Έγγραφα της Πανδώρας

Διαρροή απόρρητων εγγράφων από φορολογικούς παραδείσους

Τα Έγγραφα της Πανδώρας (αγγλικά: Pandora Papers‎‎) είναι ένα σύνολο διαρροών περίπου 11,9 εκατ. εμπιστευτικών εγγράφων, μεγέθους 2,9 τεραμπάιτ δεδομένων που δημοσίευσε η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) στις 3 Οκτωβρίου 2021. [1][2][3] Η διαρροή αποκάλυψε μυστικούς υπεράκτιους λογαριασμούς 35 παγκόσμιων ηγετών, συμπεριλαμβανομένων τωρινών και πρώην προέδρων, πρωθυπουργών και αρχηγών κρατών, καθώς και περισσότερων από 100 δισεκατομμυριούχων, διασημοτήτων και ηγετών επιχειρήσεων.

Έγγραφα της Πανδώρας
(Pandora Papers)
Λογότυπο που αντιπροσωπεύει την διαρροή των εγγράφων της Πανδώρας
Ημερομηνία3 Οκτωβρίου 2021, πριν 2 έτη (2021-10-03)
ΤύποςΔιαρροή πληροφοριών
ΑιτίαΦοροδιαφυγή, διαφθορά
ΟργανωτέςΔιεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων
Συμμετέχοντες
Ιστότοποςwww.icij.org

Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί της Διεθνούς Κοινοπραξίας περιέγραψαν τις διαρροές εγγράφων ως την πιο εκτενή αναφορά οικονομικού απορρήτου που περιείχε έγγραφα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και υπολογιστικά φύλλα από 14 εταιρείες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, σε χώρες όπως ο Παναμάς, η Ελβετία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, [4][5] ξεπερνώντας την προηγούμενη κυκλοφορία των Panama Papers το 2016, η οποία είχε 11,5 εκατομμύρια εμπιστευτικά έγγραφα (2,6 terabytes). [6][7][8][9][10] Κατά τη δημοσίευση των εγγράφων, η Διεθνής Κοινοπραξία δήλωσε ότι δεν προσδιορίζει την πηγή της για τα έγγραφα.[11] Οι εκτιμήσεις της Κοινοπραξίας Δημοσιογράφων για τα χρήματα που διατηρούνται στις υπεράκτιες ζώνες (εκτός της χώρας όπου προήλθαν τα χρήματα) κυμαίνονται από 5,6 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ έως 32 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.[3][12][13]

Αποκαλύψεις Επεξεργασία

Ο πρώην πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Τόνι Μπλερ
Ο Πρόεδρος της Χιλής Σεμπαστιάν Πινιέρα
Ο βασιλιάς Αμπντάλα Β΄ της Ιορδανίας
Ο ιταλός προπονητής Κάρλο Αντσελότι

Συνολικά, 35 σημερινοί και πρώην εθνικοί ηγέτες εμφανίζονται στην διαρροή των εγγράφων, μαζί με 400 δημόσιους υπαλλήλους από σχεδόν 100 χώρες και περισσότερους από 100 δισεκατομμυριούχους.[14] Σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους, ορισμένες από τις δραστηριότητες ήταν νόμιμες, αλλά δεν μπορούσαν να δικαιολογηθούν. Ορισμένα αρχεία έδειχναν την ημερομηνία του 1970, αλλά δημιουργήθηκαν στην πραγματικότητα μεταξύ 1996 και 2020. Τα δεδομένα που διέρευσαν περιελάμβαναν 130 δισεκατομμυριούχους που απαριθμήθηκαν από το Forbes, πάνω από 330 πολιτικούς, διασημότητες, μέλη των βασιλικών οικογενειών και ακόμη και ορισμένους θρησκευτικούς ηγέτες.[15] Μεταξύ αυτών των ονομάτων είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, ο πρόεδρος της Χιλής Σεμπαστιάν Πινιέρα, ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου Μίλο Σουκάνοβιτς, Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι , ο εμίρης του Κατάρ Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θανί, ο πρωθυπουργός των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ο εμίρης του Ντουμπάι Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ αλ Μακτούμ, ο πρόεδρος της Γκαμπόν Αλί Μπονγκό Οντίμπα, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Νατζίμπ Μικάτι, [16] ο πρόεδρος του Ισημερινού Γκιγιέρμο Λάσο, μέλη της οικογένειας του πρώην προέδρου της Αργεντινής Μαουρίτσιο Μάκρι και του Ισημερινού Τζέιμι Ντούραν Μπάρμπα, [17][18][19] και του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη.[20][21] Περισσότεροι από 100 δισεκατομμυριούχοι, 29.000 υπεράκτιοι λογαριασμοί, 30 νυν και πρώην ηγέτες και 336 πολιτικοί [22] αναφέρθηκαν στις πρώτες διαρροές στις 3 Οκτωβρίου 2021.[1][11]

Ο βασιλιάς Αμπντάλα Β' της Ιορδανίας είναι ένα από τα κύρια πρόσωπα που αναφέρονται στα έγγραφα που δείχνουν ότι είχε επενδύσει πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε ακίνητα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, όπου περιελάμβαναν σπίτια στο Μαλιμπού της Καλιφόρνια,[23]Ουάσινγκτον, Λονδίνο και Άσκοτ στο Ηνωμένο Βασίλειο. [24][25] Μια βρετανική εταιρεία που ελέγχεται από την Σέρι Μπλερ έχει αποδειχθεί ότι έχει αποκτήσει μια ιδιοκτησία στο Λονδίνο από την Romanstone International Limited, μια εταιρεία στις Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, που αν η ιδιοκτησία είχε αποκτηθεί απευθείας, έναντι 312.000 λιρών θα ήταν πληρωτέα στο όνομα του Τόνι Μπλερ, καθώς θα εμφανίζονταν σε δήλωση κοινού εισοδήματος για τη σχετική υποθήκη. [26]

