Τριπύλα Μεσσηνίας
Συντεταγμένες: 37°10′26.83″N 21°47′23.89″E / 37.1741194°N 21.7899694°E
H Τριπύλα[4] αναφερόμενη και ως η Τριπύλη και παλαιότερα ως η Μυτύλα, είναι ορεινός οικισμός κοντά στο Ραπτόπουλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.
| Τριπύλα | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου (Έδρα: Πάτρα) Περιφέρεια Πελοποννήσου (Έδρα: Τρίπολη) |
| Περιφερειακή Ενότητα | Μεσσηνίας (Έδρα: Καλαμάτα) |
| Δήμος | Τριφυλίας (Έδρα: Κυπαρισσία) |
| Δημοτική Ενότητα | Τριπύλης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Μεσσηνίας |
| Υψόμετρο | 613[1] μ. |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Μυτύλα |
| Ταχ. κώδικας | 24500 [2] |
| Τηλ. κωδικός | 27610[3] |
| Δήμος Τριφυλίας | |
Τοποθεσία Επεξεργασία
H Τριπύλα βρίσκεται περίπου 28 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Κυπαρισσίας στα όρια των παλιών επαρχιών Τριφυλίας και Μεσσήνης, στη διαδρομή μετά το Ραπτόπουλο και το Λυκουδέσι, από τα οποία αυτά χωριά απέχει περίπου 4,5 χιλιόμετρα και 0,5 χιλιόμετρο αντίστοιχα.[4] H Τριπύλα είναι σε υψόμετρο 613[1] μέτρα και απέχει 28 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους.
Ιστορία Επεξεργασία
Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το ίδιο το χωριό, το οποίο βρίσκεται κάτω από το βουνό Μπούρα, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας και της ευρύτερης περιοχής της Τριπύλης.[4]
Ενετοκρατία Επεξεργασία
Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Τριπύλα (Tripila). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Η Τριπύλα (Tripila), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).[5]
Τουρκοκρατία Επεξεργασία
Την εποχή της Τουρκοκρατίας, τα χωριά της Τριπύλης, καθώς ήταν απομακρυσμένα από την πρωτεύουσα της περιοχής της Τριφυλίας, την Αρκαδία ή Αρκαδιά (Κυπαρισσία), απολάμβαναν σχετικής ελευθερίας.[4] Οι κοτζαμπάσηδες όμως, οι οποίοι ασκούσαν την τοπική εξουσία στην περιοχή, κάποιες φορές, ήταν σκληρότεροι από τους ίδιους τους κατακτητές με αποτέλεσμα αρκετοί από τους κατοίκους να αναγκάζονται να καταφύγουν στα βουνά. Οι περιοχές της Τριφυλίας, γενικότερα και της Τριπύλης ειδικότερα, σταδιακά δημιούργησαν αντιστασιακό δυναμικό, που όταν του δινόταν η ευκαιρία δρούσε ενάντια στον κατακτητή.[4] Την εποχή της δεύτερης Τουρκοκρατίας (1715-1770), οι Τούρκοι χώρισαν τη Μεσσηνία σε 9 βιλαέτια. Το Βιλαέτι της Αρκαδιάς περιλάμβανε την περιοχή της Κυπαρισσίας, την περιοχή της Ζούρτσας (σημερινή Φιγαλεία), την περιοχή των Σουλιμοχωρίων και την περιοχή των Κοντοβουνίων. Σ’ αυτήν ανήκαν η Τριπύλα και τα υπόλοιπα Τριπυλοχώρια.[4]
Διοικητική ιστορία Επεξεργασία
Η Τριπύλα προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Τριπύλης το 1835.[6][7] Το χωριό αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Τριπύλης της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 152 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[8] Το 1899 μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[9] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[10] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 η Τριπύλα προσαρτάται αρχικά στην Κοινότητα Καλογερεσίου, με έδρα το Καλογερέσι,[11][12] στην οποία παρέμεινε ως το 1919, όταν στη συνέχεια μεταφέρθηκε εκ νέου στην Κοινότητα Λυκουδεσίου ή Λιχουδεσίου με έδρα το Λυκουδέσι,[13][14] μέχρι το 1928, που το χωριό της Τριπύλας έγινε έδρα της ομώνυμης Κοινότητας Τριπύλας.[15] Η Τριπύλα παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1928 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στην κατηργημένη Κοινότητα Τριπύλας,[16][17] ως το 2010. Η Κοινότητα Τριπύλας μετονομάσθηκε επίσημα, το 2006, σε Κοινότητας Τριπύλης[18] και καταργήθηκε στα τέλη του 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Τριπύλα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[4][19] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Η Τριπύλα σήμερα είναι ο μοναδικός οικισμός και η έδρα στην Τοπική Κοινότητα της Τριπύλας του Δήμου Τριφυλίας.[4]
Κάτοικοι Επεξεργασία
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 34 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται με την κτηνοτροφία, καθώς και σε διάφορες αγροτικές εργασίες.[4]
| Απογραφή | Πληθυσμός | Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού |
|---|---|---|
| 1689 | 16[5] | |
| 1844 | 172[20] | |
| 1851 | 152[8] | |
| 1879 | 158[5][21] | |
| 1889 | 150[22] | |
| 1896 | 148[23] | |
| 1907 | 186[24] | |
| 1920 | 137[25] | |
| 1928 | 146[26] | |
| 1940 | 168[27] | |
| 1951 | 131[28] | |
| 1961 | 111[29] | |
| 1971 | 101[30] | |
| 1981 | 82[31] | |
| 1991 | 88[32] | |
| 2001 | 38[33] | |
| 2011 | 34[34] |
Κτίρια Επεξεργασία
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια στο χωριό υπάρχει και η παλαιά εκκλησιά του.που είναι Αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Τριπύλα, από την ιστοσελίδα: buk.gr
- ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Τριπύλα Μεσσηνίας.
- ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κυπαρισσία: 27610
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 7) Τ.Κ. Τριπύλας: Η Τριπύλα = Μυτύλα Αρχειοθετήθηκε 2017-07-06 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 152 Tripila - Απογραφή 1879, Νο 152 Τριπύλα, σελ. 706-707.
- ↑ 21-04-1835.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Τριπύλα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ 8,0 8,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 582.
- ↑ ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
- ↑ ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
- ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Καλογερεσίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 195Α - 04/09/1919.
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Λυκουδεσίου ή Λιχουδεσίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Τριπύλας (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Τριπύλας (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
- ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
- ↑ ΦΕΚ 36Α - 16/02/2006.
- ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
- ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 41.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 125.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 91.
- ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 107.
- ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 239.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 281.
- ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 309.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 150.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 141.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 185.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 186.
- ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2017-03-20 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Πηγές Επεξεργασία
- Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
- Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
- Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
- Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Δήμος Τριφυλίας, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.