Ο Έντσο Μπεαρζότ (ιταλικά: Enzo Bearzot), προφέρεται ˈɛntso bearˈtsɔt, -ˈdzɔt[2][3]), (26 Σεπτεμβρίου1927 – 21 Δεκεμβρίου2010) ήταν Ιταλός επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και προπονητής. Σαν ποδοσφαιριστής αγωνίστηκε ως αμυντικός και μέσος, ενώ από τη θέση του ομοσπονδιακού προπονητή οδήγησε την εθνική ομάδα της Ιταλίας στη νίκη στο Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA του 1982.
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).
Με το παρατσούκλι γέρος (ιταλ: vecchio),[4] ο Μπεαρζότ υπήρξε προπονητής στην εθνική ομάδα της Ιταλίας για περισσότερο 104 αγώνες, μεταξύ Σεπτεμβρίου 1975 και Ιουνίου 1986.[5] Διακρίθηκε για τη φλεγματική του προσωπικότητα και το κάπνισμα πίπας.[6] Ένα χρόνο μετά το θάνατό του και προς τιμήν του νικητή του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1982, δώθηκε το όνομα του στο «Βραβείο Έντσο Μπεαρζότ», το οποίο απονέμεται στον καλύτερο Ιταλό προπονητή της χρονιάς.[7]
Γεννημένος στο Αΐελλο ντελ Φριούλι, της επαρχίας Φριούλι του Ούντινε στο Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια, ο Μπεαρζότ ήταν γιος τραπεζικού υπαλλήλου και φοίτησε στο γυμνάσιο στο Ούντινε.[8]
Ο Μπεαρζότ έκανε το ντεμπούτο του στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο με την Pro Gorizia το 1946, μια ομάδα που άφησε το 1948 για να ενταχθεί στη Ίντερ. Μετά από τρεις σεζόν με τους Νερατζούρι, ο Μπεαρζότ μετακόμισε στη Σικελία και εντάχθηκε στην Κατάνια για άλλες τρεις σεζόν.
Το 1954, μετακόμισε στην Τορίνο, τη οποία ανοικοδομούσε μετά την τραγωδία στο λόφο Σουπέργκα το 1949. Σε δύο σεζόν ως βασικός παίκτης αγωνίστηκε σε 65 ματς, πετυχαίνοντας ένα γκολ. Το 1956 επέστρεψε στην Ιντέρ, όπου εμφανίστηκε 27 φορές, η τελευταία από τις οποίες ήταν η ήττα με 3–2 στη Μπολόνια στις 9 Ιουνίου 1957. Την επόμενη χρονιά επέστρεψε στο Τορίνο. Εδώ, έκανε 164 εμφανίσεις και σημείωσε 7 γκολ για τους Granata πριν αποσυρθεί το 1964, σε ηλικία 37 ετών, για να ασχοληθεί με την προπονητική.
Στην καριέρα του ως παίκτης, ο Μπεαρζότ συμμετείχε συνολικά σε 251 αγώνες στη Σέριε Α της Ιταλίας και κλήθηκε μία φορά για να παίξει για την Εθνική Ιταλίας, κάνοντας το ντεμπούτο του στις 27 Νοεμβρίου 1955 σε μια ήττα 2-0 για το Διεθνές Κύπελλο Κεντρικής Ευρώπης από την Ουγγαρία .[9]
Ο Μπεαρζότ, προπονητής της εθνικής Ιταλίας, πανηγυρίζει με τους Ταρντέλι και Μπέτεγκα μετά τη νίκη επί της Αγγλίας τον Νοέμβριο του 1976.
Αφού τελείωσε την καριέρα του, ο Μπεαρζότ έγινε βοηθός προπονητή της Τορίνο, δουλεύοντας δίπλα στους Ιταλούς προπονητές Νερέο Ρόκο και Giovan Battista Fabbri. Μετακόμισε διαδοχικά στην Τοσκάνη για να αναλάβει την πρώτη του δουλειά ως προπονητής στην Τοσκάνη στο τιμόνι της ομάδας Πράτ της Σέριε Γ.