Τα έγγραφα αποκαλύπτουν επίσης πώς ένα συγκρότημα γραφείων που ανήκει στην πολιτική οικογένεια του Αζερμπαϊτζάν Αλίεφ πωλήθηκε στην Crown Estate, μια δημόσια επιχείρηση του Αζερμπαϊτζάν, έναντι 66 εκατομμυρίων λιρών το 2018, αποφέροντας κέρδη 31 εκατομμυρίων λιρών στους Αλίιεφ. Ένα άλλο γραφείο αξίας 33 εκατομμυρίων λιρών πωλήθηκε στην οικογένεια το 2009 και δόθηκε στον γιο του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ, Χεϊντάρ.[5] Σύμφωνα με την εφημερίδα Las Vegas Sun, «Τα μέλη του στενού κύκλου του Πακιστανού πρωθυπουργού Ιμράν Χαν ατηγορούνται ότι έκρυψαν πλούτο εκατομμυρίων δολαρίων σε μυστικές εταιρείες ή καταπιστεύματα». [27] Υποστηρικτές του πρώην προέδρου της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο κατηγόρησαν τον διάδοχό του Ζελένσκι, ο οποίος ήρθε στην εξουσία σε μια εκστρατεία κατά της διαφθοράς, για φοροδιαφυγή.[28] Αλλού, στενοί συνεργάτες του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως η Σβετλάνα Κριβόνογιχ και ο Γκενάντι Τιμτσένκο, αποκαλύφθηκαν ότι είχαν μυστικά περιουσιακά στοιχεία στο Μονακό και ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, ο οποίος είχε κάνει εκστρατεία με την υπόσχεση ότι θα καταπολεμήσει τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή, δεν δήλωσε τη χρήση μιας υπεράκτιας εταιρείας επενδύσεων για την αγορά οκτώ ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων δύο βιλών, στη Γαλλική Ριβιέρα για 12 εκατομμύρια λίρες. [5][29][30] Ο Ουχούρου Κενιάτα αναφέρθηκε επίσης, παρά το γεγονός ότι το 2018 δηλώσε ότι «Τα περιουσιακά στοιχεία κάθε δημόσιου υπαλλήλου πρέπει να δηλώνονται δημόσια, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να αμφισβητούν και να ρωτούν - τι είναι νόμιμο» [11] Ο Κενιάτα και έξι μέλη της οικογένειάς του έχουν συνδεθεί με 13 υπεράκτιες εταιρείες.[31] Ο κατάλογος που διέρρευσε περιλαμβάνει επίσης ηγέτες διεθνικών εγκληματικών οργανώσεων, όπως ο Ραφαέλε Αμάτο, επικεφαλής της συμμορίας Αμάτο-Παγκάνο μια οικογένεια της Καμόρα, αφιερωμένη στη διεθνή διακίνηση ναρκωτικών. Ο Αμάτο χρησιμοποίησε μια υπεράκτια εταιρεία στο Ηνωμένο Βασίλειο για να αγοράσει γη και ακίνητα στην Ισπανία.[32][33][34]

Άλλα παγκοσμίως γνωστά ονόματα που αναφέρονται στα έγγγραφα της Πανδώρας περιλαμβάνουν την τραγουδίστρια Σακίρα, η οποία ίδρυσε νέες υπεράκτιες εταιρείες, παρόλο που δικάζεται για φοροδιαφυγή, το μοντέλο Κλώντια Σίφερ, ο Ινδός παίκτης του κρίκετ Σαχίμ Τεντούλκαρ, και ο Ινδός δισεκατομμυριούχος Ανίλ Αμπάνι, καθώς και η αδερφή του διαδηλωτή Νιράβ Μόντι, Πούρβι Μόντι. Επίσης στα ονόματα περιλαμβάνονται, ο Αλεξάντρ Κάζες, ιδρυτής της σκοτεινής ιστοσελίδας AlphaBay, ο οποίος συνήθιζε να ασχολείται με παράνομα ναρκωτικά. Ο Πακιστανός υπουργός Οικονομικών, Σαουκάτ Φαγιάζ Αχμέντ Ταρίν, και αρκετοί κορυφαίοι στρατηγοί του Πακιστάν. Στα έγγραφα της Πανδώρας, ονομάζονται επίσης ο Μιγκέλ Μποσέ, οι προπονητές Πεπ Γκουαρντιόλα και Κάρλο Αντσελότι[35], καθώς και ο τραγουδιστής Χούλιο Ιγκλέσιας.[36][37][38][39][40][41]

Πηγές δεδομένων Επεξεργασία

Τα αρχεία που διέρρευσαν προέρχονται από 14 συνεργάτες υπεράκτιων υπηρεσιών που βοηθούν τους πελάτες να ιδρύσουν εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους.[42]

