσες παραδόσεις, με ιδέες ή πίστεις, με καλλιτεχνικά ή λογοτεχνικά έργα εξέχουσας παγκόσμιας σημασίας» (Η Επιτροπή θεωρεί ότι το συγκεκριμένο κριτήριο θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια.)
Φυσικά κριτήρια
Επεξεργασία- VII. «να περιέχει εξαιρετικά φυσικά φαινόμενα ή περιοχές εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς και αισθητικής».
- VIII. «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα μειζόνων φάσεων της ιστορίας της Γης, του αρχείου της ζωής, σημαντικών εν εξελίξει γεωλογικών διαδικασιών για την ανάπτυξη γεωσχηματισμών ή σημαντικών γεωμορφικών ή φυσιογραφικών χαρακτηριστικών»
- IX. «να είναι ιδιάζοντα παραδείγματα σημαντικών εν εξελίξει οικολογικών και βιολογικών διαδικασιών στην εξέλιξη και ανάπτυξη οικοσυστημάτων χερσαίων, γλυκού ύδατος, παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων φυτών και ζώων»
- X. «να περιέχει τα σημαντικότερα φυσικά ενδιαιτήματα συντήρησης της βιοποικιλότητας, να περιλαμβάνει απειλούμενα είδη παγκόσμιας αξίας από την άποψη της επιστήμης ή της συντήρησης του είδους».
Για να κριθεί η εξαιρετική παγκόσμια αξία του, ένα μνημείο πρέπει να κριθεί και ως προς δύο επιπλέον παράγοντες: την αυθεντικότητα και/η την ακεραιότητά του και, παράλληλα, πρέπει να απολαμβάνει ιδιαίτερης προστασίας και συστημάτων διαχείρισης, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του. Το κριτήριο της αυθεντικότητας αναφέρεται στα μνημεία τα οποία εντάσσονται με βάση τα κριτήρια I-VI ενώ το κριτήριο της ακεραιότητας αναφέρεται σε όλα τα μνημεία, ανεξαρτήτως κριτηρίου ένταξης.
Συνεδριάσεις της Επιτροπής
ΕπεξεργασίαΗ Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς συναντάται ετησίως για να συζητήσει μέτρα διαχείρισης των υπαρχόντων καταλογογραφημένων μνημείων και να αποδεχθεί υποψηφιότητες από ενδιαφερόμενες χώρες. Η συνεδρίαση, γνωστή ως Συνεδρίαση Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, λαμβάνει χώρα σε τόπους που ανήκουν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, μετά τις παρουσιάσεις της IUCN και/ή της ICOMOS, καθώς και τις διασκέψεις των Κρατών-Εταίρων.
Με εξαίρεση τις συνεδριάσεις που γίνονται στο Παρίσι (Γαλλία), όπου βρίσκεται η έδρα της UNESCO, μόνον Κράτη-Εταίροι μέλη της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς έχουν το δικαίωμα ανάληψης της οργάνωσης μιας μελλοντικής συνεδρίασης, κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής και με την προϋπόθεση πως το δεδομένο κράτος παραμένει εταίρος.
Δείτε επίσης
Επεξεργασία- Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO - Κατάλογος των ΜΠΚ.
Σημειώσεις - παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «About World Heritage». World Heritage. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2006.
- ↑ Convention concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage: Treaty status.
- ↑ «Criteria for Selection». World Heritage. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2006.