Ωστόσο, ο Μπεαρζότ δεν έκανε καριέρα σε σύλλογο και επέλεξε να αρχίσει να εργάζεται για την Ιταλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου: πρώτα ως προπονητής στην ομάδα κάτω των 23 ετών και μετά ως βοηθός προπονητή του Ferruccio Valcareggi στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974. Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο Γερμανίας, ο Μπεαρζότ διορίστηκε βοηθός προπονητή του Φούλβιο Μπερναρντίνι και στη συνέχεια προήχθη προπονητής της Ιταλίας το 1975. Ο Μπεαρζότ οδήγησε την εθνική ομάδα στην τέταρτη θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978.[10] Αυτή η θέση επαναλήφθηκε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1980, που φιλοξενήθηκε από την Ιταλία.[10]
Στο Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA του 1982, μετά από κακές εμφανίσεις στους τρεις πρώτους αγώνες, ο Μπεαρζότ ανακοίνωσε τη λεγόμενη silenzio stampa (σιωπή τύπου) προκειμένου να αποφύγει την αύξηση της κριτικής από τον ιταλικό Τύπο. Μετά από αυτό, η ιταλική ομάδα άρχισε τελικά να παίζει το καλύτερο της ποδόσφαιρο, νικώντας την Αργεντινή και τη Βραζιλία στον δεύτερο γύρο, την Πολωνία στον ημιτελικό και τη Γερμανία στον τελικό, κερδίζοντας το Παγκόσμιο Κύπελλο για πρώτη φορά από το 1938.[10]
Ωστόσο παρά την μεγάλη επιτυχία, η Ιταλία δεν προκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου το 1984.[10] Ο Μπεαρζότ παραιτήθηκε μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986, το οποίο είδε την Ιταλία να ηττάται στο γύρο των 16 από τη Γαλλία.[10] Ο Μπεαρζότ επικρίθηκε έντονα κατά τη διάρκεια του τελευταίου τουρνουά επειδή βασιζόταν πολύ σε παίκτες από την ομάδα του 1982, καθώς ορισμένοι από αυτούς είχαν περάσει την καλύτερή τους φόρμα μέχρι το 1986.[10]
Κατέχει το ρεκόρ για τις περισσότερες φορές στον πάγκο ως προπονητής της Ιταλίας, με 104 συμμετοχές.[11][12]
Μετά από μια μακρά περίοδο αδράνειας, ο Μπεαρζότ διορίστηκε Πρόεδρος του Τεχνικού Τομέα της FIGC (ο κύριος οργανισμός προπονητών ποδοσφαίρου της Ιταλίας) το 2002. Έφυγε από αυτό τη θέση το 2005.
Ο Μπεαρζότ εκτιμήθηκε ιδιαίτερα για την τακτική του ικανότητα, την σχολαστικότητα και την ευελιξία του ως προπονητής. Συχνά μελετούσε τους αντιπάλους του με μεγάλη λεπτομέρεια πριν από αγώνες, προκειμένου να σχεδιάσει και να προετοιμάσει τη στρατηγική της ομάδας του. Ήταν επίσης γνωστός για την ικανότητά του να υιοθετεί διαφορετικές τακτικές, σχηματισμούς και στυλ παιχνιδιού, ανάλογα με το στυλ παιχνιδιού του αντιπάλου, και για την ικανότητα να βρει ένα σύστημα που ταιριάζει καλύτερα στους παίκτες του. Παράλληλα, προτίμησε να μην επιβάλει στημένα παιχνίδια και σχέδια τακτικής στους παίκτες του, καθώς πίστευε ότι πάνω από όλα θα έπρεπε να έχουν την ελευθερία να εκφράσουν τις ικανότητές τους και το ατομικό τους ταλέντο. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978, η ιταλική ομάδα υιοθέτησε συχνά ένα ελκυστικό, επιθετικό παιχνίδι κατοχής της μπάλας βασισμένο σε πάσες, δημιουργικότητα, κίνηση, επιθετικό ταλέντο και τεχνική, λόγω των ατομικών δεξιοτήτων των παικτών του. Η πρώτη τριάδα –αποτελούμενη από τον σέντερ φορ Πάολο Ρόσι και τους εξτρέμ Ρομπέρτο Μπέτεγκα και Φράνκο Καούζιο– άλλαζαν επίσης συχνά θέσεις μεταξύ τους, προκειμένου να αποπροσανατολίσουν τους αντίπαλους αμυντικούς.
Ο Μπεαρζότ (δεξιά) με τον Αργεντινό παλαίμαχο παίκτη Ομάρ Σίβορι κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης το 1980.
Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982, χρησιμοποιούσε συνήθως έναν ρευστό σχηματισμό 4–3–3, ο οποίος μπορούσε να μετατραπεί σε σχηματισμό 4–4–2, 5–2–3 ή 3–5–2 σε όλη τη διάρκεια ενός αγώνα. Με το σύστημά του 4–3–3, ο Μπεαρζότ χρησιμοποιούσε συνήθως δύο δημιουργικούς εξτρέμ (συνήθως τον Μπρούνο Κόντι και τον Φρανσίσκο Γκρατσιάνι, ο τελευταίος από τους οποίους συνήθως αγωνιζόταν και ως δεύτερος επιθετικός) και έναν σέντερ φορ (συνήθως τον Πάολο Ρόσι) μπροστά. Σε ρόλο πλέι μέικερ (συνήθως ήταν ο Τζανκάρλο Αντονιόνι) και δύο μέσους παίκτες με σκληρό τάκλιν (συνήθως ο Μάρκο Ταρντέλι και είτε ο Γκαμπριέλε Οριάλι είτε ο Τζιανπέρο Μαρίνι – οι δύο τελευταίοι από τους οποίους συνήθως λειτουργούσαν περισσότερο σε ρόλο κατοχής, ενώ ο πρώτος χρησίμευε ως μέσος) στη μεσαία γραμμή, ενώ στην άμυνα, χρησιμοποίησε ένα στόπερ (συνήθως τον Γκαετάνο Σιρέα) μπροστά από τον τερματοφύλακα, του οποίου οι ευθύνες ήταν αμυντικές και δημιουργικές, καθώς και είτε τρεις αμυντικοί, είτε δύο επιθετικοί πλάγιοι μπακ και έναν σέντερ μπακ ή στόπερ. Το αμυντικό παιχνίδι της ομάδας του βασίστηκε στο σύστημα zona mista, όπως το κατενάτσιο .