Πηγές παρόχων υπεράκτιων υπηρεσιών[42]
Πάροχοι Αρχεία Χρονικό διάστημα Τόπος ίδρυσης γραφείου Έτος ίδρυσης
All About Offshore Limited 270.328 2002–2019   Σεϋχέλλες 2007
Alemán, Cordero, Galindo & Lee 2.185,783 1970–2019   Παναμάς 1985
Alpha Consulting Limited 823.305 1996–2020   Σεϋχέλλες 2008
Asiaciti Trust Asia Limited 1.800.650 1996–2019   Χονγκ Κονγκ 1978
CCS Trust Limited 149.378 2001–2017   Μπελίζ 2005
CIL Trust International 459.476 1996–2019   Μπελίζ 1994
Commence Overseas Limited 8.661 2004–2017   Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι 1992
Demetrios A. Demetriades LLC 469.184 1993–2021   Κύπρος 1966
Fidelity Corporate Services Limited 213.733 1998–2019   Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι 2005
Glenn D. Godfrey and Company LLP 189.907 1980–2019   Μπελίζ 2003
Il Shin 1.575.840 1996–2020   Χονγκ Κονγκ 2004
Overseas Management Company Inc 190.477 1997–2020   Παναμάς 1961
SFM Corporate Services 191.623 2000–2019   Ελβετία

  Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

2006
Trident Trust Company Limited 3.375.,331 1970–2019   Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι 1986

Δικηγορικό γραφείο Alcogal Επεξεργασία

Μια έκθεση της ICIJ επικεντρώθηκε στο παναμέζικο δικηγορικό γραφείο Alemán, Cordero, Galindo & Lee ήγνωστό και ως Alcogal, λέγοντας ότι ήταν η «δικηγορική εταιρεία της ελίτ της Λατινικής Αμερικής»,[43] έχοντας δημιουργήσει τουλάχιστον 14.000 υπερακτίες εταιρείες και καταπιστεύματα σε φορολογικούς παραδείσους. Η Alcogal αναφέρθηκε έτσι περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο υπεράκτιο πάροχο στα έγγραφα που διέρρευσαν. [44]

ΜΜΕ που συμμετέχουν Επεξεργασία

Για την αποκάλυψη των εγγράφων της Πανδώρα, το ICIJ συνεργάστηκε με δημοσιογράφους από 91 μέσα ενημέρωσης[45] σε 117 χώρες, συμπεριλαμβανομένων ειδησεογραφικών οργανισμών όπως η αμερικανική εφημερίδα Washington Post, το ιταλικό περιοδικό L'Espresso, η γαλλική Le Monde, η ισπανική El País, η γερμανική Süddeutsche Zeitung, το πρόγραμμα PBS Frontline, η αυστραλιανή Broadcasting Corporation, η βρετανική The Guardian και το Panorama του BBC.[11][46]

Αντιδράσεις Επεξεργασία

Αφρική Επεξεργασία

  •   Ακτή Ελεφαντοστού: Το γραφείο του πρωθυπουργού Πάτρικ Άτσι καταδίκασε την «κακόβουλη χρήση» πληροφοριών.[47]
  •   Κένυα: Ο Πρόεδρος Ουχούρου Κενιάτα ανέφερε σε δήλωση του ότι τα έγγραφα της Πανδώρας είναι καλό για την διαφάνεια και είπε ότι θα απαντούσε πλήρως όταν επέστρεφε από ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Προηγουμένως είχε ζητήσει από όλους τους δημόσιους υπαλλήλους να λογοδοτήσουν για τον πλούτο τους.[48]

Ασία Επεξεργασία

  •   Σρι Λάνκα: Ο πρόεδρος Γκοταμπάγια Ρατζαπάκσα διέταξε την Επιτροπή δωροδοκίας να ερευνήσει τα πρόσωπα της Σρι Λάνκα που κατονομάζονται στα έγγραφα της Πανδώρας, οι οποίες αποκάλυψαν την οικονομική απάτη παγκοσμίως. [49]
  •   Ιορδανία: Η κυβέρνηση της Ιορδανίας χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς που έγιναν για τον βασιλιά Αμπντάλα Β στη διαρροή «παραμορφωμένους», ενώ ο ίδιος ο Βασιλιάς κατήγγειλε αυτό που ισχυρίστηκε ότι ήταν «εκστρατεία εναντίον της Ιορδανίας».[50]
  •   Ινδία: Το ινδικό Υπουργείο Οικονομικών υποσχέθηκε έρευνα για τις αποκαλύψεις της διαρροής και ότι θα ληφθούν τα κατάλληλα νομικά μέτρα εάν είναι απαραίτητο.[51]
  •   Ινδονησία: Ο υπουργός Οικονομίας Αιρλάνγκα Χαρτάρτο και ο υπουργός Ναυτιλιακών Υποθέσεων και Επενδύσεων Λουνούτ Μπινσάρ Παντζαϊτάν αναφέρονται στη διαρροή. Ο Χαρτάρτο αρνήθηκε οποιαδήποτε γνώση των συναλλαγών από την εταιρεία που κατείχε στους Βρετανικούς Παρθένους Νήσους. Ο Παντζαϊτάν αρνήθηκε ότι είχε συνεργασία με μια κρατική εταιρεία πετρελαίου της Ινδονησίας και στη συνέχεια άλλαξε το όνομα της εταιρείας.[52]
  •   Λίβανος: Ο Λιβανέζος πρωθυπουργός Νατζίμπ Μικάτι και ο πρώην πρωθυπουργός Χασάν Ντιάμπ αρνήθηκαν οποιαδήποτε παρανομία.[53][54]
  •   Πακιστάν: Ο πρωθυπουργός Ιμράν Χαν είπε ότι όλοι οι πολίτες που αναφέρονται στα έγγραφα της Πανδώρας θα διερευνηθούν και θα ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση παρανομίας.[55][56] Ο Αχσάν Ικμπάλ, γενικός γραμματέας του Πακιστανικού Μουσουλμανικού Συνδέσμου, ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού Χαν.[53]
  •   Μαλαισία: Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Ανουάρ Ιμπραχίμ ζήτησε για το περιεχόμενο των εγγράφων της Πανδώρας να συζητηθούν στο Κοινοβούλιο αφού αποκαλύφθηκαν αρκετοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων και του υπουργού Οικονομικών Τενγκού Ζάφρυλ Αζίζ, καθώς και του πρώην υπουργού Οικονομικών Νταίμ Ζανουντίντ.[57]

