Αγαλιανή Μεσσηνίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°20′57″N 21°43′43″E / 37.34917°N 21.72861°E / 37.34917; 21.72861

Η Αγαλιανή[2] είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στο Σιδηρόκαστρο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Αγαλιανή
Αγαλιανή is located in Greece
Αγαλιανή
Αγαλιανή
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
Δημοτική ΕνότηταΑυλώνος
Δημοτική ΚοινότηταΑγαλιανής
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο400 μέτρα
Έκταση13,034 (η κοινότητα(
Πληθυσμός
Μόνιμος94
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας240 11[1]
Τηλ. κωδικός2761

Πριν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Τριφυλίας του Νομού Μεσσηνίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοποννήσου.[3][4][5][6] Στην ομώνυμη τοπική κοινότητα της Αγαλιανής συμπεριλαμβάνονται και οι οικισμοί Βλασσάδα, Ξυφάρα, Παλιοβλασσάδα και Πηγαδούλια. Η Αγαλιανή διακρίνεται άτυπα στο Πάνω Χωριό (Πάνω Ρούγα) και το Κάτω Χωριό (Κάτω Ρούγα).[7][8]

Τοποθεσία

Επεξεργασία

Η Αγαλιανή βρίσκεται περίπου 14 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας και περίπου 5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το Σιδηρόκαστρο. Έχει υψόμετρο 377[9]- 404[2] μέτρα και απέχει 5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στην Αγαλιανή, προς τα νοτιοανατολικά της, βρίσκεται η Βανάδα σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα δυτικά της βρίσκεται ο Αγιαννάκης σε απόσταση 4,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Το χωριό, το οποίο βρίσκεται σε λοφώδη περιοχή (Άγ. Παντελεήμονας) που αντικρίζει τον Κόλπο της Κυπαρισσίας, έχει μακρόχρονη ιστορία η οποία ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας και της ευρύτερης περιοχής της Κυπαρισσίας, του Αυλώνα και του Σιδηροκάστρου.

Βυζαντινή περίοδος – Μεσαίωνας – Α’ Ενετοκρατία – Α’ Τουρκοκρατία

Επεξεργασία

Κατά την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας[7] οι κάτοικοι των γεωργικών συνοικισμών της περιοχής είχαν κτίσει διάφορες εκκλησίες και μοναστήρια προς τιμήν των λατρευομένων αγίων τους. Όλοι αυτοί οι μικροί ναοί μετά την πρώτη Τουρκοκρατία ερήμωσαν, διότι οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν την λειτουργία τους. Η περιοχή του χωριού ήταν έδαφος που ανήκε στην Βαρωνία της Αρκαδίας (1262-1432), η οποία ήταν κρατίδιο υποτελές στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας (1205-1432).

Β’ Ενετοκρατία

Επεξεργασία

Αργότερα, φαίνεται ότι οι οικογένειες των κατοίκων συνοικίσθηκαν από τους Ενετούς κατακτητές (Βαρωνία Μεθώνης) στη σημερινή θέση του χωριού κατά την περίοδο της δεύτερης Ενετοκρατίας του Μωρέως (1685), για την εύκολη φορολόγησή τους.[7] Την εποχή της Ενετοκρατίας το χωριό αναφερόταν ως Αγαλιανή (Agaliani). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Αγαλιανή (Agaliani), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή του 1689, το χωριό είχε 29 κατοίκους.[10]

Β’ Τουρκοκρατία

Επεξεργασία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς, και όρισαν στην Αγαλιανή δύο αγάδες οι οποίοι εισέπρατταν από τους κατοίκους της περιοχής τη φοροδεκάτη από τη γεωργική παραγωγή τους. Είναι ασαφές αν ήταν έδρα ενός ή δύο Αγάδων.[2] Σύμφωνα με την τοπική παράδοση υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πρώτη εκδοχή ότι ο Αγάς ήταν αδύνατος, λεπτός = λιανός, άρα Αγά-λιανός = Αγαλιανή.[2] Η δεύτερη εκδοχή ότι το δεύτερο συνθετικό της λέξης λιανή στα Τούρκικα σημαίνει το στέκι, το κονάκι, η εξοχική κατοικία του Αγά.[2]