Στον αγώνα του δεύτερου γύρου της Ιταλίας με Βραζιλία, ο Μπεαρζότ έδειξε περαιτέρω την τακτική του ευφυΐα αλλάζοντας τον σχηματισμό της Ιταλίας προκειμένου να συγκρατήσει τη μεσαία γραμμή της Βραζιλίας και να τους εμποδίσει να κυριαρχήσουν στον αγώνα με το παιχνίδι κατοχής. Στον τελικό κόντρα στη Γερμανία, λόγω τραυματισμού του Αντονιόνι στη μεσαία γραμμή, άλλαξε επίσης τον σχηματισμό της Ιταλίας σε 5–2–3, τοποθετώντας αντί αυτού τον Κλαούντιο Τζεντίλε ως έναν επιπλέον σέντερ μπακ, ο οποίος θα βοηθούσε την αριστερή πτέρυγα- πίσω από τον Αντόνιο Καμπρίνι για να καλύψει τον εξτρέμ της Γερμανίας, Pierre Littbarski, ενώ ο Καμπρίνι θα μάρκαρε τον επιθετικό δεξιό μπακ της Γερμανίας, Manfred Kaltz . Οι άλλοι δύο σέντερ μπακ της Ιταλίας, οι Fulvio Collovati και Τζουζέπε Μπέργκομι, είχαν το καθήκον να μαρκάρουν τον ακραίο φορ Καρλ Χάινς Ρουμενίγκε και τον σέντερ φορ Κλάους Φίσερ αντίστοιχα, ενώ στον στόπερ, Σιρέα, δόθηκε η ελευθερία να βοηθήσει σε διπλό μαρκάρισμα προς τα εμπρός, προχωρωντας στη μεσαία γραμμή για να κερδίσει την μπάλα και να αρχίσει να επιτίθενται η ομάδα. Λόγω της ευελιξίας των παικτών του και της τάσης τους να αλλάζουν θέσεις σε όλη τη διάρκεια των αγώνων, η ομάδα του Μπεαρζότ ήταν γνωστή για την ικανότητά της να εκμεταλλεύεται χώρους στην αντίπαλη ομάδα. Η αμυντική δύναμη της ομάδας του αποδείχθηκε από την ικανότητα των παικτών του να καλύπτουν ο ένας τον άλλον και να προβλέπουν τους αντιπάλους τους προκειμένου να κερδίσουν ξανά την μπάλα. Η ομάδα του ήταν επίσης πολύ έμπειρη στη συνέχεια στη δημιουργία ευκαιριών για γκολ από γρήγορες και άκρως οργανωμένες αντεπιθέσεις μετά την ανάκτηση της κατοχής, καθώς και ικανή να κρατά την μπάλα και να κυκλοφορεί την μπάλα για να εξοικονομεί ενέργεια.
Εκτός από τις ικανότητές του ως τακτικός, ο Μπεαρζότ ήταν επίσης γνωστός για τη στενή σχέση με τους μεμονωμένους παίκτες του, καθώς και για την ικανότητά του να τους παρακινεί, να δημιουργεί ένα ενωμένο ομαδικό περιβάλλον και να καλλιεργεί μια νοοτροπία νικητή.[13][14][15][16][17][18][19][20]
Στο νεκρολογία του για τον Μπεαρζότ στον Guardian μετά το θάνατο του το 2010, ο Μπράιαν Γκλάνβιλ σημείωσε ότι ...Ο Μπεαρζότ αναζωογόνησε την εθνική ομάδα. Επέβαλε ένα πολύ πιο ευέλικτο, περιπετειώδες στυλ παιχνιδιού και οδήγησε την ομάδα στη νίκη στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας το 1982.[15]
↑«Bearzot Sig. Enzo» [Bearzot Mr. Enzo]. Quirinale (στα Ιταλικά). Presidenza della Repubblica Italiana. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2020.
↑«Bearzot». Dizionario d'ortografia e di pronunzia (στα Ιταλικά). RAI. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2014.
↑Canepari, Luciano. «Bearzot». DiPI Online (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2018.