Ευρώπη Επεξεργασία

  •   Ηνωμένο Βασίλειο: Ο Πρώην Πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ και η σύζυγος του, Σέρι αρνήθηκαν οποιαδήποτε παρανομία, με τον εκπρόσωπο του ζευγαριού να λέει ότι «οι Μπλερ πληρώνουν πλήρη φόρο για όλα τα κέρδη τους. Και δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ υπεράκτια εταιρεία ούτε για απόκρυψη συναλλαγών ούτε για αποφυγή φόρων».[58]
  •   Ευρωπαϊκή Ένωση: Ο επίτροπος οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει νέες νομοθετικές προτάσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής έως το τέλος του έτους.[59]
  •   Κύπρος Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης στην δήλωση που έκανε στον Guardian και το BBC, ανέφερε πως υπήρξε κάτοχος μετοχών στην Anastasiades & Partners, η οποία αναφέρεται στην διαρροή, και πως δεν είχε κανέναν ενεργό ρόλο στη νομική εταιρεία από την στιγμή που έγινε ηγέτης της αντιπολίτευσης το 1997.[60]
  •   Τσεχία:: Η Τσεχική Εθνική Αστυνομία υποσχέθηκε έρευνα για τυχόν πολίτες που αναφέρονται στα έγγραφα της Πανδώρας, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Αντρέι Μπάμπιτς.[61] ο οποίος αρνήθηκε οποιαδήποτε παρανομία και ισχυρίστηκε ότι ο χρόνος ή/και το περιεχόμενο της διαρροής αποσκοπούσε στο να επηρεάσει τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές.[62]
  •   Δημοκρατία της Ιρλανδίας: Ο Λέο Βαραντκάρ δήλωσε ότι η ιρλανδική κυβέρνηση και η βουλή θα κινηθούν άμεσα για να κλείσουν τυχόν κενά στο φορολογικό ή εταιρικό δίκαιο που επιτρέπουν σε ιδιώτες και επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν τη χώρα ως υπεράκτια έδρα.[63]
  •   Ρωσία: Ο εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου Πούτιν, Ντιμίτρι Πεσκόφ απέρριψε τις κατηγορίες εναντίον του Πούτιν, ο οποίος δεν κατονομάζεται άμεσα στα έγγραφα της Πανδώρας, ως «αβάσιμους ισχυρισμούς», αφού στη διαρροή αναφέρθηκαν αρκετά άτομα που συνδέονται με τον Πούτιν.[64] Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι «το μεγαλύτερος» φορολογικός παράδεισος και ότι «δισεκατομμύρια δολάρια στη Νότια Ντακότα ανήκουν σε εκείνους που κατηγορούνται για οικονομικά εγκλήματα».[53]
  •   Ουκρανία: Το γραφείο του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι αρνήθηκε οποιαδήποτε παρανομία αφού κατονομάστηκε στη διαρροή.[28] Ο πρώην δημοσιογράφος και συνεργάτης του Ζελένσκι, Σερχάι Λετσένκο είπε ότι «δεν υπάρχει θέμα για σκάνδαλο» και ότι «στην Ουκρανία, οι υπεράκτιες εταιρείες είναι τόσο διαδεδομένες που οι ιδιοκτήτες πάγκων έχουν ήδη μια υπεράκτια εταιρεία».[65]

Βόρεια Αμερική Επεξεργασία

  •   Μεξικό: Ο Πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραντόρ δήλωσε ότι θα πιέσει για έρευνα για τυχόν Μεξικανούς υπηκόους που κατονομάζονται στα έγγραφα της διαρροής.[66]
  •   Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής: Το Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι θα επανεξετάσει τα έγγραφα που δημοσιεύτηκαν στα έγγραφα της Πανδώρας. Σύμφωνα με τη διαρροή, τα καταπιστεύματα σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ [67] - συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Ντακότας,[68][69][70][71] της Φλόριντα, του Ντέλαγουερ, του Τέξας και της Νεβάδα - διέθεταν τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ για υπεράκτιους πελάτες.[72][73] Ο Ρόμπερτ Σίλβερμαν, ανώτερος νομικός της Oxfam America, παρατήρησε ότι: «Τα έγγραφα της Πανδώρας είναι μια καταδικαστική υπενθύμιση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δύο ξεχωριστά φορολογικά συστήματα-ένα για τους πλούσιους και καλά συνδεδεμένους και ένα για όλους τους άλλους».[53]

Κεντρική Αμερική και Καραϊβική Επεξεργασία

  •   Δομινικανή Δημοκρατία: Ο Πρόεδρος Λούι Αμπινάντερ αρνήθηκε οποιαδήποτε παρανομία αφού κατονομάστηκε στη διαρροή, προσθέτοντας ότι «έχει διαχωριστεί εντελώς από τη διοίκηση και τη διαχείριση όλων των εταιρειών που ελέγχονται από την οικογένεια, που έχουν συσταθεί στη Δομινικανή Δημοκρατία ή στο εξωτερικό» από τότε που ανέλαβε την εξουσία τον Αύγουστο του 2020.[74]
  •   Παναμάς: Η Procuraduría General de la Nación, μια κρατική υπηρεσία, αναφέρθηκε ότι αναλύει το περιεχόμενο της διαρροής, αναζητώντας βάσεις για ποινική έρευνα αυτών που αναφέρονται στη διαρροή.[75][76] Η Colegio Nacional de Abogados, μια τοπική εμπορική ένωση, δήλωσε ότι οι δικηγορικές εταιρείες του Παναμά είχαν προσφέρει νόμιμα τις υπηρεσίες τους, και ότι η διαρροή δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, καθώς απειλεί τους κανόνες σύμφωνα με το ανώτερο δίκαιο, δικηγορικά γραφεία και πελάτες σε όλο τον κόσμο απολαμβάνουν την εμπιστευτικότητα που μπορεί να παραβιαστεί μόνο με δικαστική απόφαση και η διαρροή αποτελεί απειλή για τις δικηγορικές εταιρείες του Παναμά καθώς τους παρουσιάζει ως συμμάχους εγκληματιών.[77][78]