  • Από αυτούς τους δύο αγάδες (Αγαδιανή> Αγαλιανή) φαίνεται να προέρχεται η σημερινή ονομασία του χωριού, αν και αυτή η άποψη δεν είναι απόλυτα τεκμηριωμένη.[8][11]
  • Σύμφωνα με το συλλογικό δίτομο έργο, «Μεσσηνία. Τόπος, χρόνος, άνθρωποι», κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, μεταξύ 1200–1300, η κτηνοτροφία στην περιοχή της Μεσσηνίας υποχώρησε και άρχισε η εντατική καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού. Τότε δημιουργήθηκαν μεγάλες περιουσίες και εμφανίσθηκε μια τάση αυτονόμησης των μεγάλων γαιοκτημόνων κ.λπ. απέναντι στην κεντρική εξουσία. Μεγάλοι γαιοκτήμονες εκείνης της εποχής άφησαν το όνομά τους στα τοπωνύμια της περιοχής όπως: Γαργαλιάνοι, Αγαλιανού, Λαγκούβαρδου, Κούντουρα, Ρωμανού, Χανδρινού κ.λπ.[2][12]

Επανάσταση του 1821

Επεξεργασία

Στην Επανάσταση του 1821, η Αγαλιανή συμμετείχε ενεργά στον αγώνα και αρκετοί από τους κατοίκους της είχαν κρατηθεί ως όμηροι στη Μεθώνη, σύμφωνα με τη συνήθεια αυτή των Τούρκων. Μετά την απελευθέρωση, παρέμεινε για πολύ καιρό απομονωμένη, όπως και όλα τα χωριά της περιοχής, λόγω έλλειψης οδικού δικτύου.

Σύγχρονη περίοδος

Επεξεργασία

Μεγάλη αύξηση είχε ο πληθυσμός του χωριού μετά την Κατοχή, με 512 κατοίκους το 1951.[11]

Διοικητική ιστορία

Επεξεργασία

Η Αγαλιανή προσαρτήθηκαν αρχικά στον παλαιό Δήμο Αυλώνος το 1835.[13][14][15] Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Αγαλιανή στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Αυλώνος της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 136 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[16] Έδρα του Δήμου Αυλώνος τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν το χωριό Σιδηρόκαστρον. Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[17] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[18] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 η Αγαλιανή προσαρτάται και γίνεται έδρα στην Κοινότητα Αγαλιανής,[19][20] στην είχαν ενταχθεί επίσης οι εξής οικισμοί: Ο Αγιαννάκης, η Βλασσάδα, η Καϋμένη Γυναίκα (σήμερα ο Πρόδρομος), το Καλονερόν, το Αϊσέρη (μεταγενέστερα ο Άγιος Σεραφείμ, καταργήθηκε το 1940) και το Μπούζι (σήμερα η Ελαία). Το χωριό παρέμεινε στην Κοινότητα Αγαλιανής, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Αγαλιανή, τα Πηγαδούλια (αναγνωρίσθηκαν το 1991) και η Βλασσάδα υπήχθησαν στον κατηργημένο Δήμο Αυλώνα Μεσσηνίας,[21][22] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Αγαλιανή ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[2][23] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Η Αγαλιανή σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Τοπικής Κοινότητας της Αγαλιανής του Δήμου Τριφυλίας,[2] στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί Βλασσάδα, Ξυφάρα, Παλιοβλασσάδα και Πηγαδούλια. Η κοινότητα της Αγαλιανής έχει μέσο σταθμικό υψόμετρο 281 μέτρα (377 μέτρα το χωριό) και έχει έκταση 15,757 χλμ2. Απέχει από την Καλαμάτα 67 χλμ. περίπου, προς τα ΒΔ.[4][24][25]

Κάτοικοι

Επεξεργασία

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 207 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες και κυρίως με την καλλιέργεια της ελιάς.[7]

Εξέλιξη Πληθυσμού της Αγαλιανής Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 29[10]
1844 204[26]
1851 136[16]
1879 418[10][27]
1889 384[28]
1896 411[29]
1907 423[30]
1920 430[31]
1928 411[32]
1940 464[33]
1951 512[34]
1961 396[35]
1971 257[36]
1981 171[37]
1991 225[38]
2001 232[39]
2011 207[40]

Κτίρια - εκδηλώσεις

Επεξεργασία

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, υπάρχει το παλαιό Δημοτικό Σχολείο του χωριού, καθώς και το παλαιό Κοινοτικό Γραφείο, στον προαύλιο χώρο του οποίου βρίσκεται και το ηρώο των πεσόντων. Υπάρχουν επίσης 2 εκκλησιές: Η ενοριακή εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Προφήτη Ηλία και ο Ιερός Ναός του Αγίου Παντελεήμονα (κοιμητηριακός ναός), οι οποίοι υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Διάφορες πολιτιστικές δράσεις στο χωριό οργανώνει επίσης σε τακτική βάση ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Αγαλιανής, ο οποίος ιδρύθηκε το 1971 και εκδίδει και την εφημερίδα «η Αγαλιανή». Στο χωριό υπάρχει επίσης και ελαιοτριβείο.[7]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 «Ταχυδρομικός Κώδικας Αγαλιανή Μεσσηνίας».
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 1) Τ.Κ. Αγαλιανής: Η Αγαλιανή Αρχειοθετήθηκε 2017-10-04 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
  3. Πάπυρος Λαρούς.
  4. 4,0 4,1 Δομή.
  5. Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006.
  6. Πρόγραμμα Καλλικράτης.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Μεσσηνία > Αγαλιανή, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
  8. 8,0 8,1 agaliani.blogspot.gr
  9. Αγαλιανή, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  10. 10,0 10,1 10,2 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 84 Agaliani - Απογραφή 1879, Νο 84 Αγαλιανή, σελ. 702-703.
  11. 11,0 11,1 «Η Τριφυλία και τα παιδιά της».
  12. Συλλογικό έργο, «Μεσσηνία. Τόπος, χρόνος, άνθρωποι», Ξένη Αραπογιάννη, Πέτρος Θέμελης, Ηλίας Αναγνωστάκης, Μιχάλης Κάππας, Andrea Nanetti, Γιώργος Νικολάου, Γιώργος Νικολάου, Βιργινία Αλμπάνη, Γιώργος Κυριακόπουλος, Γιάννης Σαΐτας, Θεόδωρος Σακελλαρόπουλος, Μιμίκα Γιαννοπούλου, φωτογράφιση: Γιάννης Γιαννέλος, Πηνελόπη Ματσούκα, Κανάρης Τσίγκανος, κ.ά., εκδόσεις "Μίλητος", Αθήνα 2007, ISBN 978-960-8460-97-3 και επίσης: Πηνελόπη Ματσούκα, «Μεσσηνία. Τόπος, χρόνος, άνθρωποι», φωτογράφιση: Γιάννης Γιαννέλος, Πηνελόπη Ματσούκα, κ.ά., εκδόσεις "Μίλητος", Αθήνα 2007, ISBN 978-960-8460-98-0.
  13. 21-04-1835.
  14. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Αγαλιανή (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  15. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αυλώνος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  16. 16,0 16,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 583.
  17. ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  18. ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  19. ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  20. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Αγαλιανής (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  21. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αυλώνα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  22. ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  23. ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  24. Εκδόσεις «Ελλάδα».
  25. «Διακοπές».
  26. Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 41.
  27. Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 123.
  28. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 90.
  29. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 105.
  30. Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
  31. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 237.
  32. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 277.
  33. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 305.
  34. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 149.
  35. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 144.
  36. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  37. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 150.
  38. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 183.
  39. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 181.
  40. "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2016-04-18 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία