Ελληνική φιλοσοφία

Με τον όρο ελληνική φιλοσοφία εννοείται ο φιλοσοφικός στοχασμός που αναπτύχθηκε στο ελλαδικό χώρο ή στις επικράτειές του ανά τους αιώνες έως τη σύγχρονη εποχή. Το κυριότερο κριτήριο συνέχειας για την εξέλιξη της ελληνικής φιλοσοφικής σκέψης είναι η πολιτισμική συνέχεια, η κοινή γλώσσα, η υποκειμενική αίσθηση της κοινής καταγωγής -ειδικά στην Ελληνιστική εποχή- το κοινό γεωγραφικό και ιστορικό πλαίσιο αναφοράς. Εκτός των παραπάνω υφίστανται και κριτήρια θεματικής συνάφειας και κοινών προβλημάτων που χαρακτηρίζουν συγκεκριμένα γνωρίσματα των διακριτών περιόδων του ελληνόφωνου φιλοσοφικού στοχασμού.

Βάσει των παραπάνω απαιτείται περιοδολόγηση αυτού που ονομάζεται ελληνική φιλοσοφία, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή η παρακολούθηση της εξέλιξης του φιλοσοφικού στοχασμού και του τρόπου με τον οποίο αναπτύχθηκε εκτός των γεωγραφικών ορίων της ελληνικής επικράτειας κατά την αρχαιότητα. Η αρχαιοελληνική περίοδος μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες αποτελεί αναμφίβολα τον κορμό αυτού που αποκαλείται διεθνώς ελληνική φιλοσοφία. Ακολουθεί η βυζαντινή περίοδος μέχρι την Άλωση, η οποία ενδιαφέρει τόσο για την διάσωση, την επεξεργασία και την μετάδοση της αρχαίας φιλοσοφικής σκέψης, όσο και για τη σύνθεσή της με τον Χριστιανισμό. Τον κύκλο κλείνει η νεότερη και η σύγχρονη φιλοσοφία, η οποία δεν ενδιαφέρει τόσο για την πρωτοτυπία της σε θέματα στοχασμού, αλλά ως ιστορική αποτύπωση της συνειδητοποίησης του νέου ελληνισμού με την οικειοποίηση του αρχαιοελληνικού παρελθόντος και την παράλληλη πρόσληψη της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης.

Αρχαιοελληνική φιλοσοφία Επεξεργασία

Προσωκρατικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Ατομικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Σοφιστές φιλόσοφοι Επεξεργασία

Ελάσσονες Σωκρατικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Κυνικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Κυρηναϊκοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Ιδρυτής ο Αρίστιππος του Σωκρατικού κύκλου ή Αρίστιππος ο Σωκρατικός

Ηλειακοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Φαίδων ο Ηλείος, ιδρυτής
Μενέδημος ο Ερετριέας, μεταγενέστερα ιδρυτής της Ερετρικής Σχολής

Ερετρικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Μενέδημος ο Ερετρικός, ιδρυτής

Μεγαρικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Διαλεκτικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Σωκράτης Επεξεργασία

Πλάτων Επεξεργασία

Πυθαγόρας Επεξεργασία

Αριστοτέλης Επεξεργασία

Ελληνιστική φιλοσοφία Επεξεργασία

Επικούρειοι φιλόσοφοι Επεξεργασία

Στωικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Σκεπτικοί φιλόσοφοι Επεξεργασία

Πυρρωνισμός Επεξεργασία

Αινησίδημος, ιδρυτής

Ύστερη αρχαιότητα Επεξεργασία

Νεοπυθαγορισμός Επεξεργασία

Μεσοπλατωνισμός Επεξεργασία

Νεοπλατωνισμός Επεξεργασία

Ύστερος Νεοπλατωνισμός Επεξεργασία

Βυζαντινή φιλοσοφία Επεξεργασία

Οι σχέσεις της θρησκείας και της θεολογίας με τη φιλοσοφία και την επιστημονική σκέψη κατά τη βυζαντινή περίοδο και την περίοδο της τουρκοκρατίας είναι μια θεματική που απασχολεί ιδιαίτερα τον χώρο της έρευνας για το Βυζάντιο. Το ερώτημα αν στη συγκεκριμένη περίοδο υπήρξε καλλιέργεια αυτόνομης φιλοσοφικής σκέψης ή η φιλοσοφία παρέμεινε «θεραπαινίς» της θεολογίας ερμηνεύεται κυρίως από τη στάση της πατερικής παράδοσης και των βυζαντινών λογίων απέναντι στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία.

Νεοελληνικός Διαφωτισμός Επεξεργασία

Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Φιλοσοφία Επεξεργασία

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Windelband W. - Heimsoeth H., Εγχειρίδιο Ιστορίας της Φιλοσοφίας, Τομ. Α΄, Μ.Ι.Ε.Τ. (Αθήνα 2001 δ΄), ISBN 960-250-051-4.
Καλογεράκος Ι. - Θανασάς Π. "Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι", στο Ελληνική Φιλοσοφία και Επιστήμη από την Αρχαιότητα έως τον 20ο αιώνα, Ε.Α.Π., (Πάτρα, 2000), ISBN 960-538-290-3.
Κ. Γ. Αθανασόπουλος, Ancillae Theologiae: Το φιλοσοφείν και Θεολογείν κατά το Μεσαίωνα και το Βυζάντιο, εκδ. Παρουσία, Αθήνα, 2004, σελ.350 (με πίνακες και λεπτομερή βιβλιογραφία στην Ελληνική, Λατινική, Αγγλική, Γαλλική και Γερμανική) (ISBN: 960-7956-94-X)
Κ. Γ. Αθανασόπουλος, Φιλοσοφία στην Ευρώπη, τόμος Α: Η Φιλοσοφία στην Ευρώπη από τον 6ο ως τον 16ο αι., Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα 2001, σελ.203 (ISBN: 960-538-286-5)