Νότια Αμερική Επεξεργασία

  •   Χιλή:: Ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινέρα αρνήθηκε ότι είχε κρυμμένα περιουσιακά στοιχεία σε φορολογικούς παραδείσους.[27]
  •   Ισημερινός: Ο πρόεδρος Γκιγιέρμο Λάσο αρνήθηκε οποιαδήποτε παράβαση. [47] Είπε ότι συνεργάστηκε οικειοθελώς με την έρευνα των εγγράφων της Πανδώρας και ότι όσον αφορά την αναφορά του ονόματος του στη διαρροή, «οι περισσότερες από τις αναφερόμενες εταιρείες διαλύθηκαν νόμιμα στο παρελθόν και δεν έχω καμία σχέση με αυτές που μπορεί ακόμη να υπάρχουν».[79]
  •   Ουρουγουάη: Η Εθνική Γραμματεία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας του Προεδρικού Γραφείου της Ουρουγουάης ξεκίνησε αυτεπάγγελτα μια έρευνα σχετικά με την υπόθεση για να μάθει τους ρόλους των δικηγορικών γραφείων που εδρεύουν στο Μοντεβιδέο με στόχο την παροχή υπεράκτιων εταιρίων σε πελάτες παγκοσμίως ως μεσάζοντες του δικηγορικού γραφείου Alcogal.[80]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Miller, Greg; Cenziper, Debbie; Whoriskey, Peter (3 October 2021). «Pandora Papers – A Global Investigation – Billions Hidden Beyond Reach – Trove of secret files details opaque financial universe where global elite shield riches from taxes, probes and accountability». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/business/interactive/2021/pandora-papers-offshore-finance/. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  2. Díaz-Struck, Emilia (3 October 2021). «Pandora Papers: An offshore data tsunami – The Pandora Papers's 11.9 million records arrived from 14 different offshore services firms in a jumble of files and formats – even ink-on-paper – presenting a massive data-management challenge». International Consortium of Investigative Journalists. https://www.icij.org/investigations/pandora-papers/about-pandora-papers-leak-dataset/. Ανακτήθηκε στις 4 October 2021. 
  3. 3,0 3,1 Pandora Papers reporting team (4 October 2021). «Pandora Papers: A simple guide to the Pandora Papers leak». BBC News. https://www.bbc.com/news/world-58780561. Ανακτήθηκε στις 4 October 2021. 
  4. «Offshore havens and hidden riches of world leaders and billionaires exposed in unprecedented leak – ICIJ» (στα Αγγλικά). International Consortium of Investigative Journalists. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2021. 
  5. 5,0 5,1 5,2 «Pandora Papers: Secret wealth and dealings of world leaders exposed». BBC News. 3 October 2021. https://www.bbc.co.uk/news/world-58780465. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  6. «What are the Panama Papers? A guide to history's biggest data leak». The Guardian (στα Αγγλικά). 5 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2021. 
  7. «Bigger than Panama: Several Pakistani names on upcoming Pandora Papers» (στα Αγγλικά). Samaa TV. 2 Οκτωβρίου 2021. 
  8. «Pandora Papers: Exposé featuring financial secrets of high-profile individuals to be released Sunday» (στα Αγγλικά). www.geo.tv. 2 Οκτωβρίου 2021. 
  9. «ICIJ set to release Pandora Papers same like Panama Papers». Dunya News. 2 Οκτωβρίου 2021. 
  10. Ghumman, Faisal Ali (2 Οκτωβρίου 2021). «ICIJ 'to release' Pandora Papers (Panama-2) also involving Pakistanis tomorrow» (στα Αγγλικά). GNN – Pakistan's Largest News Portal. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2021. 
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 The Guardian investigations team (3 October 2021). «Pandora papers: biggest ever leak of offshore data exposes financial secrets of rich and powerful» (στα αγγλικά). https://www.theguardian.com/news/2021/oct/03/pandora-papers-biggest-ever-leak-of-offshore-data-exposes-financial-secrets-of-rich-and-powerful. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  12. Walt, Vivienne (4 October 2021). «Pandora Papers show tax crackdowns are no match for the superrich». Fortune. https://fortune.com/2021/10/04/pandora-papers-show-tax-crackdowns-are-no-match-for-the-super-rich/. Ανακτήθηκε στις 4 October 2021. 
  13. Miller, Greg; Cenziper, Debbie; Whoriskey, Peter (3 October 2021). «VIDEO (at 7:12 of 7:43 total) – Pandora Papers – A Global Investigation – Billions Hidden Beyond Reach – Trove of secret files details opaque financial universe where global elite shield riches from taxes, probes and accountability». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/business/interactive/2021/pandora-papers-offshore-finance/. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  14. «World Leaders Deny Wrongdoing After Pandora Papers Leak». Daily News Brief (στα Αγγλικά). 5 Οκτωβρίου 2021. 
  15. «Disclose unlawful monetary streams 14 October 2021». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  16. Chehayeb, Kareem. «Lebanon PM Mikati among officials named in Pandora Papers». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021.  Πρότυπο:Date missing
  17. Lafuente, Jan Martínez Ahrens, Javier (3 October 2021). «Pandora Papers in Latin America: Three active heads of state and 11 former presidents operated in tax havens» (στα αγγλικά). EL PAÍS English Edition. https://english.elpais.com/usa/2021-10-03/pandora-papers-in-latin-america-three-active-heads-of-state-and-11-former-presidents-operated-in-tax-havens.html. Ανακτήθηκε στις 7 October 2021. 
  18. «Argentina ranks third for offshore bank accounts in 'Pandora Papers' leak». www.batimes.com.ar. 5 October 2021. https://www.batimes.com.ar/news/argentina/argentina-ranks-third-for-offshore-bank-accounts-in-pandora-papers-leak.phtml. Ανακτήθηκε στις 7 October 2021. 
  19. Mon, Hugo Alconada Mon (4 October 2021). «Mariano Macri, hermano del expresidente argentino Mauricio Macri, controló una 'offshore' en Belice» (στα es). El País. https://elpais.com/pandora-papers/2021-10-04/mariano-macri-hermano-del-expresidente-argentino-mauricio-macri-controlo-una-offshore-en-belice.html. Ανακτήθηκε στις 7 October 2021. 
  20. «Massive Leak Exposes the Hidden Fortunes of World's Elite and Crooks». Organized Crime and Corruption Reporting. 3 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  21. «Presidente de Ecuador Guillermo Lasso creó un entramado 'offshore' para ocultar su fortuna, según los Pandora Papers» [President of Ecuador Guillermo Lasso creates an offshore framework to hide his wealth, according to the Pandora Papers]. El Comercio (στα Ισπανικά). 3 Οκτωβρίου 2021. 
