Βρόνκι
Συντεταγμένες: 52°42′N 16°23′E / 52.700°N 16.383°E
Το Βρόνκι (πολωνικά: Wronki, γερμανικά: Wronke) είναι πόλη του Πόβιατ Σαμοτούουι, στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας της δυτικοκεντρικής Πολωνίας. Βρίσκεται κοντά στον ποταμό Βάρτα στα βορειοδυτικά του Πόζναν, στην άκρη του δάσους Νότετς. Τα έτη 1975 έως 1998, ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Πίουα. Ο πληθυσμός του είναι 10.992 κάτοικοι (2020).[2]
| Βρόνκι | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Βρόνκι | |||
| Χώρα | Πολωνία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Γκμίνα Βρόνκι | ||
| Έκταση | 5,81 km² | ||
| Πληθυσμός | 10.918 (31 Μαρτίου 2021)[1] | ||
| Ταχ. κωδ. | 64-510 | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Ιστορία Επεξεργασία
Το όνομα της πόλης προέρχεται από το wrona, την πολωνική λέξη για το κοράκι, η οποία αντικατοπτρίζεται επίσης στο οικόσημο της πόλης. Σύμφωνα με τοπικές φήμες, το 1002 ο Μπολέσλαφ ο Φαλακρός πιάστηκε κάποτε στις όχθες του ποταμού Βρόνκι. Η παλαιότερη γνωστή αναφορά του Βρόνκι προέρχεται από το 1279.[3] Το εμπόριο και η βιοτεχνία αναπτύχθηκαν στον Ύστερο Μεσαίωνα, λόγω της θέσης της πόλης τόσο στον ποταμό Βάρτα όσο και στον εμπορικό δρόμο που συνέδεε τις μεγάλες πόλεις Πόζναν και Στσέτσιν.[3] Το 1932,[4] το γερμανικό περιοδικό Die Stimme δημοσίευσε ένα άρθρο που ανέφερε ότι το 933 κατασκευάστηκε μια συναγωγή -η πρώτη στην Πολωνία- και το 1933 οι Εβραίοι κοντά στο Βρόνκι γιόρτασαν αυτό που πίστευαν ότι ήταν η χιλιετία της εβραϊκής ζωής στο Πολωνία. Σε διάφορες περιόδους το Βρόνκι ήταν είτε μια βασιλική πόλη του Πολωνικού Στέμματος είτε μια ιδιωτική πόλη της πολωνικής αριστοκρατίας.[3] Διοικητικά βρισκόταν στο Πόβιατ Πόζναν στο Βοεβοδάτο Πόζναν (14ος αιώνας-1793) στην Επαρχία Μείζονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος.
Προσαρτήθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας το 1793 στο δεύτερο διαμελισμό της Πολωνίας, ανακτήθηκε από Πολωνούς και συμπεριλήφθηκε στο βραχύβιο Δουκάτο της Βαρσοβίας το 1807, προσαρτήθηκε εκ νέου από την Πρωσία το 1815 και από το 1871 έως το 1919 ήταν επίσης μέρος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Το όνομα γερμανοποιήθηκε σε Wronke (Βρόνκε) όταν ήταν μέρος της Πρωσίας και της Γερμανίας. Ο πληθυσμός υποβλήθηκε σε πολιτικές γερμανοποίησης, παρόλα αυτά παρέμεινε κέντρο της πολωνικής αντίστασης και οι Πολωνοί ίδρυσαν διάφορους εκπαιδευτικούς, βιομηχανικούς και αθλητικούς οργανισμούς. Επίσης, ένα από τα παλαιότερα πολωνικά εθελοντικά πυροσβεστικά τμήματα ιδρύθηκε στην πόλη.[3] Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Εβραίοι ήταν το 18% του συνολικού πληθυσμού. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο αριθμός μειώθηκε επειδή το Βρόνκι αποκαταστάθηκε στην Πολωνία μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της χώρας και οι Εβραίοι του Βρόνκι ανήκαν στη γερμανική κουλτούρα.[5]
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Πολωνίας (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος), ο πολωνικός πληθυσμός υποβλήθηκε σε μαζικές συλλήψεις, φυλακίσεις, σφαγές, απελάσεις σε καταναγκαστικά έργα στη Γερμανία και διωγμούς (βλ. ναζιστικά εγκλήματα κατά του πολωνικού έθνους). Το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 1939, οι κάτοικοι του Βρόνκι ήταν μεταξύ των Πολωνών που δολοφονήθηκαν σε μαζικές εκτελέσεις στο Μεντζίσκο και στο Σαμοτούουι, και το 1940 οι Γερμανοί δολοφόνησαν 280 Πολωνούς, που κρατούνταν προηγουμένως στην τοπική φυλακή, στο δάσος του Κομπιλνίκι.[6] Το Δεκέμβριο του 1939, η γερμανική αστυνομία και η Σέλμπστουτζ απέλασαν πολλούς Πολωνούς, κυρίως την ιντελιγκέντσια, και ιδιοκτήτες καταστημάτων και εργαστηρίων.[7]
Οικονομία Επεξεργασία
Η πόλη είναι ένας σημαντικός κόμβος για λευκές συσκευές, κυρίως τα κεντρικά γραφεία της Amica Α.Ε., που ιδρύθηκε στην πόλη, και είναι επίσης το μέρος όπου η Samsung Electronics Manufacturing Poland παράγει πλυντήρια ρούχων και ψυγεία στην πόλη.
