Βικιπαίδεια

Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας

βασιλιάς της Γαλλίας (1461-1483)

Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ ο Συνετός (γαλλική γλώσσα: Louis XI de France, Μπουρζ, 3 Ιουλίου 1423 - 30 Αυγούστου 1483) βασιλιάς της Γαλλίας (1461-1483) ήταν γιος και διάδοχος του Καρόλου Ζ΄ της Γαλλίας και της Μαρίας του Ανζού.[1] Γεννήθηκε την εποχή που το Βασίλειο της Αγγλίας είχε υπό την κατοχή της τη βόρεια Γαλλία. Ο πατέρας του Κάρολος Ζ΄ διατηρούσε μονάχα τα κεντρικά και νότια της χώρας. Εγγονός από τη μεριά της μητέρας του, Γιολάντας της Αραγωνίας, ισχυρότατης γυναίκας που βοήθησε τον πατέρα του να ανακαταλάβει το Παρίσι και τα βόρεια εδάφη. Με τον γάμο του με τη Μαργαρίτα της Σκωτίας (1436), κόρη του Ιακώβου Α΄ της Σκωτίας, ισχυροποίησε τη θέση του. Το 1440 πήρε μέρος σε επανάσταση κατά του πατέρα του, με στόχο να τον ελέγξει και να κηρυχθεί ο ίδιος αντιβασιλέας. Το κίνημα απέτυχε, ο Λουδοβίκος υποτάχθηκε στον Κάρολο που τον συγχώρησε. Συνέχισε τη στρατιωτική του δράση, αλλά και το μίσος προς τον πατέρα του, τον εξόρισε στην επαρχία του Ντωφινέ. Πατέρας και γιος δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ. Ο δελφίνος αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς, προσπαθώντας συνέχεια με κάθε μέσο να προκαλέσει ζημιά στον πατέρα του, Κάρολο. Η σύζυγος του, Μαργαρίτα, υποστήριζε τον Κάρολο, αφού ο πεθερός της την εκτιμούσε πάντοτε έντονα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί έντονο μίσος και στο ζεύγος. Η Μαργαρίτα έπεσε σε μεγάλη μελαγχολία, λόγω της ανυποληψίας που της είχε ο δελφίνος Λουδοβίκος και οι υποστηρικτές του, πεθαίνοντας πρόωρα (1445).

Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας
Περίοδος22 Ιουλίου 1461 - 30 Αυγούστου 1483
Στέψη15 Αυγούστου 1461
Καθεδρικός Ναός της Ρενς
ΠροκάτοχοςΚάρολος Ζ΄
ΔιάδοχοςΚάρολος Η΄
Γέννηση3 Ιουλίου 1423
Μπουρζ, Γαλλία
Θάνατος30 Αυγούστου 1483 (60 ετών)
Château de Plessis-lez-Tours, Βασίλειο της Γαλλίας
ΣύζυγοςΜαργαρίτα των Στιούαρτ
Καρλόττα της Σαβοΐας
ΕπίγονοιΆννα
Ιωάννα
Κάρολος Η΄ της Γαλλίας
ΟίκοςΟίκος των Βαλουά
ΠατέραςΚάρολος Ζ΄ της Γαλλίας
ΜητέραΜαρία του Ανζού
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολικός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Στις 14 Φεβρουαρίου 1451 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά χωρίς τη συγκατάθεση του Καρόλου Ζ΄ την 8χρονη Καρλόττα της Σαβοΐας. Ο Κάρολος με στρατό ετοιμάστηκε να καταδιώξει τον γιο του στο Ντωφινέ. Ο Λουδοβίκος βρήκε καταφύγιο στην αυλή του θείου του, Φιλίππου Γ΄ της Βουργουνδίας, και του γιου του, Καρόλου, στο Κάστρο της Γένεπας. Ο Βασιλιάς εξοργίστηκε από την πράξη απειλώντας τον Φίλιππο και προειδοποιώντας τον ότι έδωσε καταφύγιο σε "μια αλεπού που θα φάει τα πρόβατα του". Το 1461 με την αναγγελία του θανάτου του πατέρα του έσπευσε να καταλάβει τον θρόνο και να προλάβει τον αδελφό του Κάρολο. Η μεγάλη του δραστηριότητα σε συνομωσίες του όπως τον κατηγόρησαν οι εχθροί του, του έδωσαν το προσωνύμιο "πονηρός" ή "παγκόσμια αράχνη". Ο δούκας Κάρολος της Βουργουνδίας επαναστάτησε εναντίον του Λουδοβίκου ΙΑ΄. Ο βασιλιάς ωστόσο μπόρεσε να τον απομονώσει από τους Άγγλους συμμάχους του, υπέγραψε με τον Εδουάρδο Δ΄ της Αγγλίας τη Συνθήκη του Πικινύ (1475) με την οποία έληξε ο Εκατονταετής Πόλεμος. Με τον θάνατο του Καρόλου στη μάχη του Νανσύ (1477) ο κλάδος της Βουργουνδίας ξεκληρίστηκε και ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ βρήκε την ευκαιρία να καταλάβει όλα τα κάστρα του ανάμεσα στα οποία τη Βουργουνδία και την Πικαρδία. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ κατόρθωσε πλέον χωρίς εξωτερικούς εχθρούς να υποτάξει τους επαναστάτες, να ενισχύσει τη βασιλική εξουσία και να πετύχει την οικονομική ανάπτυξη. Πέθανε στις 30 Αυγούστου 1483 και τον διαδέχθηκε ο ανήλικος γιος του Κάρολος Η΄.

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία
 
Η είσοδος του Λουδοβίκου ΙΑ΄ στο Παρίσι.

Την εποχή που γεννήθηκε ο Εκατονταετής Πόλεμος ήταν στο αποκορύφωμα, οι Άγγλοι κατείχαν ολόκληρη τη βόρεια Γαλλία με το Παρίσι, το βασίλειο του πατέρα του είχε περιοριστεί στον νότο.[2] Η γιαγιά του, Γιολάντα της Αραγωνίας, μια πολύ δυναμική γυναίκα είχε σημαντική συμβολή στην εκδίωξη των Άγγλων. Λίγες μέρες μετά τη γέννηση του ο Λουδοβίκος βαπτίστηκε στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου (4 Ιουλίου 1423), ο γαλλικός στρατός γνώρισε ταυτόχρονα νέα συντριβή από τους Άγγλους.[3] Σε λίγο ο συμμαχικός στρατός των Άγγλων και των Βουργουνδών απείλησε την ίδια την Μπουρζ που έμενε. Την εποχή που ήταν βασιλιάς ο παππούς του, Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας (1380-1422), το Δουκάτο της Βουργουνδίας ήταν πανίσχυρο, είχε γίνει ανεξάρτητο από το Γαλλικό στέμμα.[4] Ο Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας κυβερνούσε μιά απέραντη περιοχή που επεκτεινόταν από τη Βόρεια Θάλασσα στα βόρεια μέχρι την Οροσειρά του Ιούρα στα νότια, από τον ποταμό Σομ στα δυτικά μέχρι τον ποταμό Μοζέλλα στα ανατολικά.[5] Την εποχή του Εκατονταετούς πολέμου οι Βουργουνδοί είχαν συμμαχήσει με τους Άγγλους εναντίον του βασιλιά τους.[6] Σε ηλικία 6 ετών ενώ ο ίδιος βρισκόταν στο Λος (1429) η Ιωάννα της Λωρραίνης οδήγησε τους Γάλλους σε νίκη επί των Άγγλων την πολιορκία της Ορλεάνης, ανέστρεψε την τύχη του Εκατονταετούς Πολέμου.[3] Η Ιωάννα της Λωρραίνης οδήγησε κατόπιν τους Γάλλους σε άλλες δύο συντριπτικές νίκες απέναντι στους Άγγλους.[6] Το Παρίσι ωστόσο ανακαταλήφθηκε μετά τον θάνατο της, μπήκε θριαμβευτικά στην πόλη ο μικρός Λουδοβίκος με τον πατέρα του (12 Νοεμβρίου 1437).[7] Ο Λουδοβίκος μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που το βασίλειο της Γαλλίας ήταν αδύναμο, θεώρησε τον πατέρα του ανίκανο και στράφηκε εναντίον του.

Γάμοι

Επεξεργασία

Ο μικρός Λουδοβίκος συνάντησε τη Μαργαρίτα, κόρη του Ιάκωβου Α΄ της Σκωτίας, που ο πατέρας του είχε επιλέξει νύφη για διπλωματικούς λόγους.[8] Δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις πρώτες σχέσεις μεταξύ τους, ακούγεται ότι τα συναισθήματα τους ήταν αρνητικά. Οι ιστορικοί λένε ότι ο Λουδοβίκος είχε την τάση να μισεί την πρώτη του σύζυγο αλλά συμμετείχε πρόθυμα στην τελετή του γάμου, έκανε και την τυπική αγκαλιά μετά την πρώτη τους συνάντηση. Ο γάμος του Λουδοβίκου με τη Μαργαρίτα ήταν αποτέλεσμα της μεσαιωνικής βασιλικής διπλωματίας, ανταποκρινόταν στην πτώση του κύρους της γαλλικής μοναρχίας εκείνη την εποχή. Η τελετή πολύ φτωχή για την εποχή έγινε στο παρεκκλήσι του Κάστρου της Τουρ (25 Ιουνίου 1436) υπό την επίβλεψη του Ρενώ της Σαρτρ, αρχιεπισκόπου της Ρενς.[9] Ο 13χρονος Λουδοβίκος φαινόταν σαφώς πιο ώριμος από την 11χρονη νύφη του την οποία χρησιμοποιούσαν οι συγγενείς του συζύγου της σαν κούκλα.[9] Οι Σκωτσέζοι καλεσμένοι αποχώρησαν αμέσως από την αίθουσα όταν ολοκληρώθηκε η τελετή. Στην πραγματικότητα οι Γάλλοι ήταν ανίκανοι οικονομικά να προχωρήσουν σε μεγαλοπρεπή πανηγύρια αλλά οι Σκωτσέζοι θεώρησαν τη φτωχή τελετή ως προσβολή.[10] Οι γιατροί συμβούλευαν να μην ολοκληρωθεί η τελετή χάρη στην ανωριμότητα της νύφης και του γαμπρού. Η Μαργαρίτα συνέχιζε τις σπουδές της και ο μικρός Λουδοβίκος ακολούθησε τον πατέρα του σε όλες τις εκστρατείες. Ο Κάρολος Ζ΄ έμεινε έκπληκτος για τις ικανότητες του γιου του, έδωσε στον Λουδοβίκο τον τίτλο του Δελφίνου σύμφωνα με τα έθιμα της εποχής για τον πρώτο γιο του βασιλιά.[10] Η όμορφη και καλλιεργημένη Μαργαρίτα ήταν πολύ αγαπητή στη γαλλική αυλή αλλά οι σχέσεις της με την οικογένεια του συζύγου της ήταν τεταμένες. Πέθανε πρόωρα και άτεκνη σε ηλικία 20 ετών (1445).

