Μάνος Κατράκης
| Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. |
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Μάνος Κατράκης (Καστέλι Κισσάμου, 14 Αυγούστου 1908 – 2 Σεπτεμβρίου 1984) ήταν Έλληνας ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου.
| Μάνος Κατράκης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Μάνος Κατράκης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 14ιουλ. / 27 Αυγούστου 1908γρηγ. Κίσαμος |
| Θάνατος | 2 Σεπτεμβρίου 1984 Αθήνα |
| Αιτία θανάτου | καρκίνος |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Τόπος ταφής | Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών |
| Εθνικότητα | Έλληνες |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Νέα ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηθοποιός θεάτρου (από 1927) ηθοποιός ταινιών (1928–1984) ποιητής σκιτσογράφος ποδοσφαιριστής (1923–1926) σκηνοθέτης διασκευαστής |
| Εργοδότης | Θεατρικό Σπουδαστήρι Βασίλη Ρώτα[1] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Άννα Λώρη (1933–1935) Λίντα Άλμα |
Πρώιμα χρόνιαΕπεξεργασία
Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά του εμπόρου Χαράλαμπου Κατράκη και της Ειρήνης. Πριν συμπληρώσει τα 10 του χρόνια η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα καθώς οι δουλειές του πατέρα δεν πήγαιναν και τόσο καλά και θεώρησαν πως η πρωτεύουσα θα προσέφερε περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από τη Μεγαλόνησο. Κάποια στιγμή σε νεαρή ηλικία αναγκάζεται να γίνει ο προστάτης της οικογένειας, καθώς ο πατέρας του λείπει πια συνεχώς και ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιάννης κατοικεί στην Αμερική.
Ο Κατράκης στα νεανικά του χρόνια έπαιξε ποδόσφαιρο και αγωνιζόταν στην θέση του σέντερ Μπακ.[2] Έπαιζε αρχικά στην ανεξάρτητη ομάδα του «Κεραυνού Πολυγώνου» και το 1925 μεταπήδησε στον Αθηναϊκό.[2] Με τον Αθηναϊκό αγωνίστηκε στα πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ.Α το 1924-25 όπου τερμάτισε τρίτος στον όμιλο του και την περίοδο 1925-26 όπου τερμάτισε έκτος.[2]
ΚαριέραΕπεξεργασία
Ο Κατράκης εφανίστηκε για πρώτη φορά σε θεατρική σκηνή στην Αθήνα το 1927. Ο σκηνοθέτης Κώστας Λελούδας ενθουσιάστηκε από τη δυναμικότητά του. Έναν χρόνο μετά έπαιξε στην πρώτη ελληνική βουβή ταινία με τίτλο Το λάβαρο του '21 (1928). Παράλληλα συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις τοπικών θιάσων, μεταξύ των οποίων ο Θίασος Νέων του Ανδρέα Παντόπουλου και ο θιάσος της Μαρίκας Κοτοπούλη. Το 1931 μπήκε στο Εθνικό Θέατρο.
Τη δεκαετία του 1930 γνωρίστηκε με τον μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο και έγιναν φίλοι. Από το 1933 έπαιξε κατά σειρά με τους θιάσους Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ, Βασίλη Αργυρόπουλου και Μαρίκας Κοτοπούλη μέχρι το 1935, όταν επαναπροσλήφθηκε από το Εθνικό θέατρο.
Πόλεμος-Κατοχή-Αντίσταση-ΕξορίαΕπεξεργασία
Ο Κατράκης συμμετείχε στο μέτωπο και νυμφεύτηκε δεύτερη φορά αλλά ξαναχώρισε. Επίσης, έχασε τα δίδυμα παιδιά του. Το 1943, όταν ανέλαβε Πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών συνέβαλε στην ίδρυση του Κρατικού θεάτρου Θεσσαλονίκης.
Ο Κατράκης εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και πολέμησε στην Εθνική Αντίσταση. Η πεισματική άρνησή του να υπογράψει "δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών" οδήγησε σε διώξεις, βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη για σχεδόν επτά χρόνια. Η φιλία του και η κοινή πορεία με συναγωνιστές του, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τζαβαλάς Καρούσος και ο Γιάννης Χοντζέας, τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει τις δραματικές αυτές στιγμές. Ταυτόχρονα εμψύχωνε σύντροφους του στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη.
Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 επιστρέφει στην Αθήνα οριστικά, το μετεμφυλιακό κλίμα είναι βαρύ. Αναγκάζεται να εργαστεί ευκαιριακά (στο ραδιόφωνο στην αρχή) αλλά σιγά-σιγά έπαιρνε μικρούς ή μεγαλύτερους ρόλους στο θέατρο και στον κινηματογράφο.
Επαγγελματική καταξίωσηΕπεξεργασία
Το 1951-1952 διοργανώνει «ποιητικές απογευματινές» στο θέατρο Μουσούρη. Το 1952 πρωταγωνίστησε στον «Προμηθέα» του Αισχύλου με τον Θυμελικό θίασο του Καρζή σε Δελφούς και Αθήνα, όπου μετά την παράσταση δέχεται την έκφραση συγχαρητηρίων από τους Βασιλείς. Ακολούθως πρωταγωνίστησε στον θίασο της Κοτοπούλη και το 1953 οργάνωσε δικό του θίασο. Από το 1954 εργατόταν στο Θεάτρου Αθηνών και από το επόμενο έτος το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο.
Προσωπική ζωήΕπεξεργασία
Νυμφεύτηκε σε ηλικία 25 ετών την, επίσης ηθοποιό, Άννα Λώρη, αλλά σύντομα χώρισαν.
Το 1954, μετά από μία θεατρική πρεμιέρα, γνώρισε την τρίτη σύζυγό του, Λίντα Άλμα.
ΘάνατοςΕπεξεργασία
Η συνεχής καταπόνηση του οργανισμού του του δημιούργησε με τον καιρό προβλήματα και η υγεία του εξασθένησε. Αρνήθηκε να ακολουθήσει αυστηρό πρόγραμμα θεραπείας, όντας καπνιστής. Έτσι, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας όπου πρωταγωνίστησε με τίτλο Ταξίδι στα Κύθηρα, απεβίωσε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, σε ηλικία 76 ετών, λόγω καρκίνου του πνεύμονα. Μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν μέλος του ΚΚΕ. Κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
ΦιλμογραφίαΕπεξεργασία
Κινηματογραφικές ταινίεςΕπεξεργασία
| 1929 | Το λάβαρο του '21 |
| 1931 | Έτσι κανείς, σαν αγαπήσει |
| 1932 | Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας |
| 1946 | Καταδρομή στο Αιγαίο |
| 1948 | Μαρίνος Κονταράς |
| 1953 | Εύα |
| 1954 | Μαγική πόλις |
| 1956 | Ο δρόμος με τις ακακίες |
| 1961 | Αντιγόνη |
| 1962 | Ηλέκτρα |
| 1963 | Αθώα ή ένοχη |
| 1964 | Διωγμός |
| 1965 | Το μπλόκο |
| 1966 | Αχάριστη |
| 1967 | Ο δραπέτης |
| 1968 | Η λυγερή |
| 1969 | Ο πρόσφυγας |
| 1970 | Ορατότης Μηδέν |
| 1971 | Κατάχρησις εξουσίας |
| 1972 | Χωρίς συνείδηση |
| 1973 | Οι προστάτες |
| 1974 | Η δίκη των δικαστών |
| 1978 | Ο εφιάλτης |
| 1980 | Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο |
| 1984 | Ταξίδι στα Κύθηρα |
Τηλεοπτικό θέατροΕπεξεργασία
| 1975 | Ορφέας στον Άδη - Ο φυγάς, του Τένεσι Ουίλιαμς
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα, του Τσαρλς Ντίκενς |
στα πλαίσια της εκπομπής «Μεγάλο τηλεοπτικό θέαμα» | ΥΕΝΕΔ |
| 1981 | Οιδίπους τύραννος, του Σοφοκλή | στα πλαίσια της εκπομπής «Το θέατρο της Δευτέρας» | ΕΡΤ |
Τηλεοπτικές σειρέςΕπεξεργασία
| 1973 | Αστυνομικές ιστορίες | ΥΕΝΕΔ |
| 1974 | Οι δίκαιοι | ΥΕΝΕΔ |
| 1977 | Υποψίες : εφιάλτης | ΕΡΤ |
| 1979 | Η μεγάλη παρέλαση | ΕΡΤ |
| 1981 | Λούμπεν | ΥΕΝΕΔ |
| 1983 | Κοχλίας : ασκητική | ΕΡΤ |
Θεατρικές παραστάσειςΕπεξεργασία
| 1928 | Η λύρα του γερο-Νικόλα |
| 1929 | Οι άθλιοι |
| 1930 | Στέλλα Βιολάντη |
| 1932 | Βασιλιάς Ληρ |
| 1934 | Αγαμέμνονας |
| 1935 | Βαβυλωνία |
| 1936 | Ο επιθεωρητής |
| 1953 | Η πιστή σύζυγος
Προμηθέας Δεσμώτης |
| 1954 | Ευγενία Γκραντέ |
| 1955 | Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας |
| 1956 | Το κορίτσι με το κορδελάκι |
| 1960 | Η Αντιγόνη της Κατοχής |
| 1961 | Ο Πατούχας |
| 1962 | Ο Χριστός ξανασταυρώνεται |
| 1964 | Ο καπετάν Μιχάλης |
| 1965 | Χωριστά τραπέζια |
| 1966 | Αυτό το ζώο το παράξενο |
| 1969 | Ο χορός του θανάτου |
| 1971 | Βασίλισσα Αμαλία |
| 1972 | Ο Οθέλος |
| 1974 | Οιδίπους τύραννος
Μαντώ Μαυρογένους Προμηθέας Δεσμώτης |
| 1977 | Φθινοπωρινή ιστορία |
| 1978 | Οι τελευταίοι
Ο μονοσάνδαλος |
| 1979 | Συντροφιά με τον Μπρεχτ |
| 1984 | Προμηθέας |
Συμπληρωματικός πίνακας θεατρικών παραστάσεων στις οποίες συμμετείχε ο Μ. Κατράκης
Περισσότερες πληροφορίες για κάθε παράσταση εμφανίζονται ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει στο όνομα της κάθε παράστασης
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
ΠηγέςΕπεξεργασία
- Μάνος Κατράκης - retroDB
- Θόδωρος Έξαρχος: "Έλληνες ηθοποιοί - Αναζητώντας τις ρίζες", Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών
- www.90lepta.com
- Who's who
ΒιβλιογραφίαΕπεξεργασία
- Μάνος Κατράκης. Στη ζωή, τη σκηνή και την οθόνη. (Βασίλης Γ. Μαρτσάκης, Μαρία Στ. Καραγεώργου, Αικατερίνη Δεμέστιχα) Εκδόσεις: Σύγχρονη Εποχή, 2004
Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία
- Μάνος Κατράκης στο IMDb
Μάνος Κατράκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
