Ποταμιά Νέστορος Μεσσηνίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 37°7′43.18″N 21°44′54.10″E / 37.1286611°N 21.7483611°E / 37.1286611; 21.7483611

Η Ποταμιά[4] είναι ορεινός οικισμός, χωρίς μόνιμο πληθυσμό, κοντά στην Χώρα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Ποταμιά
Ποταμιά is located in Greece
Ποταμιά
Ποταμιά
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΠελοποννήσου
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
ΔήμοςΠύλου - Νέστορος
Δημοτική ΕνότηταΝέστορος
Δημοτική ΚοινότηταΜεταξάδας
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο660[1] μ.
Πληθυσμός0 (2011)
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας24001[2]
Τηλ. κωδικός27230[3]
Δήμος Πύλου - Νέστορος
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ποταμιά.

Το παρόν χωριό από το 1835 ως και σήμερα αναφέρεται επίσημα και διαχρονικά μόνο ως Ποταμιά. Σε διάφορες πηγές-αναφορές υπάρχει σχετική σύγχυση και ενίοτε, εσφαλμένα, γίνεται ταύτιση του παρόντος χωριού με το συνώνυμό του χωριό, την Ποταμιά της περιοχής της Κορώνης, η οποία επίσης υπάγεται σήμερα στον ίδιο δήμο, δηλαδή τον Δήμο Πύλου - Νέστορος. Το χωριό εκείνο παλαιότερα ονομαζόταν Καντερόλι ή Κανδερόγλι[5] ή Καντιρόγλι, υπαγόταν αρχικά στον παλαιό Δήμο Κολωνίδων, στη συνέχεια στον πρώην Δήμο Κορώνης και μεταγενέστερα, το 1956,[6] μετονομάσθηκε ως Ποταμιά.

Τοποθεσία Επεξεργασία

Η Ποταμιά βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Χώρας. Έχει υψόμετρο 660[1] μέτρα και απέχει 25,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στην Ποταμιά βρίσκονται προς τα νοτιοανατολικά της, το Παλαιό Λουτρό σε απόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων και προς τα νότιά της, η Φλεσιάδα και η Μεταξάδα, σε αποστάσεις 5 και 7,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία Επεξεργασία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Πυλίας, όσο και της Τριφυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.

Β΄ Ενετοκρατία Επεξεργασία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Ποταμιά (Potamia[7][8]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Ποταμιά (Potamia), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας ή Αρκαδιάς (Territorio di Arcaadia), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 25 κατοίκους.[8] Το χωριό, αναφερόταν ως Ποτάμια ή Ποταμήα κατά την Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας του 1699, ως Potamia, στην απογραφή Grimani του 1700 και επίσης ως Potamia στην απογραφή Pacifico/Alberghetti του 1704.[9]

Νεότερη ιστορία Επεξεργασία

Επίσης το χωριό αναφερόταν τον 19ο αιώνα ως Potamia σύμφωνα με τον Pouqueville το 1815, αλλά και σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833.[9]

Διοικητική ιστορία Επεξεργασία

Η Ποταμιά[10] προσαρτήθηκε, το 1835,[11] στον παλαιό Δήμο Φλεσιάδος ή Φλεσσιάδος[12] με έδρα αρχικά τον οικισμό Παιδεμένον (σήμερα η Φλεσιάδα) και λίγο αργότερα, από το 1840,[13] τον οικισμό Λιγούδιστα (σήμερα η Χώρα), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Ποταμιά στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Φλεσιάδος της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 64 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[14] Έδρα του Δήμου Φλεσιάδος τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη Λιγούδιστα. Το 1899 το χωριό, όπως και ο Δήμος Φλεσιάδος, μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[15] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[16] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 η Ποταμιά προσαρτάται στην Κοινότητα Σαμπρικίου,[17][18] με έδρα το ΣαμπρίκιΜεταξάδα). Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκε επίσης ο οικισμός Βεριστιά (ο Σταυρός). Το 1927[19] η Κοινότητα Σαμπρικίου και το Σαμπρίκι μετονομάζονται σε Κοινότητα Μεταξάδας και Μεταξάδα αντίστοιχα. Η Ποταμιά παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Μεταξάδας, με την αλλαγή της ονομασίας της κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Ποταμιά υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος,[20][21] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Ποταμιά ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[22][23] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Η Ποταμιά σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Μεταξάδας του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] με έδρα την Μεταξάδα, στην οποία υπάγεται και ο οικισμός Σταυρός). Οι οικισμοί Ποταμιά και Σταυρός, με βάση την απογραφή του 2011, είναι και οι δυο τους άνευ μόνιμων κατοίκων.

Κάτοικοι Επεξεργασία

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, δεν έχει μόνιμους κατοίκους.

Εξέλιξη Πληθυσμού της Ποταμιάς Νέστορος Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 25[8]
1844 84[24]
1851 64[14]
1879 72[8][25]
1889 106[26]
1896 136[27]
1907 113[28]
1920 118[29]
1928 119[30]
1940 110[31]
1951 83[32]
1961 67[33]
1971 31[34]
1981 7[35]
1991 33[36]
2001 38[37]
2011 0[38]

Κτίρια – αξιοθέατα Επεξεργασία

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, τα οποία είναι διάσπαρτα, υπάρχουν οι εκκλησίες του χωριού, ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου,[39] που γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο και ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (κοιμητηριακός),[39] που γιορτάζει στις 13 Νοεμβρίου, οι οποίοι υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Στα αξιοθέατα της Ποταμιάς, εκτός από το γύρω τοπίο με την πλούσια βλάστηση, υπάρχει προς τα βόρειά της, κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου, η φυσική πηγή νερού του χωριού.[39]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Ποταμιά, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. Ταχυδρομικός Κώδικας Ποταμιά Τριφυλίας Μεσσηνίας.
  3. Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
  4. 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Νέστορος Αρχειοθετήθηκε 2017-12-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
  5. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κανδερόγλι (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  6. ΦΕΚ 125Α - 21/05/1956.
  7. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Nono Territorio d' Arcadia olim Cyparissia - Potamia), p. 131 (Messenia).
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 138 Potamia - Απογραφή 1879, Νο 138 Ποταμιά, σελ. 706-707.
  9. 9,0 9,1 Αναστάσιος Αθ. Παναγιωτόπουλος, Μεσαιωνικής Μεσσηνίας ιστορικογεωγραφικά και Κοντοβουνίων οικιστικά, Αναστατικές Εκδόσεις Δ. Ν. Καραβία, Αθήνα 2007, ISBN 978-960-258-103-2, Οικιστική εξέλιξη 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 2 Ποταμιά - Απογραφή Corner (1689): Potamia - Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας 1699: Ποτάμια/μήα - Απογραφή Grimani (1700): Potamia και Οικιστική εξέλιξη 2 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 17, Απογραφή Pacifico/Alberghetti (1704): Potamia - Pouqueville (1815): Potamia, Απογραφή Expedition Scientifique de Moree (1829): Potamia.
  10. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Ποταμιά (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  11. 21-04-1835.
  12. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Φλεσσιάδος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  13. ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  14. 14,0 14,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 581.
  15. ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  16. ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  17. ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  18. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Σαμπρικίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  19. ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927.
  20. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  21. ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  22. ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  23. Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  24. Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 42.
  25. Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 125.
  26. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 92.
  27. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 107.
  28. Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 396.
  29. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 240.
  30. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 279.
  31. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 308.
  32. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 150.
  33. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
  34. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  35. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
  36. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
  37. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 184.
  38. "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  39. 39,0 39,1 39,2 "Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, ενότητα: "Ποταμιά", σελ. 242.

Πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία