Σαμπερί

Σαμπερί
; Σημαία	; Σφραγίδα
	; Έμβλημα
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Διοικητική υπαγωγή	διαμέρισμα του Σαμπερί και Σαβοΐα
• Δήμαρχος του Σαμπερί	Μισέλ Νταντέν (από 2014)
Ταχυδρομικός κώδικας	73000
Κωδικός Κοινότητας	73065
Πληθυσμός	59.856 (1 Ιανουαρίου 2021)
Έκταση	20,99 km²
Υψόμετρο	270 μέτρα
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
	Σαμπερί 45°33′59″N 5°55′15″E
Ιστότοπος	http://www.chambery.fr
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 45°33′59″N 5°55′15″E / 45.56639°N 5.92083°E / 45.56639; 5.92083

Το Σαμπερί (γαλλικά: Chambéry) είναι γαλλική κοινότητα στο νομό της Σαβοΐας, στη διοικητική περιοχή της Ωβέρνης-Ρον-Αλπ.

Είναι η πρωτεύουσα του νομού και αποτελεί την ιστορική πρωτεύουσα της περιοχής της Σαβοΐας από τον 13ο αιώνα, όταν ο Αμεδαίος Ε΄ της Σαβοΐας έκανε την πόλη έδρα της κομητείας της Σαβοΐας. Έχει πληθυσμό 59.183 κατοίκους (2016) και είναι το κέντρο πολεοδομικού συγκροτήματος που συγκεντρώνει 224.811 κατοίκους (2016).

Μαζί με άλλες πόλεις των Άλπεων, το Σαμπερί συμμετέχει στην ένωση Αλπική πόλη της χρονιάς σε εφαρμογή της Σύμβασης των Άλπεων για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης στις Άλπεις. Το Σαμπερί ανακηρύχθηκε Αλπική πόλη του έτους 2006.

Οι κάτοικοι ονομάζονται Σαμπεριέν.^[7]

Τοπωνυμία Επεξεργασία

Η πόλη αρχικά ήταν γνωστή ως Λεμένκουμ ^[8]αλλά το όνομά της άλλαξε στο Μεσαίωνα, κατά την περίοδο που ο δούκας της Σαβοΐας ανήγειρε το κάστρο του. Αναφέρεται ως Camefriacum το 1016, Camberiaco το 1029, Cambariacum το 1036, και Cambariaco το 1044. Τον επόμενο αιώνα, το Cambariaco μετατράπηκε σε Chamberium (1233), τελικά έγινε Chamberi το 1603.^[9] Η αρχαία κατάληξη -(i)acum δηλώνει την περιοχή, την ιδιοκτησία κάποιου. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ερμηνεία της αρχικής ονομασίας, μία πιθανή εξήγηση είναι ότι πρόκειται για την «περιοχή του Cambarius» ή ότι προέρχεται από το γαλατικό Camborito, οχυρωμένη κελτική πόλη (oppidum) που σήμαινε «πέρασμα στην καμπή (του ποταμού)».^[10]

Στα γαλλοπροβηγκιανά, την παραδοσιακή γλώσσα της περιοχής, γράφεται Shanbèri ή Chambèri.

Γεωγραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Το Σαμπερί και στο βάθος η οροσειρά Μπελντόν

Το Σαμπερί βρίσκεται στα δυτικά του νομού Σαβοΐας και είναι τμήμα της πρώην διοικητικής περιοχής Ρον-Αλπ, πλέον Ωβέρνη-Ρον-Αλπ, στη νοτιοανατολική Γαλλία. Είναι η πρωτεύουσα του νομού, με πληθυσμό 59.183 κατοίκους (2016) και το κέντρο πολεοδομικού συγκροτήματος που συγκεντρώνει 224.811 κατοίκους (2016).

Το Σαμπερί ιδρύθηκε στο σταυροδρόμι αρχαίων διαδρομών ανάμεσα στο Ντωφινέ, τη Βουργουνδία, την Ελβετία και την Ιταλία, σε μια μεγάλη κοιλάδα ανάμεσα στην οροσειρά των Μπωζ και την οροσειρά της Σαρτρέζ. Στα νότια της πόλης βρίσκεται η οροσειρά Μπελντόν.

Η πόλη εκτείνεται από τις πλαγιές των αμπελώνων της κοιλάδας της Σαβοΐας έως 9 περίπου χιλιόμετρα από τις όχθες της λίμνης του Μπουρζέ, της μεγαλύτερης φυσικής λίμνης στη Γαλλία. Η πόλη είναι ένας σημαντικός σιδηροδρομικός κόμβος, στο μέσο της γαλλο-ιταλικής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας Τορίνο-Λυών.

Η πόλη είναι κτισμένη στις όχθες του ποταμού Λες σε υψόμετρο 245 έως 560 μέτρα και έχει έκταση 20,99 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Χάρτης του νομού Σαβοΐας.^[11]

Κλίμα Επεξεργασία

Το Σαμπερί βρίσκεται ακριβώς στο όριο μεταξύ του υγρού υποτροπικού κλίματος και του ωκεάνιου κλίματος κατά την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν. Αυτό το εκπληκτικά ζεστό κλίμα οφείλεται στη μερική επιρροή της λίμνης Μπουρζέ, που βρίσκεται 9 χιλιόμετρα βορειοδυτικά. Οι χειμώνες είναι μέτρια κρύοι και υγροί, ενώ τα καλοκαίρια είναι μάλλον ζεστά. Το κλίμα είναι σχετικά ήπιο καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά λίγο δριμύτερο από ό, τι στο Αιξ-λε-Μπαιν.

Ιστορία Επεξεργασία

Το δουκάτο της Σαβοΐας γύρω στο 1700

Η ιστορία του Σαμπερί συνδέεται στενά με τον Οίκο της Σαβοΐας. Ήταν η πρωτεύουσα της κομητείας της Σαβοΐας από το 1295 έως το 1410 και στη συνέχεια του δουκάτου της Σαβοΐας από το 1410 έως το 1563. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σαβοΐα περιλάμβανε μια περιοχή που εκτείνονταν από το Μπουρ-αν-Μπρες στα δυτικά έως το Τορίνο στα ανατολικά και από βορρά προς νότο από τη Γενεύη έως τη Νίκαια. Για να απομονώσει τη Σαβοΐα από τις προκλήσεις της Γαλλίας, ο δούκας Εμμανουήλ Φιλιβέρτος μετέφερε την πρωτεύουσά του στο Τορίνο το 1563 και, ως εκ τούτου, το Σαμπερί έχασε τη λάμψη του.

Η Γαλλία προσάρτησε τις περιοχές που απάρτιζαν το δουκάτο της Σαβοΐας δυτικά των Άλπεων το 1792. Ωστόσο, το πρώην δουκάτο και το Σαμπερί επέστρεψαν στον Οίκο της Σαβοΐας στο Τορίνο το 1815 μετά την ήττα του Ναπολέοντα. Η ανάγκη για αναζωογόνηση της πόλης επετεύχθη με την ίδρυση της Ακαδημαϊκής Εταιρείας της Σαβοΐας το 1820, η οποία ήταν αφιερωμένη στη υλική και ηθική πρόοδο, που σήμερα στεγάζεται σε ένα διαμέρισμα του κάστρου του Δούκα. Το Σαμπερί και τα εδάφη του πρώην δουκάτου, καθώς και η κομητεία της Νίκαιας επέστρεψαν στη Γαλλία με τη συνθήκη του Τορίνο το 1860, την εποχή του Ναπολέοντα Γ '.

Οικονομία Επεξεργασία

Παρά την εκβιομηχάνιση της περιοχής, η οικονομία της πόλης βασίζεται κυρίως στην παρουσία των διοικητικών διοικήσεων: η Νομαρχία, το Δημαρχείο, το νοσοκομειακό κέντρο, το Πανεπιστήμιο και το Διοικητικό συμβούλιο είναι οι πέντε δομές που βρίσκονται στην πόλη, που μαζί με το Δικαστήριο, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Σαβοΐας και μέχρι το 1982 αρκετούς στρατιωτικούς στρατώνες, καθιστούν το Σαμπερί μια πόλη με ισχυρή δημόσια κλίση. Η πόλη φιλοξενεί ετησίως την Έκθεση της Σαβοΐας, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για πολλούς τοπικούς οικονομικούς παράγοντες.

Μετά τη συγχώνευσή της με δύο όμορες κοινότητες και τη δημιουργία νέων συνοικιών και βιομηχανικών περιοχών στη δεκαετία του 1950 και του 1960, το Σαμπερί βίωσε ισχυρή αύξηση του πληθυσμού. Η παρουσία του πανεπιστημίου Σαβοΐα Μον Μπλαν, που ιδρύθηκε το 1979, έφερε επίσης στην πόλη μεγάλο πανεπιστημιακό πληθυσμό.

Τουρισμός Επεξεργασία

Η πόλη Σαμπερί, λόγω της τοποθεσίας της στις Άλπεις, στο σταυροδρόμι πολλών φυσικών περιοχών και χάρη στην πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά της ως πρωτεύουσα του δουκάτου της Σαβοΐας, έχει αποκτήσει την ετικέτα «τουριστική κοινότητα». Η ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας της πόλης χρονολογείται από το 1896, με τη δημιουργία ενός Γραφείου Τουρισμού, ένα χρόνο μετά από το Αννεσύ και τη Γκρενόμπλ.^[12] Η αξιοποίηση της αστικής κληρονομιάς κατέστησε δυνατή την απόκτηση της επίσημης ετικέτας «Πόλη της τέχνης και της ιστορίας», από το 1985.