  22. «Offshore havens and hidden riches of world leaders and billionaires exposed in unprecedented leak». International Consortium of Investigative Journalists (στα Αγγλικά). 3 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  23. Miller, Greg (3 Οκτωβρίου 2021). «Jordan's King Abdullah uses shell companies to buy lavish overseas homes, records show» . The Washington Post. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  24. «Pandora Papers: King of Jordan amassed £70m secret property empire» (στα αγγλικά). BBC News. 3 October 2021. https://www.bbc.com/news/world-58781350. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  25. Goodley, Simon; Safi, Michael (3 October 2021). «King of Jordan hidden property empire worth more than $100m, Pandora papers reveal». https://www.theguardian.com/news/2021/oct/03/king-of-jordan-hidden-property-empire-worth-more-than-100m-pandora-papers-reveal. 
  26. «Pandora Papers: Blairs saved £312,000 stamp duty in property deal». BBC News. 3 October 2021. https://www.bbc.co.uk/news/uk-58780559. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  27. 27,0 27,1 «A look at world leaders named in the Pandora Papers». Las Vegas Sun. 4 October 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-10-16. https://web.archive.org/web/20211016043153/https://lasvegassun.com/news/2021/oct/04/a-look-at-world-leaders-named-in-the-pandora-paper/. Ανακτήθηκε στις 2021-10-15. 
  28. 28,0 28,1 «Pandora Papers: Ukraine leader seeks to justify offshore accounts». Al-Jazeera. 4 October 2021. https://www.aljazeera.com/news/2021/10/4/pandora-papers-ukraine-leader-seeks-to-justify-offshore-accounts. 
  29. «Pandora Papers: Leaked files show hidden financial affairs of world leaders». The Irish Times. 3 Οκτωβρίου 2021. 
  30. Goodley, Simon; Tait, Robert; Alecci, Scilla (3 October 2021). «Revealed: Czech PM used offshore companies to buy £13m French mansion» (στα αγγλικά). The Guardian. https://www.theguardian.com/news/2021/oct/03/revealed-czech-pm-used-offshore-companies-to-buy-13m-french-mansion. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  31. «Pandora Papers: Uhuru Kenyatta's family's secret assets exposed». EMEA Tribune, Breaking News, World News, Latest News, Top Headlines (στα Αγγλικά). 3 Οκτωβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  32. Scala, Gennaro (2021-04-10). ««Pandora papers», il boss Raffaele Amato che ispirò la fiction Gomorra nella lista dei grandi evasori fiscali» (στα it). Corriere del Mezzogiorno. https://corrieredelmezzogiorno.corriere.it//napoli/cronaca/21_ottobre_04/pandora-papers-boss-amato-nell-elenco-milionari-che-hanno-nascosto-all-estero-loro-tesori-f00a7e30-2502-11ec-8660-cf7b8c42dff1.shtml. 
  33. Grasso, Daniele; Hidalgo Pérez, Montse (3 October 2021). «Los 'Papeles de Pandora' destapan los negocios opacos de 600 españoles y 35 mandatarios internacionales» (στα es). El País. https://elpais.com/pandora-papers/2021-10-03/los-papeles-de-pandora-destapan-los-negocios-opacos-de-600-espanoles-y-35-mandatarios-internacionales.html. 
  34. «« Pandora Papers » : plongée mondiale dans les secrets de la finance offshore» (στα γαλλικά). Le Monde.fr. 2021-10-03. https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2021/10/03/pandora-papers-plongee-mondiale-dans-les-secrets-de-la-finance-offshore_6096967_4355770.html. Ανακτήθηκε στις 2021-10-05. 
  35. Grasso, Daniele; Hidalgo Pérez, Montse (3 October 2021). «The Pandora Papers: Secret files from 14 law firms reveal more than 700 offshore companies linked to Spain». El País. https://english.elpais.com/usa/2021-10-03/the-pandora-papers-secret-files-from-14-law-firms-reveal-more-than-700-offshore-companies-linked-to-spain.html. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  36. Grasso, Daniele; R Blanco, Patricia; Reina, Elena (3 October 2021). «Miguel Bosé ha sido accionista de una sociedad en Panamá vinculada a un banco suizo». El País. https://elpais.com/pandora-papers/2021-10-03/miguel-bose-ha-sido-accionista-de-una-sociedad-en-panama-vinculada-a-un-banco-suizo.html. Ανακτήθηκε στις 3 October 2021. 
  37. «'Pandora Papers': Pep Guardiola y Julio Iglesias ocultaron durante años su patrimonio a través de cuentas opacas» ['Pandora Papers': Pep Guardiola and Julio Iglesias for years hid their assets through opaque accounts]. Onda Cero (στα Ισπανικά). 3 Οκτωβρίου 2021. 
  38. Dubinsky, Zach (3 Οκτωβρίου 2021). «Huge 'Pandora Papers' leak exposes secret offshore accounts of politicians, celebrities and billionaires». CBC News. 
  39. Gibbs, Margot· Politzer, Malia (3 Οκτωβρίου 2021). «Prime Minister Imran Khan promised 'new Pakistan' but members of his inner circle secretly moved millions offshore». International Consortium of Investigative Journalists. 
  40. Gibbs, Margot· Kranhold, Kathryn· Cosic, Jelena (3 Οκτωβρίου 2021). «Putin image-maker's role in billion-dollar cinema deal hidden offshore». International Consortium of Investigative Journalists. 
  41. «Pandora Papers investigation exposes offshore assets of heads of state and government». South China Morning Post. Agence France-Presse. 4 Οκτωβρίου 2021. 
  42. 42,0 42,1 «Who are the firms at the heart of the Pandora Papers?». ICIJ. 3 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2021. 
  43. ICIJ [@ICIJorg] (3 Οκτωβρίου 2021). «They include Alcogal, a go-to law firm of the Latin American elite has created at least 14,000 shell companies and trusts in tax havens, more than any other offshore provider in the leaked documents» (Tweet) – μέσω Twitter. 
  44. Medina, Brenda (3 Οκτωβρίου 2021). «When Latin America's elite wanted to hide their wealth, they turned to this Panama firm – ICIJ». ICIJ (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2021. 
  45. Shiel, Fergus (4 Οκτωβρίου 2021). «About the Pandora Papers» (στα Αγγλικά). ICIJ. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  46. «Hidden offshore treasures of rich and powerful revealed». The News International (στα Αγγλικά). 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  47. 47,0 47,1 «Leaders deny wrongdoing under the 'Pandora Papers' revelations». Euractiv. 4 October 2021. https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/leaders-deny-wrongdoing-under-the-pandora-papers-revelations/. 
  48. Lawler, Dave (October 4, 2021). «Pandora Papers: How leaders are Responding». Yahoo News. https://news.yahoo.com/pandora-papers-leaders-responding-003214939.html?guccounter=1&guce_referrer=aHR0cHM6Ly9kdWNrZHVja2dvLmNvbS8&guce_referrer_sig=AQAAAGfWvUmzppXMOoEmYSAKCRyKULKvwFjS8DjAchVgYnW-XOcqL5C0vfB8jSS3c9OL6lqu59lEc18iNT2WWyc8DDLfEXCCQLc7LRRR0No03ZVUEZvm8o441bT9qCWqg57qAkt2AHoic_r8BOhi7nOZ9tW3-VRYS7J_KIS_hYWeSzaj. Ανακτήθηκε στις October 6, 2021. 