Σε ηλικία 16 ετών (1446) ο Λουδοβίκος ήταν πρωταγωνιστής σε επανάσταση εναντίον του πατέρα του που είχε στόχο να τον ανατρέψει και να τοποθετήσει τον ίδιο αντιβασιλέα. Η επανάσταση απέτυχε και ο Λουδοβίκος δήλωσε υποταγή στον πατέρα του, ο Κάρολος Ζ΄ τον συγχώρησε.[11] Ο Κάρολος Α΄ του Μπουρμπόν ο οποίος ήταν ακίνδυνος για οποιαδήποτε εξέγερση εναντίον του βασιλιά ανέλαβε την κηδεμονία του.[12] Ο Λουδοβίκος μπορεί να ηττήθηκε αλλά είχε σημαντικά κέρδη, απέκτησε μεγάλη στρατιωτική εμπειρία και την υποστήριξη των κατοίκων του Παρισιού οι οποίοι κατά παράδοση αντιπαθούσαν τον βασιλιά.[13] Ο ιστορικός Τζέημς Κλέιγκ σημειώνει:

"Σαν άλλα δυναμικά και έξυπνα αγόρια στην εποχή του αναγνώρισε ότι δεν μπορεί να φτάσει στην κορυφή τόσο εύκολα. Η ήττα αυτή του έγινε μάθημα τόσο σαν Δελφίνο όσο και σαν βασιλιά, δεν προχώρησε ξανά σε άλλες ενέργειες με ρίσκο παρά μόνο στο τέλος της ζωής του".

Ο Λουδοβίκος συνέχισε να αξιώνεται στρατιωτικά, νίκησε στη μάχη του Αγίου Ιακώβου (1444) έναν μεγάλο αριθμό Ελβετών μισθοφόρων, η νίκη αυτή τον έκανε διάσημο. Οι σχέσεις του με τον πατέρα του γινόντουσαν ολοένα και χειρότερες, κάτι που φάνηκε με την άσχημη συμπεριφορά απέναντι στην ερωμένη του Ανιές Σορέλ.[14] Ο Κάρολος Ζ΄ τον έστειλε εξορία στην επαρχία του Ντωφινέ (27 Σεπτεμβρίου 1446), ζούσε κυρίως στην Γκρενόμπλ.[15] Οι δύο άντρες δεν συναντήθηκαν από τότε ποτέ, ο Λουδοβίκος είχε τη δική του βασιλική αυλή στην Ντωφινέ με συνεχείς συνομωσίες εναντίον του πατέρα του.[16] Είχαν περάσει έξι χρόνια από τη χηρεία του και αποφάσισε να παντρευτεί σε δεύτερο γάμο την 18χρονη Καρλόττα της Σαβοΐας (14 Φεβρουαρίου 1551) παρά τη θέληση του πατέρα του.[18] Με τον γάμο αυτό το γαλλικό στέμμα απέκτησε μεγάλη εμπλοκή στις υποθέσεις της Ιταλικής χερσονήσου. Ο Κάρολος Ζ΄ έστειλε εναντίον του στρατό στην Ντωφινέ, ο Λουδοβίκος δραπέτευσε στη Βουργουνδία, τον υποδέχτηκε ο Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας.[17] Ο Βασιλιάς εξοργίστηκε, ο Φίλιππος αρνήθηκε να του τον παραδώσει, ο Κάρολος Ζ΄ τον προειδοποίησε ότι "έδωσε άσυλο σε μιά αλεπού που θα φάει τα πρόβατα του".

Άνοδος

Επεξεργασία
 
Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας ως Δελφίνος.

Ο δελφίνος Λουδοβίκος έμαθε για τον θάνατο του πατέρα του (1461), έσπευσε στη Ρενς να ορκιστεί βασιλιάς πριν τον μικρότερο αδελφό του Κάρολο, ορκίστηκε ως Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας (25 Ιουλίου 1461).[18] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ πέτυχε πολλά περισσότερα από τον πατέρα του, αντιμετώπισε τους δούκες και τους βαρόνους με μεγαλύτερες επιτυχίες. Η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν ότι έκανε το φορολογικό σύστημα περισσότερο αποτελεσματικό.[19] Απέλυσε πολλούς από τους συνωμότες που είχαν συνεργαστεί μαζί του, τοποθέτησε ευγενείς ταπεινής καταγωγής αλλά με μεγάλες ικανότητες.[19] Επέτρεψε στους ευγενείς να εκτελούν εμπορικές σχέσεις χωρίς να χάσουν τα προνόμια τους.[19] Αφαίρεσε πολλά αξιώματα από την κυβερνητική γραφειοκρατία, δημιούργησε άλλα αξιώματα περισσότερο αποτελεσματικά.[19] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της βασιλείας του σε ταξίδια.[20] Με τα ταξίδια του από πόλη σε πόλη είχε προκαλέσει έκπληξη στους τοπικούς κυβερνήτες, έκανε ελέγχους στην τοπική διακυβέρνηση και τους έδωσε εμπορικά προνόμια.[21] Η πιο σημαντική εισφορά του στο γαλλικό βασίλειο ήταν η δημιουργία των μεγάλων εμπορικών οδών σε ολόκληρη τη Γαλλία, πήρε τον τίτλο "Διεθνής αράχνη" χάρη στη μεγάλη συμβολή του στον τομέα της δικαιοσύνης.[22] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ έκανε συνετή οικονομική διακυβέρνηση αν και σαν πρίγκιπας συμπεριφέρθηκε με ασωτία. Τα ρούχα που φορούσε ήταν απλά, επικοινωνούσε συχνά με τον απλό κόσμο για να μάθει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε. Το σχέδιο του ήταν να προχωρήσει σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει έναν νέο κόσμο.[19] Ο γαλλικός λαός αναγνώρισε την προσφορά του Λουδοβίκου ΙΑ΄ και του έδωσε τον τίτλο του μεγαλύτερου "μεταρρυθμιστή" στη Γαλλική ιστορία, ευνόησε ιδιαίτερα την εμπορική τάξη που θα γίνει αργότερα η αστική. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις και στα θρησκευτικά θέματα. Η Πραγματιστική Κύρωση που είχε ιδρυθεί από τον πατέρα του ακυρώθηκε τον Οκτώβριο του 1461, αντικαταστάθηκε με τη Νέα Γαλλική Εκκλησία, ανεξάρτητη από τους πάπες στη Ρώμη.[23]

Συγκρούσεις με τη Βουργουνδία

Επεξεργασία

Την εποχή που ανέβηκε ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ στον θρόνο της Γαλλίας, δούκας της Βουργουνδίας ήταν ο Φίλιππος Γ΄ και στόχος του ήταν να οργανώσει Σταυροφορία στους Αγίους Τόπους. Ζήτησε από τον βασιλιά χρήματα, ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ του έδωσε 400.000 χρυσά κορώνια με αντάλλαγμα περιοχές όπως η Πικαρδία και η Αμιένη.[24] Ο γιος του Φιλίππου και μελλοντικός Κάρολος της Βουργουνδίας δυσαρεστήθηκε έντονα επειδή στερήθηκε την κληρονομιά του, προχώρησε σε επανάσταση στην οποία συμμετείχε ο μικρότερος αδελφός του βασιλιά Κάρολος της Γαλλίας.[25] Οι επαναστάτες ηττήθηκαν αλλά ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ δεν είχε καλύτερη τύχη όταν τους αντιμετώπισε στο Μονλερύ, έκλεισε ειρήνη με άσχημους όρους.[26][27] Όταν ο Κάρολος διαδέχθηκε τον πατέρα του ως δούκας της Βουργουνδίας (1467) προσπάθησε να ανεξαρτητοποιηθεί από το Γαλλικό στέμμα, δεν τα κατάφερε επειδή ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ είχε ενισχύσει σημαντικά την κεντρική του πολιτική. Το Δουκάτο της Βουργουνδίας αντιμετώπισε πολλά προβλήματα όπως η εξέγερση από τον λαό της Λιέγης, ακολούθησαν οι "Πόλεμοι της Λιέγης", ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ συμμάχησε με τον λαό της Λιέγης.

 
Περιβαλλόμενος από τις τέσσερις αρετές (Ευθύτητα, Λογική, Δικαιοσύνη και Αλήθεια), ο Λουδοβίκος ΙΑ' διεκδικεί τα δικαιώματά του επί του Δουκάτου της Βουργουνδίας, μετά τον θάνατο του Καρόλου του Τολμηρού το 1477. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, τμήμα Χειρογράφων, 15ος αιώνας.

Το 1468, ο Λουδοβίκος ΙΑ', φοβούμενος την άφιξη αγγλικών στρατευμάτων που θα ένωναν τις δυνάμεις τους με τη Βουργουνδία και πεπεισμένος ότι ήξερε πώς να χειραγωγήσει τον ξάδερφό του Κάρολο, Δούκα της Βουργουνδίας, προς όφελός του, πρότεινε διαπραγμάτευση και ο δούκας τον προσκάλεσε στο κάστρο του στο Περόν. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ πήγε με μια μικρή συνοδεία. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, η Λιέγη επαναστάτησε εναντίον της Βουργουνδίας και ο Βουργουνδός κυβερνήτης δολοφονήθηκε από τους κατοίκους της.[28] Γρήγορα έγινε εμφανές ότι οι βασιλικοί επίτροποι είχαν ενθαρρύνει τον λαό της Λιέγης να επαναστατήσει για άλλη μια φορά. Άσχημα εξοργισμένος ο Κάρολος από τη βασιλική διπλοπροσωπία, λίγο έλειψε να χτυπήσει τον Λουδοβίκο και έκλεισε τις πόρτες του κάστρου και της πόλης: ο Λουδοβίκος παγιδεύτηκε, στην πραγματικότητα κινδύνεψε με θάνατο. Κρυφά προειδοποιημένος (από τον Φιλίπ ντε Κομίν, αξιωματούχο στην υπηρεσία του δούκα της Βουργουνδίας) για τη σοβαρότητα του κινδύνου,[29] ο βασιλιάς δεν είχε άλλη λύση παρά να υπογράψει μια ταπεινωτική συνθήκη. Πολλά από τα εδάφη που είχε πάρει ο Γάλλος βασιλιάς από τον Φίλιππο τον Αγαθό επέστρεψαν στον γιο του. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ αναγκάστηκε να αρνηθεί την υποστήριξη του στους κατοίκους της Λιέγης, ακολούθησε πολιορκία της πόλης, πολλοί κάτοικοι σφαγιάστηκαν και η επαναστατημένη πόλη κάηκε μπρος στα μάτια του στις 30 Οκτωβρίου 1468.[30] Μετά την αποχώρηση του Καρόλου, ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ αρνήθηκε τη Συνθήκη, αποφάσισε να καταστρέψει με κάθε μέσο τη Βουργουνδία για να δημιουργήσει μια πανίσχυρη μοναρχία με τον δούκα υποτελή του. Ο πόλεμος ξέσπασε (1472), ο Λουδοβίκος πολιόρκησε το Μπωβαί και άλλες βουργουνδικές πόλεις, η πολιορκία σταμάτησε όταν ο Κάρολος παραδόθηκε και ζήτησε ειρήνη (22 Ιουλίου 1472).[31] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ ίδρυσε το "Τάγμα του Αγίου Μιχαήλ" (1469). Πρότυπο του ήταν το Τάγμα του Χρυσόμαλλου Δέρατος που είχε ιδρύσει ο Φίλιππος ο Αγαθός, πατέρας του Καρόλου της Βουργουνδίας. Ο Ιωάννης Β΄ της Γαλλίας είχε ιδρύσει με τον ίδιο τρόπο το "Τάγμα του Αστέρος" στα πρότυπα με το Τάγμα της Περικνημίδας που είχε ιδρύσει ο Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας. Σε όλες τις περιπτώσεις ο Γάλλος βασιλιάς είχε ιδρύσει κάποιο θρησκευτικό τάγμα με στόχο πολιτικά πλεονεκτήματα όπως την αύξηση του κύρους της εξουσίας του.

Αγγλική πολιτική

Επεξεργασία
 
Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας.

Την ίδια εποχή που η Γαλλία και η Βουργουνδία βρέθηκαν σε εμφύλια σύγκρουση ξέσπασε στην Αγγλία ο επίσης εμφύλιος Πόλεμος των Ρόδων. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον επειδή ο Οίκος της Υόρκης που αντιτάχθηκε με τον Ερρίκο ΣΤ΄ της Αγγλίας είχε συμμαχήσει με τον Κάρολο της Βουργουνδίας. Ο Ρίτσαρντ Νέβιλ, 16ος Κόμης του Ουόρικ, δραπέτευσε στη Γαλλία στην αυλή του Λουδοβίκου ΙΑ΄ και συμμάχησε με τη σύζυγο του Ερρίκου ΣΤ΄, Μαργαρίτα του Ανζού, με στόχο να τον επαναφέρει στον θρόνο. Το σχέδιο πέτυχε, ο Εδουάρδος Δ΄ της Αγγλίας εξορίστηκε, αλλά αργότερα επέστρεψε στην Αγγλία. Ο κόμης του Γουόρικ έπεσε στη μάχη του Μπάρνετ (1471), στη συνέχεια δολοφονήθηκε και ο Ερρίκος ΣΤ΄.[32] Ο Εδουάρδος Δ΄ σαν αναμφισβήτητος βασιλιάς της Αγγλίας επιτέθηκε στη Γαλλία για να εκδικηθεί (1475), ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ υπέγραψε τη "Συνθήκη του Πικουίνι".[33] Οι Άγγλοι εγκατέλειψαν ολόκληρη τη Γαλλία με τη Νορμανδία, πήραν σαν αντάλλαγμα ένα μεγάλο ποσό χρημάτων. Ο Λουβοβίκος ΙΑ΄ ήταν υπερήφανος ότι αυτό που δεν κατόρθωσε να κάνει με τα όπλα ο πατέρας του το κατάφερε ο ίδιος με "πανέ, κρέας ελαφιού και καλό γαλλικό κρασί".

Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ βρισκόταν όπως ο πατέρας του σε συνεχή σύγκρουση με τους δούκες της Βουργουνδίας, προσέλαβε Ελβετούς μισθοφόρους που η μαχητικότητα τους ήταν αναγνωρισμένη.[34] Αργότερα ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στον αντίπαλο του Κάρολο και τους Ελβετούς, ο Κάρολος επιτέθηκε στην Ελβετία.[35] Η εισβολή αποδείχτηκε τραγικό λάθος, οι Βουργουνδοί συνετρίβησαν δύο φορές πρώτα στο Γκραντσόν και στη συνέχεια στο Μούρτεν (22 Ιουνίου 1476).[34] Ο Κάρολος έπεσε στη μάχη του Νανσύ (5 Ιανουαρίου 1477), η δυναστεία του ξεκληρίστηκε και οι Βουργουνδιακοί πόλεμοι ολοκληρώθηκαν.[36] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ βρήκε την ευκαιρία να εξοντώσει τους αντιπάλους του, πολλοί από αυτούς όπως ο Ζακ ντ΄Αρμανιάκ, Δούκας του Νεμύρ, εκτελέστηκαν. Τα εδάφη τα οποία είχε παραδώσει ο προ-προπάππους του Ιωάννης Β΄ της Γαλλίας στον τρίτο γιο του Φίλιππο τον Τολμηρό επέστρεψαν στο Γαλλικό στέμμα.

Ιταλική πολιτική

Επεξεργασία
 
Η Γαλλία μετά τους Βουργουνδικούς πολέμους (Βουργουνδία: κίτρινο/πορτοκαλί, γαλλικά σύνορα: κόκκινο).

Ο γάμος του Λουδοβίκου με την 8χρονη Καρλόττα είχε σαν αποτέλεσμα να εμπλακεί το Γαλλικό στέμμα σε υποθέσεις στην Ιταλία. Την εποχή εκείνη η Ιταλική χερσόνησος ήταν χωρισμένη σε πέντε μεγάλες δυνάμεις: Βενετία, Μιλάνο, Φλωρεντία, τα Παπικά Κράτη και το Βασίλειο της Νεαπόλεως.[37] Υπήρχαν και πολλά άλλα μικρότερα κράτη διεσπαρμένα στη χερσόνησο που άλλαζαν συνέχεια συμμαχίες ανάλογα με τα συμφέροντα τους. Τη Δημοκρατία της Γένοβας ανταγωνίστηκε η ανερχόμενη Σαβοΐα με επίκεντρο το Τορίνο, παρόμοια περιστατικά σημειώθηκαν στη νότια Ιταλία. Με τη Συνθήκη του Λόντι (1454) όλες οι μεγάλες ιταλικές δυνάμεις ενώθηκαν στην Ιταλική Λίγκα, θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια ειρήνη και ευημερία.[38] Τόσο ο ίδιος ο Λουδοβίκος όσο και ο πατέρας του Κάρολος Ζ΄ ήταν πολύ απασχολημένοι με τις συγκρούσεις τους με τους δούκες της Βουργουνδίας που αδιαφόρησαν για την Ιταλία. Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ είχε ωστόσο άλλον έναν μεγάλο εχθρό, τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α΄ των Αψβούργων που είχε παντρευτεί την κόρη του Καρόλου, Μαρία της Βουργουνδίας, και ήθελε να διεκδικήσει την κληρονομιά του. Μετά τον θάνατο του Καρόλου της Βουργουνδίας (1477), τη Συνθήκη του Πικινύ με τους Άγγλους (1475) και την ειρηνική ψηφοφορία για την κληρονομιά της Βουργουνδίας (1482) έστρεψε την προσοχή του στην Ιταλία. Η πτώση του δουκάτου της Βουργουνδίας έφερε σημαντικές αλλαγές στο βασίλειο της Γαλλίας.

Παρά τις στενές συνδέσεις του με τον Οίκο της Σαβοΐας λόγω του δεύτερου γάμου του στενός του φίλος ήταν και ο Φραγκίσκος Α΄ Σφόρτσα, Δούκας του Μιλάνου, ο παραδοσιακά μεγάλος εχθρός της Σαβοΐας. Ο Σφόρτσα έστειλε τον γιο του Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα με έναν μεγάλο στρατό με στόχο να βοηθήσει τον Λουδοβίκο ΙΑ΄ στον Πόλεμο της Διεθνούς Ευτυχίας (1465).[39] Αργότερα διαφώνησε μαζί του και διέκοψε τη συμμαχία, μετά την πτώση του δούκα της Βουργουνδίας (1477) αποκατέστησαν ξανά τις σχέσεις τους.[38] Ο παλιός εχθρός της Γαλλίας, Φερδινάνδος Α΄ της Νεαπόλεως, αναζητούσε νέες συμμαχίες με το Βασίλειο της Νεαπόλεως και της Γαλλίας.[38] Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ αναζήτησε επιπλέον συμμαχίες με τα παπικά κράτη ξεχνώντας τις παλιές συμμαχίες του Πάπα με τον Δούκα της Βουργουνδίας.[38] Τον Ιανουάριο του 1478 ακολούθησε μια σημαντική και πολύ ευνοϊκή συνθήκη με τη Δημοκρατία της Βενετίας. Οι Γαλλικές επεμβάσεις στην Ιταλία θα φτάσουν στο αποκορύφωμα όταν ο Λουδοβίκος Σφόρτσα, μικρότερος γιος του Φραγκίσκου Α΄ Σφόρτσα, τον προσκάλεσε για βοήθεια, θα ακολουθήσει εκστρατεία στην Ιταλία. Η εισβολή αυτή θα αποτελέσει κορυφαίο γεγονός στην Ιταλική πολιτική ιστορία.[40]

Θρύλοι

Επεξεργασία

Ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας πέθανε μετά από χρόνια ασθένεια και κρίσεις αποπληξίας (30 Αυγούστου 1483). Τάφηκε στη Βασιλική της Παναγίας του Κλερύ που βρισκόταν στην Ορλεάνη. Η χήρα του, Καρλόττα της Σαβοΐας, πέθανε λίγους μήνες αργότερα και τάφηκε δίπλα του .Τον διαδέχθηκε ο 13χρονος γιος του Κάρολος Η΄ υπό την κηδεμονία της μεγαλύτερης αδελφής του, Άννας. Με ένα άριστο ταχυδρομικό δίκτυο που είχε δημιουργήσει σε ολόκληρη τη Γαλλία μπόρεσε να συλλέξει πολλές πληροφορίες για τους εχθρούς του, θεωρείται ο ιδρυτής του σύγχρονου γαλλικού ταχυδρομικού συστήματος.[41] Ανέπτυξε σημαντικά την εμπορική δραστηριότητα μέσω του οδικού συστήματος.[22] Μεταρρύθμισε τη Γαλλική διακυβέρνηση σύμφωνα με τα πιο σύγχρονα πρότυπα, βοήθησε σημαντικά να βγει η Γαλλία από τη σκοτεινή περίοδο του Μεσαίωνα. Μπόρεσε να περιορίσει σημαντικά τη δύναμη των βαρόνων και να δημιουργήσει ένα ισχυρό Γαλλικό βασίλειο, ήταν ωστόσο αρκετά μοναχικός γι΄αυτό δεν τον θρήνησαν επαρκώς όταν πέθανε. Ταυτόχρονα ήταν και πολύ προληπτικός πλαισιωμένος συνεχώς από αστρολόγους. Παρά τις σημαντικές πολιτικές του ικανότητες ο Νικολό Μακιαβέλι τον επικρίνει έντονα στο 13ο Κεφάλαιο του έργου του Ο Ηγεμόνας, γράφει ότι παραμέλησε το γαλλικό πεζικό για χάρη των Ελβετών μισθοφόρων.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε πρώτα το 1436 τη Μαργαρίτα Στιούαρτ, κόρη του Ιακώβου Α΄ της Σκωτίας· δεν απέκτησαν απογόνους και η Μαργαρίτα απεβίωσε το 1445.

Το 1451 έκανε δεύτερο γάμο με την Καρλόττα της Σαβοΐας, κόρη του Λουδοβίκου της Σαβοΐας, και είχε τέκνα:

Πρόγονοι

Επεξεργασία
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Κάρολος Ε΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
4. Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Ιωάννα των Βουρβόνων
 
 
 
 
 
 
 
2. Κάρολος Ζ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Στέφανος Γ΄ της Βαυαρίας
 
 
 
 
 
 
 
5. Ισαβέλλα της Βαυαρίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Ταντέα Βισκόντι
 
 
 
 
 
 
 
1. Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Λουδοβίκος Α΄ του Ανζού
 
 
 
 
 
 
 
6. Λουδοβίκος Β΄ του Ανζού
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. Μαρία του Μπλουά (1345-1404)
 
 
 
 
 
 
 
3. Μαρία του Ανζού
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14. Ιωάννης Α΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
7. Γιολάντα της Αραγωνίας, βασίλισσα της Νάπολης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. Γιολάντα του Μπαρ
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Kendall 1971, σ. 33
  2. ↑ Guerard 1959, σ. 552
  3. ↑ 3,0 3,1 Kendall 1971, σ. 34
  4. ↑ Guerard 1959, σ. 105
  5. ↑ Kendall 1971, σ. 84
  6. ↑ 6,0 6,1 Kendall 1971, σ. 42
  7. ↑ Kendall 1971, σ. 46
  8. ↑ Kendall 1971, σ. 43
  9. ↑ 9,0 9,1 Cleugh 1970
  10. ↑ 10,0 10,1 Tyrell 1980
  11. ↑ Kendall 1971, σ. 50
  12. ↑ Kendall 1971, σ. 48
  13. ↑ Le Roy Ladurie 1987
  14. ↑ Kendall 1971, σσ. 65-67
  15. ↑ Moreau 2010
  16. ↑ Kendall 1971, σ. 69
  17. ↑ Kendall 1971, σ. 86
  18. ↑ Kendall 1971, σ. 107
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Kendall 1971, σ. 116
  20. ↑ Kendall 1971, σ. 115
  21. ↑ Kendall 1971, σ. 118
  22. ↑ 22,0 22,1 Guerard 1959, σ. 116
  23. ↑ Kendall 1971, σ. 117
  24. ↑ Kendall 1971, σ. 121
  25. ↑ Kendall 1971, σ. 142
  26. ↑ Kendall 1971, σσ. 158-168
  27. ↑ Kendall 1971, σ. 169
  28. ↑ Kendall 1971, σ. 214
  29. ↑ Klaus Schelle (trad. Denise Meunier), Charles le Téméraire. La Bourgogne entre les lys de France et l'aigle de l'Empire, Paris, éditions Fayard, 1979, p. 155.
  30. ↑ Kendall 1971, σσ. 222-223
  31. ↑ Kendall 1971, σ. 250
  32. ↑ Kendall 1971, σ. 241
  33. ↑ Kendall 1971, σ. 276
  34. ↑ 34,0 34,1 Guerard 1959, σ. 117
  35. ↑ Kendall 1971, σ. 298
  36. ↑ Kendall 1971, σ. 314
  37. ↑ Kendall 1971, σ. 333
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 Kendall 1971, σ. 334
  39. ↑ Kendall 1971, σ. 147
  40. ↑ Hoyt & Chodorow 1976, σ. 619
  41. ↑ Thompson 1995, σ. 64

Πηγές

Επεξεργασία
  • Bakos, Adrianna E. (1997). Images of Kingship in Early Modern France: Louis XI in Political Thought, 1560-1789. Routledge.
  • Bowersock, G W (2009). From Gibbon to Auden : Essays on the Classical Tradition. Oxford, UK: Oxford University Press.
  • Brine, Douglas (2015). Pious Memories: The Wall-Mounted Memorial in the Burgundian Netherlands. Brill.
  • Châtelet, Albert; Paviot, Jacques (2007). Visages d'antan : le Recueil d'Arras (XIVe-XVIe siècle). Éditions du Gui.
  • Cleugh, James (1970). Chant Royal The Life of King Louis XI of France (1423–1483). Doubleday & Company, Inc.
  • Guérard, Albert (1959). France: A Modern History. University of Michigan Press.
  • Hoyt, Robert S.; Chodorow, Stanley (1976). Europe in the Middle Ages. Harcourt, Brace, Jovanovich, Inc.
  • Kendall, Paul Murray (1971). Louis XI: The Universal Spider. W.W. Norton & Company Inc.
  • Le Roy Ladurie, Emmanuel (1987). The Royal French State 1460–1610. Blackwell Publishers.
  • Moreau, Gilles-Marie (2010). Le Saint-Denis des Dauphins: histoire de la collégiale Saint-André de Grenoble (in French). L'Harmattan.
  • Saenger, Paul. "Burgundy and the Inalienability of Appanages in the Reign of Louis XI." French Historical Studies 10.1 (1977): 1-26 online.
  • Slattery, Maureen. "King Louis XI-Chivalry's Villain or Anti-Hero: the Contrasting Historiography of Chastellain and Commynes." Fifteenth Century Studies 23 (1997): 49+.
  • Thompson, John B. (1995). The Media and Modernity: A Social Theory of the Media. Stanford University Press.
  • Tyrell, Joseph M. (1980). Louis XI. Twayne Publishers.
Λουδοβίκος ΙΑ΄ της Γαλλίας
Γέννηση: 3 Ιουλίου 1423 Θάνατος: 30 Αυγούστου 1483
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Κάρολος Ζ΄ 		Βασιλεύς της Γαλλίας
 
22 Ιουλίου 1461–30 Αυγούστου 1483 		Διάδοχος
Κάρολος Η΄
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λουδοβίκος_ΙΑ΄_της_Γαλλίας&oldid=10662892"