Αξιοθέατα Επεξεργασία

Κάστρο του Σαμπερί

Το κάστρο του Σαμπερί

Οι πρώτοι κόμητες της Σαβοΐας εγκαταστάθηκαν σε ένα υπάρχον φρούριο το 1285, το επέκτειναν στις αρχές του 14ου αιώνα και το μετέτρεψαν σε κατοικία, έδρα εξουσίας και διοίκησης και οχυρό του Οίκου της Σαβοΐας. Ωστόσο, οι οχυρώσεις δεν ήταν ικανές να αντισταθούν σε πολιορκία. Λόγω των συνεχών γαλλικών επιθέσεων στο κάστρο, ο δούκας Εμμανουήλ Φιλιβέρτος μετέφερε την πρωτεύουσα του στο Τορίνο.

Το κάστρο παρέμεινε διοικητικό κέντρο μέχρι η Χριστίνα της Γαλλίας, δούκισσα της Σαβοΐας, επέστρεψε το 1640. Ήταν ο τόπος του γάμου το 1684 του Βίκτωρα Αμεδαίου Β΄ της Σαρδηνίας και της Άννα Μαρίας της Ορλεάνης, ανιψιάς του Λουδοβίκου ΙΔ'. Ο Βίκτωρ Αμεδαίος Β΄ της Σαρδηνίας, έχοντας παραιτηθεί, έζησε εδώ με τη δεύτερη σύζυγό του Άννα Κανάλις της Κουμιάνα πριν φυλακιστούν στο κάστρο του Ρίβολι για προσπάθεια ανατροπής του θρόνου.

Το 1786, ο Βίκτωρ Αμεδαίος Γ΄ της Σαρδηνίας διεύρυνε το κάστρο, προσθέτοντας μια βασιλική πτέρυγα.

Ιδιωτικά μέγαρα στο Σαμπερί

Την εποχή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, η «Νότια Πτέρυγα» ανοικοδομήθηκε και ανακατασκευάστηκε για να στεγάσει την αυτοκρατορική νομαρχία του νομού Μον Μπλαν από το 1792 έως το 1815. Τροποποιήσεις έγιναν πάλι μετά την προσάρτηση της Σαβοΐας στη Γαλλία το 1860.

Σήμερα, στο κάστρο στεγάζεται η πολιτική διοίκηση του νομού Σαβοΐας και είναι ανοιχτό για περιηγήσεις και συναυλίες.

Το σιντριβάνι των ελεφάντων

Το σιντριβάνι των ελεφάντων είναι το πιο διάσημο ορόσημο του Σαμπερί. Κατασκευάστηκε το 1838 για να τιμήσει τα ανδραγαθήματα του κόμη Μπενουά ντε Μπουάνι όταν βρισκόταν στην Ινδία. Το μνημειώδες σιντριβάνι έχει εντυπωσιακά ρεαλιστικά γλυπτά του κεφαλιού και των εμπρόσθιων άκρων τεσσάρων ελεφάντων στη βάση μιας ψηλής στήλης στην κορυφή της οποίας υπάρχει το άγαλμα του ντε Μπουάνι. Αρχικά, το μνημείο δεν έγινε αποδεκτό από τους κατοίκους της περιοχής που ενοχλήθηκαν μάλλον από αυτό, αλλά πλέον θεωρείται ως ένα από τα σύμβολα της πόλης. Η συνολική του αποκατάσταση έγινε το 2014 και 2015.

Ο καθεδρικός ναός του Σαιν-Φρανσουά-ντε-Σαλ

Ο καθεδρικός ναός του Σαιν-Φρανσουά-ντε-Σαλ: Παλαιό φραγκισκανικό παρεκκλήσι χτισμένο τον 15ο αιώνα, με αξιόλογη συλλογή κειμηλίων, έγινε καθεδρικός ναός το 1779, όταν δημιουργήθηκε η επισκοπή του Σαμπερί. Φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή από πίνακες ζωγραφικής-τρισδιάστατης ζωγραφικής στην Ευρώπη (1835) και ένα δίπτυχο από ελεφαντόδοντο του 12ου αιώνα, βυζαντινής έμπνευσης.

Η παλιά πόλη: αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό παλαιών μεγάρων, αρχιτεκτονικής της Σαβοΐας. Στα τέλη του 15ου αιώνα, οι ευγενείς οικογένειες άρχισαν την κατεδάφιση παλιών ξύλινων σπιτιών και κατασκεύασαν σπίτια με πέτρα. Τα σπίτια του 15ου και του 16ου αιώνα είναι πολυάριθμα, ακόμη και αν οι προσόψεις τους αναπλάστηκαν κυρίως κατά τον 18ο αιώνα. Πολύ έντονα επηρεασμένα από τη μεσαιωνική κληρονομιά, τα πρώτα μέγαρα οργανώθηκαν γύρω από μια αυλή που συνήθως ήταν κλειστή. Η ιταλική αναγέννηση άφησε το αποτύπωμά της με τους εξωτερικούς διαδρόμους που συνδέουν τα διάφορα κτίρια, τα εσωτερικά περάσματα από αυλές είναι πολυάριθμα, τις στοές, τις πλατείες, κ.α.

Το κάστρο Καραμάνι: αυτή η ιδιωτική ιδιοκτησία του 16ου αιώνα είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μνημεία που διατηρούνται σήμερα, βρίσκεται στα βόρεια της πόλης.