Η πόλη περιέχει επίσης τη Φυλακή Βρόνκι, τη μεγαλύτερη φυλακή στην Πολωνία.
Κύρια αξιοθέατα Επεξεργασία
- Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης - Γοτθική εκκλησία χτισμένη προς τα τέλη του 15ου αιώνα
- Φραγκισκανικό μοναστήρι με την εκκλησία του Ευαγγελισμού - Μπαρόκ μοναστηριακό συγκρότημα που χτίστηκε τον 17ο αιώνα σύμφωνα με σχέδιο του Κσίστοφ Μποναντούρα του πρεσβύτερου
- Παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού - χτίστηκε το 1887 από τη Γιαντβίγκα Σουοντόβιτς
- Ιστορική σιταποθήκη, που τώρα στεγάζει το Περιφερειακό Μουσείο και μια δημόσια βιβλιοθήκη
- Lapidarium εβραϊκών ταφόπλακων[8]
Αθλητισμός Επεξεργασία
Η πόλη εκπροσωπείται από τον ποδοσφαιρικό σύλλογο Μπουενκίτνι Βρόνκι, τον προκάτοχο και τον διάδοχο της Αμίκα Βρόνκι, η οποία ήταν τρεις φορές νικήτρια του Κυπέλλου Πολωνίας και δύο φορές νικήτρια του Σούπερ Καπ Πολωνίας, και η οποία αγωνίστηκε στην Εκστρακλάσα από το 1995 έως το 2006 και στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Επί του παρόντος, η πόλη φιλοξενεί την ακαδημία της Λεχ Πόζναν και είναι η έδρας της Β ομάδας της, Λεχ Πόζναν Β.
Το Βρόνκι συνδιοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου Κ-19 του 2006 και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ράγκμπι Γιούνιον Κ-18 του 2014.
Μεταφορές Επεξεργασία
Ο σιδηροδρομικός σταθμός Βρόνκι βρίσκεται στη σιδηροδρομική γραμμή Πόζναν-Στσέτσιν και η πόλη έχει σιδηροδρομικές συνδέσεις με μεγάλες πολωνικές πόλεις. όπως το Πόζναν, το Στσέτσιν, το Βρότσουαφ, η Κρακοβία και το Κατοβίτσε.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /023016124084-0967386?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Zarys ogólny». wronki.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «WRONKI (Wronke) : Wielkopolskie [Nowa Wieś] | Poland | International Jewish Cemetery Project».
- ↑ http://www.sztetl.org.pl/en/article/wronki/5,history/
- ↑ Μάρια Βαρντζίνσκα, Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion, Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, Βαρσοβία, 2009, σελ. 193, 199-200 (πολωνικά)
- ↑ Μάρια Βαρντζίνσκα, Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939-1945, Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης, Βαρσοβία, 2017, σελ. 160 (πολωνικά)
- ↑ «Lapidarium in Wronki». 14 Απριλίου 2015.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Εβραϊκά νεκροταφεία στο Βρόνκι
- Βίντεο του εβραϊκού επιτύμβιου lapidarium στο Βρόνκι
- Βίντεο του εβραϊκού επιτύμβειου lapidarium στο Βρόνκι
- Βίντεο από ψηλά του lapidarium εβραϊκών ταφόπλακων στο Βρόνκι
- Άρθρο εφημερίδας για τις αντισημιτικές επιθέσεις του 1935 στο Βρόνκι
- Η διαμάχη Βρόνκι του 1833
- * Συνέντευξη προφορικής ιστορίας με την Μπερνίς Φίσμαν, γεννημένη στο Βρόνκι. Μνημείο του Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ
- Ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στο Βρόνκι
- Ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στο Βρόνκι
- Φωτογραφία της συναγωγής Βρόνκι το 1910