  49. de Silva, Charumini (7 October 2020). «President orders Pandora Papers probe». Daily FT. https://www.ft.lk/top-story/President-orders-Pandora-Papers-probe/26-724051. Ανακτήθηκε στις October 6, 2021. 
  50. «Jordan rejects Pandora Papers claims as 'distorted'». France 24 (στα Αγγλικά). 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  51. «India to investigate into 'Pandora Papers' leak: Finance Ministry». Times Now News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  52. Muthiariny, Dewi Elvia. «Airlangga, Luhut Responds to Pandora Papers Report». Tempo.co English Version. 
  53. 53,0 53,1 53,2 53,3 «Governments launch investigations after Pandora Papers show how elite shield riches». The Washington Post. 4 October 2021. https://www.washingtonpost.com/business/2021/10/03/pandora-papers-investigation-reaction/. 
  54. «Lebanon's former PM Diab says he gave up shares in company mentioned in 'Pandora Papers'». Reuters. 4 October 2021. https://www.reuters.com/world/middle-east/lebanons-former-pm-diab-says-he-gave-up-shares-company-mentioned-pandora-papers-2021-10-04/. 
  55. «PM Imran Khan announces to investigate all Pakistanis involved in Pandora Papers». The Nation (στα Αγγλικά). 3 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  56. «Pandora Papers expose wealth of Pakistan PM Imran Khan's allies». Al-Jazeera. 4 October 2021. https://www.aljazeera.com/news/2021/10/4/pandora-papers-wealth-pakistan-pm-imran-khan-allies-military. 
  57. «Pandora Papers leak prompts calls for action in Asia». The Seattle Times (στα Αγγλικά). 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  58. «A look at world leaders named in the Pandora Papers». Las Vegas Sun. October 4, 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-10-16. https://web.archive.org/web/20211016043153/https://lasvegassun.com/news/2021/oct/04/a-look-at-world-leaders-named-in-the-pandora-paper/. Ανακτήθηκε στις October 6, 2021. 
  59. «After Pandora Papers, EU says it plans new rules against tax avoidance». Reuters. October 6, 2021. https://www.reuters.com/world/europe/after-pandora-papers-eu-says-it-plans-new-rules-against-tax-avoidance-2021-10-06/. Ανακτήθηκε στις October 6, 2021. 
  60. «Pandora Papers: Ο πρόεδρος Αναστασιάδης απορρίπτει τις υπόνοιες περί offshore». cnn.gr/. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  61. «Czech police promise to 'act upon' Pandora Papers, as revelations about prime minister become campaign topic» (στα αγγλικά). Washington Post. ISSN 0190-8286. https://www.washingtonpost.com/world/2021/10/04/pandora-czech-republic-andrej-babis/. Ανακτήθηκε στις 2021-10-04. 
  62. «Billionaire Czech Leader Dismisses Pandora Papers Report as Election Ambush» (στα αγγλικά). Bloomberg.com. 2021-10-04. https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-10-04/czech-leader-dismisses-pandora-papers-report-as-election-ambush. Ανακτήθηκε στις 2021-10-04. 
  63. Bray, Jennifer. «Pandora Papers: Government will move to close any loopholes – Varadkar». The Irish Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  64. «Pandora Papers: Russia dismisses leaks implicating Putin». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  65. Цензор.НЕТ. «"Предмета для скандала нет, в Украине уже скоро владельцы ларьков будут иметь офшорные компании", - Сергей Лещенко. ВИДЕО». Цензор.НЕТ (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  66. «Lopez Obrador says Mexican nationals in Pandora Papers should be investigated». Reuters. 2021-10-04. https://www.reuters.com/world/americas/lopez-obrador-says-mexican-nationals-pandora-papers-should-be-investigated-2021-10-04/. Ανακτήθηκε στις 2021-10-05. 
  67. Cenziper, Debbie· Fitzgibbon, Will· Georges, Salwan (4 Οκτωβρίου 2021). «Foreign money secretly floods U.S. tax havens. Some of it is tainted.». The Washington Post. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  68. Kaplan, Juliana (4 Οκτωβρίου 2021). «The Oscar Mayer heir who gave away his fortune to fight inequality explains why South Dakota became America's secret US$360 billion tax haven and how it exposes the US as the world's 'weak link'». Business Insider. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  69. Michel, Casey (5 Οκτωβρίου 2021). «The United States of Dirty Money». The Atlantic. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  70. Garment, Suzanne (5 Οκτωβρίου 2021). «Pandora Papers put South Dakota in unsavory company. Here's why». NBC News. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  71. Ivanova, Irina (6 Οκτωβρίου 2021). «Biggest tax haven in U.S.? South Dakota, says Pandora Papers investigation». CBS News. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  72. «Pandora papers reveal South Dakota's role as US$367bn tax haven». the Guardian. 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021. 
  73. «State Department says U.S. is reviewing findings from Pandora Papers». Reuters. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021 – μέσω MSN. 
  74. «Panama's Pandora Papers snag Dominican leader». Dominican Today. 4 October 2021. https://dominicantoday.com/dr/local/2021/10/04/panamas-pandora-papers-snag-dominican-leader/. 
  75. Reyes, Getzalette (4 October 2021). «Ministerio Público analiza la 'incipiente información revelada hasta el momento en los Pandora Papers'» (στα es). La Prensa (Panamá). https://www.prensa.com/judiciales/ministerio-publico-analiza-la-incipiente-informacion-revelada-hasta-el-momento-en-los-pandora-papers/. 
  76. «Pandora Papers: Ministerio Público analiza información revelada en los 'Pandora Papers'». TVN. 4 Οκτωβρίου 2021. 
  77. Reyes, Getzalette (4 October 2021). «'La abogacía panameña ha ofrecido servicios corporativos de forma legítima', dice el Colegio Nacional de Abogados» (στα es). La Prensa (Panamá). https://www.prensa.com/judiciales/la-abogacia-panamena-por-mas-de-94-anos-ha-ofrecido-los-servicios-corporativos-de-forma-legitima-dice-el-colegio-nacional-de-abogados/. 
  78. «Pandora Papers: Colegio Nacional de Abogados se pronuncia por los 'Pandora Papers'». TVN. 4 Οκτωβρίου 2021. 
  79. «Ecuador's Lasso Says He Cooperated With Pandora Papers Probe» (στα αγγλικά). Bloomberg News. https://news.bloombergtax.com/daily-tax-report-international/ecuadors-lasso-says-he-cooperated-with-pandora-papers-probe. Ανακτήθηκε στις 2021-10-05. 
  80. «La Secretaría Antilavado abre una investigación por los Pandora Papers» (στα es). Búsqueda (Montevideo). 8 October 2021. https://www.busqueda.com.uy/Secciones/La-Secretaria-Antilavado-abre-una-investigacion-por-los-Pandora-Papers-uc49687. Ανακτήθηκε στις 8 October 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία